Физика сабағында оқушыларды қарқындата оқыту

Білім беру окыту мен тәрбиелеудің үздіксіз про-цесі. Казіргі кездегі білім берудегі максат—жан-жакты, білімді, өмір сүруге бейім, өзіндік ой толғамы бар, қабілетті жеке тұлғаны калыптастыру. Окушылардың дүниетанымын кеңейту, істеген ісіне тұжырым жасап, қорытындыға келу, ойлау көкжиектерін кеңейтіп, ой еркіндігіне жол ашу.
Коғамымыздынэкономикалык, саяси, мәдени да-муына үлес қосатын, әлемдік талапқа сай келетін білімді, мәдениетті азамат дайындап, тәрбиелеп шы-ғару зор міндет жүктейді. Жеке адамды калыптастырып дамыту және оған жан-жакты терең білім беру максатында инновациялык технологиядан іздену,
білім мазүнын байыту, әлемдік білім кеңістігіне ену ұсынылуда.
Сондықтан өз іс-тәжірибемде, сабақ беру "үрлісінде мынадай негізгі факторларды басшылыққа аламын:
—окушылардың шыгармашылық кызметін дамыту:
а) өз бетішые тапсырмалар беру,
б) рефераттар қорғау;
— оқушылардьщ өз бетінше жүмыс істеу белсенділігін арттыру;
—окушылармен жекелей, топпен жүмыстар жүргізу;
—үйге окушылардың ойлау
қабілетін дамытатын есептер беру;
сабақга халыктық педагогика элементтерін қолдану;
окушылардың теориялық-практикалық сауаттылығын арттыру:
а) негізгі теориялық заңдылықтар,
б) формулалардың қоры,
в) өрнектерді түрлендіру,
г) есептер сауаттылығы.
Кандай да бір мәселені шешуде окушылардың қалай ойлайтындығын, олардың ой-өрісін біліп отырудың маңызы зор. Өйткені бұл — окушылардың қаншалықты пайымдай білетіндігін, олардың оқылған материалды қаншалықты жақсы меңгергендігін анықтауға мүмкіндік береді. Мен жүмысымда оқытудың жаңа педагогикалык технологиялық негізі қарқындата оқытуды алдым. Ол бойынша дамыта оқыту жүзеге асырылады, сондықтан ол оқушының ойлауын. еске сақтауын, белсенділігін, ынтасын, дағдысын, білім сапасының артуын камтамасыз етеді. Қарқындата оқыту технологиясы оқушының белсенді шығармашылық қызметін дамытуға бағыталған. Жаңа технологияға сәйкес барлық оқушы өз қызметін ең төменгі деңгейдегі тапсырманы орындаудан бастайды да, тапсырманы орындауына байланысты келесі деңгейге көшіп отырады. Мүндай жағдайда оқушылар арасында өзара жарысумен катар, әр оқушының өзіндік деңгейіне сай білім алуы қамтамасыз етіледі.Оқушы өзі үлгіре алмаған оқу материалын алдын ала оқытушы дайындаған интенсивті оқу методикалық материалын пайдаланып жетілдіреді. Бұл процеске үйде ата-анасы оқушымен бірге интенсивті методикалық материалды көріп талдап оқушының үлгіру деңгейін артуына көмектеседі. Міне сондықтан: оқушының өзіне деген сенімі артып, білімі шыңдалады. Дәстүрлі оқытудың жүмыс істеудің мақсаты — бекіту, өткен сабакты қайталау болса, қазір оқу материалын жалпы-лауға байланысты окушылардың жеке фактілерді, физикадан алған білімдерін түрмыста, техникада қолдана білуіне көңіл аударылады. Әр тақырыпқа байланысты әр түрлі интерактивтік тапсырмалар беремін. Окушының ынтасын, белсенділігін арттыру үшін өзім жетелеуші "проблемалық" сүрақтар қойып отырамын. Жаңа сабақ игерілген соң оқушы ларға деңгейлік тапсырмалар беріледі. Адам бойындағы ең асыл қасиеттер-ізгілік пен білімділік, сондықтан білімді, тәрбиелі жастар еліміздің болашағы. Адам тәрбиелеу-аса жауапты. Бәсекелестікке лайықты, білімді жастар «ел межесі -елулік» деген ұрандай мақсатқа жету, дамыған елу елдің қатарында болуға ұмтылыстарымыз азаматтардың тұлғалық, психологиялық, физиологиялық, интеллектуалдық даму деңгейін арттыру үшін үздіксіз білім алуды, халқымыздың бай тәжірибесін зерделеуді, халқымыздың ұлылығына тән ұлттың рухани құндылықтарды негізге алып, жасампаздық жолында табандылықпен еңбек ету ең басты шарт.
