Инновациялық жобаның жіктелуі
Мазмұны
Кіріспе........................3
1 Инновациялық менеджменттің экономикалық мәні мен және инновациялық
Инновациялық менеджменттің экономикалық мәні..........6
Инновациялық жоба және оның элементтері....................13
2 Қазақстан Кәсіпорындарындағы инновациялық даму стратегиясы және «Атырау -
2.1 Қазақстан кәсіпорындарындағы инновациялық кәсіпкерлік және инновациялық даму
2.2 Инновациялық жобаның экономикалық тиімділігін анықтау.....40
2.3 Инновациялық - инвестициялық жобада капитал салымдарының көлемін анықтау.........................46
3 Қазақстан Республикасында инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу ............................58
3.1 Қазақстан Республикасында инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу..............................58
Қорытынды.......................63
Пайдаланылған Әдебиеттер......................65
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Индустриалдық дамыған елдерде экономиканың нақтылы секторы кәсіпкерлікті
Дағдарыстан кейінгі кезде нарықтық реформалардың нәтижелері инновациялық дамуға жаңа
Қазіргі кезде Қазақстанда ескі және жаңа инновациялық жүйелердің элементтері
Инновациялық кәсіпкерлік ғылымының және оның тәжірибеде жүзеге асуы
Жоғарыда аталғандардың барлығы инновациялық кәсіпкерліктің қалыптасу және
Қарастырылып отырған мәселенің өзектілігі, ғылыми тұрғыдан алғанда оның жеткілікті
Диплом жұмысының мақсаты: Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің инновациялық түрлерін жетілдірудің
Аталған мақсатқа сай мынадай міндеттер қарастырылды:
кәсіпкерліктің инновациялық түрлерін қалыптастыру мен дамытуды ілімдік негіздеу және
Қазақстан Республикасында қалыптасқан инновациялық кәсіпкерліктің даму тенденциясын анықтау және
Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің инновациялық түрлерін жетілдірудің нарықтық механизмдерін дамытудың
Индустриялық - инновациялық стратегияны жүзеге асыру үшін кәсіпкерліктің инновациялық
кәсіпкерліктің инновациялық түрлерін жетілдіру үшін маңызды инфрақұрылымды қалыптастыру бойынша
Зерттеу объектісі: Қазақстан Республикасының инновациялық жобаларды басқару тетіктері, венчурлық,
Зерттеу заты: Қазақстандағы инновациялыќ кәсіпкерлікті басқару дағдыларын, адами қорларды,
Зерттеу жұмысының теориялық-әдістемелік негізі ретінде отандық және шетелдік
Диплом жұмысының құрылымы: кіріспеден, негізгі бөлімнен және қорытынды мен
1 Инновациялық менеджменттің экономикалық мәні мен және инновациялық
Инновациялық менеджменттің экономикалық мәні
“Инновация” ағылшын тілінен аударғанда жаңалық енгізу, жаңашылдық деген ұғымды
Қазіргі уақытта әлемдік ғылыми-техникалық прогрессті инновациялық қызметтің интеллектуалдық өнімінсіз
Қазіргі әлемдік экономикада инновацияның алар орны орасан. Инновациялық тәжірибені
Жаңашылдық (новшество) - өндіріс тиімділігін арттыруға мүмкіндік беретін, бұрын
Инновациялық жоба - инновациялық қызметті мақсатты басқарудың формасы ретінде
Инновациялық менеджмент – басқарушылық шешімдер қабылдау және іске асыру
Инновациялық менеджменттің негізгі міндеті – ғылым, техника, өндіріс және
Осымен қатар инновациялық менеджменттің басты міндеттерінің бірі ұйымның бәсекеге
Инновациялық ортаның негізгі элементтері:
Меншікті инновациялар, яғни ғылыми және ғылыми-техникалық нәтижелер жиынтығы немесе
Жаңашылдықты тұтынушылар;
Қаржылық қамтамасыз ететін инвесторлар;
Инновациялық процестердегі проблемаларды шешетін инфрақұрылым.
