Вирустар - тіршіліктің жасушасыз түрі

Жамбыл облысы, Меркі ауданы,
№35 орта мектебінің биология пән мұғалімі:
Тилегенова Қамар Жайлаубайқызы

Сабақтың тақырыбы: Вирустар – тіршіліктің жасушасыз түрі.
Сабақтың мақсаты: Тірі организмдердің жасушасыз түрі – вирустармен және олардың түрлерімен таныстыру.
Вирус құрылысындағы ерекшелігі, тигізетін зияны туралы ұғындырып, ой – өрісін дамыту.
Салауатты өмір салтын қалыптастыруға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Эвристикалық
Сабақтың әдісі: Сұрақ – жауап, баяндау
Көрнекілігі: Кесте, қима – қағаздар, тест парақтары, тірек сызба

Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
1. Микро биология ғылымының даму кезеңдері
2. Прокариоттар

ІІІ. Білімді жан - жақты тексеру
1. Бактериялардың тіршілігін зерттей отырып, ғалымдар бір ғана бактерия үздіксіз көбейгенде пайда болатын дараларды жер шарының бетіне орналастырғанда симай қалатын санға жетуі мүмкін екенін анықтады. Не себепті табиғатта бұл құбылыс байқалмайды?
- Қолайсыз орта жағдайларына түсіп, өледі. (күн сәулесі, жоғары температура, қышқыл, сілтілі орта, басқада фактор)
2. Қима қағаздардағы термин сөздерді сөйлету.
Коккалар, диплококкалар, бациллалар, виброндар, спириллалар, эукариоттар, споралар
3. Шіріткіш бактерия бөлінер алдында жасушасындағы сақина тәрізді ДНҚ молекуласы екі еселенеді. Оның полинуклеотидтік екі тізбегіне комплементарлық принципте жаңа тізбектер құрастыр.
• 1 – тізбек. А Ц Г Т А Ц Г А А
• 2 – тізбек. Т Г Ц А Т Ц Т Т Г
IV. Жаңа сабаққа даярлық
Тіршілік формалары
↓
▪ Жасушалы → прокариоттар, эукариоттар
▪ Жасушасыз → вирустар

V. Жаңа сабақ
Вирустар құрылысы
↓
▪ ДНҚ геномды
▪ РНҚ геномды

Вирустар
▪ Құрылысындағы ерекшеліктер
- Жасушасыз тіршілік иесі - Қатты қабығы капсула оны қолайсыз жағдайдан қорғайды - Қабық ішінде ДНҚ немесе РНҚ - сы бар - Өсінділері бар

▪ Тіршілігіндегі ерекшеліктер
- Тірі организмдер денесінен тыс жерде қоректенбейді, көбеймейді - Тек тірі организмге түскенде тіршілігін бастайды. - Өздігінен тіршілік ете алмайды - Жасанды ортада көбеймейді - Нәруыз түзу үшін тіршілік иесінің рибосомасын пайдаланады - Зат пен энергия алмасуы болмайды - Жасушаішілік паразит
Ауруларды алдын алудың негізгі жолдары
Тазалық ережесін сақтау
Қайнатылмаған, лай су ішпеу
Тамақ ішер алдында қолды жуу
Киімді таза ұстау, организмді шынықтыру
Тағамдарды таза пісіру
Жеміс - жидектерді жуып жеу.

VІ. Сабақты бекіту.
1. Сонымен, балалар вирустың құрылысында, тіршілігінде қандай ерекшеліктер бар екен? ( тірек – схеманы толтыру)
2. Бактерия мен вирустың айырмашылығы және ұқсастығын жазып, Венн диаграммасын толтыру.

4. Графикалық тест алу

VII. Оқушыларды бағалау
VIII. Үйге тапсырма: §21 ИТИС реферат
Дәптерге термин сөздерді жазу.