Қарт адамдардың өмір ұзақтығы

Отбасындағы қарт адамдар туралы қазақша реферат.

Қарт адамдар күнделікті және ауыр жұмыстардан босатылған,олар көбінесе үй жұмыстарымен және немете, шөберелерін тәрбиелеумен айналысады. Олар тәрбиелеуде өзінің өмірлік тәжірибесінде жинаған бар жақсы жиған – тергенін соларға беруге тырысады.

Ереже бойынша отбасында тұратын зейнеткерлер үй жұмыстарымен айналысады. Ол бәрінен ерте тұрады. Отбасындағы басқа қызмет істейтін мүшелерге ас даярлап береді. Немерелерін тамақтандырып, оларды киіндіріп мектепке аттандырады. Содан соң дүкенге немесе базарға барып, тәтті де арзан азық – түлік алуға тырысады. Үйлерін жинап, көрші – қолаңға соғып, жаңа жаналықтармен бөліседі. Отбасында жазылатын газет – журналдарды оқиды. Немерелерін мектептен қарсы алып, олрмен серуенге шығады. Осылайша көптеген зейнеткерлердің бос уақыты өтеді.

Қарт адамдардың денсаулығы көп жағдайда отбасындағы қарым – қатынас түріне байланысты, яғни адамгершілікті, қайырымды, қайырымсыз болуы, жылы шұрайлы қарауы.

Бұдан басқа қарт адамдар туралы көптеген мәселелер тындайды. Көптеген 45 – 50 жасқа толып, зейнеткерлікке шыққан әйел адамдар үйде бос отырып, тәрбиеші қызметін атқарғысы келмейді. Олар қоғамға әлі де болса пайдасын тигізгісі келеді.

Әр түрлі мемлекеттердің зерттеу жүргізуі бойынша, қарт адамдар көп жағдайда өздері жалғыз тұрғысы келеді, ал басқа қарт адамдар өзінің отбасымен, яғни балалары ментұрғысы келеді. Ол отбасындағы ауа – райына баланысты, яғни балалардың үлкендерге деген силастығы, көз қарасы, адамгершілік қасиеті, балардың үлкендерді жақсы күте білуі және тағыда басқа.

Неке мен отбасының мағынасы өмірдің әр кезенінде әр түрлі болып келеді. Қарт адамдар ең бірінші өз отбасынан өзара көмекті, жақсы қарым – қатынасты, адаммен араласуды қажет етеді. Бұл қарт адамдардың бұрынғы күш – қуатынын әлзіз болып кеткендігін, көп ауыратындығын, ерекше организмге қажетті тамақтарды, өзін күте білуді көрсетеді.

Қарт адамдар туралы сөз болғанда, ең бірінші олар некеге назар аударады, яғни өзінің жарымен көз қарасының, мінез – құлқының ұқсастығы, бірдей қызығушылығының болуы, жалғыздықтан құтылу, жалғыздықта болмауды ойластырады. ( жалғыз басты қарт адамдардың үштен бірі 60 жастан асқан қарт адамдар болып табылады). Қартдамдардың неке құруы олардың жалғыздықтан құтылуын көрсетеді. Мұндай некелерді құруға көп жағдайларда әлеуметтік қызметкерлер көмегін тигізеді, яғни қарт адамдар мен орта жастағы адамдарды бір – бірімен таныстыруды ойластыру. Негізінен көп жағдайда ер адамдар әйел адамдарға қарағанда некеге жиі түседі. Олар өздерінен әлде қайда жас әйелдермен некеге көп түседі. Бұл әйелдер мен ер адамдардың роганындағы басты психофизиологиялық ерекшеліктерін түсіндіреді.

