Қорғаншылық жэне қамқоршылық түсінігі
Жоспар.
Кіріспе. Негізгі бөлім.
Қорғаншылық жэне қамқоршылық түсінігі.
Қорғаншылықты жэне қамқоршылықты белгілеу
тәртібі.
Құқықтық жағдайлары.
Қорғаншылықты жэне қамқоршылықты тоқтату.
Патронат.
Азаматтардың әрекет қабілеттілігі.
Қорғаншылар мен қамқоршылардың құқықтары
мен міндеттері.
Қорытынды.
Пайдаланылған эдебиеттер.
Кіріспе.
Ата-ананың қамқорынсыз қалған балаларды анықтау жэне орналастыру. Ата-анасының
Қорғаншы жэне қамқоршы органдар ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды
Қорғаншылық және қамқоршылық
Қорғаншы жэне қамқоршы органдардан басқа, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған
Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалар түратын тэрбие, емдеу жэне
лауазымды адамдар заңда белгіленген тәртіппен жауапқа тартылады.
Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалар асырап алынып, отбасына тэрбиеленуге,
Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды, аталған отбасына немесе мекемеге
Қорғаншылықты және қамқоршылықты белгілеу тэртібі
Қорғаншылық жэне қамқоршылық ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға, оларды
Қорғаншылық он төрт жасқа толмаған балаларға, сондай-ақ психикалық
адамның басқа жерде мүлкі болса, онда осы мүлікті
Қамқоршылық онтөрттен он сегіз жасқа дейінгі кэмелетке толмағандарға,
Қорғаншы жэне қамқоршы органдар. Аудандық (қалалық) атқарушы органдар
Қорғаншы жэне қамқоршы органдар іздерінің міндеттерін осы органдар
эрекетке қабілетсіз немесе оның эрекет қабілеттілігі шектеулі деп
*
Қ.Р. Азаматтық кұкығы. Алматы. 1999 ж.
туралы шешім заңды күшіне енген кезден бастап үш
сот эрекетке қабілетсіз немесе эрекет қабілеттілігі шектеулі деп
таныған адамдарды;
сот бойынша ата-ана құқықтарынан айырылған немесе ата-ана
құқықтарын сот шектеген адамдарды;
өзіне заңмен жүктелген міндеттерді тиісінше орындамағаны үшін
қорғаншылық (қамқоршылық) міндеттерден шеттетілген адамдарды;
егер сот олардың кінэсінен бала асырап алудың күшін
бұрын бала асырап алушыларды;
денсаулығының жай-күйіне байланысты баланы тэрбиелеу жөніндегі
міндеттерін жүзеге асыра алмайтын адамдарды қоспағанда, екі
жыныстың да кэмелетке толған адамдары қорғаншылар (қамқоршылар)
бола алады.
Қорғаншы немесе қамқоршы тек оның келісімімен ғана тағайындалуы
Әрекетке қабілетті жэне ата-ана құқықтарынан айырылмаған, бірақ балаларының
кәмелетке толмаған балаларына қорғаншы жэне қамқоршы тағайындалатын кезде,
Қорғаншылықты немесе қамқоршылықты қажет ететін жэне тиісті тэрбие,
Қорғаншылар мен қамқоршылар өз қамқорындағылардың қүқықтары мен мүдделерін
іздерінің адамдық қадір-қасиеттерінің қүрметтелуіне;
қорғаншы (қамқоршы) тарапынан қамқорлық көруге;
Неке және отбасы туралы Заңының 112-бабының 4-тармағында
көзделген жағдайларды қоспағанда, онымен бірге тұруға;
«Неке және отбасы» Заңы. 2005 ж.
іздерше тиесілі алименттерш, зейнетақыларын, жэрдемақыларын
жэне басқа да элеуметтік төлемдерді алуға;
түрғын үйге меншік құқығын немесе тұрғын үйді пайдалану
қүқығын сақтауға;
қорғаншы (қамқоршы) тарапынан қиянат етушіліктен қорғануға
қүқығы бар.
Қорғаншылыққа (қамқоршылыққа) алынған балалар жоғарыда аталған қүқықтардан басқа:
қорғаншының (қамқоршының) отбасында тэрбиелену;
оларды асырап-бағу, тэрбиелеу, білім беру жэне жан-жақты
дамытуы үшін жағдайлардың қамтамасыз етілу;
тұрғын үй-жайы болмаған жағдайда түрғын үй заңдарына сэйкес
оны алу қүқықтарына да;
заңмен көзделген өзге де қүқықтарға ие болады.
Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған, тәрбие, емдеу жэне
басқа да мекемелеріндегі балалардың:
асырап-бағылуға, тэрбиеленуге, білім алуға, жан-жақты дамуға,
іздерінің адамгершілік қадір-қасиеттерінің қүрметтелуіне, өз
мүдделерінің қамтамасыз етілуіне;
іздеріне тиесілі алименттерді, зейнетақыларды, жэрдемақыларды
жэне басқада элеуметтік төлемдерді алуға;
түрғын үй-жайға меншік қүқығын немесе түрғын үй-жайды
пайдалану құқығын сақтауға, ал тұрғын үй-жайы болмаған
жағдайда түрғын үй-заңдарына сәйкес тұрғын үй-жай алу
құқығына ие болуға;
• аталған мекемелерде тұруы аяқталған соң еңбек туралы
Қорғаншы жэне қамқоршы органдар аталған мекемелерде түрып жатқан
Қорғаншылардың (қамқоршылардың) міндеттері. Қорғаншылар заң жүзінде қамқоршылыққа алынғандардың
Заңда белгіленген жағдайларды қоспағанда, қорғаншылық жэне қамқоршылық жөніндегі
Қамқоршылыққа алынушыны асырап-бағуға жеткілікті қаражат болмаған кезде, қорғаншы
жүктелмейді.
Спиртті ішімдіктерге немесе есірткі заттарға салынуы салдарынан эрекетке
Баланың қорғаншысы (қамқоршысы) қорғаншылығындағы (қамқоршылығындағы) баланы тэрбиелеуге, оның
Қорғаншы (қамқоршы) қамқоршылығындағы
(қорғаншылығындағы) баланы іздерінде заңды негіздерсіз ұстап отырған кез
қамқоршылыққа алынушының тэрбиесіне жэне оның құқықтары мен мүдделерін
Қорғаншылар мен қамқоршылар тұрғылықты жерінің ізгеруі туралы қорғаншы
Денсаулық жағдайы бойынша өз қүқығын жүзеге асырып, қорғай
Қамқоршылыққа алынушыны асырап-бағуға жэне оның түрмыстық қажеттерін қанағаттандыруға
Қамқоршылыққа алынушы адамның кірістерін, соның ішінде оның мүлкін
қамқоршы органның алдын ала рүқсатымен қорғаншы немесе
*
Қ.Р. Азаматтык Кодексі. 2004 ж.
қамқоршы жүмсайды. Қорғаншы және қамқоршы органның алдын ала
Мүлікті қамқоршылығына алушыға сый ретінде немесе тегін түрде
Қорғаншы (қамқоршы) болып тағайындалмастан бүрын туындаған қамқоршылыққа алынушының
Қорғаншы және қамқоршы орган кэмелетке толмаған қамқоршылыққа алынушы
алынушыны тэрбие, емдеу мекемесіне, халықты элеуметтік қорғау мекемесіне
Дэлелді себептер болған кезде (сырқаттану, мүліктік жағдайдың ізгеруі,
Қорғаншылықты және қамқоршылықты тоқтату Қамқоршылыққа алынушыны эрекетке қабілетті
Қорғаншылардың жэне қамқоршылардың әрекетіне кез келген адам қамқоршылыққа
Патронат. Қорғаншылық жэне қамқоршылық нысанындағы патронат ата-анасының қамқорлығынсыз
Баланы тәрбиелеуге беру туралы шарт баланы асырап-бағу, тәрбиелеу
Баланы тәрбиелеуге беру туралы шарт:
дәлелді себептері (сырқаттану, отбасылық немесе материалдық
жағдайдың ізгеруі, баламен өзара түсіністіктің болмауы, балалар
арасындағы жанжалдар жэне басқалар) болған кезде патронат
тэрбиешілердің бастамасы бойынша;
баланы асырап-бағу, тәрбиелеу жэне білім беруде қолайсыз жағдайлар
туған кезде қорғаншы және қамқоршы органның бастамасы бойынша;
Патронат тэрбиешілер тәрбиеге алынған балаға (балаларға) қатысты қорғаншылар
Шарт бойынша оны патронат тэрбиешілерге беру үшін баланы
Әрбір баланы асырап-бағуға Қазақстан Республикасының үкіметі белгілеген тэртіппен
Азаматтардың әрекет қабілеттілігі
Азаматтардың эрекет қабілеттілігі дегеніміз, азаматтың өз эрекетгерімен азаматтық
Азаматтардың эрекет қабілеттілігі азаматтың қүқық қабілеттілігінен ерекшеленеді. Азаматтың
Азаматтық кодекстің 17-бабына сэйкес эрекет кабілеттілігі кэмелетке толғанда,
Бүл арада ескеретін мынадай бір жағдай бар: Азаматтық
төмендетуі мүмкін ("Неке және отбасы туралы" Заң, 10-бап).
