Негізгі өндіріс шығындар есебі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ.......................................................................................................3-4
1 БАСҚАРУ ЕСЕБІНДЕГІ ШЫҒЫНДАР ЕСЕБІНЕ ЖАЛПЫ СИПАТТАМА ЖӘНЕ
1.1 Басқару есебіндегі шығындар есебіне жалпы сипаттама......................5-9
1.2 Шығындар есебінің жіктелуі мен құрамы.........................................10-22
2 ӨНДІРІСТІК ШЫҒЫНДАР ЕСЕБІНІҢ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ МЕН ШЫҚҚАН ШЫҒЫНДАРДЫҢ
2.1 Өндірістік шығындар есебінің ұйымдастырылуы............................ 23-29
2.2 Өнім өндіріске шыққан шығындар есебі...........................................30-37
ҚОРЫТЫНДЫ..........................................................................................38-39
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ................................................40-41
КІРІСПЕ
Басқару шешімдерін қабылдау үшін ұйымның өндірістік қызметінің барлық
Басқару есебі жүйесін толық түсіну үшін мынадай ұғымдардың
Шығындар - шаруашылық іс-әрекет барысында (еңбек, өнім өндірісі
Өндіріс шығындарының басқару есебі кәсіпорынның негізгі мақсатын орындауға
Шығындар - басқару есебі негізгі объектілерінің бірі, күрделі
Менің курстық жұмыс тақырыбы бүгінгі таңда өзекті болып
Жұмыстың мақсаты - шығындарды жіктеудің таңдалған бағыты шығыстарды
Тақырыпты зерттеудің міндеттері - кез келген шығындарды жіктеу-басшыға
реттелетін және реттелмейтін;
тиімді және тиімді емес;
мөлшер (норма) шегінде және мөлшерден ауытқулар;
бақыланатын және бақыланбайтын.
Курстық жұмыс кіріспе, екі бөлімнен, қорытынды, қолданылған әдебиеттер
1 БАСҚАРУ ЕСЕБІНДЕГІ ШЫҒЫНДАР ЕСЕБІНЕ ЖАЛПЫ СИПАТТАМА ЖӘНЕ
1.1 Басқару есебіндегі шығындар есебіне жалпы сипаттама
Басқару есебі ұйымның менеджерлері мен басшыларына шешім қабылдау,
Өндірістік есеп міндетіне қаржылық есептер жасау үшін тікелей
Өндіріске шығынды есептеу жүргізетін бағыт - өндіріске арналған
Басқару есебі ұйымының өз шегіндегі басқару үшін қажетті
Қазіргі өндірістік есеп үшін шығындардың түрлері; пайда болу
Түрлері бойынша шығындар есебі есепті кезеңде өнім өндіру
Шығындарды пайда болған орны бойынша есептеу олар жасалған
Шығынды шығарушылар бойынша есептеу қайсыбір нақтылы өнім бірлігін
Осылайша, бірлігінің өзіндік құнын, оған түсетін пайда мен
Бухгалтерлік баскару есебiне өндірістiк есеп пен есептiң белiгi
Сонымен, баскару есебiнiң негiзгi максаттары мен мiндеттерiн осылайша
- шығындар мен кірiстердiң бiрiккен есеп
- шығындарды мөлшерлеу (нормалау);
- шығындарды жоспарлау, бакылау және талдау;
- бюджеттеу;
- баға белгiлеу үшiн негiздi камтамасыз
- жедел басқару шешiмдерiн қабылдауда қаржылық менеджерлерге
- кәсіпорын қызметiнiң және жауапкершілiк орталығыньң экономикалық
- кәсіпорын дамуының ең тиiмдi жолдарын
Кәсіпорынның басқару жүйелерiнің жетiлдiрiлуiне байланысты арнайы әдебиетте және
Сондықтан шығын басқару есебінің негізгі объектілерінің бірі болып
Ұзақ уақыт бойы шығындарды «қазандық» деп аталатын тәсілмен
1887 ж. ағылшын экономистері шығын туралы хабардар болуды
Шыққан шығындар есебі әкімшілік шығыстарды ғана есептеп қана
Басқару есебі жүйесін толық түсіну үшін мынадай ұғымдардың
Шығындар - шаруашылық іс-әрекет барысында (еңбек, өнім өндірісі
Көбіне экономикалық әдебиетте «шығыстар» мен «шығындар» түсінігі ұқсастырылып,
Басқаша айтсақ, шығыстарды ұйымның кіріс алуына байланысты көтерген
Есепті кезең қатысына орай шығыстар екі категорияға бөлінеді:
Ағымдағы есепті кезең;
Кейінге қалдырылған.
