БІРІНШІ БӨЛІМ

БІРІНШІ БӨЛІМ

I

Басын Арқаның аласа тау сілемдерінен алып, шығыстан батысқа қарай садақша иіліп, баяу аққан Жыланды өзені бетеге, жусан, бұйырған өскен боз топырақты жазық дала мен сиыр таңдай құм төбелерді, ақ сорға айналған көлдің табандары мен қазан шұңқырлары алқаптарды басып өтіп, көктемгі тасқында Ащыкөлге құяр еді. Жаз айында суы кеміп, кей тұстары жиегіне қамыс, құрақ, арагідік шоқ–шоқ шілік өскен бірде тұщы, бірде ащы үзік–үзік қара суға айналады. Жағасы биік әрі құлама болғандықтан, суаттан басқа жері тіршілікке қолайсыз. Елдің көбі жайылым қуып, шашырай қонып, ауыз суды құдықтан ішіп, малды да құдықтан суарып әдет қылған. Қыста қар — суымен күн көреді. Әсіресе егіні жоқ, бірыңғай мал бағып, құм жайлаған шаруалардың өзен суына күні түсіп көрген емес. Әйтсе де солардың өзі биыл Жыландының суы аз екен десе, айдалада отырып уайым қылып, көп екен десе, е, бәрекелді деп қуанып, шүкіршілік етіп отырады.

Сол Жыландының арғы бет деп аталатын түстік аймағында елді мекеннен тым жырақ қоныстанған жалпақ ауыл сырттан келген адамдарға өздерін: Қосымнан тараған бір атаның балаларымыз ғой, — деп таныстыратын. Бірақ қосым қайда, біреу қайда, бұл күнде біраз ата бір–бірімен қыз алысып, қыз берісіп, нағашылы — жиенді күйге ауысқан; жиын кеңесте бірін–бірі қажамаса отыра алмайды. Еріккен шалдар таяғымен жерді шұқып қойып, әлдебіреулерге: Шірік неме, сені бүлдірген анау шөккен түйеге міне алмайтын жаман әкең ғой, сірә, – деп; егер пысықтау біреу болса: Өзің бізге тартып адам болып жүрген шығарсың, егер аталарыңа қараған күн болса, біржола жынды болып кетер ме ең, – деп кеңк–кеңк күліп, қажаған адамының шақшасын сұрап, насыбай атысып отырар еді.

Ұқсас жұмыстар

Бетховеннің симфониялық шығармашылығы

Желілі күшейткішті есептеу

Күшейткіш

Тәуліктік наряд адамдардың құқықтары мен міндеттері және жалпы ережелері

Сандық беру жүйесінде сызықтық жолды ИКМ аппаратурасын қолдану арқылы жобалау

СБЖ трактісін жобалау

АҚШ конституциясының түсінігі

Қорғау және бағалау

Трансформаторлар және олардың қолданылу аймақтары

Қытайдың салық жүйесі жайлы

Тергеушінің тергеу бөлімінің бастығымен және анықтау органдарымен өзара әрекеттесуі