Ұйымдағы инновациялық қызметті басқаруды ұйымдастыру үшін басқару мақсатын, өз
Сыртқы орта
Кері байланыс
Сурет 1
Ұйымдағы инновациялық менеджмент жүйесінің құрылымы
Инновациялық менеджмент жүйесін талдау «шығу» сатысынан басталады. Оның негізгі
Жүйедегі «кіруге» фирманың тауар өндіруге қажетті заттарының барлығы жатады:
Сыртқы орта құрамына фирма жұмысының бәсекелестік қабілетіне, тиімділігіне, тұрақты
Менеджмент жүйесіндегі «кері байланыс» құрамына клиенттердің талаптары, жаңа тауардың
Фирманың ішкі ортасына басқарушы, басқарылатын, мақсатты, ғылыми қолдау, қамтамасыз
Басқарушылық шешімдер – бұл нақты мақсатқа жетудегі талдау, болжау,
Кез-келген шешім қабылдауға мынадай үш нәрсе әсер етеді: интуиция,
Біріншісінде адамдар шешімнің дұрыс екендігін өздері сезініп, шешім қабылдайды.
Басқарушылық шешім сапасы – бұл нақты тұтынушыларды қанағаттандыратын және
Инновациялық менеджмент жүйесіндегі қабылданаты шешімдер сапасын қарастырамыз [3,69].
Сыртқы орта
кіру
Кері байланыс
«Кіру» жүйесіндегі проблемалар параметрлері: тұтынушылар талаптары, сату көлемі, баға,
«Шығу» жүйесінде: жоспарланған нәтижеге жету тәуекелі, сату сенімділігі.
«Сыртқы орта» жүйесіндегі проблемалар: саяси жағдай, елдің табиғи жағдайы,
«Кері байланыс» тұтынушылардан келіп түскен мәліметтерді сипаттайды.
Жүйедегі шешім қабылдау процесі мыналарды қамтиды: жұмысқа дайындалу, мәлімет
Инновациялық менеджменттегі шешім қабылдау сапасын арттыру үшін негізгі мынадай
- шешім қабылдауда ғылыми бағыттарды пайдалану;
- басқарушылық шешімдер тиімділігіне экономикалық заңдар әсерін анықтау;
- кіру, шығу, сыртқы орта, кері байланыс жүйелері туралы
- әрбір шешімді талдау, болжау, модельдеу, экономикалық негіздеу әдістерімен
- шешімнің бірнеше вариантын таңдау;
- қабылданған шешімнің заңды болуы;
- шешім қабылдауда жауапкершілік және ынталандыру жүйесін жасау.
Инновациялық қызмет тәуекелмен байланысты. Әсіресе инновациялық қызметтегі мынадай тәуекел
экономика саласындағы заңдылықтардың тұрақсыздығына байланысты тәуекел;
сыртқы экономикалық тәуекел (сауда мен тауар кіргізуге шектеулер қою,
ел немесе аймақтағы әлеуметтік-саяси жағдайдың өзгеруі;
жаңа технология мен техника жайлы мәліметтердің нақты және жеткілікті
нарық жағдайы, баға, валюта курсының өзгеруі;
өндірістік-технологиялық тәуекел [3,21].
Сурет 2
Әртүрлі жобалар түріне сыртқы орта факторларының әсер ету деңгейі
Жоба түрлері әсер етуші сыртқы орта факторлары
Сая
сат экономика Қо
ғам заңдылық Ғылым мен техн. Мәдениет Таби
ғат экология Инфрақұрылым
Әлеуметтік
Экономикалық
Ұйымдастырушылық
Инновациялық
инвестициялық 3
3
2
1
1 3
3
3
2
3 3
2
2
1
2
3
3
3
2
3 1
1
2
3
2 3
2
3
3
1 1
1
2
1
3 2
1
1
1
3 2
1
1
1
3
Тәуекел деңгейі жоғары жобаларды іске асыруда тәуекел деңгейін төмендететін
күтпеген жағдайда жобаға қатысушылардың қабылдайтын шешімі туралы алдын-ала келісу;
жобаны іске асыру жағдайы өзгерген уақытта оны қайта реттейтін
Тауар сапасын көтеруге байланысты енгізілетін шараның экономикалық тиімділігі мына
Т
Tc Tвл
ЭT = ( (Цt – Сt – Нt) Nt
t=1
tc=1 tвл=1
ЭT – тауар сапасын арттырудан алынатын ти3мд3л3к
t….Т- шараның қолданылу мерзімі;
Цt – t жылында бағдарланған баға;
Сt - тауар бірлігінің өзіндік құны;
Нt – тауар бірлігіне келетін салық мөлшері;
Nt - t жылында болжанған тауар көлемі;
Эсоп t – қосымша алынатын әлеуметтік немесе экологиялық
Зк t - тауардың сапасын арттыруға
Адам қоғамының даму тарихындағы техникалық жекеленген облыстарында емес, жалпы
Ел әлуеті
I
1785
Біріншісі XIII ғасырдың 70-80 жылдарында, тоқыма жэәне бұрғылау станоктарының
Екіншісі XIII ғасырдың аяғы, XIX ғасырдың басында, бу двигателінің
Үшіншісі XIX ғасырдың аяғында, XX ғасырдың басында, электр двигателі
Төртіншісі, XX ғасырдың 50-жылдарының ортасынан басталады. Осының нәтижесінде үш
Бесіншісі микроэлектроника, ақпарат, биотехнология, гендік инженерия, космосты игеру, спутниктік
Инновациялық менеджмент ғылымында инновацияны топтастырудың әртүрлі жолдары ұсынылған. Олардың
1. Инновацияның жаңашылдық деңгейіне байланысты:
а) Радикалды (базалық). Ашылған жаңалықты, өнертабысты, патентті енгізу.
