Тали Әбзи

Тали Әбзи

1927 жылы ірге тасып тұрғызған Қызыл-Күншығыс мектепке қызмет істеді, ағайынді Тали мен Фатиқ Ғалиулиндер, шәкірттері оқып білім алған, өз еліндегі білімді, білекті азаматтар әр салада қызмет атқарады, Ұлы Отан Соғысында. Отан қорғады Толдыбекұлы Жоқылбай Совет-Неміс аты аңызға айналған бармаушы Байтылеулы Қоқымбеқ Ұлы Отан Соғысының батыры. Шаруашылығы жақсы жолға қойылған Қызыл-Күншығыс колхозы 1945 жылы, ауа көшіп қоныс аударды Екпінді елді мекеніне Тали Әбзи 40 жыл білім, колхоз шаруа саласында адал жемісті еңбек ардагеры. Соғыстан қайтпай қалған асыл жар, аяулы әке, бауырлары ұлдары еске түсіп көкірек шіркін қарс айырылған жандарын бірі Тали Әбзидін бәйбішесі, Ұлы, Ұлы Отан соғыстан оралмады. Тәли Әбзидін үйі жотаның үстінде болатын, жол жанымен өтеді, Шынасыл екеуміз магазинге баратынбіз, үйдің көлеңкесінде орындықта отырып Тали Әбзидін бәйбішесі шылым тартып отыратын. Шынасыл бұрылып барып сәлем беретін. Шынасыл-ау Рафикты сен қайда тастап кеттің деп? Көзінің тамған жасы омырауына тырс-тырс тамады кеудесіндегі ана-сүтін оятқандай көзінің жасы, көл болып өксигі басылмай Шынасыл Рафиқпен құрдас еді. Соғысқа бір күнде алынды, оралмады. Талиұлы Мәлік, келіні Қасия ұл. қыздарын ұлын-ұяға, қызын-қияға бір ауыл болып отыр жотанын үстіндегі үйінде.

Апа, сәлемде барсан еліме
Замандас құрбы теніме.
Шырмауына іліндім арам шөптің
Сағындым қайран елімді
Замандас қатар тенімді
Бір көре алмай кетембе.
Кіндік кескен жерімді
Текелі туған елім:
Кетті деп көз көрмеске
Дүние-ай кұдер ұзбе
Дүние-ай өте шығар шапқан аттай
Мендей-ақ болар қазақтың баласы
Аман-да бол апажаным
Қарасып жүр, бір Құдайым
(Хат 4 бет)

Көке:
Таң сарғайып атты, ұйқым бүгін келмеді. Таңның жарығымен мен сізге, хат жазып отырмын. Сұйықты анашым қайтыс болды ауырмай, сыздамай. Сізден хат алдым жетысын берген күні. Көке көзімнің жасмы домалап түсіп отыр. Көке, өзіңді, қайғы-дертке бере қойма, ел жұртыңды аман көрерсің туып өскен жерінді, ағайын-туыс бауырлар, артында қалған балаңды. Құдай салды, біз қондық сүйікті көкешім. 30 август 1962 жылы ақырғы хат, хат ұзылды, хат 2 бет.

1975 жылы денсаулығы жоғалып елге оралды. Өлі-тірі арасында больницада жатқанда басын қолымен көтердім, ерні жыбырлап Апашын деп көз жасы көл болып көзін жұмды.
1978 жылы Совет үкімет қаулысымен ақталды, құпия ашылды. Миллион рубль компенсация төленді, өлі-тірінің арасында ауырып больницада жатқанда, көп ұзамай жарық күнмен қоштасты. Совет армиясының майоры Қызыл-Ту орденін иегері. Неміс-АҚШ армиясының капитаны бірнеше крест орденін иегері Аты аңызға айналған соғыс-әскери барлаушысы Жақыпбайды есіне алғандарын, бата-дұға оқып жүріңдер.