Ғылыми эксперимент туралы ұғым және эксперименттің кезеңдері

Сабақ жоспары:

1 Ғылыми эксперимент туралы ұғым және эксперименттің кезеңдері.

2. Ғылыми эксперименттің түрлері.

3.Ғылыми экоперимент — педагогикадағы ғылыми таңның ең негізгі бір әдісі. Сол арқылы айналымдағы педагогикалық ақиқат құбылыстарды басқарып тексеруге болады. Мысалы, оқушының мінез-құлқындағы өзгерістерді анықтауға және жоспарлы түрде әр қилы факіторлардың әсерімен мінез-құлықты тәртіптеуге әсері етеді.

Белгілі бір педагогикалық құбылысты әр жақты түрде тиянақты анықтап білу үшін ғылыми экспериментке сүйену педагогикалық зерттеудің сенімді әдісі.

Ғылыми эксперимент қолайлы жағдайларды зерттеу әдісі. Ғылыми эксперимент нақтылы дәлелдердің ұйымдастырылып жүргізілуі керек.

Педагогикалық ғылыми экспериментте үш кезеңді белгілеуге болады: ұйымдастырылуы, мазмұндылығы, талғамдылығы.

Қысқаша осылардың әрқайсысына тоқталайық:

а)Ұйымдастырушы — болжау кезеңі. Ол мынадай операциялардан тұрады:

— зерттеудің мақсаты мен мәселелерін анықтау;

— эксперимент жұмысы жүргізілетін затты таңдау және теория жүзінде жүргізілетін жұмысты дәлелдеу;

— ғылыми эксперимент жүмысының ғылыми болжа-уын жасау;

Ғылыми эксперимент жұмыстарын жүргізу тәсілдері мен критерийлерін анықтау.

б)Мазмұнды түрде жүргізу кезеңі. Бұл эксперимент жұмысының кезеңі төмендегідей жұмыстармен байланысты:

—     эксперимент жүмысыньщ мазмүнды жағын тандап алу;

—     эксперимент орындау;

—     мөліметтер жинау.

в)Талдап түзету кезеңі. Бүл кезең мына жұмыстарды қамтиды:

г) алынған эксперименттің көрсеткіштерін талдау, аналщ£деу;

— талдаудан өткен материалдарды эксперименттің мақсатымен болжауына сәйкес келетіндігін анықтау; түзетуден өткізілген материалдарды жинақтау;

— эксперимент қорытындысының есеп-қисабын өңдеу графиктер, кестелер, модельдер жасау;

-талдаудан өткен эксперимент қорытындыларын ‘ПГ^ьірымдау.

Педагогикалық зерттеуде ғылыми эксперименттің неше түрлері қолданылады:

Факторларды анықтау үшін жүргізілген ғылыми эксперимент оқыту-тәрбиелеу процесінің анық жағдайын көруге көмектеседі. Оның негізгі мақсаты – педагогикалық күйенің алғашқы басталу жағдайын анықтау;

—      жаңа түрге өзгерту, жаңашылдандыру үшін жүргізілген ғылыми эксперимент жаңа байланыстарды ашуға, олардың қасиетін, заңдылығын, принциптерін, оқу-тәрбие жұмыстарын жетілдіру процестерін анықтауға көмектеседі. Оның ең негізгі мақсаты алға қойған мәселенің шешу жолдарының дұрыстығын анықтау;

—      тексеру, бақылау үшін жүргізілген ғылыми теориялық тұжырымдардың дұрыстығын тексеруге көмектеседі. Оның мақсаты — теориялық қорытындылардың ег-жей-тегжейін дәлдеп анықтау.

Кез келген ғылыми эксперимент белгілі ережелерінің сәйкестілігі негізінде жүргізіледі.