б) Ординарлы. Оған ноу-хау, ұтымдылықты арттыруға бағытталған ұсыныстар жатады.
2. Тауардың өміршеңдік циклі кезеңіне байланысты:
а) стратегиялық маркетинг кезеңіндегі инновация;
б) ғылыми-зерттеу және тәжірибе-конструкторлық жұмыстар кезеңіндегі инновация;
в) өндірісті ұйымдық-технологиялық дайындау кезеңіндегі инновация;
г) өндіріс кезеңіндегі инновация;
д) сервистік қызметтегі инновация.
3. Инновациялық жаңалықтың масштабына байланысты:
а) әлемдік масштабтағы инновация;
б) ел масштабындағы инновация;
в) сала масштабындағы инновация;
г) фирма масштабындағы инновация.
4. Инновацияның енгізілетін саласына байланысты:
а) білім саласындағы;
б) әлеуметтік сферадағы;
в) материалдық өндірістегі.
5. Инновацияның қолданылу сферасына байланысты:
а) фирмаішілік инновация;
б) сатуға арналған инновация.
6. Инновацияның қолданылу жиілігіне байланысты:
а) бір рет қолданылатын;
б) қайталанылатын.
7. Жаңашылдық формасына байланысты:
а) жаңалық ашу, өнертабыстар, патент;
б) ұтымдылықты арттыратын ұсыныстар;
в) ноу-хау;
г) тауарлық белгі, тауарлық марка, эмблема.
Д) технологиялық, өндірістік, басқару процесін сипаттайтын жаңа құжаттар.
8. Инновацияны енгізу нәтижесінде алынатын тиімділікке байланысты:
а) ғылыми-техникалық.
б) әлеуметтік;
в) экологиялық;
г) экономикалық.
2. Инновациялық процестердің жіктелуі:
1. Инновациялық процестердің мазмұнына байланысты:
а) техникалық
б) технологиялық
в) экономикалық
г) басқарушылық
д) ұйымдастырушылық
2. Инновациялық процесті ұйымдастыру врианттарына байланысты:
а) корпоратив ішілік,
б) бағдарламалық,
в) конкурстық
3. Инновациялық процес ерекшеліктеріне байланысты:
а) ұйым ішілік,
б) ұйым аралық,
в) инновация ұзақтығына байланысты [6,54].
1.2 Инновациялық жоба және оның элементтері
Инновациялық жоба дегеніміз бұл ғылыми зерттеу, тәжірибелік конструкторлық, өндірістік,
Инновациялық жобаның негізгі элементтері:
жобаның негізгі мәнін сипаттайтын мақсаттар мен міндеттер;
инновациялық мәселені шешу бойынша және қойылған мақсаттарды жүзеге асыру
жобалық шаралардың орындалуын үйрену;
жобаның негізгі көрсеткіштері (жеке тапсырмалар, тақырыпшалар, кезеңдер, шаралар және
Инновациялық жоба міндеттері:
ғылыми техникалық дамудың нақты міндеттерді шешу жолдарын қарастыру;
инновацияларды басқаруда жобаның ғылыми техникалық дамудың сандық нақты мақсат
инновацияны қалыптастыру, меңгеру, өндіру және тұтыну үдерістерін үздіксіз басқару;
жоба мақсатын жүзеге асыруының тиімді бағыттарын анықтау;
инновациялық жобаларды жүзеге асыруға қажетті ресурстарының теңдігін қамтамасыз ету.
