Сақтардың ескерткіштері
Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар
Қазақстан тарихы
5-сынып
Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 5-сынып білім алушыларына Қазақстан тарихы пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар Қазақстан тарихы пәні бойынша оқу бағдарламасы негізінде дайындалған.
Бөлімортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге білім алушының тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныстарда бөлімортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды өткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ, жинақта білім алушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар) сипатталған. Дескрипторлары мен балдары бар тапсырмалар ұсыныстар түрінде берілген.
Әдістемелік ұсыныстар негізгі сынып мұғалімдеріне, мектеп әкімшілігіне, білім беру бөлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп, өңірлік үйлестірушілеріне және басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Әдістемелік ұсыныстарды дайындау барысында ресми интернет-сайттағы қолжетімді ресурстар (суреттер, фотосуреттер, мәтіндер, аудио және бейнематериалдар) қолданылды.
2
Мазмұны
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ... ... ...4
Қазақстандағы ежелгі адамдардың өмірі бөлімі бойынша жиынтық бағалау ... ... ... ... ...4
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ... ... ...8
"Ежелгі көшпелілер өмірі бөлімі бойынша жиынтық бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8
Сақтар бөлімі бойынша жиынтық бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ... ... .16
Сақтар бөлімі бойынша жиынтық бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
Үйсіндер мен қаңлылар бөлімі бойынша жиынтық бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ... ... .23
Ғұндар бөлімі бойынша жиынтық бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
Сарматтар бөлімі бойынша жиынтық бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
Ежелгі Қазақстан тарихына шолу бөлімі бойынша жиынтық бағалау ... ... ... ... ... ... ... .31
3
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
Қазақстандағы ежелгі адамдардың өмірі бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
Алғашқы адамдардың өмірі
Қазақстан территориясындағы тас дәуірінің тұрақтары Андронов және Беғазы-Дәндібай мәдениеттері
5.4.1.1 Ежелгі адамдардың кәсібін сипаттау 5.2.2.1 Археологиялық ескерткіштерді сипаттау
5.2.2.2 Археологиялық деректерге сүйене отырып, Андронов және Беғазы-Дәндібай мәдениеттерінің белгілерін анықтау
Білім алушы
Алғашқы адамдардың ұжымдасуын, олардың еңбек түрлерін анықтайды
Қазақстандағы археологиялық ескерткіштер мен археологтардың еңбектерін анықтайды
Қазақстандағы қола дәуірінің ерекшеліктерін көрсетеді
Білу және түсіну Қолдану
20 минут
Тапсырма
1. Төменде берілген ұғымдарды тиісті қатардың біріне орналастырыңыз.
1.Бірнеше ондаған туыс адамдар топтасты. 2. Ұжым тұрақсыз болды.
3. Бірлесіп шаруашылық және қоғамдық істерді шешті. 4. Еңбек құралдары ортақ болды.
5. Жыртқыш аңдардан қорғану үшін топтасты. 6. Ортақ қалыптасқан тіл болмады.
7. Ортақ тіл мен дәстүр қалыптасты. 8. Кездейсоқ құрылым түрі.
Тобыр
Ру
4
2. Төмендегі кестені толтырыңыз.
Археологиялық ескерткіштер
Хронологиясы
Қаратау
Шақпақата
Атбасар
Батпақ
Археологтар
Зерттеулері
К. Ақышев
Ә. Марғұлан
Х. Алпысбаев
М. Медоев
3. Андронов мәдениетінің ең басты белгілерін берілген бөлімдер бойынша анықтаңыз. (Тірек-сызбаны толықтырыңыздар)
Қоғамдық бірлестіктері:
Андронов мәдениетінің
белгілері
Шаруашылықтары:
Діни нанымдары:
Баспаналары:
Ерекшелігі:
5
Бағалау критерийі
Тапсырма №
Дескриптор
Балл
Білім алушы
Алғашқы адамдардың ұжымдасуын, олардың еңбек түрлерін анықтайды
1
тобырға тән белгілерді ажыратады;
1
руға тән белгілерді ажыратады;
1
Қазақстандағы археологиялық ескерткіштер мен археологтардың еңбектерін анықтайды
2
Қаратау археологиялық ескерткішінің хронологиясын көрсетеді;
1
Шақпақата археологиялық ескерткішінің хронологиясын көрсетеді;
1
Атбасар археологиялық ескерткішінің хронологияясын көрсетеді;
1
Батпақ археологиялық ескерткішінің хронологияясын көрсетеді;
1
К. Ақышевтің археологтардың зерттеген аймақтарын жазады;
1
Ә. Марғұланның археологтардың зерттеген аймақтарын жазады;
1
Х. Алпысбаевтың археологтардың зерттеген аймақтарын жазады;
1
М. Медоевтың археологтардың зерттеген аймақтарын жазады;
1
Қазақстандағы қола дәуірінің ерекшеліктерін көрсетеді
3
Андрондықтардың қоғамдық бірлестігін көрсетеді;
1
Андрондықтардың шаруашылығын көрсетеді;
1
Андрондықтардың діни-нанымдарын көрсетеді;
1
Андрондықтардың баспана түрлерін сипаттайды;
1
Андрон мәдениетінің ерекшелігін көрсетеді.