Ағымдағы есепті кезең шығыстары ағымдағы есепті кезеңнің шаруашылық
Есепті кезеңнің кірістерімен өзара байланысының белгілері бойынша олар
осы есепті кезеңіне алынған кірістермен байланыстырылған
ағымдағы кірісті алумен байланысты емес есепті кезеңнің осы
Кейінге қалдырылған шығыстар болашақта ықтимал кірістер алу мақсатымен
1.2 Шығындар есебінің жіктелуі мен құрамы
Кәсіпорынның өндірістік қызметінің мақсаты - өнім шығару, оны
Өндіріс шығындарының басқару есебі кәсіпорынның негізгі мақсатын орындауға
Шығындар - басқару есебі негізгі объектілерінің бірі, күрделі
7 «Тауарлы-материалдық қорлардың есебі» атты Бухгалтерлік есеп стандарттарына
пайда болу орны бойынша - өндіріс, цехтар, учаскелер,
құрылымдық бөлімшелер бойынша. Мұндай жіктеу жауапкершілік орталықтары бойынша
шығынды көтерушілер, яғни өнім түрлері (жұмыс, көрсетілетін қызмет)
өнімнің өзіндік құнына жатқызу тәсілі немесе шығын
түрлері бойынша экономикалық элементтер мен калькуляция баптары бойынша:
а) экономикалық элементтер бойынша - өнім өндірісіне нақты
материалдық шығындар;
еңбекті өтеуге жұмсалатын шығындар;
ақша аударулар;
құралдардың тозуы;
басқадай шығындар.
ә) калькуляция баптары бойынша - өнімнің кейбір түрлерінің
материалдар;
еңбекті өтеу;
ақша аударулар (аударымдар);
қосымша шығыстар.
Көрсетілген топтарды салыстыру 1-кестеде келтірілген [7].
Кесте-1 Элементтер мен калькуляция баптары бойынша шығындарды топтастыру.
Экономикалық элементтер Сомма Калькуляция Сомма
1.Материалдық шығындар 78000 1. Материалдар 25200
2.Еңбекті өтеуге шығатын шығындар 17000 2.Сатылатын жартылай өнім
3.Ақша аударулар 3060 3.Қайтарымды қалдықтар 2400
4.Құралдардың тозуы 7220 Технологиялық мақсаттарға арналған отын мен
5.Басқадай-шығындар 11720 Еңбекті өтеу 10000
Барлығы 117000 6. Ақша аударымдары 1800
6. Өндірістік емес шоттарға (-)(қайтарымды қалдықтар құны.) (3600)
Кесте-1 жалғасы
Бітпеген өндірістің қалдығын (+)өзгерту 600 8. Қосымша шығыстар
9. Ақаудан болған шығыстар 1390
10. Басқадай өндірістік шығыстар 1010
Барлығы 114000 Барлығы 114000
Қайнар көзі: В.Л. Назарова, М.С. Жапбарханова, Д.А. Фурсов,
Экономикалық элементтер (117000 теңге) және калькуляция баптары (114000
Алайда экономикалық элементтер мен шығын баптары бойынша шығын
Бұл есепте тұтастай шаруашылық жүргізуші субъект бойынша ақпаратты
Кесте-2 Өндіріс шығындарын жіктеу
№ Жіктелуші топ Шығындар
1 Өндіріс процесіндегі экономикалық рөл бойынша негізгі
қосымша
2
Өнімнің өзіндік құнына жатқызу тәсілі бойынша тікелей
жанама
3 Құрамы (біртектілігі) бойынша бірэлементтік
кешенді
4 Өндіріс көлеміне байланысты өзгермелі
тұрақты
5 Пайда болу мерзімділіг бойынша ағымдағы
бір жолғы
6 Өндіріс процесіне қатысуы бойынша өндірістік
әкімшілік
коммерциялық
7 Тиімділігі бойынша өндірістік
өндірістік емес
