XIV – XV ғасырларда қалалар

XIV – XV ғасырларда қалаларда әлеуметтік жанжалдар және патрициаттық аристократия цехтардың арасындағы шиеленскен күрес тым шиелене бастады. Көптеген қалаларда жүргізілген бұл күрестің нәтижесінде цехтар өкіметі басып алды, ал бұл жағдай өз ретімен, цехтардың ерекше жеңілдіктері бар табы мен қала халқының демократиялық топтарының араларындағы ішкі жан - жалдардың одан әрі өрби түсуіне қарай жетеледі.
Қалалар өздеріне қол салғысы келген қияздермен де, рыцорьлар мен де, әсіресе Оңтүстік батыс «Германияның рыцарьларымен» күрес жүргізуге мәжбүр болды. Императордың тікелей васалдары болған рыцарлар императорлық өкіметінің әлсіреуіне байланысты өздерімен – өздері болып қалды. Соғыстар жолдамалы әскердің көмегінен жүргізіле бастағанан соң, олар өздерінің әскери топтық маңызын жоғалтты.
Өз иеліктеріндегі рыцарьлар күн көріністеріне қажет табыстарын өздерінің көліктеріне қажет табыстарын өздерінің кемшіліктеріндегі шаруашыларға қаттырақ қажым көрсетіп ішінара олардың міндеткерін арттыру арқылы ұлғайтып отыруға арқылы ұлғайтып отыруға ұмтылады. Алайда, ыцарлардың негізгі көпшілігі бұл кезеңде ұсақ қанаушылар мен қарақшы тонаушыларға айнала бастайды. Олар ішіп - жемей және бал баюдың жағатын көздерін феодалдық өз ара бақастықтардан іздеп, қиязадердің бүгін біреуіне ертең екіншісіне жалданды немесе тіпті тұра үлкен жолдар үстінде кісі өлтіріп тонаушылықпен айналысудан да жиренбеді.
Әлсіреуге арналған император өкіметінің қалалы князьдердің зорлық - зомбылықтары мен рыцарьлардың талан – таражынан аршалап неміс көпестерінің сыртқы саудадағы мүдделерін қорғауға шамасы келеді. Мінеки, осындай жағдайларда қалалар Германияның әрі ішіндегі әрі сыртындағы өз мүдделерін қорғауды өздерінің міндеттеріне алу ға мәжбүр болды және осы мақсатпен олар германияның әрбір бөліктерінде одақтарға біріге бастады. Мұндай одақтардың ең ірілерінің бірі солтүстік Германиялық гаиза болды. Оның қой уақытта пайда болғандығы дәл көрсете қою қиын, өйткені оның тарихы жеке қалалардың немесе қалалар топтарының араларындағы жасалған келісімен басталды әлде топқа , ол жағы белгісіздеу.
XIV ғасыр орта шеніне таман Голеза, Солтүстік және Балтық теңіздерінің жағалауларына орналасқан солтүстік герман қалаларының бәрін түгелге жуық және Европаның солтүстік жағалаулардағы өзен жолдары арқылы сауда - саттық жұмыстарын жүргізген бірқатар қалаларды да қамтыды.
Штраьзудид , Росток , Висмар, Мобек, Гамбург және Бремен сол кездің өзінде - ақ Ганза одағының негізгі өзегі болып табылады. Солтүстік сауда жолдарының орталығында тұрған осы және басқада солтүстік герман қалалары , Россия және Скандинав елдерімен , Англия және Недерландымен арада жүргізілетін барлық делдалдық сауданы өз қолдарына шоғырлап ұстауға тартысты. Осы мақсат үшін Гаиза одағы Новгород пен Кауноаста , берген мен стокголымде, Брогге мен Ливанда және басқа қалаларда өзінің шетелдік сауда конторларын ашты.
Осы конторлар арқылы Гаиза көпестері Прибалтика елдерінің Россия мен Скандинавияның азық – түлік өнімдерін астық пен оң терілерін темір – терсек пен тузып, балықпен тоағмайтын бал мен балауызын, кеинің кйбір түрлерін және арман шаруашылығының өсімдерін Бастыстың қолөнерінен шыққан товарларына шуға мен металл бұйымдарна және шараптарына сауда – саттық айырбасын жүзеге асырды. Нидерландының Италия ме Оңтүстік Франциядан алатын товарларыда, Жерорта тоеңізінің шығыс жоқ жағалауынан өкілетін сән - салтанат заттары мен әр түрлі дәмділік тағылымдары да ганза саудасының объектілері болды.