1
Жалпы балл
15
6
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
Ежелгі көшпелілер өмірі бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
Қазақстан территориясында темірдің игерілуі Көшпелі мал шаруашылығының қалыптасуы Ежелгі көшпелілердің дүниетанымы
5.4.2.2 Металл өндірісі жетілуінің шаруашылық салаларына тигізген ықпалын түсіндіру
5.2.2.6 Көшпелілердің әлемдік өркениетке қосқан үлесін білу 5.2.1.2 Ежелгі тайпалардың дүниетанымын сипаттау
Білім алушы
Металл өндірудің шаруашылыққа ықпалын сипаттайды
Көшпелілер өркениетінің жаңалықтарын анықтайды
Ежелгі адамдардың дүниетанымын анықтайды
Білу және түсіну Қолдану
20 минут
Тапсырма
1. Суретке мұқият қарап, тірек сөздерді қолдана отырып, әңгіме құрастырыңыз. Тірек сөздер: алғашқы адамдар, металл, мыс, балқыту, еңбек құралдары
8
2. Берілген тұжырымдардың ақиқат, жалғандығын анықтаңыз.
Тұжырымдар
Ақиқат
Жалған
Жылқыны алғаш қолға үйреткен – ботайлықтар
Киіз үйдің алғашқы түпнұсқасы андрондықтарда қолданылған
Көшпелілер өркениеті тек Қазақстанда қалыптасты
Көшпелілер өз бұйымдарын тері мен ағаштан жасаған
Көшпелілер жыл мезгілдеріне қарай мал жайылымдарын ауыстырды
3. Сұрақтарды мұқият оқып, оларға жауап беріңіз.
1. Петроглифтер деген не?
2. Қазақстанда петроглифтер қай аймақтардан табылды?
3. Суреттерге қарап, суретті салған адамдардың дүниетанымы жайлы не айтасыз?
4. Осы ежелгі тайпаларда қандай салт-дәстүрлер болды? 5. Суреттің мазмұнына қарай қандай тақырып қояр едіңіз?
9
Бағалау критерийі
Тапсырма №
Дескриптор
Балл
Білім алушы
Металл өндірудің шаруашылыққа ықпалын сипаттайды
1
алғашқы адамдар сөзін қолданады;
1
металл сөзін қолданады;
1
мыс сөзін қолданады;
1
балқыту сөзін қолданады;
1
еңбек құралдары сөзін қолданады;
1
логикалық байланысты сақтайды
1
Көшпелілер өркениетінің жаңалықтарын анықтайды
2
тұжырымның ақиқатжалғандығын анықтайды
1
тұжырымның ақиқатжалғандығын анықтайды
1
тұжырымның ақиқатжалғандығын анықтайды
1
тұжырымның ақиқатжалғандығын анықтайды
1
тұжырымның ақиқатжалғандығын анықтайды
1
Ежелгі адамдардың дүниетанымын анықтайды
3
Қазақстандағы ежелгі петроглифтерді атайды;
1
таңбалар мен суреттердің мағынасын сипаттайды;
1
суреттегі петроглифтердің қайдан табылғандығын атайды;
1
ежелгі тайпалардың дүниетанымдарын сипаттайды;
1
Жалпы балл
15
10
Сақтар бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
Сақтар туралы тарихи мәліметтер Алтын адам археологиялық олжасы
5.3.1.1 Картадан тайпалық одақтардың орналасуын көрсету 5.3.1.2 Ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылуын түсіндіру
5.2.2.4 Есік обасынан табылған Алтын адам археологиялық олжасының ерекшеліктерін сипаттау
Білім алушы
Сақ тайпаларының қоныстану аумақтарын картадан көрсетеді
Сақ тайпалық одағының Қазақстандағы алғашқы мемлекеттік бірлестік екенін анықтайды
Алтын адам жәдігері жайлы зерттеу мәліметтерін жинақтайды
Білу және түсіну Қолдану
20 минут
Тапсырма
1. Кескін картаға сақ-массагеттерді, сақ-исседондарды, аргиппей, аримаспылардың мекендеген аумағын әр түрлі түсті пайдаланып, белгілеңіз.