Инновациялық жоба оның қатысушылары арқылы жүзеге асады. Жоба түріне
Жабдықтаушы – жобаны материалдық техникалық қамтамасыз ететін ұйымдар. Орындаушылар
Жоба басшысы жоба басшылығын жүзеге асыратын және жобаны жүзеге
Ғылыми техникалық даму мақсаттарының көптігі және оның міндеттері инновациялық
Инновациялық жобаның 3 аспектісін бөліп көрсетуге болады:
инновациялық қызмет кезеңдері бойынша;
қалыптастыру және жүзеге асыру үдерісі бойынша;
ұйымдастыру элементі бойынша.
Инновациялық жоба нарыққа еңгізілген жаңа өнім немесе жетілген өсімдіктердің,
Сурет 3
Инновациялық жобаның жіктелуі
Инновациялық жоба келесі кезеңдердң қамтиды:
инновациялық идеяның қалыптасуы инновациялы идеяның пайда болу және жобаның
жобаны жасақтау жобаның негізгі мақсатына шешімдерді іздеу және
жобаның жүзеге асырылуы жоба бойынша алға қойылған мақсаттарға сәйкес
жобаның аяқталуы соңғы нәтижеге қол жеткізіп, келісім шартта тоқтату
Инновациялық жобаны басқару бұл мақсаттардың, ұйымдық құрылымның анықталумен,
1. Инновациялық жобаларды жасақтау
2. Инновациялық жобалардың жүзеге асуын басқару
1-ші кезеңінде жобаның басқару мақсаты және күтілетін нәтиже анықталады,
Инновациялық жобаны басқару принциптері:
селективті басқару принципі ғылым мен техниканың даму бағыттары бойынша
соңғы нәтижеге қол жеткізу үшін мақсатқа бейімделу принципі инновациялық
жобаларды басқару циклының түгендеу принципі жоба элементтерінің жүйе
инновациялық үдерістердің үдерісінің кезеңділік және жобалар басқару үдерісінің принциптері:
басқарушылық шешімді жасақтаудағы көп варианттылық принципы. Инновациялық үдерістер белгісіздік
жүйелілік принципі (ұйымдастырушылық экономикалық, заң, әкімшілікті, технологиялық және т.б.)
кешенділік принципі – жобаның кез-келген бөлімшесі бойынша іс әрекеті
қамтамасыз ету принципі жобада қаралған барлық шаралар қажетті ресустармен,
Жобаны басқаруда жоспарлау үрдісі жобаны жүзеге асыру бастамасы болып
Сурет 4
Инновациясының жобасы жоспарлау түрлері
Суреттен көріп отырғанымыздай кезең бойынша ұзақ мерзімді, орта мерзімді
Өнімді- тақырыптық жоспар ресурстар, орындаушылар мен орындау мерзімі бойынша
Көлемді календарлық жоспары жұмыстың басталу және аяқталу уақытын және
Технико-экономикалық немесе ресурстық жоспары инновациялық жобаның ресурспен қамтамасыз
Инновациялық жоба бюджеті бұл сандық көрсеткіштермен сипатталатын және шығынды
календарлық жоспар жұмыстарының жалпы құны есептеледі;
әрбір кезеңге есептелген шығындар көлемі календарлық жоспар бойынша
жұмыстың әрбір түріне байланысты уақыт бойынша шығындардың бөлінуі жүзеге
Жобаны қаржыландырудың 4 жолы бар:
акционерлік қаржыландыру- ақша құралдарын және технологияларды салу;
мемлекеттік қаржыландыру - тура субсидиялау жолымен инвестициялық бағдарлама шеңберіне
лизингтік қаржыландыру- жобалау обьектісіне немесе оның белгілі бір бөлігіне
ұзақ мерзімді қаржыландыру банктік несие арқылы жүзеге асырылады.
