Сот төрағасы

Алматы облыстық №15 мектеп - интернатының
информатика пәні мұғалімі Байғазы Арай

Сабақтың тақырыбы: Вирустар және антивирустар
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Компьютерлік ақпаратты қорғау, ДК - ді қорғау ерекшеліктері. Компьютерлік вирус, Антивирустық құралдар туралы білімдерін дамыту.
Тәрбиелігі: Жан - жақты болуға, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу.
Дамытушылығы: Оқушылардың есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту, пәнге деген қызығушылығын арттыру
Сабақтың түрі: практикум элементтерінің көмегімен демонстрациялау, баяндау арқылы түсіндіру.
Сабақтың типі: Білім, білік дағдыны дамыту
Сабақтың өту әдісі: көрнекілік әдісі, сұрақ жауап әдісі.
Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, интерактивті тақта, Презентация, плакаттар.
Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық.
Сабақтың барысы:
Оқыту үрдісінің маңыздылығы:
1. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушыларды түгелдеу, сабаққа дайындықтарын тексеру. Құрал - жабдықтарын тексеру.
2. Өткен сабақты қайталау: (көрініс түрінде)

Қазіргі заманда ел аузынан Компьютеріме вирус түсті , компьютерім вирустан ұшып кетті т, с, с сөздерді естуге болады. Бұл не деген сөз? Компьютерге вирус қайдан түседі? Вирус түссе не істейміз? проблемалық ситуация
Вирустарды табуға және жоюға мүмкіндік беретін программалар антивирустық программалар деп аталады. Бұл программалар вируспен зақымдалған файлдарды тауып қана қоймай, оларды емдейді де оны зақымдалған уақытына дейінгі қалпына келтіреді.
Соттың жүруі:
Хатшы: – Сот келе жатыр, орындарыңыздан тұрыңыздар!
Сот төрағасы: – Айыпкерді әкеліңдер!
Хатшы: – Айыпкер әкелінсін! (Екі күзетші айыпкер Вирусты әкеледі).
Сот төрағасы: – Алматы қаласының сот отырысын бастаймыз. Сот процесіне айыптаушы Арсен, қорғаушы Толғанай, жәбірленуші Операциялық жүйе, айыпталушы Вирус қатысып отыр. Осы сот процесі Алматы қаласының тұрғыны Операциялық жүйенің арызы бойынша жүргізіледі. Хатшы арызды оқыңыз.
Хатшы: – Алматы қаласының сотына осы қала тұрғыны Операциялық жүйеден арыз:
Менің арыз беру себебім, – 20 қыркүйек 2012 жылы интернет арқылы Вирус ілесіп келіп, менің барлық жүйеме зиян келтірді, керек десеңіз жүйедегі барлық бағдарламаға еніп, өз білгенін жасап, қорлық көрсетті. Тек маған ғана емес компьютердің де жұмыс істеуіне кедергі келтіруде, өйткені, жұмыс жасар алдында бағдарламамен бірге кірісіп көптеген қиыншылықтарды тудырды. Вирусқа әділ жазасын берілуін сұраймын.
Сот төрағасы: – Сөз жәбірленуші Операциялық жүйеге беріледі.
Хатшы: – Жәбірленуші Операциялық жүйе шақырылады.
Операциялық жүйе: – Мен, тиісті заңға сүйене отырып, тек шындықты айтуға ант беремін. Арызда жазғандарымды растаймын. Мені осындай күйге түсірген Вирус тиісті жазасын алуын сұраймын.
Сот төрағасы: – Айыпкер Вирус! Сіз өзіңіздің қылмысыңызды мойындайсыз ба?
Айыпкер Вирус: – Жоқ мойындамаймын.
Сот төрағасы: – Олай болса куәгерлер шақырылсын!
Хатшы: – Куәгер Компьютер шақырылады.
Куәгер Компьютер: – Мен, тиісті заңға сүйене отырып, тек шындықты айтуға тиістімін. Мен, Операциялық жүйесіз жұмыс атқара алмаймын. Иә, Вирус тек Операциялық жүйеге ғана емес, барлық бағдарламаға еніп кедергі тудыруда.
Сондықтан Вирусты бізге жібермейтіндей етіп қамауға алуларыңызды сұраймын.
Сот төрағасы: – Олай болса келесі куәгерлерді шақырыңыздар!
Хатшы: – Куәгерлер Касперский, Doctor Web, NOD 32 шақырылады.
