Әли батыл бала

Бекәділ дәлізде тұрып, өз бөлмелерінде сабақ дайындап отырған екі баласына:

— Ау, Әли, Мұхтар, сағат он боп қалды. Аяқтарыңды жуып, жата берсеңдер де болады, — деді.

— Жат, жатыңдар. Таңертең тұрмай әлек қыласыңдар! — деп, Ләззат күйеуінен гөрі қаттырақ ескертті.

Кіші ұлы Мұхтар күндегі әдетімен:

— Сендер қайда барасыңдар?

— Қайда барушы ек. Алаңда біраз сейілдеп, жүріп қайтамыз.

Үш бөлмелi кем үйде Әли, Мұхтар оңаша қалды. Әли алтыншы, Мұхтар бесінші оқиды. Жоқ, ата-анасын тыңдамайтын немесе жүре тыңдап, бір айтқанды он қайтара айтқызып, әке менен шешенің ашу - шамына тиетін қыңыр-қисық балалар бұлар емес. Әр нәрсенің шөгін білетін тәрбиелі балалар екеуі де. Сабақты жақсы оқиды. Мұғалімдеріне де, таныс көрші-қолаңға да жағымды.

Кітап - қағаздарын жиыстырып, столдан бірінші боп тұра берген Мұхтар кішілік шолжаңдау мінезі ұстап, Әлидің қалқиған құлағына шертіп келіп қалды. Әли тек осыны

күтіп отырғандай сақ еді. Зыта жөнелмек болған Мұхтарды ол екі аттатпай-ақ ұстап алды. Екеуі сол арада, еденге төселген қызыл ала кілемнің үстінде, таласқан иттерше апыр-топыр болды...

Стол басында көбірек отырыңқырап қалғанда, әсіресе, үйде әке, шеше жоқта, бойдың құрыс-тырысын осылайша жазып алу олардың қашаннан бергі әдеті.

* * *

Бөлмедегі шам сөнген. Әли мен Мұхтар аяқтарын жуып келіп, әрқайсы өз төсегіне ұйықтауға жатқан. Есік ашық болғандықтан дәліздегі шамның жарығынан бөлме іші алакөлеңке. Тыныштық.

Басы төсекке тиісімен Әлидің қор ете қалатын әдеті.

Ал Мұхтар қиялы қияға самғап, ұйықтай алмай жатыр. Шіркін, айда пионер лагері ашылса. Жазда демалысқа сонда жіберсе. Бірақ шомылатын су жоқ-ау...

Дәл осы кезде ас үйден бірдеңенің тысыр еткен дыбысы естілді. Мұхтардың зейіні соған ауды. Ас үйдегі аспа сағаттың бір қалыпты сырт-сырт соққан үні. Әлгі тысыр одан мүлдем бөлек.

Әне, және естілді тосын тысыр. Бірдеңе еденге торс етіп, қаттырақ соғылғандай болды. Бұл не? Немене?

Жат дыбыс және қайталады, Үстін-үстін жиілеп кетті. Біреу ас үйге кіріп алған секілді. Бірінші этаж. Терезе ашық. Kіpce, кіріп алғандай.

Әлгінде кешкі газеттен Мұхтар қаладағы үй тонаушы ұрылар жайлы оқыған еді, Есіне сол келді.

— Әли! Ау Әли!

Әли шошып оянды:

— Не?!

— Әли, тыңдашы. Біздің ас үйде біреу жүрген секілді.

Бірде тысырлап, бірде торс – торс еткен жат дыбысты Әли де анық естіді.

— Әли, не істейміз?.

— Барып қарашы.

— Мен қорқам. Жүр, екеуміз барайық.

Әли батыл бала.

— Жүр! — деп, орнынан ұшып тұрды. Екеуі шам жанған дәлізге шықты. Ас үйдегі жаңағы үрейлі тысыр басылар емес. Терезе жақтағы көшемен гу-гу етіп, автобус, машиналар зымырап өтеді. Екпінді үлкен машиналар өткен кезде терезе әйнегі шылдырап, дір-дір еткендей болады. Жоқ, қала әлі ұйықтамаған. Көшеде адамдар жүр. Әли менен Мұхтардың жігеріне бұл жағдай жігер қосқандай болды.

Дәліздегі аяқ киім шкафының үстінен Мұхтар қолына ұзын сап балға алды. Ұрыны сонымен бастан бір қойып, жайратпақшы тәрізді. Әли де ас үйге қаруланып баруды жөн көрді. Шкаф пен есік босағасының екі аралығында, қуыста, еден жуатын салмақты таяқ тұратын. Ол соны ұстады. Қапы қалып жүрмейін дегендей, винтовкаша ыңғайлап, нық ұстаған.

Екеуі жүректері лүп-лүп етіп, қараңғы ас үйге қарай қатарласып аяқ басты.

Ac үйдің есігі жабылмайтын, Ашық тұратын. Бірақ онда қараңғы еді.

Әли шамды жағып келіп жіберді. Үй іші жап-жарық болды. Ұры, ұры қайда?!

Біріне бірі тақалып, елеңдеп қарасқан Әли мен Мұхтар бір қызық көрініске тап болды. Әлгі осы қорада әркімнің қоймасына бір түсіп, маза таптырмайтын сабалақ ұры сары мысық бар емес пе? Сол. Соның басына литрлік шыны банкі кептеліп қалған. Қаша жөнелуге халі болмай, бәтшағар, банк! деп басын шығара алмай, жанталасып жатыр.

Үреймен, қорқынышпен батылдары әрең жетіп келген екі бала әлгіні көріп, шек - сілелсрі қата күлсін - ай кеп! Көздерінен жас аққанша күліп, тыйыла алмады.

Әли ұры мысықты босатып, терезеден ауланың ішіне қарай ызаланып бірақ атты.

Көп ұзамай балалардың әке, шешелері келді, Болған уақиғаны естіп, олар да бір-бір күлісіп алды.

Әлгі литрлік банкі қаймақ құйылған банкі екен. Сұғанақ мысықтың қаймақ жегісі келген, Енді қаймақ иісі білінген жерге ол, сірә, жолай.қоймас.