«Қазақстан Республикасының білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекетттік бағдарламасында «Орта білім беру жүйесін ақпараттандырудың» мемлекеттік бағдарламасында, «Бастауыш және орта кәсіптік білімді ақпараттандырудың»» бағдарламасында білім беру жүйесін ақпараттарды жүзеге асыру, интенсивті оқытуға қатысты мынадай мәселелерге ерекше зейін аударылған:
• ақпараттық-коммуникациялық технологияларды оқыту үдерісіне енгізу жөніндегі қалыптық-құқықтық базаны жетілдіру;
• компьютер техникасымен қамтамасыз етілудің әлемдік көрсеткіштеріне (1 компьютерге келетін оқушылардың саны-10-15) жету үшін орта білім беру ұйымдарын одан әрі компьютерлендіру;
• орта білім беру ұйымдарын интернет желісіне қосу;
• білім берудің барлық деңгейлерінде қашықтан оқыту технологияларын әзірлеу және енгізу;
• жаңа ақпараттық технологияларды оқыту үдерісіне енгізуді қамтамасыз ететін ғылыми-зерттеу және әдістемелік жұмыстарды жүргізу;
• оқу үдерісінде интенсивті оқытуға қатысты жаңа технологияларды сараптау арқылы байқаулар жасау негізінде жетілдіріп ендіру;
• оқытудың инновациялық технологиясын қалыптастыру арқылы интенсивті оқыту т.б.
Оқыту үдерісінде интенсивті оқыту үшін мультимедиялық технологияларды білім беру саласына ендіру маңызды. Сабақты өткізу
1. Мұғалім сабақты баяндауда-жаңа сабақты түсіндіруде ең негізгісі себебін тәжірибеде көрсетуден бастайды, көкейтестілігін айтады, проблеманы қоя біледі. Мультимедиалық технологияны пайдаланады.
2. Зерделенетін тақырыпқа шәкірттердің қызығушылығын арттырады. Пәнге қатысты әдістемелік, электронды әдістемелік оқулықтарды пайдаланады, ұсыныстарды, тәжірибені ескереді, кейде арнаулы есептерді-жаттығуларды, хрестоматияны бастапқы күйге алады.
3. Оқу материалдарын бірнеше рет талдаулар, нұсқаларын жасап, түсінікті баяндау басты мақсаттарының бірі.
4. Мұғалім оқушыларға түсініктеме жасау барысында анық, түсінікті, нақты айтуы, жазуы мәнді.
