Жетісу өлкесін Жоңғар басқыншыларынан азат етуге қатысқан Пұсырман бидің ұлы

Тазабек Пұсырманұлы (1800, Алматы облысы Райымбек ауданы Қарқара өңірі – 1871, Верный қаласы) – батыр, би. Албан руының жәнібек атасынан шыққан. Жетісу өлкесін Жоңғар басқыншыларынан азат етуге қатысқан Пұсырман бидің ұлы. 1846 жылы генерал Вишневскийдің басқаруымен Лепсіде өткен Ұлы жүз қазақтарының құрылтайына қатысып, Ресейменарадағы саяси қатынас туралы құжатқа мөрін басқан. Батыс Сібір әскери корпусының Жетісу бөлімшесінде қызмет етіп, 1859 жылы 19 қыркүйекте прапорщик шеніне ұсынылған, кейін подпоручик шеніне ие болған. Оңтүстік-шығыс шекараны қорғау ісіне қызмет етіп, "Ерлігі үшін” күміс медалімен марапатталған. Патшалық Ресейдің отаршылдық саясатын түсінген Тазабек Пұсырманұлы қол жинап, Саурық батырмен бірге ұлт-азаттық көтеріліске қатысты. Ағайын арасындағы алауыздық пен қару-жарақтың жетімсіздігінен көтерілісшілер қырғынға ұшырады. Ресейдің жазалаушы отрядының қудалауынан кейін Тазабектің қарауындағы ел-жұртымен Қытайдағы дербес мемлекеттік құрылым – Қле сұлтандығынан баспана сұрады.Ресей мемлекетімен дүрдараз Қле сұлтаны Әлихан Ибрагимұлы Тазабектің ел-жұртымен көшіп келуіне келісім берді. Сөйтіп, 1000 үйлі түтін Қытайдың Қле алабындағы Тоғызтарау деген жерге келіп қоныстанды. Бүлікшілер бастығы Тазабекті ұстап беру жөніндегі Ресейдің үзілді-кесілді талабын орындаудан Қле сұлтандығы бас тартты. Осыны желеу еткен генерал-губернатор Г.А. Колпаковский бастаған орыс әскерлері 1871 жылы көктемде Қле өңірін басып алады. Олар Тазабекті тұтқындап, Верный қаласының түрмесінде өлтіреді. М.Әуезовтің "Қилы заман” романындағы Әубәкір Солтанбекұлы, 1916 жылы Қарқара (Албан) көтерілісіне қатысқан атақты Жақыпберді батыр Тазабектің немерелері.

Ұқсас жұмыстар

Тәуелсіздікті жақындатқан тұлғалар

Жоңғар шапқыншылығына қарсы күрескен батырлар

«Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама» жылдарындағы қазақ халқының тәуелсіздік үшін күресі

Қазақ батырлары

Жоңғар-Қазақ соғысындағы Қазақ батырлары

Жетісудің археологиялық ескерткіштері, ортағасырлық қалалары және тарихи-мәдени кешендер

ХVІІІ ғасырдың бірінші жартысындағы Қазақстан

Қазақстанның жоңғар шапқыншылығы қарсаңындағы ішкі саяси жағдайы

ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫ ЖӘНЕ ҚАЗАҚ ХАНДАРЫНЫҢ СОҒЫС ӨНЕРІ

Үш санының киелі семантикасы

ТҮМЕН ҰЛЫ МҮДЕ ҚАҒАН