Куәгер Касперский: – Мен, тиісті заңға сүйене отырып, тек шындықты айтуға тиістімін. Компьютерге вирус жұққаннан бастап, Операциялық жүйеге зиян келтіруде. Осы жолды қарастыра отырып, жүйеге енген бар вирусты жойып қолымнан келгенінше жәрдем беріп келемін.
Куәгер Doctor Web: – Мен де, Касперский айтқандай жүйеге зиян келмес үшін өз жәрдемімді аямаймын. Бірақта Вирус ол жағдайды мүлдем түсінбейді. Тиісінше жазасын алсын.
Куәгер NOD 32: – Мен де, алдағы куәгерлер айтқандай қолымнан келгенінше өз көмегімді беріп келемін. Өйткені біз болмасақ Компьютер мен Операциялық жүйенің жағдайы қалай болары екені мәлім. Қысқасы, Вирус өз әділ жазасын алсын.
Сот төрағасы: – Барлық куәгерлерді тыңдадық, енді сараптаушыны тыңдайық.
Сараптаушы: – Мен соттың тапсырмасы бойынша бұл жағдайды тексеріп, мынадай қорытындыға келдім. Өздеріңіз білесіздер, бүкіл әлемге Вирус айтарлықтай зиян келтіруде. Вирус өздігінен пайда болған жоқ, ол әдейі қасақана жасалынған. Вирустың кінәсі Компьютерге еніп операциялық жүйеге және басқа да бағдарламаларға зиян келтіргені. Сондықтан да Вирустан дер кезінде қорғанбасақ, келешекте керекті мәліметтерді жоғалтуға душар етеді. Ал сақтану үшін мынадай шаралар қолдануға болады: вирустан сақтайтын арнайы бағдарламаларды пайдалану, вирусты жұқтыру мүмкіндігін азайту тәсілдерін қарастыру, дискіні физикалық зақымданудан сақтау.
Сот төрағасы: – Сөз айыптаушыға беріледі.
Айыптаушы: – Мен, Қазақстан Республикасының Ақпараттық жүйелерді және ақпараттық ресурстарды қорғау заңының 8 мамыр 2003 жылғы №412 - 2, 5 тармағы, 20 – стаьясы, 1 - 2 бөлімдерін басшылыққа отырып, Ақпараттық жүйелерге рұқсатсыз ену , Ақпараттарды ұрлау және рұқсатсыз қолдану арқылы қоғамға зияны келтіру , Ақпараттық жүйелерді бұзу, бүлдіру арқылы компьютерлік жүйенің жұмысына кедергі келтіру бойынша, Вирус заң алдында жауапты. Вирус Операциялық жүйеге және басқа да бағдарламаға айтарлықтай зиян келтірді. Сондықтан да бүкіл әлемге танымал Вирусты, заң жүзінде өмірлікке сотталуын сұранамын.
Сот төрағасы: – Сөз қорғаушыға беріледі.
Қорғаушы: – Мен, Вирусты қорғаушы ретінде айтарым, Вирустың ешбір кінәсі жоқ деп айта алмаймын. Өйткені істі жүргізу барысында біраз жайттарға қанық болдым. Бірақта ең бірінші вирусты ойлап тапқан кінәлілерді тауып, жазалау керектігін баса айтқым келеді. Адам ойлап таппаса, Вирус мұнда отырмас еді. Сол себептен Вирус Айыппұл төлеп, сот отырысынан босатуыңызды сұранамын.
Хатшы: – Тұрыңыздар! Сот кеңесуге кетеді (Сот 1 - 2 минут кеңесуге шығып кетеді).
Хатшы: – Тұрыңыздар! Сот келе жатыр! (үкім оқылады).
Сот төрағасы: – Мен, Қазақстан Республикасының Ақпараттық жүйелерді және ақпараттық ресурстарды қорғау заңының 8 мамыр 2003 жылғы №412 - 2, 5 тармағы, 20 - статьясы, 1 - 2 бөлімдерін басшылыққа отырып, Ақпараттық жүйелерге рұқсатсыз ену , Ақпараттарды ұрлау және рұқсатсыз қолдану арқылы қоғамға зияны келтіру , Ақпараттық жүйелерді бұзу, бүлдіру арқылы компьютерлік жүйенің жұмысына кедергі келтіру бойынша, Вирустың кінәсі бар екендігін айта келе Айыппұл төлеп сот отырысынан босатылады. Бұл жағдайда, негізгі кінәлілерді тауып, тергеу ісі қайта жүргізілсін. Сонымен сот отырысын жабық деп жариялаймын.

3. Өткен тақырып бойынша білімді жүйелеп, бекіту. (Слайд)
Вирустың белгілері
• Компьютердің баяу жұмыс істеуі;
• Жиі тұрып қалу немесе компьютер жұмысының жаңылуы;
• Операциялық жүйе және қолданбалы программаның дұрыс жұмыс істемеуі;
• Экранға әдеттегіден тыс бөтен мәлімет, символдың шығуы.