*
Қ.Р. Азаматтық Кодексі. 17-бабы. 2-тармағы.
Әдебиеттерде азаматтардың әрекет қабілеттілігі толық, ішінара (толық емес)
18 жасқа толғандар ғана ер жеткен деп саналады
Толық емес немесе ішінара эрекет қабілеттілігі бойынша, азамат
Ішінара (толық емес) әрекет қабілеттілігі әдетте, жасы кәмелетке
а) жасы кэмелетке толмаған 14 пен 18 жас
э) жасы кэмелетке толмаған 14 жасқа дейінгі жас
14 пен 18 жас аралығындағылардың әрекет қабілеттілігі мейлінше
өздерінің заңды өкілдерінің, яғни ата-аналары мен асырап
алушылардың, қорғаншылары келісімінсіз-ақ өз бетімен жасаған
мэмілелер;
ата-анасының (асырап алушының, қамқоршысының) рүқсат
берген жазбаша хаты негізінде жасалатын мәміле.
14 пен 18 жас аралығындағы жасы кэмелетке толмағандар
өкілдершщ келісшшсіз мыналарды істеуге:
1)өзінің жалақысына, стипендиясы мен басқа кірістеріне билік етуге;
2)интеллектуалдық меншік қү_қығы бар объектілеріне билік етуге;
3)үсақ түрмыстық мэмілелер жасауға;
4)банкке салым салуға жэне өзінің салымына, оның ішінде
14 жастан 18 жасқа дейінгі кэмелетке толмағандар басқалай
Мэміленің аталған екі түрі бойынша жауапкершілікті, заңды өкілдерінің
Жасы кэмелетке толмағандар (14 жастан 18 жасқа дейінгі)
14 жасқа дейінгі кэмелетке толмағандар үшін мэмілелерді, егер
Қ.Р Азаматтык Кодексінің22-бабы, 1-тармағы.
балаларға арналған кітаптарды сатып алуды жатқызуға болады. Жас
Спирт ішімдіктеріне немесе есірткі заттарға салыну салдарынан өзінің
Ал, азамат, айталық, жүйке ауруынан жазылып, арақты қойып,
Қорғаншылар мен қамқоршылардың құқықтары мен міндеттері
1. Жоғарыда айтылғандай, эрекет жасау қабілеттілігі жоқ адамдардың
Бұл мэселе қорғаншылық немесе қамқоршылық тағайындау жолымен шешіледі.
Кэмелетке толған эрекетке қабілетті қамқоршылыққа алынушыға тиесілі мүлікке
Қамқоршылыққа алынушыны асырап алуға жэне оның тұрмыстық қажеттерін
қамқоршы жүзеге асырады ("Неке және отбасы туралы" Заңның
2. Жергілікті атқарушы органдар қорғаншы жэне қамқоршы органдар
Аудандық жэне қалалық атқарушы органдар өздерінің қорғаншылық және
Қорғаншы немесе қамқоршы тек оның келісімімен ғана тағайындалуы
Егер бүл қорғаншылыққа алынушының мүдделеріне қайшы келмесе, қорғаншының
Егер қамқорлыққа алынушылардың мүдделерінің арасында қайшылық болмаса, бір
Әрекетке қабілетті жэне ата-ана қүқықтарынан айрылмаған, бірақ, балаларының
Балаға қорғаншы (қамқоршы) тағайындау кезінде қорғаншының (қамқоршының) адамгершілік
некеде тұрса, оның жүбайының келісімі талап етіледі.