8 Бақыланатын мүмкіндігі бойынша реттелетін
реттелмейтін
9 Орташалау дәрежесі бойынша жалпы
орта
10 Пайданы генерациялау кезеңіне шығындарды жатқызу тәртібі бойынша
кезеңге
Қайнар көзі: В.И. Радостовец, В.В. Радостовец, О.И.Шмид Кәсіпорындағы
Негізгілер - өндірістің технологиялық процесімен тікелей байланыстылар: шикізат
Қосымшалар - өңдірісті ұйымдастыру мен оған қызмет етуге,
Тікелеушілер - өнімнің бір түрін өндіруге байланысты, оның
Жанамалар - өнімнің жеке түрлерінің өзіндік құнына тікелей
Шығындар бір бөлімше үшін тікелей, екіншілері үшін жанама
Тура және жанама етіп бөлу салалық ерекшеліктерге, өндірісті
Бірэлементтілер - бір элементтен тұратындар (еңбекақы, материалдар, ақша
Кешенділер - бірнеше элементтен тұратындар (құрамына тиісті риске
Өзгермелілер - мөлшері өндіріс көлемінің өзгеруіне тура сайма-сай
Мысалы, егер өндіріс көлемі 10%-ке көбейсе, жалпы өзгермелі
Тұрақтылар - өнім өндірісі көлемінің өзгеруіне байланысты емес
Ағымдағылар - жиі мерзімде болып тұратын шығындар (шикізат,
Біржолғылар (бір мәрте) - еңбек демалысын, жөндеу жүргізу
Өндірістік - тауарлық өнімді дайындауга байланысты және оның
Әкімшілік - жалпы басшылыққа, жалпы шаруашылық және әкімшілік
Коммерциялық (өткізу бойынша шығындар) - сатып алушыларға өнімді
Өнімді (жоспарланатын) - тиімді технология мен өндірісті ұйымдастыруға
Өндіргіш емес (жоспарланбайтын) - өндіріс технологиясы мен ұйымдастырудағы
Реттелетін - егер атқарушы шығындар деңгейіне елеулі әсер
Реттелмейтіндер - деңгейіне еңбеккер (дайындау учаскесінің мастері конструкторлық
Жалпы - өндірілетін өнімнің барлық көлеміне.
Орташалар - өнімнің бір бірлігіне шаққандағы.
Өнімге - өнімнің өзіндік құнына (тікелей шығындар) кететін.
Мезгілге - мезгіл шығыстары: жалпы және әкімшілік шығыстар,
Басқару есебінде шығындарды жіктеу сан түрлі және қандай
• өндірілген өнімнің өзіндік құнын есептеу, қорлар мен
басқару шешімін қабылдау мен жоспарлау;
жауапкершілік орталығының өндірістік қызметін бақылау мен реттеу.
Аталған міндеттерді шешуге осы тараудың келесі бөлімдерінде толық
Кез келген шығындарды жіктеу-басшыға дұрыс, тиімді негізделген шешімдерді
Өзіндік кұнды және алынған пайданы анықтау үшін шығындар
кіретін (входящие) және өтіп кеткен (истекшие);
тікелей және жанама;
негізгілер мен қосымшалар;
өнімнің өзіндік құнына кіретін және
бірэлементті және кешенді.
Кіретін (входящие) шығындар - алынған және бар ресурстар,
Өтіп кеткен (истекшие) шығындар - осы шақта кіріс
Мысалы, алып-сату үшін тауар өндірісіне жұмсалған шығындар, егер
Сонымен, кіретін шығындар «шығындар» терминінің синонимі, болып табылады,
Өнімнің жеке түрлерінің өзіндік құнына жатқызу әдістеріне байланысты
Өнімнің бірнеше түрін өндіру үшін жалпы сипат атқаратын
Сызба-1 Өтіп кеткен және кірген шығындар.
