Сан аралығы ұғымын енгізу және оның координаталық түзудегі кескінделуін үйрету

Алматы облысы, Ұйғыр ауданы,
"Сүмбе орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен"
коммуналдық мемлекеттік мекемесінің
математика пәнінің мұғалімі Абдиева Мөлдір

Сабақтың тақырыбы: Сан аралықтары
Сабақтың мақсаттары:
1. Білімділік: Сан аралығы ұғымын енгізу және оның координаталық түзудегі кескінделуін үйрету. Санды теңсіздіктердің шешімдерінің әр түрлі жағдайын сан аралығында кескіндей білуге үйрету;
2. Дамытушылық: Тиімді әдіс - тәсілдер арқылы оқушылардың ой - өрісін кеңейту, өздігінен жұмыс жасау, математикалық тілде өз ойларын нақты және дәл жеткізе білу, шығармашылық қабілеттерін дамыту.
3. Тәрбиелік: Оқушыларды адалдыққа, ұйымшылдыққа және тез шешім қабылдай білуге, пәнге деген қызығушылығын арттыра отырып тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі: Сұрақ – жауап, ой қозғау, оқулықпен жұмыс, кесте толтыру, сәйкестендіру тесті, жеке оқушымен жұмыс
Көрнекілігі: Интерактивті тақта, сызғыш, слайдтар

Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Жаңа сабақ
III. Сабақты бекіту: Сәйкестендіру ойыны.
IV. Оқулықтан есептер шығару.
V. Кестені толтыр.
VI. Қорытынды жасау " Қызықтыру есептер" ойыны
VII. Үйге тапсырма
Сабақтың барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі
а) Оқушыларды түгендеу
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақты оқып үйрену
Координаталық түзудегі a және b сандарына сәйкес нүктелердің аралығы a және b сандарының аралығын кескіндейді. (1 – сурет).

Сан аралығының біз қарастыратын түрлері: (2 – сурет).
Санды теңсіздіктердің шешімдерінің жиынын сан аралығымен жазуды үйренейік.

1. теңсіздігінің шешімдерін сан аралығында белгілеуді қарастырайық. Берілген теңсіздігінің шешімдерінің жиыны координаталық түзуде координаталары 2 және 7 болатын нүктелердің арасында кескінделеді. Мұны 2 – ден 7 – ге дейінгі сан аралығы немесе интервал деп атайды. Белгіленуі: (2; 7). Оқылуы: 2 – ден 7 – ге дейінгі аралық . Бұл қатаң қос теңсіздік болғандықтан, оның шешімдер жиынына координаталары 2 және 7 болатын нүктелер енбейді. ол сызбада координаталық түзу бойындағы (нүктедегі) кішкене шеңбермен белгіленген.

2. қатаң емес қос теңсіздігінің шешімдер жиынын сан аралығымен кескіндеуді қарастырайық. Теңсіздік қатаң емес болғандықтан, оның шешімдер жиынына сан аралығын көрсетіп тұрған – 4 және 3 сандары қоса енеді. Координаталық түзуде сан аралығына енетін нүкте кішкене дөңгелекпен кескінделген. Мұндай сан аралығын кесінді деп атайды. Белгіленуі: [ - 4; 3].
Оқылуы: – 4 саны мен 3 саны қоса алынған – 4 – тен 3 – ке дейінгі аралық .

3. теңсіздігінің шешімдерінің жиынын сан аралығында белгілейік. теңсіздігінің шешімдер жиынына – 2 саны енеді, бірақ 4 саны енбейді. Мұндай сан аралығы жартылай интервал деп аталады. Белгіленуі: [- 2; 4]. Оқылуы: – 2 саны қоса алынған – 2 – ден 4 – ке дейінгі аралық .

4. теңсіздігі шешімдерінің жиынын сан аралығында белгілейік. теңсіздігі қатаң емес болғандықтан, оның шешімдер жиыны координаталық түзуде басы координатасы 8 – ге тең нүкте болатын сәулемен кескінделеді.
Мұндай сан аралығын сәуле деп атайды. Жазылуы: [8;+∞). Оқылуы: 8 саны қоса алынған 8 – ден плюс шексіздікке дейінгі аралық . Мұндағы ∞ - шексіздіктің белгіленуі.

5. x