Осыларды ескеріп романдағы кейбір араб - парсы тілінен енген есімдерді түбір есімдер деп алдық

И с а, О м а р, М ұ с а, Ә д і л, М а н ас, Ә б д і, М ы р з а, О с п а н , Қ а с е н, А с а н, Ү с е н, Б а я н, т.б.

И с а әлі ашулы болатын. Қысқа ғана жауап қатты

О м а р дөң басында тұрған қалың топқа жетті

Кішкене інісі О с п а н кіріп келді І;13 Ә д і л сияқты бірнеше семіз қой көзді М о т ы ш а р бар. І;536 Қасапшы Қ а с е н бүгін ызаланған күйде 11;318 Базаралының әйелі — Ө д е к ІІ;186 . Б а я н өдерінің ән тыңдауға бара алмаған өкінішін үлкен бір армандай айтады І;320 . И с а н ы ң екі жетім баласы – А с а н мен Ү с е н ІІ; 127 . Өзінің зорлығынан зор жол бар ма? – деп Ә б д і тістене түсіп, кейіп келеді ІІ;14 . А й ш а самауырды пеш жанына көтеріп қоя салды ІІ;370 . М а н а с тоқта! былай жүр!-деп бұйрық етті. І;342 .

Бұл романдағы келтірілген есімдерді түбір тұлғалы дейтініміз. Бұларды буынға бөлуге, бөлшектеуге болмайды. Екіншіден -бұл төл сөздер қазақ тілінен болсын не басқа тілден енген төл сөздер болсын, әрі қарай жұрнақтар қабылдап жаңа есімдер туғыза алады.

Бұндай жалаң, күрделі есімдер түркі халықтарының ХІҮ ғасырдағы жазба ескерткіштерінде кездеседі. Мысалы: А с а н , О с п а н, И с а т.б [12] . Бізге белгілі қазақ есімдері нің ішінде толып жатқан туынды есімдер бар. А с а н б а й, А с а н ә л і, О с п а н ә л і , А с а н қ а л и, О с п а н ха н, И с а б а й, И с а қ ұ л , И с а т а й т.б.

Осыларды ескеріп романдағы кейбір араб-парсы тілінен енген есімдерді түбір есімдер деп алдық.

Ұқсас жұмыстар

Абай жолы романындағы антропонимдер

Қос сөздердің жасалуы

Қос сөздердің қазақ тіл біліміндегі зерттелу тарихы

Зат есім мен сын есімнің жасалу тәсілдері

Біріккен сөз - күрделі құрамды сөз

I сынып қазақ тілі оқулығын қатысымдық бағыт тұрғысынан тузу әдіс-тәсілдері

Қазақ және түрік тілдеріндегі антропонимдердің ерекшеліктері

Қазақ тіліндегі антропонимдер

Қазақ тілінің тарихи грамматикасы пәнінің мақсаты мен міндеттері, зерттеу нысаны

Қазақ және түрік әйел антропонимиясы

ӘБУ НАСР ӘЛ-ФАРАБИ