Қайнар көзі: Тулешова Г.К. Халықаралық стандарттарға сәйкес
Өнім бірлігіне шаққандағы тікелей шығындар мөлшері іс жүзінде
Шығындар белгіленуіне байланысты негізгі және қосымша болып бөлінеді.
Өнім өндіруге тікелей байланысты шығындар негізгі болып табылады
Өндірісті басқаруға шыққан шығыстар (кезең шығыстары) еңбекақыны және
Қолданыстағы баптар номенклатурасы өндірісті дайындау міндетін атқаруға, ұйымдастырушылық
Шығындарды жіктеудің таңдалған бағыты шығыстарды пайда болған жерлерінде
Кәсіпорынның басқа шығындары сияқты қосымша шығыстар басқару есебінде
Біртекті өнім шығаратын кейбір кәсіпорындарда, мысалы, өнеркәсіптің энергетикалық,
Өндірістік және өндірістен тыс (мерзімдік шығындарды немесе кезең
Мұндай жіктеу бухгалтерлік есептің халықаралық стандарттарына жауап береді,
Сондықтан шығындар басқару есебінде мыналарга жіктеледі:
өндірістік (өнімнің өзіндік құнына кіретін);
өндірістен тыс (есепті кезең шығындары немесе жиі-жиі
болатын шығындар).
Өнімнің өзіндік құнына кіретін шығындарға тек қана өндірістік
Өндірістік қорлар материал қорларында, бітпеген өндіріс көлемінде кәсіпорын
Кезең шығыстары қорларды бағалағанда есептелмейді, жасалған есепті кезеңдерінде
Сонымен қатар шығындар бір элементті және кешенді болып
Өндіріске жұмсалатын біртекті шығындар бірэлементті деп аталады. Бұл
Соған орай, бұл кәсіпорында қосылғыштарға бөліп орналастыруға келмейтін
Кешенді шығындар бірнеше экономикалық элементгерден тұрады. Іс жүзінде
Бухгалтерлік басқару есебінің мақсаты басқару шешімдерін, яғни келешекке
өзгермелі, түрақты, шартты-тұрақты -
бағалауда есепке қабылданатын және қабылданбайтын шығындар;
қайтарымсыз шығындар (өткен кезең шығындары);
жоспарланатын және жоспарланбайтын шығындар;
өсетін және шекті шығындар мен кірістер.
Өзгермелі шығындар өндіріс көлемі өзгергенде пайда болады, оның
Өзгермелі өндірістік шығындар өнімнің өз құнын сипаттайды, өйткені
Өндірістік емес шығындарға мыналар жатады:
Дайын өнімді түлынушыға тиеу үшін буып-түю, орау
шығыстары;
Сатып алушы орнын толтырмайтын көлік шығыстары;
Делдалға тауарды сатқаны үшін комиссиялық сыйақы.
Бұл шығындар тікелей сатылым көлеміне байланысты. Өндірістік тікелей
Тұрақты шығындар уақыттың белгілі бір кезеңі ішіндегі өндірістің
Жартылай өзгермелі шығындар. Бұған тұрақтылар да, өзгермелі құрамдас
Шынайы өмірде тек тұрақты немесе өзгермелі шығындарды кезіктіру,
Осындай бөлу негізінде шығындар, пайда мен өндіріс көлемі
Теориялық қуат - егер барлық машиналар мен жабдықтар
Тәжірибелік қуат - қалыпты жұмыстың іркілістерін (кұрал-аспапты ауыстыру,
Қалыпты қуат - күтілетін сатылым талаптарын канағаттандыру үшін
Нормативті қуат - ұйым шығара алатын көлемі емес,
2 ӨНДІРІСТІК ШЫҒЫНДАР ЕСЕБІНІҢ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ МЕН ШЫҚҚАН ШЫҒЫНДАРДЫҢ
2.1 Өндірістік шығындар есебінің ұйымдастырылуы
Өндірістік шығындар есебін ұйымдастыру бухгалтерлік шоттар мен шығындарды
кәсіпорынның қызмет түрі;
кәсіпорын басқарудың ұйымдық құрылымын қабылдауы
(цехтық, цехсыз);
кәсіпорынның құқықтық түрі;
шығарылатын өнім көлемі.