"Неке жэне отбасы туралы" Заңның 108-бабында көрсетілгендей, қорғаншылар
1)сот эрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеттілігі шектеулі деп
2)сот бойынша ата-ана күқықтарынан айрылған немесе ата-ана қүқықтарын
3)өзіне заңмен жүктелген міндеттерді тиісінше орындамағаны үшін қорғаншылық
4)егер сот олардың кінэсінен бала асырап алудың күшін
5)денсаулығының жай-күйіне байланысты баланы тәрбиелеу жөніндегі міндеттерін жүзеге
Қорғаншылық жэне қамқоршылық қамқорлыққа алынатын адамның түрғылықты жері
Заңда белгіленген жағдайларды қоспағанда, қорғаншылық жэне қамқоршылық жөніндегі
Қорғаншы (камқоршы) қамқоршылығына алынғандарды өз есебінен асырап-бағуға міндетті
Қамқоршылыққа алынушыны асырап-бағуға жеткілікті қаражат болмаған кезде қорғаншы
Жасөспірім қорғаншылыққа алынушы 14 жасқа жеткен соң оған
асыратын адам бұл туралы қосымша шешімсіз кэмелетке толмаған
Қорғаншылық пен қамқоршылық қамқорлыққа алынған адам қайтыс болған
Қорғаншы қарауындағы адамның мүлкіне билік етеді, оның әрекет
Қорғаншы және қамқоршы органның алдын ала берген рүқсатынсыз,
Қорғаншы мен қамқоршы органның алдын ала берген рұқсатынсыз
сондай-ақ қамқоршылыққа алынушының мүлюн азайтуға экеп соғатын басқа
Мүлікті қамқоршылығьша алушыға сый ретінде немесе тегін түрде
Қорғаншы немесе қамқоршы өзінің тиісті міндеттерін тиісінше атқармаған
Азаматтың есімі мен тұрғылықты жері
1. Азаматтың қүқығы мен міндеттерін алу мен жүзеге
Некесіз туған балаға экесі жоқтығынан сот арқылы қажет
Біздің елімізде 1992 жылдан бастап ата-анаға үлттық дэстүрді
өзгерістер оның құқықтары мен міндеттерш тоқтатса да, өзгерте
Қазақстан Республикасы азаматтарының фамилиясы мен экесінің атын ауыстыру
2. Азаматтың жеке дербестігі есімімен қатар оның тұрғылықты
Әдетте азаматтың түрғылықты жері мен оның жүмыс орны
Қазіргі жағдайда азаматтар бірнеше тұрғын үйді иеленуге құқылы,
14-ке толмаған жэне қорғаншылықтағы азаматтардың ғана нақты түрғылықты
Қорытынды.
Осы курстық жүмысымды қорыта келе менің түсінгенім қорғаншылық
Қорғаншы жэне қамқоршы органдардан басқа, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған
Пайдаланған әдебиеттер.
І.Азаматтық құқық I том. Жауапты редакторлары: М.К.Сүлейменов, Ю.Г.Басин.
2.Қазақстан Республикасының азаматтық қүқығы (ерекше бөлім) Жауапты редакторы:
З.Азаматтық қүқық Жауапты редакторы: Гришаев. 4.Қазақстан Республикасының азаматтық
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (Жалпы бөлім), А.:
Юрист 2001ж.
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне өзгеріс жэне
толықтыру енгізу туралы (Жалпы бөлім). 2003ж. 20 мамырдағы
Қ.Р. Заңы ("Қаз. Правда", 22 мая 2003г.)
Гражданское право. Учебник. Часть 2, под ред. Сергеева
Толстого Ю.К. - М: "Проспект", 1999г.
Гражданский кодекс Республики Казахстан. Особенная часть.
Түсіндірме. Жауапты ред. Сүлейменов М.К., Басин Ю.Г. А.:
жарғы", 2000ж. 197-6.
Гражданское право Том 2. Учебник для вузов "
курс". Отв. ред. Сулейменов М.К., Басин Ю.Г. А:
Негіздер, Азаматтық заңдар негіздері- КСР Одағы мен
республикалардың Азаматтық заңдар негіздері. ("Каз.правда", 17 шілде
1999ж.)
"Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне (Ерекше бөлім),
өзгерістер енгізу туралы" ҚР заңы. 1999 ж. 29
Ресей федерациясының Азаматтық кодексі, I бөлім РФ -
думасы 1994 ж. 21 желтоқсан.
ҚР-ның Азаматтық іс жүргізу кодексі, ҚР Парламенті 1999
шілде.
Қорғаншылық және қамқоршылық түсінігі
Қорғаншылық және қамқоршылық туралы
Қорғаншылық және қамқоршылық
Кәмелетке толмаған балалардың құқықтарын қорғау
АТА-АНА ҚҰҚЫҚТАРЫН ШЕКТЕУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ САЛДАРЫ
Отбасы құқығы туралы жалпы түсінік
Ата-аналарының қамқорынсыз қалған балалардың орналастыру институтын құқықтық реттеу
Азаматты хабар – ошарсыз кетті деп тану
Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды тәрбиелеу
Ата-анасының қамқорлығынан айырылған балаларды тәрбиелеудің құқықтық мәселелері