Доспамбет жырау
Күнделікті сабақ жоспары, қазақ әдебиеті 9 сынып
Тақырыптар:
76. Қазтуған жырау
77. Доспамбет жырау
78. Шалкиіз жырау
79. Ақтамберді жырау
80. Үмбетей жырау
Сабақтың тақырыбы: Қазтуған жырау
Сабақтың мақсаты: а) Қазтуған жыраудың еңбектеріне тоқтала отырып, шығармаларының идеялық мазмұнынын талдау, оқушыларға ойландыратын сауал бере отырып, пікірін тыңдау, қорытынды жасау;
ә) білімділік танымын, шығармашылық қабілетін, тілдік қорын, ізденістерін арттыру;
б) еңбексүйгіштікке, мамандық таңдай білуге, адамгершілікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ - жауап, шығармашылық іздену
Сабақтың көрнекілігі: кітаптар, тірек сызбалар т. б
Пәнаралық байланыс: тарих
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу, түгелдеу, оқу құралдарын тексеру. Сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын
б) Жаңа сабақты түсіндіру.
Ол өзін "айдаса қойдың көсемі", "сөйлесе қызыл тілдің шешені", "буыршынның бұта шайқар азуы", "бидайықтың көл жайқаған жалғызы" деп таныстырады. Қазтуған жырау тайпалар көсемі, отты биі, әскербасы, орақ тілді шешен, арқалы ақын болған. Қазтуған жырларының арқауы - туған елі, кіндік кескен, кір жуған жері. Оны ақын тебірене жырға қосады.
"Салп - салпыншақ анау үш өзен,
Салуалы менің ордам қонған жер",
"Жабағы менен тайы тең,
Жары менен сайы тең",
"Ботташығы бұзаудай,
Боз сазаны тоқтыдай,
Балығы тайдай тулаған,
Шырмауығы шөккен түйе таптырмас,
Балығы көлге жылқы қаптырмас,
Сөйткен менің, Еділім", —
деп, Еділіне перзенттік қалтқысыз сезімін емірене өрнектейді. Ақын өз жырларында батырлықты, ерлікті, елдікті дәріптейді. Оның жырындағы:
Балдағы алтын құрыш болат,
Ашылып шапсам деп тартар,
Сусыным қанға қанар деп,
Азамат ердің баласы
Жабыққанын білдірмес,
Жамаңдар мазақ қылар деп, —
деген жолдардан мұны байқау қиын емес.
Өзі де қылышын "сары жүн оққа толтырған" батыр болған.
Кітаппен жұмыс: Кітаптан Салп - салпыншақ үш өзен . өлеңін мәнерлеп, нақышына келтіре оқиды.
Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.
Білімді бағалау: Оқушылардың жауаптарына, сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Қазтуған жыраудың шығармаларын оқып келуге беремін.
Толық нұсқасын қарау
Доспамбет жырау
Доспамбет жыраудың өмірбаяны
Азаулы және Доспамбет жырау
Доспанбет жырау
Жыраушы тұлғалар
Асан қайғының шығармаларының зерттелуі
Жүсіп Баласағұн (1020- ) - ақын, ойшыл, ғалым, мемлекет қайраткері
ХІҮ-ХҮІІІ ғасырлардағы жыраулар шығармашылығы
Жыраулар поэзиясының қазақ елінің тарихындағы маңызы, жаңа қоғамға тигізетін әсері
Жыраулар поэзиясының тілдік ерекшеліктерін талдау
ҚАЛҚАМАНҰЛЫ БҰҚАР ЖЫРАУ
ЖЫРАУЛАР ПОЭЗИЯСЫ туралы
Бұқар жыраудың тәлім-тәрбиелік идеялары.
ЖЫРАУЛАР ПОЭЗИЯСЫ
Асан Қайғы - жырау, ойшыл, абыз
Оңдасұлы Базар, Балқы Базар (1842 - 1911) - жырау
Нұрпейіс Байғанин - халық ақыны, жырау
Доспанбет жырау (1490 - 1523) - жырау, қолбасшы, батыр
Қожаберген Толыбайұлы шамамен 1663 жылы Солтүстік Қазақстан облысы, Жамбыл ауданы, Гүлтөбе Маманай өңірінде дүниеге келіп, 1763 жылы қайтыс болған жырау, батыр
Бұқар жырау шығармаларының басты тақырыбы - халқына, отанына деген ыстық махаббаты