Өндірістік есепті ұйымдастыру шығын есебінің объектісі болып не
Өнімнің өзіндік құнына кірген шығындардың түрлері 7 «Тауарлық-материалдық
Шығындарды пайда болған жерлері бойынша есептеу. Шығындардың пайда
Бұл есеп кәсіпорын басшылығына мыналарды қамтамасыз етуге мүмкіндік
Жауапкершілік орталықтары жөніндегі есептің мақсаты - әрбір жауапкершілік
Әкімшілік шығындарды қандай аспектіде жіктеу, шығын пайда болған
Көтерушілер бойынша есеп. Технология мен өнім сипатына байланысты
Егер кәсіпорында біртекті өнім бірдей негіздегі шикізат пен
Өндірістік шығындар. Олар төрт элементтен тұрады:
- тікелей материалдык шығындар;
аударымдар (әлеуметтік салық);
қосымша шығындар.
Өндірістік корлар кәсіпорын қоймасындағы материалдар, бітпеген өндіріс, дайын
Тікелей материалдық шығындарға дайын өнімнің бөлігі болатын негізгі
Еңбекті өтеуге шығатын тікелей шығындар қатарына тура, бірден
Еңбек өтеу шығындарын тікелей және жанама деп бөлу
Оқу, демалыс, жұмыс тоқтап қалған кездері қосымша еңбекақы,
Бұл қызметкерлерге қосымша төлемдер аударьшдарымен бірге еңбекке шығатын
Тікелей материалдық шығындар мен еңбекті өтеу шығындары өзгермелі
Жалпы өндірістік (қосымша) шығыстарға барлық жанама шығындар кіреді.
Кейбір жалпы өндірістік шығыстар, электр энергиясына, құрал-аспаптарға, қосалқы
Басқа шығындарды нақты өнімге тура, тікелей және үнемді
Өндіріс бойынша шығындар өндірістік қосымша шығыстар ретінде жіктеледі,
Баламалы шығындар - пайдаланылмаған мүмкіндіктердің шығыны. Олар бір
Қайтарымсыз шығындар - бұлар бұрын болған шығындар. Олар
Бұл - қайтарымсыз шығынның рөлін бағаламаудың типтік үлгісі.
Диффенциальды шығындар - екі баламалы шешімдерді қараған кезде
65 000 - 60 000 = 5000 тенге.
Дифференциальды шығындар да қосымша немесе өсетін шығындар деп
Маржиналдық шығындар - өнімнің барлық шыгарылуына емес, бірлігіне
Бір қосымша «Стинол» тоңазытқышын шығарып, кәсіпорын шегетін қосымша
3-кестеде өндірілген бұйымның әр түрлі санында маржиналды шығындардың
Кесте-3 Маржиналдық шығындардың өзгеруі.
Шығарылатын тоңазытқыштар саны Тоңазытқыш өндірісі бойынша жалпы шығындар
1
2 2000 айырым - 1800
3800 2-ші тоңазытқыштың 1800
10
11 17000 айырым - 1790
18790 11-ші тоңазытқыштың
1790
Кесте-3 жалғасы
50
51 90000 айырым - 995
91000 51-ші тоңазытқыштың
1000
Қайнар көзі: В.И. Радостовец, В.В. Радостовец, О.И. Шмид
Маржиналдық шығындар әдетте әр түрлі өндіріс көлемінде сан
Маржиналдық шығындар мен орташа шығындарды айыру-дың маңызы зор.
Сонымен, өндірістің маржиналдық шығындары - өнімнің тағы бір
Аталған шығын түрлерінен басқа, инкрементті шығындар да бар.
