Сыйыну адамның сенім күшін, іске қабілетін арттыратын құпия құбылыс

"Сүйендім абақтының шарбағына, сыйындым атам Қазыбек аруағына" (Мәди).

Әруаққа, тәңірге, пірге және басқа күш пен сенім иесіне сыйыну түркі халықтарының ежелгі дәстүрі. Мұнда ер адам жауға шапқанда, қиын сапар жолында, дертке ұшырағанда, жараланғанда немесе жайшылық, тыныш өмірде де үлкен күшке сыйына береді. Әсіресе, палуандар, мергендер мен аңшылар, қарт адамдар, тағы басқа әр іске талапкерлердің көбінесе аруаққа сыйынатын әдеттері бар. Малдың да, жанның да сыйынатын пірлері бар. Мысалы, аурулар дерт иесі Лұқпанға, әйелдер Бибі Фатима анасына, жас батырлар Қабанбай, Бөгенбай аруағына сыйынады. Малшылар төрт түлік пірлері жылқыда — Қамбар атаға, түйеде — Ойсыл қараға, сиырда — Зеңгі бабаға, қойда — Шопан ата, ешкіде — Шекшек атаға сыйынып, жұмысына кіріседі. Сыйыну адамның сенім күшін, іске қабілетін арттыратын құпия құбылыс. Әулие-әнбиеге сыйынғанда оның басына түнеп, мал сойып денсаулық, бала тілейтін әдет бар.
Қазақтың қасиетті жерінде Қожа Ахмет Иассауи, баба түкті шашты Әзиз, Бекет ата, Райымбек батыр, Марал ишан, Оспан қожа, Жанқожа батыр сияқты аруақты, киелі әулиелердің орындары көп. Міне, осы кісілерге сыйыну, басына тәу етуден біздің абыройымыз арта түспесе кемімейді. Мұны жас ұрпақтар жадына да енгізуге ата-ана, ұстаздар, тәрбиешілер міндетті.

Ұқсас жұмыстар

Тәңірілік және бақсылық нанымдардағы жауапкершілік мәселесі туралы

Діни нанымдар

Ежелгі түркілердің наным-сенімдері

Ежелгі түркі халқының байырғы кезеңдердегі өмірге деген көзқарастарының негізі

Наным-сенім өлеңдерінің түрлері

Ұлт мәдениетінің, ауыз әдебиеті үлгілерімен діни көзқарастар

Сопы аллаяр шығармашылығындағы сопылық таным мәселесі жайында

Түркілердің сенім негіздері

Бақсы типінің қалыптасуы, оның функциясы

Дін феноменологиясы

Коммерциялық ақпарат пен коммерциялық кұпия мәні және оны қорғау