Бастауыш мектепте зат есімді оқыту тәжірибесімен танысу

Ақтөбе қаласы, № 10 жалпы білім беретін
орта мектебінің бастауыш класс мұғалім
Нұртаза Назерке Қанатбайқызы

Мақсаты:
Бастауыш мектеп оқушыларына сөз таптары туралы ұғым беру.
Міндеті:
1. Бастауыш мектепте зат есімді оқыту тәжірибесімен танысу;
2. Тақырыпқа сәйкес әдістемелік, педагогикалық еңбектерге сараптама жасау;
3. Оқушылардың зат есім жөнінде білімдерін жетілдіру.

Сөз табы деп жалпы лексика-грамматикалық сипаттары мен белгілері бәріне бірдей ортақ болып
келетін сөздердің тобын атаймыз. Сөздер мағынасына қарай бірнеше сөз таптарына бөлінеді:
СӨЗ ТАПТАРЫ
1. Зат есім
2.Сын есім
3.Сан есім
4.Есімдік
5.Етістік
6.Үстеу
7.Шылау
8.Одағай

Зат есімді оқытудың жолдары
1 класта: кім? Не?
2 класта: кімдер? нелер?
көптік жалғаулары: жекеше, көпше, жалпы, жалқы
3 класта: тәуелденңі, септелуі, жіктелуі, жіктік жалғаулары
4 класта: Тәуелденуі, Септелуі, Жіктелуі

Зат есімдердің жіктелуі
Жекеше
І жақ Мен пионермін.
ІІ жақ Сен пионерсің.
Сіз пионерсіз.
ІІІ жақ Ол пионер.
Көпше
Біз пионерміз.
Сендер пионерсіңдер
Сіздер пионерсіздер.
Олар пионер.

Сын есімді оқытудың жолдары
Оқушыларды әр алуан заттардың жоғарыдағыдай сын – белгілерін ажыратып тануға біраз үйреткен соң оларды жеке ұғымдарды жинақтап тұжырым жасауға жиынды сын – белгілерін топтап айыруға үйрету басталады. Мәселен:
Заттың түсі: ақ,сары,қызыл,көк, қоңыр, қара т.б.
Заттың көлемі: үлкен, кішкене, ірі, ұсақ т.б.
Заттың пішіні: жалпақ, жұмыр, домалақ, сопақ, қырлы т.б.
Затттың дәмі: тәтті, ащы,қышқыл, кермек т.б.
Заттың сипаты: жақсы, қатты, жаман, жұмсақ т.б.