Көптік жалғаулары

Алматы қаласы, Әуезов ауданы,
№111 гимназияның
Қазақ тілі және әдебиеті пәнінің мұғалімі
Есимбекова Роза Серикбаевна

Сабақтың тақырыбы: Елордаға саяхат
Сабақтың мақсаттары:
Білімділік: оқушылармен өткен тақырыптың негізінде еліміздің бас қаласы – Астана қаласына саяхат жасау, Астананың көрнекті жерлерімен танысу. Дауысты, дауыссыз дыбыстарды қайталау, грамматикалық тапсырмалар арқылы өтілген тақырыпты меңгерту.
Дамытушылық: сөздік қорын байыту, өтілген сөздерді кез - келген жағдаятта қолдана білу, ауызекі сөйлеуде тіл дамыту, сауатты, таза жазуға баулу.
Тәрбиелік: оқушыларды отансүйгіштікке, ел мен жерді қастерлеуге, туған жер мен елді сүюге, елордамыз Астана жайлы мәліметтер, отанымызды қадірлеуге, мақтан етуге тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: қима қағаздар, интер белсенді тақта, суреттер, слайдтар, мәтіндер.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Әдіс - тәсілдер: сұрақ - жауап, ойландыру, жаздыру, сөйлесу, суретпен жұмыс
Пәнаралық байланыс: орыс тілі.

Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылармен сәлемдесу, сыныпты түгендеу.
Оқушылардың ойын жинақтатып, сөйлеу дағдысын қалыптастыру мақсатымен сұрақ - жауап әдісі арқылы оқушылардың ауызекі сөйлеу мүмкіндіктерін ашу.
1. Бүгін ауа райы қандай?
2. Бүгін аптаның нешінші күні?
3. Бір тәулікте неше сағат бар?
4. Бір аптада неше күн бар?
5. Қазір қай мезгіл?
6. Қазір нешінші сабақ?
7. Қазір қай сабақ?

Үй тапсырмасын тексеру. Айтылым. Өткен сабақтағы өтілген тақырыптар аясында оқушы ойын еркін жеткізулеріне мүмкіндік жасап, сұрақ - жауап әдісі арқылы жаңа сабаққа көшу.
1. Балалар, Алматы нешінші астана?
2. Қазақстан Республикасы қандай мемлекет?
3. Біздің мемлекеттік тілі қандай?
4. Қазақстан Республикасының алғашқы Президенті кім?
5. Елбасы күні қай күн?
6. Қазақстанның бас қаласы қай қала?
7. Ол Қазақстанның қай жерінде орналасқан?
8. Биыл Астанаға қанша жыл болады?

Жаңа сабақ: Көптік жалғаулары. Қазақ тіліндегі көптік жалғаулары
- лар, - лер, - дар, - дер, - тар, - тер.

Мына сөздерге көптік жалғауларын жалғаңдар. Жазылым.
Мысал: астана - астаналар, қала - қалалар, көше - көшелер, ғимарат – ғимараттар, даңғыл - даңғылдар. (Осы мысалдардың негізінде көптік жалғауларын оқушылардың өздері анықтайды). Ережені өздері құрастырады.

Сөздікпен жұмыс. Жаңа сөздерді пысықтай отырып, сөз тіркестері мен сөйлемдер құрау арқылы меңгерту.
Президент сарайы - Дворец Президента
Қонақүй - гостиница
Жастар сарайы - Дворец молодёжи
Мәдени – культурный
Даңғыл - проспект

Мәтінмен жұмыс. Оқылым. Берілген мәтінді жақсылап оқып шығу, сұрақтарға жауап іздеу. Қосымша сұрақтар қою.
1. Астана қайда орналасқан?
2. Астанада нелер бар?
3. Астана мемлекеттің қандай орталығы?
4. Астананың сол жақ жағалауында қандай ғимараттар бар?
5. Астанада қандай театрлар мен кинотеатрлар бар?
6. Астанада қандай ірі - ірі сауда орталықтары бар?
7. Президент мұражайы қайда орналасқан?

Грамматикалық тапсырмалар. Берілген сөздерге фонетикалық талдау жасаңдар.
1. Ғимарат 3. Мұражай
2. Мемлекет 4. Даңғыл

Үлестірмелі қималармен жұмыс.
Берілген сөздердің жуан жіңішкелігін анықтау, көптік жалғаудың жалғану ережесін ескере отырып, оқушылардың жеке жұмыс жасау мүмкіндіктерін тексеру.

Суретпен жұмыс. Сабақты бекіту.
Тақырыптық суреттерді пайдалана отырып, Елордамыздың керемет жерлеріне саяхат жасау. Суреттер. Слайдтар.

Бағалау. Оқушылардың сабаққа қатысу мүмкіндіктеріне қарай бағалау.
Үйге тапсырма. Астана жайлы тақпақ жаттап келу.



Ұқсас жұмыстар

ЗАТ ЕСІМНІҢ ЖАЛҒАУЛАРЫ
Жалғаулы сөздердің классификациясы және олардың сипаттамасы
Қазақ тілі мен түркі тіліндегі жалғауларды мысалдар арқылы салыстыру
Қазақ тіліндегі сөздердің байланыу тәсілдері
Септік жалғаулары
Диуани-хикмет” ескерткіші тілінің грамматикалық ерекшеліктері (тәуелдік, жіктік және көптік жалғауларының қолданылуы)
Көптік жалғауларының даму тарихы
Сөздердің байланысу тәсілдерінің орыс тіл білімінде зерттелуі
Негізгі зерттеу нысаны - туынды сөз
Түбір және қосымша
Онын түсіндіруінше, үнді - еуропалыкесім мен етістіктін жалғаулары алғашында жинакты сілтеу мағынасындағы негіздерді жасайтын суффикстер болган
Барыс септігінің жалғаулары
Ілік септігінің жалғауларын табыңыз
Көптік жалғау. Оқушылармен сәлемдесу
Көптік жалғауы бар сөздерді жекешеге айналдырып жаз
Көптік жалғауды ата
Көптік жалғауын қабылдайтын зат есімдері бар өлең шумақтарынан мысал тауып айт
Сөздерге көптік жалғауын жалғап, екі сөзге дыбыстық талдау жасаңдар
Септік жалғаулары
Көптік жалғау