Территориясы мың шаршы

Шымкент қалалық әкімшілігі туралы қазақша реферат

Әлеуметтік-демографиялық сипаты. Қала әкімшілігінің алып жатқан ауданы 0,3 мың шаршы шақырым, облыс территориясының 0,3%. Қала әкімшілігінде тұратын халықтың саны 2004 жылдың 1-қаңтарындағы мәлімет бойынша 520,7 мың адам. 1 шаршы шақырым жерге 1395,3 адамнан келеді. Қала халқы 90,4%-ы құрайды. Халықтың ұлттық құрамы: қазақтар — 49,5%, орыстар — 24,6%, өзбектер — 15,0%, азербайжандар -2,1%, украиндер — 1,8%, кәрістер — 1,4%. Білімдік құрылымы бойынша Шымкент қалалық әкімшілігі ерекше көзге түседі. Бұл ауданда облыс халқының басым бөлігі тұрады, мұнда жоғары білімді 57856 мың адам, аяқталмаған жоғары білімді 3788 мың адам, арнаулы орта білімді 73297 мың адам, орта білімді 98555 мың адам, негізгі білімді 45759 мың адам, бастауыш білімді 57922 мың адам, сауатсыз 5902 мың адам, қалғаны білімді игермегендер қатарында. Әкімшілік орталығы — Шымкент қаласы, Астанадан 1493 км қашықтықта орналасқан. Шымкент қаласы ірі индустриялды-өнеркәсіптік орталық болып есептелінеді. 90-жылдардың басында мұнда өнеркәсіптік өнімнің 68,0%-ын өндірілді. Қазіргі уақытта өнеркәсіп өнімдерінің 70,6%-н берсе, оның 64,4%-н ШНОС ААҚ құрайды. Бүгінгі күнде өнеркәсіп орындарының тоқыруына қарамастан өнеркәсіп орындары тұрақты жұмыс беруші орындарға айналған. ШНОС ААҚ-да 1991 жылы 1587 адам жұмыс істесе, қазіргі кезде 2382 адам жұмыспен қамтылған.

Өнерәэсіп өнімінің 5,2%-ын Южполиметалл ЖАҚ береді. Ірі таратылған өнімі ЖАҚ GTI CENTA ASIA» темекі өнімдері, 2000 жылы 1488,0 млн дана темекі шығарды. Негізгі май өндіретін кәсіпорындар «Шымкентмай» АҚ, «Сана» ТОО, «Достар» ТОО. Химия өнеркәсібінің ең ірі орталығы ААҚ «Химфарм». Мұнда 1276,7 млн теңгеге 160 түрлі дәрі-дәрмектер өндіріледі. Сонымен бірге өндірісте этил (сірке) спирті мен шарап-ликер өнімдері шығарылады. Бірден-бір сабын шығаратын өндіріс орталығы «Шымкентмай-Эль-Дос» ЖАҚ.

Қала әкімшілігінде 76,2% жарма өнімдері (ААҚ Шымкент жарма фабрикасы), 99,8%-сыра ( Шымкентсыра ЖАҚ), минералды сулар -10,9%, сусындар — 87,3% ( Визит ЖАҚ), мақта-жіп — 9,1% ( Шымкент-Мақта ААҚ, Джин-Текс ТОО), шұлық-нәски өнімдері — 84.3% ( Эластик ААҚ), цемент — 99,9% ( Шымкентцемент ААҚ). АЦК ААҚ облыс көлемінде дайындалатын барлық асбестцемент листтерін, труба және муфттарды өндіреді. Қаладағы жеңіл өнеркәсіп ошақтары ТОО Восход и К , ТОО Восход — ЮГ . ТОО Қыз-Жібек , АҚ АФ Восход 520,5 млн теңгенің өнімдерін шығарған.

Шымкент қалалық әкімшілігінде 15 ауылшаруашылық өндірісі және 20 шаруашылық қожалықтары бар. Әкімшілік инвестициясы 55,4%-ын осында орналасқан өндіріс орындары мен қалалық әкімшілік орталықтары береді, оның 68,3%-н құрылыс саласының инвестициясы құрайды.