12
2. Сақ тайпалық бірлестіктердің құрылу алғышарттарын таңдап, шаршы ішіне жинақтаңыз. Артық анықтамаларды сыртында қалдырыңыз.
1.Сақ тайпаларында әскери демократия түріндегі қоғамдық құрылыс қалыптасты. 2. Сақтар ерте темір дәуірінде Қазақстанда қалыптасқан тайпалық одақ.
3. Сақ тайпасында билік мұрагерлік жолмен берілді. ------------------------------------------5. Сақтардың негізгі тілі түркі тілі болды. ------------------------------------------
6. Сақтар негізінен көшпелі мал шаруашылығымен ------------------------------------------айналысқан. ------------------------------------------
7. Сақтар мәдениетінде аңдық стиль қалыптасты. ------------------------------------------8. Сақтарды абыздар басқарды. ------------------------------------------
10. Сақ тайпалары Қазақстан аумағын б. з. б. VII-IV ғғ. ------------------------------------------мекендеген.
3. Алтын киімді адам кім болған? (50 сөзден тұратын шағын ой толғау жазыңыз)
________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ___________________________________________
13
Бағалау критерийі
Тапсырма №
Дескриптор
Балл
Білім алушы
Сақ тайпаларының қоныстану аумақтарын картада көрсетеді
1
сақ-массагеттердің аумағын кескін картада көрсетеді;
1
исседондардың аумағын кескін картада көрсетеді;
1
аргиппейлердің аумағын кескін картада көрсетеді;
1
аримаспылардың аумағын картада көрсетеді;
1
Сақ тайпалық одағының Қазақстандағы алғашқы мемлекеттік бірлестік екенін анықтайды
2
сақ тайпаларында әскери демократия түріндегі қоғамдық құрылыс ретінде қалыптасқандығын көрсетеді;
1
сақтар ерте темір дәуірінде Қазақстанда қалыптасқан тайпалық одақ екендігін көрсетеді;
1
сақ тайпалары Қазақстан аумағын б. з. б. VII-IV ғғ. мекендегендігін көрсетеді;
1
сақтар өз ішінде бірнеше тайпаға бөлінгендігін көрсетеді;
1
сақ тайпасында билік мұрагерлік жолмен берілгендігін көрсетеді;
1
Алтын адам жәдігері жайлы зерттеу мәліметтерін жинақтайды
3
Есік обасының зерттелуі жайлы жазады;
1
Алтын адам жайлы ғалымдардың болжамдарын келтіреді;
1
"Алтын адам" ескерткішінің хронологиясын келтіреді;
1
"Алтын адам" ескерткішін сипаттайды;
1
"Алтын адам" ескерткішінің құндылығын анықтайд;
1
Алтын адам жәдігерінің мәдени туынды ретіндегі ерекшелігін сипаттайды.
1
Жалпы балл
15
14
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР Сақтар бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
Шілікті және Бесшатыр патша қорғандары Берел қорғандары
Шырақтың ерлігі
5.2.2.1 Археологиялық ескерткіштерді сипаттау 5.2.1.2 Ежелгі тайпалардың дүниетанымын сипаттау
5.3.2.1 Қазақстан территориясяндағы ерте көшпелілердің халықаралық сахнадағы орнын анықтау
Білім алушы
Археологиялық ескерткіштерді салыстырады
Ежелгі тайпалардың дүниетанымын ажыратады
Сақ, сармат тайпаларының халықаралық сахнадағы еркіндік үшін күрестерінің маңызын анықтайды
Білу және түсіну Қолдану
20 минут
Тапсырма
1. Төмендегі берілген сұрақтарға жауап беріп, Венн диаграммасын толтырыңыз. 1) Ескерткіш қай өңірде орналасқан?
