Бәйге қазақ халқының рухани, мәдени дәрежесін көтеретін және көрсететін үлкен дәстүр

Ұлы тойда, аста, мерекеде жыққан палуанға, озған жүйрікке, жеңген ақынға берілетін жүлде. Тойдың, астың дәрежесін, қызығып осы бәйгеге қарап анықтауға болады. Бәйгенің ең үлкені әдетте бас палуан мен жүйрік атқа тағайындалады. Әсіресе ат бәйгесіне мол мал, дүние мүлік тігіледі. Бәйге алдында озып келген 10,15, 20 атқа да беріледі. Мысалы, "Лабақ Куат баласының асында бас бәйге
100 жылкы, 1 отау. 9 нар. 9 ат, 9 кұндыз тігілген" (С.Шаршіов). Келесі атқа 75, одан кейін 50, одан кейінгіге 25, осылай төмендей береді. Бағы озып бәйге алғандар оның бәрін еліне айдап кетпейді. Бұл жомарттық, мәрттік, ерлік ғұрып. Онын біраз бөлігін әруаққа. ақсақалдарға арнап, қалғанын жанындағы жолдастарына бөліп береді.
Атығай қарауылға олжа салған,
Бота тірсек, қыл сағақ сандал керім" — дегенде Ақан осыны айтқан. Палуан бәйгесі де үлкен. Оған кілем жабылған тұйе берілген, ақындарға шапан кигізіп, ат мінгізген.
Бәйге жеңімпаздарға берілетін жүлде болғанмен кейде ат жарысты да "бәйге" — деп айта береді. Бәйге қазақ халқының рухани, мәдени дәрежесін көтеретін және көрсететін үлкен дәстүр.

Ұқсас жұмыстар

ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ САБАҒЫНДА ҰЛТТЫҚ ОЙЫНДАРДЫҢ СИПАТТАМАСЫ МЕН МӘНІ

XX ғасырдың 20-30 жылдарындағы қазақ зиялыларының педагогикалық ойлары

Қазақ халқының ұлттық ойындарының бала тәрбиесіндегі рөлі

Ұларбек Нұрғалымұлының прозалық шығармаларындағы ұлттық болмыс

Қазақ халқының шүлен тарату дәстүрі

Ұлттық спорт түрлерінің тәсілдерін қолдану арқылы жастардың салауатты өмір салтын қалыптастырудың негіздері

Қазақтың ас беру дәстүрі: әлеуметтік-саяси қызметі (XVIII–XIX ғғ. деректері бойынша)

Міржақып Дулатұлы шығармаларындағы «Ғаламның тілдік бейнесі»

Қазақ салт - дәстүрлері арқылы балаларға тәрбие беру барысы

Ата анаға ұлттық тәрбиеден кеңес

Аурудың тұрақтылығы және даму себебі