Бәсекелік жағдайда инновациялық жобаның бизнес жоспары оның жүзеге асырылу
Инновациялық жоба концепциясы негізгі мақсаттарды қалыптастырады, оның тиімділігін анықтайды.
инновациялық идеяның қалыптасуы және жоба мақсатын анықтау;
жоба идеясын маркетингтік зерттеу;
жоба құрылымы;
тәуекелділікті және белгісіздікті таңдау;
жобаны жүзеге асыру вариантын таңдау [10,38].
2 Қазақстан Кәсіпорындарындағы инновациялық даму стратегиясы және «Атырау -
2.1 Қазақстан кәсіпорындарындағы инновациялық кәсіпкерлік және инновациялық даму
XXI ғасыр жүз жылдық ғаламдық инновацияның өркендеу ғасырына
Қазіргі кезеңде кәсіпкерлікті дамытудың әлсіз жақтары болып оны жетілдірудің
Дамыған елдерде инновациялық (ноу-хау) өнімдер мен технологиялар ЖІӨ
Теориялық талдау негізінде инновацияны түсіндіруде екі көз-қарастың қалыптасқаны
біріншісі, инновация жаңа идеялар мен үрдістер ретінде қарап оны
екіншісі, инновацияны тұтыну тауарларының жаңа түрлерін, жаңа өндірістік және
Әр түрлі сипаттамаларды қорыта келе, инновацияның өтімділігі жоғары жаңа
Экономикалық қатынастар жүйесінен инновацияның алатын орны орасан зор. Себебі
Инновацияның дамуына қозғаушы тетік - бірінші кезекте нарықтық бәсекелестік
Қазіргі уақытта біздің елімізде бәсекеге қабілетті өнімдерді
Қазақстан Республикасының инновациялық қызметті қаржыландырудың көздері ретінде кәсіпорындардың өз
Қазақстан тәжірибесі көрсетіп отырғандай көбінесе қарапайым қаржыландыру көздері, яғни
Венчурлік қорлар – венчурлік инвестициялаудың негізгі механизмі болып табылады.
Венчурлік қорларды құрғанда мемлекеттің қатысуы (Ұлттық инновациялық қор) ҰИҚ–ң
Қазіргі таңда Қазақстан венчурлық капиталы және тікелей инвестициялау ассоциясы
Венчурлық инвестордың көзқарасы бойынша компания объектісі бірнеше даму деңгейінен
Венчурлық қаржыландыру алдыңғы үш деңгейде қаржыландыра алады. Ал көп
Кесте 1
Инновациялық компанияның даму деңгейлері
Деңгейлер Мазмұны
Бизнес идеясы (seed stage) Идеяны жобалау және оны саудалау.
Бизнесті ашу (start-up stage) Жобаны жүзеге асыру меқсатында жүйелі
Өсу деңгейі (expansion stage) жаңа өндірістік қуаттылықты іске
Кеңею деңгейі (mezzanine stage) нарықтың бір бөлігін жаулап алу
Өтімділік деңгейі (liquidity stage) бизнестің нақты (реалды) нарықтық құнының
Әлемдік экономикада концессияның рөлі ұлғаю үрдісінде. Егер де ХХ-шы
Кәсіпкерлікті дамытудың негізгі жолдарының бірі концессиялық келісім.
Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай концессия мемлекеттің жекеменшік инвестицияға қызығушылығынан
Қазақстан Республикасында концессиялық қатынастарды заңдық реттеу белгілі бір деңгейде
Осы Заң концессияға байланысты қоғамдық қатынастарды реттейді, концессия шарттарын
Алайда, концессиялық жобаларды іске асырудың негізгі проблемалары бұл жобалардың
Кәсіпкерліктің инновациялық түрлерін дамытуда лизингтің маңызы зор. Өйткені кез
Лизинг қазіргі кезде Қазақстанда да қалыптасу және даму кезеңін
Кесте 2
2005-2008 жылдары арасында Қазақстан Республикасында көрсетілген лизингтік қызметтер көлемі
Лизингтік қызметтер 2005ж. 2006ж. 2007ж. 2008ж. 2005-2008 ж.ж. салыстыру
Жеңіл автокөлік лизингі 49,7 54,1 81,4 188,3 3,8
Басқа да құрлықта жүретін көлік құралдарының лизингі 15,5 45,8
Кемелер лизингі - - 39,5 36,4 -
Ұшақтар лизингі 10,6 24,9 46,9 78,2 7,4
Ауылшаруашылығы машиналарының лизингі 4,0 40,0 27,1 917,6 229,4
Құрылыс жабдықтарының лизингі 48,8 1585,6 1804,6 3112,3 63,8
Компьютерлер лизингі 7,2 5,5 27,9 285,5 39,6
Басқа да құрылғылар мен жабдықтар лизингі 20,5 86,2 52,5
Басқа негізгі құралдар лизингі 5,4 3,1 1,9 1,9 2,7
Барлығы 161,7 1855,2 2165,8 5015,2 31,0
2-кестедегі мәліметтерден лизингтік операциялар көлемінің ауылшаруашылығы машиналары, құрал
Франчайзинг кәсіпорынның өз өнімін сату нарығын шұғыл кеңейтуге, кәсіпорында
Қазақстанда 2007 жылы франчайзинг айналымы 500 млн.АҚШ долларды құрады.