Арыс қалалық әкімшілігі
Территориясы мың шаршы 6,3
Халқы мың адам 520,7
Жан басына шаққандағы табысы теңге 7145
Кедейшілік деңгейінде өмір сүретін жанұя саны 322
Өнеркәсіп өнімдерінің жалпы көлемі млн. Теңге 1399,9
Діни ұйымдар Саны
Ислам 11
Христиан 2
Басқа 0
Халықтың этникалық құрамы Пайызбен
Қазақтар 87,85
Орыстар 8,21
Өзбектер 0,97
Татарлар 1,57
Азербайжандар 0,24
Басқа ұлттар 1,16

Әлеуметтік-демографиялық сипаты

Қала әкімшілігінің ауданы 6,3 мың шаршы шақырым, облыс территориясының 5,4%-н алып жатыр. 2004 жылдың 1 -қаңтарындағы мәлімет бойынша мұнда 62,7 мың адам тұрады, 1 шаршы шақырым жерге 9,7 адамнан келеді. 57,8% адам қалада тұрады. Халықтың негізгі құрамын қазақтар құрайды — 92,4%, орыстар — 5,0%. Қала әкімшілігінде сонымен қатар татар, өзбек, азербайжандар және басқа ұлт өкілдері қоныстанған.

Арыс қалалық әкімшілігі облыс өлкесіндегі дамып келе жатқан аймақ болып табылады. Аймақта 2059 мың жоғары білімді, 73 аяқталмаған жоғары білімді, арнаулы орта білімді 4399 мың, орта білімді 10053 мың негізгі білімді 3634 мың, бастауыш білімді 5061 мың адам және сауатсыз 687 адам тұрады.

Әкімшілік орталығы — Арыс қаласы, осында 35.2 мың адам тұрады. 1956 жылы темір жол станциясы ретінде құрылған, Облыс орталығынан 60 км қашықтықта орналасқан.

Экономикалық сипаты 1991 жылы өнеркәсіп өнімдерінің 80,2%-ін 390 адам жұмыс істейтін Арыс тігін фабрикасы берген. Қазіргі кезде негізгі өндіріс орындары ТОО Арысшпалзавод , ТОО Адам . 2000 жылы ТОО Арысшпал-завод қала әкімшілігінде өндірілетін өнімнің 22,9% , яғни 109,1 млн теңгенің өнімін өндірген. 2000 жылы құрылған ТОО Адам қысқа уақыттың ішінде 18,7 млн дана темекі өнімдерін шығарған.

Қала әкімшілігі ауылшаруашылық өнімдерінен: 30,6% — ет, 8,6 — сүт, 12,4% — мақта өнімдерін, 2,3%- жеміс, 10,1% — бақша дақылдарын өндіреді. Соңғы жылдары мақта, жеміс-жидек және бақша дақылдарының егістік аудандарының көлемі ұлғайған. Мал шаруашылығы да біршама дамыған. Қазіргі таңда ірі қара — 2,8%, қой және ешкі — 11,2%, қаракөл қойлары — 21,9%, жылқы — 3,3%, түйе — 2,8% өсіріледі.
Түркістан қалалық әкімшілігі
Территориясы мың шаршы шақырым 7,4
Халқы мың адам 184,1
Жан басына шаққандағы табысы теңге 5835
Кедейшілік деңгейінде өмір сүретін жанұя саны 1392
Өнеркәсіп өнімдерінің жалпы көлемі млн. теңге 2949,1
Діни ұйымдар Саны
Ислам 48
Христиан 4
Басқа 0
Халықтың этникалық құрамы Пайызбен
Қазақтар 53,93
Орыстар 1,40
Өзбектер 42,71
Басқа ұлттар 1,96