2) Обалар қандай тайпалардан қалған? 3) Қай ғалым-археолог зерттеген?
4) Обалардың ерекшеліктері қандай (көлемі, табылған жәдігерлерді салыстырыңыз)?
16
2. Төмендегі ұғымдарды анықтамасымен сәйкестендіріңіз.
a
Тас, бойтұмар, су, аспан секілді жансыз заттарға табынушылық
Тотемизм
b
Адамдар мен жануарлардың тегі бір деп, жануарлар мен өсімдіктерге табыну нанымы
Анимизм
c
Алғашқы адамдар өлген адамның жаны өмір сүреді деп ойлаған, діни сенімнің мұндай түрі
Фетишизм
3. Кестеге тәуелсіздік үшін күрескен танымал сақ батырларының есімдерін жазып, ерліктерін сипаттаңыз.
Сақ батыры
Ерлігі
1
2
Бағалау критерийі
Тапсырма №
Дескриптор
Балл
Білім алушы
Археологиялық ескерткіштерді салыстырады
1
қорымдар қай кезеңге жататынын анықтайды (әр қорымға бір балл);
1 1
қорымдар Қазақстанның қай аймағында орналасқанын айқындайды (әр қорымға бір балл);
1 1
обалар қай тайпаға тән екенін көрсетеді (әр қорымға бір балл);
1 1
қорымдарды зерттеген ғалымдарды атайды (әр қорымға бір балл);
1 1
обалардан қандай заттар табылғанын жазады (әр қорымға бір балл).
1 1
Ежелгі тайпалардың дүниетанымын ажыратады
2
тотемизм - қандай наным-сенім екенін көрсетеді;
1
анимизм- қандай наным-сенім екенін көрсетеді;
1
фетишизм- қандай наным-сенім екенін көрсетеді;
1
Сақ, сармат тайпаларының халықаралық сахнада еркіндік үшін күрестің маңызын анықтайды
3
Томирис патшайым туралы жазады;
1
Шырақтың ерлігі туралы жазады
1
Жалпы балл 15
17
Үйсіндер мен қаңлылар бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып Үйсіндер туралы жазба деректер Қаңлылардың қалалық мәдениетінің дамуы
Үйсіндер мен қаңлылардың материалдық және рухани мәдениеті
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
5.3.1.2 Ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылуын түсіндіру
5.4.2.3 Ұлы Жібек жолының пайда болуын түсіндіру
5.2.2.3 Ежелгі тайпалардың қолданбалы өнер ерекшеліктерін сипаттау
Білім алушы
Ежелгі мемлекеттік бірлестігінің құрылу алғышарттарын анықтайды
Ұлы Жібек жолының пайда болуы мен мақсатын анықтайды
Ежелгі тайпалардың қолданбалы өнер ерекшеліктерін сипаттайды
Білу және түсіну Қолдану
20 минут
Тапсырма
1.Үйсiндердiң шығуы туралы аңызды оқып, сұрақтарға жауап берiңіз.
Үйсiндердiң басшысын Гуньмо деп атайды. Оның әкесi сюннудың батыс шекараларындағы шағын патшалықты билеген. Сюнну оның әкесiне шабуыл жасаған кезде Гуньмо туған, оны далаға тастап кеткен. Тұмсығымен ет тiстеген қарғалар оның үстiнде айналып ұшып жүрдi, ал қасқырлар оны емiзген. Шаньюй бұған таңғалып, мұны таңғажайып нәрсе деп санап, оны тәрбиелеп өсiрдi.
Сюнну деген кiмдер?
Қай мемлекеттің билеушiсi гуньмо аталады?
Аңыздағы басты ой қандай?
Аңыз бойынша қандай қортынды шығаруға болады?
19
2. Ұлы Жібек жолының пайда болуын түсіндіріңіз. Ұлы Жібек жолының маңыздылығын талдаңыз
3. Үйсiндер мен қаңлы мəдениетiн сипаттап, салыстырыңыз. Кемінде 3 дерек келтіріңіз
Үйсін мәдениеті
Қаңлы мәдениеті
1. 2. 3.
1. 2. 3.