5. Интенсивті оқытудың бірнеше артықшылықтары бар, атап айтқанда:
• оқытудың түрлі әдістерін пайдалану;
• сезім талдаушыларын іске қосу, кезекпен алмастыру, іс-әрекет, таным қызметтерінде алмастыру;
• аудио және видео-оқыту техникаларында жүйелі алмастыру, тақтаны ретімен пайдалану, баннэрді қолдану;
• мұғалім іс-тәжірибелік көрсетулер жасауды өзі бастап көрсетіп, оны шәкірттердің кезекпен көрсетуіне алмастыру;
• сынақ-тәжірибелер-қысқа мерзімді жаппай формада, қатар-қатар болып т.б. формаларда;
• бір оқу қызметінен екіншісіне өту: жаттығу, іс-тәжірибелік, зертханалық, амалдар қолдану т.б.;
• дидактикалық кеспе материалдарын пайдалану, арнайы матрицалық тренинг жүргізу;
• қарым-қатынас, сұрақтар тақырыпқа сай және сынып оқушыларына кейде нақты оқушыға бағытталады;
• мұғалім оқушының әрқайсысының жауаптарына мұқият қарап, зейін қойып, қажет болған-күрделі жағдайларда сынып оқушыларымен талдау жасайды;
• интенсивті оқытуды жүзеге асыру үшін “шәкірт уақытын аяла, өз уақытыңды аяма” (Ж.Ж.Руссо) ұстанымына сай алдын-ала болжамдап, шәкірттермен бірлесіп даярлап, байқаулар жасау ұтымды;
• иновациялық - қарқынды оқытуда мұғалім сынып оқушыларымен тұрақты байланыста болып, оларды түсініп, кезегімен сұрақ-жауапқа, түсінуін, зейінін, пайымдауын, қорытынды шығаруын, заңдылықтарын ұғуға, кестелерді толықтыруға үн қостыру қажет, маңызды.
6. Мұғалім бүкіл сынып оқушыларын тұтас және әрбір оқушыны жеке байқап, оларды сұрақтармен, жауаптарды толықтыруларымен белсенділіктерін арттыру.
7. Жеке оқушыларда тәртіптілік төмендесе оларға жеке тапсырмалар беріп, сөзден іске өту маңызды. Мүмкін болғанынша, бәріне лайықты тапсырмалар беру, жауаптарын тыңдау бірлесіп, ынтымақтасып бағалаулар жасау.

Қазіргі заман талаптарына қатысты ҚР мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты, ұлттық бірыңғай тесті, мемлекеттік аралық бақылау үлкен жауапкершілікті алға қояды, сапалы оқыту және қосымша жұмыс істеуді қажет етеді.
Сынақ тәжірибе жұмыстарында мұғалімнің сабақтағы қызметінің орны ерекше болуын уақыт міндеттейді, сонымен сабақтың басталуы:
1. Мұғалім сабақты тақырыпқа қатысты оқу-әдістемелік нұсқауларға сай мақсатын нақты алға қояды.
2. Оқушылардың сабаққа даярлығын анықтап, жұмысшы ахуал жасайды.
3. Сабақты мүмкін болғанынша түрлендіріп, элементтер орнын алмастыру мәнді.
4. Әрбір сабаққа мұғалім теориялық, әдістемелік, дидактикалық тұрғыдан даярлануы қажет.Сабақта көрсетілетін иллюстрация, көрсетулерге ретімен бірнеше оқушыларды-ассистент ретінде қатыстыру, бірге жасау, жаттыққан, дағдыланған жағдайларда түсінік беру маңызды.
1-ден, сыныптағы барлық оқушыларды жүмыспен қамтамасыз етеді, әрбір окушының белсенді түрде қатысуын кадағалайды, белсенділігін оятуға түрткі болады.
2-ден, әр оқушы өзіне тән қарқынмен, өз білімінің деңгейінде жүмыс жүргізеді.
3-ден, оқушылар өз еңбектерінің нәтижесін көріп, өзін-өзі бағалайды. Өз бетімен жүмыс істеу окушы-лардың біліміне ғана әсер етпей, сонымен катар тәртібі мен мінез-қүлқына да тигізер ықпалы зор. Жауапкершілікті сезіне отырып, оқушының ізденімпаздығы, шығармашылығы дамиды.Сөз соңында айтарым, жалпы жаңа педагогикалық технологияны қолдану сабақтың сапасын көтеруге, окушылардың білімге деген оку-танымдық қызығушы-лығын арттыруға, қазіргі қоғам талабына сай білім алуына көп әсерін тигізеді.