Германия саяси бытырыңқылықтың орнын тепкен жаңдайында Ганза одағы дербес саяси күн ретінде әрекет жасады. XIV ғасырдың ІІ – ші жартысынан бастап Ганза одағына енген қалалар уәкілдерінің жүйелі свездірі өткізіліп тұрады. Бұл сіздердің қабылданған шешімдерін бұлжытпай орындауға Гаиза одағы мүшелерінің бәрі де міндетті болды. Гаиза XIV ғасырда тіпті дербес сыртқы саясатын да жүргізді және соғыс жүргізу үшін бір мемлекеттермен бірігіп екінші мемлекеттерге қарсы, да шықты 1367 Гаиза Швицариямен және Герцог Мекленбургскиймен одақтасып Даниямен соғысты. Бұл соғыстың нәтижесінде 1370 жылы жасалған Штральзунд бітімі бойынша Гаиза одағы Скандинов түбегінің оңтүстігіндегі қамалдардың бірқатарын басып алды және Данияның өз ішінде асяси ықпал асыруға да ие болды.
Алайда Гаиза одағы өз құдіретінің өз құдіретінің мықтылығына қарай Германияны не экономикалық, не саяси жағынан орталықтандырудың қозғаушы күші бола алмады. Ганза одағының мүшесі болған әрбір қала өз жұмыстарын дербес жүргізді. Одақтың өз алдына не жалпы ортақ басқарушылығы , не жалпы ортақ арнасы, не жалпы ортақ флоты болмады. Оның алдына қойған мақсаты көбінесе, Ганзалық сауда аудандарында өздерінің мүшелері үшін бірлесіп әрекеттерге жасау арқылы ерекше жеңілдіктрге ие болуда ғана болды.
Ганза одағы бірлесіп әрекеттер жасау арқылы өз қалаларындағы және цехтардың өкіметті басып алуына бөгет жасап , қалалардағы ревалюциялық оппозицияның қандайын басқа да шаруаларын ұсынып отырды.
XIV ғасырдың жартысында Батыс және Оңтүстік батыс германияның қалалары да одақтарға бірігуге кірісті. XIV ғасырдың 70 жылдарында қалалардың Швециядағы және рейіндік қалалардың одағы ал содан соң олар 1381 жылы бас қосып бірікті. Одақ болып біріккен қалаларға қарама - қарсы, әлбетте , князьдердің қолауынсыз емес, рыцарлар одақтарының арасында басталған күрес князьдердің тілінше сай келді. Өйткені ол күресуші екі жақтыда бірей әлісретті.
Штабтық және рейндік қалаларды одақтары әуелгіде рыцарлардың шабуылына ойдағыдай - ақ тойтарыс берді және рыцарлық анархияны жайып беру де олардың ойында болды. Алайда рыцарьларды жақтап күреске орналасқан князьдер , ақыр аяғында 1388 жылы қалалардың біріккен одағының күн - талқыланып шығарды.

Ұқсас жұмыстар

ХІ – ХІІ ғасырлардағы Италия қалаларының қалыптасуы. Қала – коммуналар

ХІ – ХҮ ғасырлардағы Италияның халық бұқарасының дамуы

Ортағасырлардағы Италия

11-15ғғ. франция, англия, германия, италия

“Шетелдер тарихының тарихнамасы” пәнінің оқу-әдістемелік нұсқау

Қазақ хандығы – мемлекеті қалай құрылған?

Түркістан қаласының ерте ортағасырдан басталатын тарихын тың дерек көздері негізінде, араб-парсы және еуропалық саяхатшы-тарихшы, географтардың мәліметтерін сараптау арқылы, жаңа көзқарастар тұрғысынан қарастыра отырып, әлемдік тарихтағы алар орнын айқындау

Ноғай Ордасының қалыптасуы

ХІҮ-ХҮІ ғғ. Қазақстанның экономикалық даму ерекшеліктері мен басты көрсеткіштері, әлеуметтік даму жолдары

Қазақ хандығының ныға

6-12 ҒАСЫРДАҒЫ ҚАЛАЛАР