Ерте заманда бір ауылдың апта сайын бір тайыншасы зым - зия жоғала беріпті
Ерте заманда бір ауылдың апта сайын бір тайыншасы зым-зия жоғала беріпті. Бұл ауылдың адамдары жабыла іздесе де ешбір із-түзін біле алмапты. Тіпті көрген-білген, сезік алған бірде-бір адам болмапты.
Сол ауылдың басы қазандай, сәлдесі дағарадай Жақып деген молдасы болыпты. Молда күн сайын ұзақ намаз оқып, оның соңынан көзін жұмып алып, жарты құлаш қара ала таспиғын тартып отырып:
Айналайын, таспиғым сенен,
Ешкім күмән қылмас менен.
Аптасында бір ғана,
Лә-или-һа-ал-ал-ла! – дейді екен.
Өзінің Біләл атты бір зерделі шәкірті молданың әлгі сөзін ұғып алып, оны өз әкесіне бұлжытпай бір күні айтып барыпты. Баланың әкесі күдіктеніп, ішінен: Тегінде, молданың мынасында бір гәп бар екен? деп, көп ойланыпты...
Ол жұрттан ауыл көшіп кеткен соң, әкесі бес-алты адаммен келіп, шеттегі молда үйінің жұртын қараса, дәл молданың өзі жататын жер төсегінің астынан терең етіп қазылған ұра табылыпты.
Әлгі қамбаның бетін ашса, одан бірнеше тайыншаның көгерген терісі мен саудыраған сүйегі шығыпты. Сонда өз көздеріне өздері сенерін де, сенбесін де білмей, біріне-бірі аңтарылып қарап қалған ауыл ақсақалдары:
— Ас-тағ-пи-рул-ла, енді не десек екен?!
— Басында сәлде, аузында алла!..
— Мол-ла-ңа да болайын, оның тәспиғына да болайын!
— Әне, сенің зерделі балаң! – десіпті.
Салы суға кеткен ақсақалдар ауылына келіп:
— Бұрынғылар Молданың айтқанын істе, істегенін істеме деуші еді, сол рас екен...
— Енді, мұнан былай біздерге айтқанын тыңдауға, істегенін көруге жазбасын. Мұның ең абзалы – енді Құтырғаннан құтылған – ғой!
— Мынау, уағыз айтып елді де жарылқамасын, молда болып өзін көзге де көрсетпесін! – десіп, ұрлаған малдарын өндіріп алмақ түгілі, молласына мал ұрлапсың деп айтуға да ұялыпты.
Қаракерей Қабанбай (1691—1769)
Бекет ата
Сатира сипаты және белгілері
Төле бидің сөзге тоқтауы
Қорқыт туралы аңыз бен ақиқат
ЖЫЛАНДЫ ТАУЫ, АЙДАҺАР ҮНГІРІ ЖАЙЛЫ ТАРИХИ ДЕРЕКТЕР
Халық ауыз әдебиетінде кездесетін сатиралық - юморлық кейіпкер аттарының этномәдени мәні
Әдебиеттанудың философиялық-әдістемелік мәселелері
Мәтінде кездесетін түйдекті тіркестердің сипаты
Тарихи аңыздарды оқыту арқылы оқушылардың сөйлеу тілін дамыту
Ерте Палеолит адамдары
ДУЛАТ ХҰСАЙЫНҰЛЫ МҰХАММЕД ХАЙДАР
Мәтін және онымен жұмыстың бағдарламалық талаптарын орындаудың негізгі жолы – тілдік талдау
Азия өзендеріне жалпы сипаттама
Азияның басты өзендерінің географиялық ерекшеліктері
Азия өзендерінің су мөлшері және су айналымы
Халық ертегілернің бала дүниетанымын қалыптастырудың маңызы
Тынық мұхиттағы соғыс кезіндегі Оңтүстік Шығыс Азиядағы Жапонияның сыртқы саясаты
Электрлік оптикалық аспаптардың конструкциялық элементінің параметрлерін жобалау
Брокерлік фирманың қор операциялары жобаларына сараптама жасауды ұйымдастыру