Мұнысы - тоймас қара жер жаман түсімді жалмап қойсын дегені
Адамға қатысты ырым - тыйымдар
Адам. Халықтың тарихи дамуының барысында қарым - қатынас пен қоғамдық қатынасқа түсе отырып, ырым - тыйым сөздері арқылы рухани мәдениет пен этиканы қалыптастырды. Адамдарға қатысты ырым - тыйым сөздер:
Кісіге қарап есінеме
Есеп бер әр ісіңе, білу керек түсіне.
Есінеме, қарағым, аузыңды ашып кісіге.
Ондай - ондай баланы, ақыл - есі шамалы-
• Ұртын не тілін тістеп алған адамның үйіне ашыққан кісі келеді.
• Адамның оң көзі тартса – қуанады, сол көзі тартса – ренжиді.
• Адамның алақаны қышыса – ақша ұстайды, табаны қышыса – жол жүреді.
• Адамның иегі қышыса, бір жерден дәм татады.
• Адам түшкірсе Құдайға шүкір! дейді.
• Мойын құянның салдарынан қарысып қалғанда, кербез кісінің сыртынан сәлем жасаса, жазылады.
• Қолынан іс келмейтін адам бір шаруа жасаса, жерден шөп алып сындырады.
• Тамақ ішіп отырған адамның ыдысына шыбын, көбелек т. б. жәндік түсіп кетсе, оның несібесі көп болады.
• Адам құлағы шуылдағанда жанындағы кісі дәл тапса, оны біреудің мақтағаны, ал таба алмаса, жамандағаны болып шығады.
• Мақтап жүретін адам тамақ үстіне келеді, ал жамандап жүретін адам дастарқан жиналғанда келеді деп санайды.
• Көзге теріскен шықса, саусақ арасынан қол шығарады.
• Ойынға ашуланған адамның басы таз болады.
• Адамға немесе малға біреу сұқтанып қараса, көз тиеді деп түкіртеді.
• Жиенін ұрған адамның қолы қалтырайды деп саналады.
• Қазақ басымыз көбеймей қалады деп адам санамайды.
• Қазақ жек көрген немесе енді көрмесем деген адамның артынан бір уыс топырақ шашады.
• Жас адамдар басым ауырды десе, басына бас қосылады екен дейді.
• Біреу қайтыс болды деп естіп, кейін бұл хабар жалған болып шықса, ол адам көп жасайды екен деп ырымдайды.
• Жас адам ожаумен су ішсе жарының мұрны үлкен болады.
• Қазақ сәтті күн деп істі сәрсенбі күні бастайды. Сейсенбі сәтсіз күн деп, іс бастамайды.
• Түнде үрейлі түс көрсе, қазақ таңертең жерге үш рет түкіріп, Түс – түлкінің боғы деп, үш қайтара айтып түкірікті оң аяғының табанымен үш рет басып таптайды. Мұнысы – тоймас қара жер жаман түсімді жалмап қойсын дегені.
• Қазақ мүшел жасын жасырады, оны басқаларға айтпайды. Себебі, мүшел жас – қатерлі жас. Тіл мен көз сұғынан сақтасын деген оймен жасын айтуға тура келсе, не асырып, не кемітіп айтады.
• Қазақ шашты далаға тастамайды, оны жерге көмеді. Құс шашты ұясына салса, адамның басы айналғыш болады.
• Қазақта қыл арқанды ұрламайды. Ұрлаған адам аспаққа асылады, оның мойнына қыл арқан түседі деп сенеді.
Батыр-жырау Қожаберген туралы
Қазақы ырым-тыйымдардың – діни-философиялық астарлары
Отбасы – көркем әдебиетте
Ұрпақ тәрбиесі – ұлт болашағы
М. Әуезовтің Абай жолы роман-эпопеясындағы Құнанбай бейнесі
Абайдың қара сөздері және оның тәрбиелік мәні
Алпамыс батыр
Ер бала – абыройлы әке болсын, ел есінде қалғандай!
Бұқар Жыраудың Абылай хан саясаты жөніндегі байламды пікірлері
Қазақ билерінің шешендік сөздері
ҚАРАШАҰЛЫ БӘЙДІБЕК
ӘБДІКӘРІМ САТҰҚ ҚАРАХАН
ҚАРАБУРА
Қазақстанның халықаралық экономикалық қатынастардағы орны
АЛТЫНАЙҰЛЫ ҚАРАСАЙ
Социум және әлеуметтік қатынастарды әлеуметтік жұмыс өрісінің объектісі ретінде қарастыру
Экранды басқаратын процедуралар мен функциялар
Халықаралық кедендiк ынтымақтастық және мемлекеттiк экономикалық қауiпсiздiк