Қазақ халқының саяси тәуелсіздігін жоғалтуы

Қазақстан тарихы 10 класс
Тақырыбы: Қазақ халқының саяси тәуелсіздігін жоғалтуы.
Мақсаты:
Ресейдің қол астына өткеннен қазақ халқының толықтай тәуелсіздігін жоғалтуын түсіндіру. Оқушыларды отан сүйгіштікке баулу. Өз бетінше жұмыс жасауға дағдыландыру.
Көрнекілік: Карта, Интерактивті тақта сақтарға байланысты.
Әдіс - тәсіл: Баяндау, сұрақ - жауап.
Технология: Денсаулық сақтау технологиясы

Өткен сабақты қайталау:
1. XІX ғ. І жартысында Қазақстан экономикасындағы ірі өзгеріс:
2. Ресей үкіметінің 1803ж. 19 мамырдағы қаулысы не туралы болды?
3. Қазақ жеріндегі тұңғыш сауда жәрмеңкесі Кіші Орда ставкасында қай жылы ашылды?
4. 1822ж. Сібір қырғыздарының Жарғысының негізгі авторы:
5. 1822ж. “Жарғыға” сәйкес Орта Жүз неше әкімшілік - басқару сатысынан тұрды?

Сабақтың барысы:
Қазақ өлкесі Ресей империясы құрамында
Қазақ жерінің түгелдей Ресей империясының құрамына енуі
XVІІІ ғасырдың аяғы – XІX ғасырдың басында Кіші және Орта жүз аймағының Ресей құрамына өтуі аяқталғанымен, бірқатар қазақ жерлері Орта Азия хандықтарына тәуелді болды.

• XIX ғ. 20 жылдары Ұлы жүздің бір бөлігі Орта және Кіші жүздердің оңтүстік аймақтары Хиуа және Қоқан хандықтарының иелігінде болды.
Хиуа, Қоқан, Бұхар хандықтары Каспий теңізі жағалауларынан Жетісуға дейінгі жерлерге шабуылдап отырды. Әсіресе Хиуа ханы Мұхаммед - Рахымның 1812, 1816, 1820 жылдардағы шабуылдары жойқын болды.
1820 жылғы ақпан - 10 мың әскерімен 2 мыңға жуық қазақ ауылдарын талқандады.

• 1821 жыл - Орта Азия хандықтарына қарсы Тентектөре бастаған қазақ шаруаларының қозғалысы басталды.
1817 жыл - сұлтан Сүйік Абылайханұлы қарамағындағы Жалайыр руының 66 мың адамы қоныстанған территория Ресей құрамына алынды.
1825 жыл - Жетісудың 50 мың адамдық Үйсін болысындағылар өз жерлерінде Ресейлік округті ашуға келісім берді.
Қазақтардың біртіндеп Ресей қол астына өтуі Қоқан билеушілерінің қарсылығын тудырды:
1831 жыл – Хиуа ханы Аллақұл қазақ жеріне шабуыл жасады.
1847 жылдары Оңтүстік Қазақстан аймағы Ресей билігін мойындамады.
Оңтүстік Қазақстанда Ресей ықпалының күшеюінің кепілі:
- Әскери бекіністердің салынуы (Ақтау, Алатау, Қапал (1847ж.), Сергиополь (Аягөз), Лепсі (1855ж.)).
- Патша үкіметінің саяси бағыттағы әскери шаралар жүргізуі.
XIX ғасыр басында Ресейге қосылмаған қазақ жері – Жетісу.
• XІX ғасырдың 20 - 30 жылдары - “Азия комитеті” құрылды.
• 1848 жылғы 10 қаңтар - Ұлы жүзге ресейлік пристав тағайындалып, резиденция Қапалда болды.
1853 жылы - Ақмешіт қаласының Ресейдің қол астына қаратылуы орыс әскерлерінің Іле бойымен жылжуына жол ашты. Осы кезден бастап Ақмешіт бекінісі Перовск деп аталды.