Домбыра - сан ғасырлардан бері сырын сақтап, қазақ даласында кеңінен танымал аспап

Домбыра - қазақ халқының өте ерте және кең тараған, нағыз табиғи ұлттық музыкалық аспабы. Көне Шумер тілінен аударғанда кішкене садақ деген мағына береді. Алматы облысы, Жамбыл ауданы аумағынан шамамен 2,5 ғасыр бұрын табылған таста қашалған суреті мен 16 ғасыр бұрын Мысыр еліндегі Нахт қабіріне салынған пішінінен еш өзгермеген. Қос ішекті шертіп ойнайтын музыкалық аспап ішекті, шертпелі аспаптар тобына жатады.
Аспап әр түрлі үлгіде тұтас ағаштан ойылып жасалады. Тоғыз, он бір, он төрт, жиырма төрт пернесі болады. Күй арнайы құлақтарымен келтіріледі. Аспап үні қоңыр, құлаққа жағымды әрі жұмсақ болып келеді.
Домбыра - сан ғасырлардан бері сырын сақтап, қазақ даласында кеңінен танымал аспап. Дегенмен домбыра әр аймақта әр түрлі болып келеді. Солтүстік, орталық, оңтүстік аймақтарда домбыра көлемі шағын, жеті-тоғыз пернелі болса, Батыс Қазақстан аумағында кездесетін домбыра шанағы жұмыр, мойны ұзын, он екі, он төрт пернелі болып келеді.
Домбыра аспабының негізгі екі түріне байланысты аспапта күй орындаудың екі түрі төкпе мен шертпе қағыстары қалыптасқан. Сазды күйлер Арқа өңірінде, ал төкпе күйлер батыс аймақтарда кең таралған.
Домбыра шертудің сұқпа (сұқ және орта саусақпен шертіп ойнау), жап тақымта (ішекті бос күйінде қағып, пернені басып отыру), іліп-қақпай (ішекті іліп қағу), теріс қақпай (жоғары-төмен) деп аталатын түрлері бар.
Домбыра аспабының екі ішекті түрінен басқа үш ішекті, қос жақты, кең шанақты, шіңкілдек немесе Балақай домбыра деген түрлері бар.
Домбыра аспабында халық күйлерін ғана емес, батыс және шығыс классикалық шығармаларын, танымал туындыларын орындауға болады.

Ұқсас жұмыстар

Қазақ халқында музыкалық аспаптардың түрлері көп

Күй – қазақ халқының рухани азығы ретінде

Домбыра аспабы құрылысы

Мектеп бағдарламасы шеңберінде аспаптық музыканы қолданудың әдіс-тәсілдері

Қазақ мәдениетіндегі күй өнері

Классикалық музыканың адамға әсері

Домбыра жасау технологиасы

Түркі тілдес халықтарының көне музыкалық аспаптар тарихынан деректер

Халық музыкасы

Қазақ тілі сабағында техникалық құралдарды пайдаланудың жолдарын зерттеу

Қазақстан Республикасының заңдарын сақтауын тексерулерді ұйымдастыру мен жүргiзу ережесi