Әлемдік тәжірибеде франчайзинг кеңінен қолданылып отыр. Ал ҚР шетел
Қазақстан Республикасының индустриалды-инновациялық стратегияның негізгі бағыты, біздің ойымызша, жоғары
Соңғы он жылда Қазақстанда, басқа да ТМД республикаларындағыдай технологиялық
Еліміздегі ғылыми-техникалық әлуетінің қазіргі жағдайы абсолютті сандық қысқаруы
Дамығын елдер тәжірбиесі көрсетуінше экономикалық дамудың негізгі гранты –
Кесте 3
2008 жылда Әлемдегі мемлекеттердің ғылымға арналған шығындары
Мемлекет ЖІӨ-дегі үлес салмағы, (%) Жеке капиталдағы үлесі, (%)
АҚШ 2,9 66,7
Жапония 3,0 40,3
Германия 2,35 66,6
Франция 2,25 31,4
Швеция 4,0 32,3
Ресей 1,9 2,9
Украина 1,3 2,4
Қазақстан 0,3 3,0
Қазіргі күні барлық елдерде ірі көлемде ғылыми-техникалық саясаттар жүргізілуде.
Инновациялық кәсіпкерліктің түрлерінің ұйымдастыру-экономикалық жағдайын талдау
Қазақстанның ғылыми-техникалық саясаты инновациялық үрдістерді белсендіруге, жаңа технологиялық құрылыстар
Ірі корпорациялардың ғылыми орталықтарында, институттар зертханаларында шоғырланған, жоғары технологиялармен
Кесте 4
Ғылымның жағдайы мен дамуының негізгі көрсеткіштері және оларды салыстыру
Көрсеткіштер
2005ж.
2006ж.
2007ж.
2008ж. 2008 ж. 2005 жылға өсу/кему қарқыны (%)
Жалпы ішкі өнім, млрд. теңге 7 590,60 10 213,70
Зерттеулер мен әзірлемелерге жұмсалған ішкі шығындар қолданыстағы бағада, млн.
жалпы ішкі өнімге пайызбен 0,28 0,24 0,21 0,22 -
Зерттеулер мен әзірлемелерді орындаған ұйымдар саны 390 437 438
Зерттеулермен және әзірлемелермен айналысатын персонал саны (жыл соңына), адам
соның ішінде:
зерттеушілер 11 910 12 404 11 524 10 780,0
одан:
ғылым докторлары 1 106 1 157 1 166 1
ғылым кандидаттары 3 018 3 147 3 058 2
Зерттеулер және әзірлемелермен айналысатын ұйымдардың негізгі қаражаттары, млн.
Зерттеулер мен әзірлемелер 41 512 51 400 64 108
Жоғары білім 30 312 36 007 45 557 -
ҚР-да зерттеулермен әзірлемелерді орындаумен айналысатын ұйымдар саны 2005 жылмен
Ғылыми-зерттеу жұмыстарының құрылымындағы ғылыми-техникалық қызметтің басты бағыты, 46,4% құрайтын
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
1990 1995 2000
Ғылыми-техникалық өндеулер
Ғылыми-техникалық қызметтер
Сурет 5
Ғылыми-техникалық жұмыстарды үйлестіру құрылымы
«Қазақстан Тәуелсіздік жылдарында» Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі мәліметтері
Қазіргі уақытта шамамен 3 жыл бойы Қазақстандағы кәсіпорындардың инновациялық
Көптеген отандық зерттеулер мен әзірлемелердің нақты нарықтық талаптары мен
Дайын ғылыми әзірлемелерді өндіріске енгізу тәртібі жоқ. Қазіргі уақытта
Кесте 5
1990- 2008 жылдарда ғылыми-техникалық жұмыстар көлемі (млн.тенге)
Көрсеткіштер
1990ж.