Әлеуметтік-демографиялық сипаты Қала әкімшілігінің алып жатқан ауданы 7,4 мың шаршы шақырым, облыс территориясының 6,3%-ын құрайды. Қала әкімшілігінің халқы 2004.1.01 көрсеткіш бойынша 184,1 мың адам болған. 1 шаршы шақырым жерге 24,1 адамнан келеді. Қала халқының саны — 49,3%, ауыл халқы — 50,7%. Халықтың ұлттық құрамы: қазақтар — 53,9%, өзбектер — 42,7%, орыстар — 1,4%, татарлар — 0,7%. түріктер — 0,6%. Түркістан қалалық әкімшілігінде 9244 мың жоғары білімді, аяқталмаған жоғары білімді 1980 мың, арнаулы орта білімді 19886 мың, орта білімді 26705 мың, негізгі білімді 10386 мың, бастауыш білімді 13092 мың адам тұрады.

Әкімшілік орталығы Қазақстандағы көне қалалардың бірі -Түркістан. Қала туралы мәлімет 15-ғасырдан белгілі. Қаланың маңызды мәдени-тарихи нысаны 15-ғасырда салынған Қожа-Ахмет Яссауи мавзалейі. Түркістан, Самарқан, Бұхара және Хиваны Солтүстік Қазақстанмен жалғастырған керуен жолының бойында пайда болған көне қала. Шымкенттен 225 км қашықтықта жатыр. 2000 жылы қала өзінің 1500 жылдық мерейтойын тойлады. Осы мерей той қарсаңында қаланы жөндеу жұмысына 1271,3 млн теңге, оның ішінде 483,8 млн теңге құрылыс пен көлік жолдарын жөндеуге жұмсалған.

1991 жылы қалалық әкімшілікте орналасқан өндіріс орындары жалпы өнімнің 3,5%-н ғана берген. Қала әкімшілігінің территориясында Түркістан махникалық-ремонт зауыты, МП «Бірлік», технологиялық зауыт, кузнечно-пресс құралдарын шығаратын машина жасау зауыттары, Түркістан мақта зауыты және Түркістан тігін фабрикасы секілді жеңіл өнеркәсіптер, Пищеком-бинат тамақ өнеркәсібі, құрылыс материалдарын өндіретін Түркістан темір бетон өнімдерін шығаратын комбинат, Түркістан КСД и К, биохимиялық комбинат (антибиотик кормовых зауыты). Осы өнеркәсіп орындары жалпы өндіріс өнімдерінің 75%-н береді.

Қазіргі кезде қала әкімшілігінде тігін және тоқыма өндіріс орындары көп шоғырланған. ААҚ «Яссы», К.Х. «Тұран, ТОО «Корпорация Ақ-Алтын», ТОО «ШТФ-Түркістан». Өнімнің 48,1%-н құрайды. Минералды бейметалл өнімдері -5,8%. ТОО «Ақжол», ЖАҚ «Түркістанқұрылыс», ТОО «Бастау-ХХГ, АҚ «Марсан». Ауданда насос шығаратын «Түркістан-насос ААҚ, табиғи құм мен гравит өндіретін ТОО «Тасжол», ТОО «Ақжол», Түркістан КСИ ААҚ коғамының филиалы. Қала әкімшілігінің территориясында 94,5% табиғи құм, 61,1% гравит өндіріледі (облыс бойынша).

Тоқыма өнеркәсібі мақта жібінің облыс бойынша 8,7% береді.

Ауылшаруашылык өнімдерінің жалпы мөлшері 6,7%-ы құрайды. Оның құрылымында мақта өнімдері — 33,8%, ет — 20,2%, сүт — 15,6%, жеміс-жидек — 8,9%. Соңғы кездері ауданда мақта егістігінің ауданы өсуде, 2000 жылы оның ауданы 49,5% жерді құрады (бүкіл егістіктің). 1991 жылмен салыстырғанда ірі қара 7%-ға өскен. Қаракөл қойлары — 23,3%, ол жалпы ауданда өсірілетін қойдың 86,3%-ын құрайды.