2.2 Өнім өндірісіне шыққан шығындардың есебі
Өндіріс шығындарының есебі 8010 «Негізгі өндіріс», 8030 «Қосалқы
Өндіріс шығындарын есептеу үшін 8010 – «Негізгі -өндіріс»
Өндіріске жұмсалған барлық шығындарды қорытындылау үшін 8010-«Негізгі өндіріс»
8010 «Негізгі өндіріс» шоты бойынша өндірістің шығындар есебі
Материалдар. Шикізаттар мен материалдар — өнімді әзірлеу негізінде
Көмекші материалдар — тұрақты технологиялық процестерді камтамасыз ету
Өнімнің өзіндік құнына кіретін материалдық ресурстарының шығыстарына кайтарылған
Қайтарылған қалдықтар болып: материалдар, шикізаттар, шалафабрикаттар, жылуды сақтайтын
Қайтарылған қалдықтар келесі тәртіпте бағаланады:
- егер де қалдықтарды негізгі өндіріс мұқтаждығы үшін,
- қалдықтар кайта өңдеуге немесе сыртқа сатуға
- егер де қалдықтар шартқа сәйкес шикізат немесе
Қайтымсыз қалдықтар бағалауға жатпайды. Қалдықтарды пайдалануды нормалау қажет,
Сатып алынатын бұйымдар, шалафабрикаттар және тараптық кәсіпорындар мен
Субъектінің өз транспортымен және өз қызметкерлерінің күшімен жеткізілген
Дайындау-көліктік шығыстарына шығынның келесі түрлері жатады: жабдықтау-сату ұйымдарына
Технологиялық мақсатқа арналған энергия мен отындар. Өндіріс процесінде
Технологиялық мақсатқа отын шығындарына кәсіпорынның өзі өндірген отындардың
Өндіріс шығындарының аналитикалық есебі. Бұл есеп өнімнің бір
Үстеме шығыстар. Үстеме шығыстар - бүл өндірісті басқарумен
Бұл шығындар ай бойында белгіленген номенклатуралық шығыс баптары
Негізгі өндіріс шығындарының құрамына кіретін үстеме шығыстарын таратқан
Қосымша (жанама) шығыстар өндірісті ұйымдастыру, қызмет ету және
Қосымша шығыстар екі топқа бөлінеді:
Қосымша (өндірстік) шығыстар. Бухгалтерлік есепте
Қосымша (өндірістік емес) шығыстар - кезең шығыстары. Бұл
өткізу бойынша шығыстар, 7320 «Сыйақы түріндегі шығыстар» және
Қосымша өндірістік шығыстарға (жабдықты үстау мен пайдалануға) майлайтын,
Кесте-4. Өнім өндірісіне шыққан шығындар есебі
№ Шаруашылық операцияларының мазмұны Дебет Кредит Сома
1 2 3 4 5
Негізгі өндіріс шығындар есебі
1. Негізгі өндіріске материалдар босатылуы 8011 «Материалдар» 1310-1315,1317«Материалдар»
2. Негізгі өндірістік жұмысшыларға еңбекақы 8012 «Өндірістік жұмышылардың
3. Өндірістік жұмысшылардың еңбекақыдан ақша аударылады 8013 «Еңбекті
4. Негізгі өндіріс шығындарына қосымша шығыстар кіреді 8014«Қосымша
Кесте-4 жалғасы
5. Негізгі өндіріс шығындары жинақталып қорытылады 8010 «Негізгі
8012 «Өндірістік жұмысшылардың еңбегін өтеу»
8013 «Еңбектң өтеуден аударымдар»
8014 «Қосымша шығыстар»
524000
200000
17189
310439
6. Ай басындағы бітпеген өндірістің шығындары негізгі өндірістің
7. Ай соңындағы бітпеген өндірістің шығындары негізгі қндіріс
8. Даын өнім өндірістен шығып, қоймаға тапсырылады 1330
Қосымша шығыстар
1 Материалдар босатылады 8041 «Материалдар» 1310-1315,1317 «Материалдар» 263800
2 Негізгі өндірістік жұмысшыларға еңбекақы есептелді 8042 «Қызметкерлермен
