ДанагүлДанагүл Төле бидің келіні екенін көзі қарақты адамдардың барлығы біледі

Данагүл
Данагүл Төле бидің келіні екенін көзі қарақты адамдардың барлығы біледі. Ол шамамен 1720 - 1790 жылдар аралығында өмір сүрген. Әкесінің есімі – Алакөз. Ұлы жүз құрамындағы Дулат тайпасының Сиқым деген тармағынан шыққан. Төле би Данагүлдің ақылдылығын байқап, келін етіп түсіреді. Данагүл келін болып түскеннен кейінгі Төле бидің сенімін ақтайтын мына бір аңыз көпшілігімізге мәлім. Бұдан біз Данагүлдің ақыл - парасатын, терең ойлылығы мен шешендігін байқаймыз. Бірде Төле би Мойынқұмдағы елдің дау - дамайын шешіп, ауылына қарай төтесінен жол жүремін деп, жолда бір топ қарақшының қолына түседі. Сонда Төле би Әй, сендерге керегі мл ма, жан ба, жан керек десеңдер қинамаңдар, тез өлтіріңдер, мал керек десеңдер, алдарыңа айдатып әкелейін, бізді босатыңдар , - дейді. Қарақшылар: бізге мал керек , - дейді. Сонда Төле би: Менде мал көп, бай адаммын. Бірақ сендер сенбейсіңдер. Сондықтан біреуің менің атыма мініңдер, киімімді киіңдер, мен хат жазып берейін дейді. Сонда Төле би хатты былай деп жазады: Кенже ұлыма құда түстім. Соған 40 құнан атан, 20 бура, 8 ақбас атанымды осы барған адамнан айдатып жіберіңдер. Бұған қоса оң босағамда тығулы алтынымды, сол босағамдағы күмісімді қоса беріңдер . Қарақшылар би ауылына келіп, осы хатты тапсырады. Ауыл адамдары болса, бидің бұл хатын түсіне алмай дал болады. сонда бұл жұмбақтың шешуін шешкен. Данагүл екен: Жоқ, би атам 40 қарақшының қолына түскен екен. 40 құнан атан дегені – 40 мықты жігіт, 20 бура дегені – 20 палуан, 8 ақсақал, ал атаған алтыны мен күмісі – баласы және келіні – мына мен ғой. Қой тез жетіп, би атамды құтқарайық .
Сөйтіп Данагүлдің ақылымен хатта көрсетілген малды екі қарақшының өзіне айдатып, олардың соңынан бағана хатта келіскендей, 40 жігіт, 20 балуан, 8 ақсақал, әрі Төле бидің баласы мен келіні Данагүл көрінбей еріп отырады. Сөйтіп, олар Төле би мен оның қасындағы адамды босатып алады да, қарақшылардың өздерін байлап - матап тастайды. Бірақ жылап - еңіреп кешірім сұраған соң, Төле би кеңшілік жасайды. Өзінің ауылдарына алып келіп, түйесін, жылқысын бақтырып, егін еккізіп, түзу жолға салады. Адал еңбекке баулиды. Міне, осындай жағдайдан кейін Данагүлдің есімі елге кеңінен тарайды.

Ұқсас жұмыстар

Төле бидің сөзге тоқтауы

Жетес би

Қазақтың байырғы шешендік өнерінің бір бай саласы - шешендік дау

Ғ.Мүсірепов туралы

Үш санының киелі семантикасы

Шешендік өнердің туу себептері

ШЕШЕНДІК СӨЗДЕРДІ ОҚЫТУ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ СӨЙЛЕУ ТІЛІН ДАМЫТУ

Төле би жайлы

Қазақ жұмбақтарының көркемдік ерекшеліктері

Оңтүстік және Шығыс Қазақстан облыстарының әулиелері

Төлем көзінен салық салынбайтын табыстар