1995ж.
2000ж.
2008ж. 2008 ж 2000 жылға өсу/кему қарқыны
Орындалған ғылыми-техникалық жұмыстар көлемі, барлығы 395,4 2983,1 6100,5 29591,3
соның ішінде:
ғылыми-зертеу жұмыстары 214,2 1739,7 3764,5 17174,4 456,2
соның ішінде
іргелісі 40,2 396,1 809,6 3461,1 427,5
қолданбалы зерттеулер 174 1343,6 2954,9 13713,3 464,1
жобалық-құрастыру және техникалық жұмыстар 99,7 496,6 1205,9 8555,8 709,5
бұйымдардың (өнімдердің) тәжірибелі үлгілерін (жиындарын) жасау 21,1 117,1 198,9
құрылысқа арналған жобалық жұмыстар 40,8 536,0 231,7 1237,9 534,2
ғылыми-техникалық қызмет көрсетулер 19,6 92,5 699,4 2140,1 306
2008 жылы 2000 жылмен салыстырғанда орындалған ғылыми техникалық жұмыстардың
Шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың нәтижесінде ұсақ және орта
Кесте 6
2008 жылдың соңы мен 2009 жылдың бас кезеңі бойынша
Қазақстан республикасы және облыстары Заңды тұлғалар Кәсіпкерлік және фермерлік
2008 ж.
2009 ж.
2008ж.
2009ж. Заңды тұлғалар Кәсіпкерлік және фермерлік Барлығы
Республика бойынша: 106453 10904 1 214528 222418 536,1 549,8
Оның ішінде:
1. Ақмола бол. 1519 1524 7224 7266 76,6
2. Ақтөбе 5429 5448 12440 12695 29,9 30,5 22,2
3. Алматы 5043 5069 24630 27104 23,4 24,0 77,2
4. Атырау 2650 2631 8278 8330 11,5 11,5 14,7
5.Шығыс Казақстан обл. 13061 13178 27223 27223 27,5 27,5
6. Жамбыл 2861 2863 14566 15051 14,1 14,3 54,3
7.Батыс Қазақстан обл. 3400 3450 6627 7220 20,1 20,3
8. Қарағанды 12799 12799 17606 17606 62,4 62,4 56,5
9. Қызылорда 1983 2028 5135 5158 20,1 20,1 28,2
10. Қостанай 2859 2833 16462 16799 22,8 23,0 43,9
11. Маңғыстау 3505 3354 2246 2312 16,6 16,7 3,4
12. Павлодар 6265 8554 10045 10623 16,2 21,4 21,5
13.Солтүстік Қазақстан обл. 5824 5907 11730 11578 30,4
14.Оңтүстік Қазақстан обл. 12701 12211 35955 38070 123,6 129,9
15. Алматы қ. 22574 23144 10787 11715 88,6 88,6
16. Астана к. 3980 4048 3574 3668 21,3 21,5
Қазақстанда елдегі қалыптасушы нарықтық экономикаға қажетті масштабтарда кәсіпкерлік қызмет
Мұны 2008 жылдың соңы мен 2009 жылдың бас кезеңінде
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын құрылымдарда жоғары қарқынмен жұмыс орындарын құру
Ал 2009 жылдың бас кезінде экономиканың шағын бизнес секторында
Кәсіпкерліктің инновациялық түрлерін дамыту және жетілдірудің негізгі бағыттары
Инновациялық кәсіпкерлікті жандандыруда венчурлық, концессиялық, лизингттік және франчайзингілік бизнестерді
Қазақстанның алдында нарық субъектілерінің өзара тауарлар мен қызметтерді өндірудегі
Қазақстан Республикасының 2003 – 2015 жылдарға арналған индустриалдық инновациялық
Шикізат бағыттылығы;
Дүниежүзілік экономикадағы интеграция;
ел ішіндегі салалардың және аймақаралық экономикалық интеграцияныі әлсізденуі;
Ішкі нарықтағы тауар және қызмет түрлеріне деген тұтынушылық сұраныстың
Өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымның дамымауы;
Техникалық және технологиялық кәсіпорынның жалпы артта қалушылығы;
Ғылым және өндіріс байланысының әлсіздігі;
Ғылыми зерттеу және тәжірибелік конструкторлық жұмыстарға қаржының аз бөлінуі;
Басқару міндеттерінің өзгермелі экономика талаптарына сәйкес келмеуі;
Осы мақсаттарға қол жеткізу тамақ өнеркәсібі реформасына сілтейді. Соның
Иннновация – бұл қандай да бір тиімділікке қол жеткізетін,
ұйымдық – құрылымдық форма;
қаржылық – салықтық форма;
мүліктік форма.