20
Бағалау критерийі
Тапсырма №
Дескриптор
Балл
Білім алушы
Ежелгі мемлекеттік бірлестігінің құрылу алғышарттарын анықтайды
1
сюнну ұғымын айтады;
1
гуньмо лауазымын айтады;
1
аңыздағы басты ойды көрсетеді;
1
аңыз бойынша қортынды ой жазады;
1
Ұлы Жібек жолының пайда болуы мен мақсатын анықтайды
2
тарихи карта арқылы ұлы жібек жолы мен тармақтарына сипаттама береді;
1
Ұлы Жібек жолының пайда болу себептерін келтіреді;
1
Ұлы Жібек жолының Батыс пен Шығысты байланыстарғанын жазады;
1
сауда-саттықтың дамуы туралы жазады;
1
Ұлы Жібек жолының тарихи маңызын көрсетеді;
1
Ежелгі тайпалардың қолданбалы өнер ерекшеліктерін сипаттайды
3
үйсіндердің қолданбалы өнер туындыларын анықтайды;
1
қаңлылардың қолданбалы өнер туындыларын анықтайды;
1
үйсіндердің қолданбалы өнерінің ерекшеліктерін ажыратады;
1
қаңлылардың қолданбалы өнерінің ерекшеліктерін ажыратады;
1
үйсіндердің қолданбалы өнер туындысының ерекшеліктерін сипаттайды;
1
қаңлылардың қолданбалы өнер туындысының ерекшеліктерін сипаттайды.
1
Жалпы балл 15
21
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР Ғұндар бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
Ғұн тайпаларының бірігуі
Ғұндардың көрші мемлекеттермен қарым-қатынастары Аттила және оның жаулаушылық жорықтары
5.3.1.2 Ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылуын түсіндіру
5.1.1.3 Ғұндардың қоныс аудару бағыттарын тарихи картадан көрсету
5.3.2.2. Қазақстан территориясындағы алғашқы мемлекеттік бірлестіктердің көрші елдермен қарым-қатынасын анықтау
Білім алушы
Ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылу алғышарттарын анықтайды
Картада тайпалық одақтардың орналасуын сипаттайды Мемлекеттік бірлестіктердің көрші елдермен қарым-
қатынасын көрсетеді
Білу және түсіну Қолдану
20 минут
Тапсырма
1. Ақпараттардың ақиқат немесе жалған екенін анықтаңыз:
№
Ақпарат
Ақиқат
Жалған
1
Б.з.б. 55 жылы ғұн мемлекеті өзара ішкі тартыстар мен сыртқы қысымдардың әсерінен күйреуге ұшырап, оңтүстік, орталық және солтүстік ғұндар мемлекеті болып үшке бөлінеді
2
Солтүстік ғұндардың ордасы Монғолияның солтүстік-батысындағы Қырғыз-Нұр көлінің маңына орналасқан.
3
Б.з.б. 55 жылы Қазақстан жеріне бірінші қоныс аударуда ғұндарды Мөде басқарды.
4
Қаңлылармен одақтаса отырып, ғұндарды біріктіру мақсатын көздеген Чжи-Чжи өз қарауындағы ғұн тайпаларымен бірге Оңтүстік-Шығыс Қазақстан жеріне қоныс аударады
23
2. Ғұндардың мекендеген жерлерін, көршілес мемлекеттерді, қоныс аудару бағыттарын кескін картаға түсіріңіз.
3. Кілт сөздерді пайдалана отырып, Ғұндардың көрші мемлекеттермен қарым-қатынасы тақырыбында әңгіме құрастырыңыз.
(Ғұндар, б.з.б. ІІІ ғасырдың соңы, Тұман шаньюй, Мөде шаньюй, Шығыс империясы, 5 мың шақырым, Ұлы Қытай қорғаны, Гао-цзу, тыныштық пен бейбітшілік, Байкалдан Тибетке, Шығыс Түркістаннан Хуанхэ)
24
Бағалау критерийі
Тапсырма №
Дескриптор
Балл
Білім алушы
Ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылу алғышарттарын анықтайды
1
ақпараттың ақиқатжалғандығын көрсетеді
1
ақпараттың ақиқатжалғандығын көрсетеді
1
ақпараттың ақиқатжалғандығын көрсетеді
1
ақпараттың ақиқатжалғандығын көрсетеді
1
Картада тайпалық одақтардың орналасуын сипаттайды
2
ғұн тайпаларының орналасуын көрсетеді;
1
көршілес мемлекеттерді анықтайды;
1
тайпаның қоныс аудару бағыттарын көрсетеді;
1
Қазақстан территориясындағы алғашқы мемлекеттік бірлестіктердің көрші елдермен қарым-қатынасын көрсетеді
3
Қазақстан территориясындағы алғашқы мемлекеттік бірлестіктер туралы жазады;
1
Қазақстан территориясындағы алғашқы мемлекеттік бірлестіктердің сыртқы байланыстарын көрсетеді;
1
кілт сөздерді қолдана отырып, шағын әңгіме құрастырады;
1
шағын әңгімеде тарихи фактілерді тиімді қолданады.
