Қашып келе жатса оған қасқыр жолыға келіп

Ақылды лақ.
Бір бұзау, бір тоқты, бір лақ ел көшкенде жұрттан қалыпты. Үшеуі дос болып, қос тұрғызып алыпты. Қосы бір бұлақтың бойында екен, қасында бәйтерегі бар екен. Бұлардың хабарын естіп бір аю жеймін деп қостың қасына келген екен. Лақ аюды көріп алдынан жүгіріп шығып, қосына әкеліп, есік ашып енгізеді. Үйге кірген соң: Аюға не береміз? - дейді тоқты. Сонда лақ айтады:
- Басқы аюдың басын ас, соңғы аюдың төсін ас, болмаса осы аюдың өзін сойып, өзін ас! – дейді. Бұлар аю жейді екен деп, аю орнынан тұра қашады.
Қашып келе жатса оған қасқыр жолыға келіп: Қайдан қаштың? - деп сұрайды.
Аю: Мына жерде тоқты, лақ, бұзауға барып едім, өзімді жеймін деген соң, қашып әрең құтылдым , - дейді.
Ендеше екеуміз де баралық, бірігіп желік , - дейді қасқыр.
Аю: Мен бармаймын , - дейді.
Қасқыр бір жіп тауып бір жағын аюдың мойнын байлап, бір жағын өзінің мойнына байлап алып жүреді.
Қосқа жақындағанда лақ шығып: Ол аюға тоймаймыз , - дейді.
Бұл сөзден аю бұрынғыдан жаман қорқып қайта қаша жөнеледі.
Қасқыр буынып, жығылып қалады. Бұл жығылып жатқан қасқырға екінші қасқыр келіп: Сен неғып жатырсың? - дейді.
Мен неғып жатайын, аю сүйреп кетті , - деп бастан аяқ жөнін айтады. Сонымен үшеуі қайтадан қосқа барады.
Мұны көріп, қостағы үшеуі бәйтерекке шығыпты. Лақ басына, тоқты ортасына, бұзау артына тұрыпты.
Төбіне келіп қасқыр бал ашып: Жеймін бе, жоқ па? - деп тұрғанда бұтақ сынып, бұзау жерге құлай түседі. Құлаған бұзаудан қорқып қасқырлар бет - бетіне қашып кетеді.
Бұзау, лақтың иесі құз айналып келіп, қосты тауып алады. Бір лақтың ақылы сондай болыпты деп қазақтың айтқаны осы.