Уйезден Зайсандағы солдат шығып, Ұстамақ Күркебайды ебін тауып

Байдосұлы Күркебай, батыр (1830-1916 жж.).
Күркебай Байдосұлы қазіргі Шығыс Қазақстан облысы, Күршім ауданы, Маралды (Кеңсу) ауылында дүниеге келген. Жас күнінен жүректілігімен, асқан мергендігімен көзге түсіп, батыр атанған екен. Ол елін, жерін шеттен келген басқыншы, шақырусыз келімсектерден қорғап, жарғақ құлағы жастыққа тимей, өмірінің көп бөлігін жортуылда өткізген адам.
Кедейлерге болысып, аштарға азық тауып беріп, қамқоршы болыпты. Зар жылағанды уатып, көкірегі қарс айырылыпты, сондықтан патшаға жақпапты. Көнекөз қариялардың айтуынша Күркебай қол мерген болыпты. Не нәрсені болсын көздемей ата салатын көрінеді және атқаны қате кетпейтін көрінеді. Eл аузында тараған өлеңде:
Шығыпты сол Сәйкеден ер Күркебай,
Жыр қылып талай ақын айтқан мұны.
Аң құмар, асқан күшті бопты мерген
Айнымай атады екен көрген жерден.
Асырап аң етімен кедейлерді.
Oлжаға қарқ болыпты қасына ерген,
Өш бопты шонжарларға сол Күркебай
Жағынып көрсетпеген жылы шырай.
Жалбарынып не қылсын болыс-биге
Болған соң қайратына ақылы сай...
...Басына Күркебайдың төнді қауіп,
Жиынды пәле салды, жала жауып
Уйезден Зайсандағы солдат шығып, 
Ұстамақ Күркебайды ебін тауып.
Бұл хабарды естіген батырды сол әділетсіз заманда қорғап қалу мүмкін емес еді. Сондықтан бас сауғалап қашудан басқа амал болмапты. Өзін ұстауға келген 60 солдатты қырып тастап Мәнжүр елінен бірақ шығыпты. Ол жерде Бөке батырды пана тұтып жүргенде Күркебайдың батырлығы Үрімжідегі Мәнжүр билеушілерінің құлағына жетіпті. Әміршінің алдына Күркебайды әкелгенде сағы сынбай, сұс көрсетіпті. Жандарал оқ жетер жердегі шаруаны көрсетіп, қолына мылтық бергізеді. Көздемей атып, сонау шаруаның басындағы бөркін атып, өзін аман қалдырсаң басыңа бостандық берем,-депті. Батыр әміршінің талабын мүлтіксіз орындап басына бостандық алыпты. Еліне келген Күркебай 1916 жылы дүниеден қайтты. Зираты Шығыс Қазақстан облысы Күршім ауданы Маралды аулының жанында.



Ұқсас жұмыстар

ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы қазақтың драмалық шығармалары
Тұрар Рысқұлов
Түркістан және Алаш автономияларының мақсаты, мәні, күйреуі
Түркістан және Алаш автономияларының әлсіреуі
XХ ғасырдың басындағы қазақ зиялыларының ұлттық мемлекеттілік үшін идеалдық күресі
Көтерілістің штабы
Ақан сері өнерінің қоғамда алатын орны атты сахналық көрініс
ӘСКЕРИ ОРТАДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ТҰРАҚТЫ СӨЗ ТІРКЕСТЕРІ
АЛҒАШҚЫ ПЬЕСАЛАРДАҒЫ ТАРТЫСТЫҢ ЕРЕКШЕЛІГІ
Қазақ газетін зерттеушілер
Мақта тазалау кәсіпорын басқарушылық есебін және ішкі аудитін ұйымдастыруды ( Шардара - мақта ЖШС)
Кәсіпорында тауарлық-материалдық қорлар есебінің ұйымдастырылуы
Міне, үш ай жазғы демалыстан шығып, жаңа оқу жылына зейін қоямыз деп жүргенде, күздің суық та қоңыр күндерінің қалай өткендігін де байқамай қалыппыз
Мектебінің білім атты гүл бағы
Бір күні арыстан, қасқыр және түлкі - үшеуі серік болып, аңға шығыпты
Бір түрлі жәндіктер бар, өзі балық секілді су ішінде тұрып, тірі бала тауып, емшегін емізіп өсіретін, сондай жәндіктердің ең үлкені - кит
Алкмеон адамзат тарихында бірінші болып ғылыми анатомиянын негізін қалаған ғалым, дәрігер, философ, Кротондық медицина мектебінің өкілі
Хан келгенде, әйелің екі мысық туды деп алдынан мыстан шығып
Қарахан қырык уәзірімен бір жерге сейілге шығыпты
Ерте заманда жезтырнақ деген жыртқыш шығып, адам баласына ауыр зиян салып, елді көктетпей қойыпты