1
мемлекеттік бірлестіктің көрші елдермен қарым-қатынасын көрсетеді;
1
мемлекеттік бірлестіктің көрші елдермен қарым-қатынасының ерекшеліктерін анықтайды;
1
тарихи оқиғалардың байланысын көрсетеді.
1
өз қорытындысын жасайды.
1
Жалпы балл 15
25
Сарматтар бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
Сарматтардың қоғамдық құрылысы мен шаруашылық өмірі Сарматтардың саяси тарихы
5.3.1.1 Картада тайпалық одақтардың орналасуын көрсету 5.2.2.1 Археологиялық ескерткіштерді сипаттау
Білім алушы
Сармат тайпаларының ерекшелігін анықтайды
Картада тайпалық одақтардың орналасуын сипаттайды
Археологиялық ескерткіштерді салыстырады
Білу және түсіну Қолдану
20 минут
Тапсырма
1. Ақиқат немесе жалған ақпараттарды анықтаңыздар
Ақпараттар
Ақиқат
Жалған
Елімізде сарматтар қоныстанған аймақ Оңтүстік Қазақстан
Тарихшы Дидордың айтуынша савроматтар биік турлардың бауырында тұрған агипилермен көрші
Гиркан сармат дәуіріндегі Каспий теңізінің атауы
Каспий жағалауында өмір сүрген сармат тайпасы иседондар
Сарматтардың қоғамдық басқару құрылымы әскери демократия
Аршакиддер әулеті билігінің негізін салған сармат тайпасы сақ — масагертер
Аландар Б. з. б. 248 — 247 жылдары Парфияны басып алған сармат тайпасы.
27
2. Кескін картада сарматтардың орналасу аймағын, көршілес мемлекеттерді көрсетіңіз.
3 Археологиялық ескерткіштерді салыстырыңыз.
Сақтардың ескерткіштері
Сарматтардың ескерткіштері
1.
2.
3.
1.
2.
3.
28
Бағалау критерийі
Тапсырма №
Дескриптор
Балл
Білім алушы
Сармат тайпаларының ерекшелігін анықтайды
1
ақпараттық ақиқатжалғандығын анықтайды;
1
ақпараттық ақиқатжалғандығын анықтайды;
1
ақпараттық ақиқатжалғандығын анықтайды;
1
ақпараттық ақиқатжалғандығын анықтайды;
ақпараттық ақиқатжалғандығын анықтайды;
ақпараттық ақиқатжалғандығын анықтайды;
1
1
1
ақпараттық ақиқатжалғандығын анықтайды;
1
Картада тайпалық одақтардың орналасуын сипаттайды
2
сарматтардың орналасу аймағын көрсетеді;
1
көршілес мемлекеттердің орналасуын көрстеді;
1
Археологиялық ескерткіштерді салыстырады
3
археологиялық ескерткіштердің хронологиясын жазады;
1
археологиялық ескерткіштердің орналасқан аймағын анықтайды
1
табылған жәдігерлерге сипаттама береді;
1
ескерткіштің қай дәуірге жататынын анықтайды;
1
археологиялық ескерткіштердің ерекшеліктерін салыстырады;
1
археологиялық ескерткіштердің маңызын көрсетеді;
1
Жалпы балл 15
29
Ежелгі Қазақстан тарихына шолу бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
Ежелгі Қазақстан адамдарының антропологиялық тұрпаты Ежелгі Қазақстанға саяхат
5.1.1.2 Ежелгі Қазақстан адамдарының антропологиялық тұрпатын анықтау
5.4.1.1 Ежелгі адамдардың алғашқы кәсібін сипаттау
5.4.1.2 Көшпелі мал шаруашылығы мен егіншіліктің қалыптасуын түсіндіру
Білім алушы
Тайпаларды нәсілдік ерекшеліктеріне қарай салыстырады
Ежелгі адамдардың алғашқы кәсібінің пайда болу себептерін анықтайды
Көшпелі мал шаруашылығы мен егіншіліктің қалыптасуын анықтайды
Білу және түсіну Қолдану
20 минут
Тапсырма
1. Ежелгі тайпалардың антропологиялық тұрпатын сәйкес ұяшыққа орналастырыңыз.