Инновацияны былайша жіктеу мынадай компонентердің қатысымен жүреді: технологиялық тізбектегі
Қазақстан Республикасының нан өндірісіндегі құрылымның қалыптасуларының мемлекеттің араласуынсыз жүзеге
Мына суреттен көріп көріп отырғанымыздай нан өндірісі дамуына мына
Кәсіпорынның инновациялық стратегия моделі 4 фактормен байланысты: артықшылықтары, әлсіз
Өндірістік мүмкіндіктері мен қауіп қатерлері тәуекелділігі мен тиімді табыстары
Шаруашылық нарықтық жағдайында кәсіпорынның инновациялық инвестициялық және өндірістік түрлері
Инновациялық даму стратегиясының практикалық тиімділігі сыртқы факторларды дұрыс бағалауға
Сыртқы орта
Ішкі орта
Нан өнімі
нарығының
конъюнктурасы
Өндіріс
Тамақ өнеркәсібі саласының дамуы
Сурет 6
Нан өнімі өндірісінің стратегиялық дамуына әсер ететін факторлар
Бүгінгі күнде Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылық өнімінің ірі өндірушісі
Атырау облысы бойынша нан өнімінің өндірісі бойынша лидер болып
Салыстыру сызбасына сәйкес азық – түлік және азық –
Нан өндірісіне бағаның өсуі нан өндірісі кәсіпорынның дамуына әсер
UNIDO дүниежүзілік банк және ЕҚДБ ұсыныстарына сәйкес инновациялық жобасы
Жүргізілген талдау нәтижесінде «Атырау нан» ЖШС-ін жаңа техника мен
Бірінші инновациялық жоба – А жобасы «ПИТПАК – ОТР»
Инновациялық жобаның экономикалық тиімділігін бір ғана көрсеткішпен бағалау дұрыс
Көрсеткіштері А жоьасы Б жобасы В жобасы
ДТТ (тұрақты дисконттау мөлшері 10%) 16428,4 328158,2 -5290,1
ДТТ (дисконттаудың өзгермелі мөлшері 10%,12%,14%,16%,18%) 14182,3 284319,7 -8155,3
РИ (10%) 1,656 1,825 0,897
РИ (10%,12%,14%,16%,18%) 1,568 1,713 0,841
М (май) 2,24 2,25 -
М (тұрақты 10%) 2,61 2,62 -
М (өзгермелі 10%,12%,14%,16%,18%) 2,66 2,67 -
Инновациялық жобаның тиімділігін таңдау үшін ДТТ көрсеткіштері мен ағымдық
Кесте
ДТТ көрсеткіштері мен АЛК салыстыру
А инновациялық жобасы Б инновациялық жобасы В инновациялық жобасы
ДТТ>0 ДТТ>0 ДТТ
Тәуекел мәні, функциялары және жіктелуі
Кәсіпкерлік қызметтегі тәуекелдікті төмендету жолдары
Әлеуметтік жобалау және болжау ғылыми таным әдісінің методологиялық аспектілері
Инвестициялық жобаның өмірлік циклі
Инвестициялық саясат туралы
Инновациялық жобаларды жасақтау
Орта мектепте химияны оқытуда ойын технологиясын қолдану әдісі
Инновациялардың инвестициялық негізі
Инновациялы инвестициялық жобалар және оларды бағалауға арналған программалық пакеттер
Инвестициялық жобалар және олардың жіктелуі