Статистикалық зерттеулер бойынша, көптеген қарт некедегі адамдар өз тобасындағы балалардан бөлек тұрады және бөлек тұрғанды ұнатады. Ал жалғыз басты және айырылысып кеткен әкелер немесе шешелер өз балаларымен тұрады және тұрғанды ұнатады, қажет етеді. Осы отбасымен, яғни балаларымен тұратын қарт адамдар ауылдық жерлерде үлкен көрсеткіш көрсетеді, ал қалалық жерлерде бұндай көрсеткіштің төмен екендігін көруге болады.

Қарт адамдардың өмірлік деңгейін, пішінін, көрінісін көп жағдайда олардың бос уақытын қалай өткізуіне байланысты және ол солардан көрінеді. Сонымен қатар оларға қоғамның жағдай жасауы. Қоғамдағы тәрбиелік жұмыстарға қатысу арқылы, олар өздерінің өміріне мән береді. Осы жағдайда оларды көптеген қажетті жұмыстарға баулу керек, яғни теледидарда немесе радиоларда қарт адамдар бағдарламаларда жұмысқа тұрғызу, балалармен немесе жастармен тәрбиелік мәні бар жұмыстар атқарту және тағы да басқа жұмыстар.

Коп елдерде казiргi кезде карт адамдардын саны осiп бара жатыр. Бул орташа омiр cуру денгейiнiн осуiмен байланысты. Жалпы экономикасы дамыган елдерде халыктын 12 – 22 % 60 жастан аскан адамдар курайды. Ал Ресейде 80 жылдардын аягында 16 % кураган едi. Осы корсеткiшке карап карт адамдардын мэселасiн терен карастыру керек, ягни олар:

а) элеуметтiк жагдай;

б) отбасындагы адамнын ролi мен орны;

в) элеуметтi – медициналык реабилитация;

г) элеуметтiк комек беру жэне камсыздандыру жэне тагы да баскалары.

Дуние жузiлiк денсаулык сактау органдарынын классификациясы бойынша, халыктын 60 пен 74 жас аралыгында гы адамдар карттар, 75 пен 89 жас арасындагы одан жогарылар, ал 90 жастан аскандар – коп омiр сурген адамдар катарына жатады.

Халыктын картаюынын коптiгi ен бiрiншi материалдык жагдайынын жэне медицтналык комектiн жаксаруын корсетедi. Бiрак бул процесс елдер мен аймкатар бойынша ерекшеленедi. Карт адамдардын салмактарынын жогарылыгы дамыган елдерде, улкен калаларда жэне ауылды жерлерде байкалады.

Карттардын картаю денгейi омiрлiк пiшiнге байланысты, ягни отбасылык жагдай, омiрлiк денгей, енбек ужымы, элеуметтiк жэне психологиялык факторлар.

Карт адамдар арасында эртурлi топтар кездеседi: белсендi, физикалфк денсаулыгы сау; ауру; жалгыз басты; зейнетке кеткенiне куанышты адамдар; бакытсыз, омiрден тунiлген; коп козгалмайтын, уйде отыратын; коп козгалмайтын, уйде отыратын; жумысшылар, бiрка жумыстарында киндык коретiндер; отбасымен туратындар; блс уакытын тиiмдi откiзе алатын адамдар жэне тагы да баскалар

Карт адамдардын жумыс аткару ушiн ен бiрiншi олардын элеуметтiк жагдайын, психологтялык ерекшелiктерiн, материалдык жэне рухани кажеттiлiктерiн, элеуметтiк – психологиялык жэне элеуметтiк – экономикалык зерттеулерi бiлу керек.
ЖОСПАР
Кіріспе

I тарау. Қарттар және олардың арасында кездесетін мәселелер

Қартаюдың түрлері және адам жасының бөлінуі

Отбасындағы қарт адамдар

Егде жас демографиясы

Қарт адамдардың өмір ұзақтығы

II тарау. Қарт адамдармен әлеуметтік жұмыс

Қарт адамдарға әлеуметтік көмек беру және қамсыздандыру

Әлеуметтік қызметкердің және мекемелердің қарттарға көрсететін әлеуметтік көмегі

Халықаралық қарттар жылы