Тайпалар
Монғолоидтік
Еуропеоидтік
Ғұндар
Үйсіндер
Қаңлылар
Сарматтар
2. Көшпелi мал шаруашылығы пайда болуының себептерiн маңыздылығына қарай атап көрсетiңіз
1.____________________________________________________________________ 2.____________________________________________________________________ 3.____________________________________________________________________ 4.____________________________________________________________________
3. Суреттi пайдаланып, "Көш" тақырыбында әңгiме құрастырыңыз. (шамамен 40-50 сөз)
31
"Көш" суреті. (Қазiргi заманғы суретшiнiң салған суретi). ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
Бағалау критерийі
Тапсырма №
Дескриптор
Балл
Білім алушы
Тайпаларды нәсілдік ерекшеліктеріне қарай салыстырады
1
Сарматтардың нәсілдік ерекшеліктерін жазады;
1
Ғұндардың нәсілдік ерекшеліктерін жазады;
1
Үйсін тайпаларының нәсілдік ерекшеліктерін сипаттайды;
1
Қаңлылардың нәсілдік ерекшеліктерін анықтайды;
1
Ежелгі адамдардың алғашқы кәсібінің пайда болу себептерін анықтайды
2
ежелгі адамдардың алғашқы кәсібі туралы жазады;
1
ежелгі адамдардың алғашқы кәсібінің пайда болуына әсер еткен факторларды анықтайды;
1
ежелгі адамдардың кәсіптерінің пайда болу себебін анықтайды;
1
егін шаруашылығының пайда болуы себебін анықтайды;
1
егін шаруашылығының пайда болған аймақтарын көрсетеді;
1
көшпелі мал шаруашылығының пайда болу себептерін көрсетеді;
1
мал шаруашылығы дамыған аймақтарды көрсетеді;
1
Көшпелі мал шаруашылығы мен егіншіліктің қалыптасуын анықтайды
3
көшпелі мал шаруашылығының ерекшеліктерін жазады;
1
көшпелі мал шаруашылығы мен егіншілікті ажыратады;
1
көшпелі мал шаруашылығы мен егіншіліктің дамуына әсер ететін факторларды атайды
1
көшпелі мал шаруашылығы мен егіншіліктің қалыптасуын талдап көрсетеді.
1
Жалпы балл
15
32
ɀɚɡɛɚɥɚɪԑɚɚɪɧɚɥԑɚɧɨɪɵɧ
ɀɚɡɛɚɥɚɪԑɚɚɪɧɚɥԑɚɧɨɪɵɧ
Теруге 25.07.2017. берілді. Басуға 27.07.2017. қол қойылды. Пішімі 60х848. Кеңсе қағаз 80 грм2. Сандық басылыс. Шартты б. т.3,78. Таралымы 18 дана. Тапсырыс № 1574
Педагогикалық шеберлік орталығы ЖМ типографиясында басылды. 010000, Астана қ., №31 көше, 37а үй. e-mail: info@cpm.
Сақ, массагет, сарматтардың көне қалалары
Сақ ескерткіші
Сақтардың ескерткіштері. Тасмола мәдениеті, Бесшатыр обасы, Есік қорғаны
Ғұндар Саяси тарихы
Сақтар (скифтер) массагеттер, дактар (дайлар) аримаспылар
Тасмола мәдениеті
Сақ дауірі ерекшеліктері, шаруашылығы,
Қазақстан жеріндегі сақ дәуірі ескерткіштері
Темір дәуіріндегі тайпалық одақтар тарихы
Қазақстан территориясындағы тайпалар мен ертедегі мемлекеттер
ОРХОН – ЕНИСЕЙ ЖАЗБА ЕСКЕРТКІШТЕРІ
Солтүстік және Орталық Қазақстанның тарихи-мәдени ескерткіштері
Сақтардың оңт
Сақтардың тарихы
Сақ тайпаларының археологиялық ескерткіштері
Көне түркі жазба ескерткіштері
Қарағанды қаласының ескерткіштері
Талас жазу ескерткіштері