Кесте-4 жалғасы
3 Өндіріс жұмысшыларының еңбегін өтеу қорынан ақша аударылады
4 Негізгі құрал-жабдықтарды жөндеу 8044 «Негізгі құрал-жабдықтарды жөндеу»
1310-1315,1317 «Материалдар»
3430 «Еңбекақы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу»
3150 «Әлеуметтік салық» 76000
5 Материалдық емес активтердің амортизациясы және негізгі құралдардың
6 Коммуналдық қызмет сомасына 8046 «Коммуналдық қызмет» 3310
7 Жал төлемі есептелді 8047 «Жал төлемі» 3440
8 Басқадай қосымша шығыстар жасалды 8048 «Қосымша шығыстар»
9 Қосымша шығыстардың өзіндік құны есептелді 8040 «Қосымша
Қосалқы өндірістің шығындарын есептеу
1 Материалдар босатылды 8031 «Материалдар» 1310-1315,1317 «Материалдар» 300000
Кесте-4 жалғасы
2 Негізгі өндірістік жұмысшыларға еңбекақы есептелді 8032 «Өндірістік
3350 «Қызметкерлермен еңбекақы бойынша есеп айырысу» 100000
3 Өндірістік жұмысшылардың еңбегін өтеу қорынан ақша аударылды
4 Қосымша шығыстар сомасына 8034 «Қосымша шығыстар» 8040
5 Қосалқы өндіріс жұмысардың өзіндік құны шығарылды
6 Қосалқы өндіріс негізгі өндіріс шығындарына кіргізілді
7 Қосалқы өндіріс атқарған қызмет басқа жаққа жіберілді
Қайнар көзі: В.Л. Назарова, М.С. Жапбарханова, Д.А. Фурсов,
ҚОРЫТЫНДЫ
Кәсіпорынның ұйымдастырушылық қызметі бүкіл кәсіпорынның мақсаттарымен міндеттеріне сай
Кәсіпорынның өндірістік іс-әрекетінің мақсаты - өнім шығару, оны
Өндіріс шығындарын басқару кәсіпорынның негізгі міндеттерін орындауға бейімделген
Өндіріс шығындары есебінің басты міндеті - өндірістік қызметті
Мақсатты белгілеуі мен шығындар есебі бағытына байланысты шығындарды
дайын өнімді калькуляциялау мен бағалау үшін қолданылатын шығындар;
мәліметтері шешім қабылдау мен жоспарлауға негіздеме
болып қызмет ететін шығындар;
• бақылау мен реттеу жүйесінде қолданылатын шығындар.
«Шығындар» сөзі жағдайға байланысты әр түрлі мәнге ие
Басқару есебінде шығындар әр түрлі мақсаттар үшін әр
Шығындар шынында басқару есебінің негізгі объектілерінің бірі болып
Ұйымның өткізуге арналған өнімі (жұмыс, көрсетілетін қызмет) шығынды
Өнімнің нақтылы түріне немесе нақтылы тапсырысқа сатысыз бірден
Кезең ішінде болған өндірістік шығындар дайын өнімнің өндірістік
Есепті кезеңдегі өнім өткізу және ұйымның жұмыс істеу
Шығындар есебін нақты ұйымдастыру үшін көбіне кәсіпорынның пайдалылығы,
Басқару есебін ұйымдастыру, сонымен қатар есеп объектісіне байланысты,
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
1. В.Л. Назарова, М.С. Жапбарханова, Д.А. Фурсов, С.Д.
2. Карпова Т.П. Управленческий учет, Учебник.-М.: ЮНИТИ,-
3. В.И. Радостовец, В.В.Радостовец, О.И.Шмид Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп,
4. Қ.К. Кеулімжаев, Э.Т.Төлегенов, М.Б.Құдайбергенов Субъектінің қаржы-шаруашылық қызметі
5. Э.Т. Төлегенов. Бухгалтерлік ақпарат жүйелері,
6. Вахрушина М.А. Бухгалтерский управленческий учет и отчетность,
7. В.Л. Назарова. Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік
8. Ә. Әбдіманапов. Бухгалтерлік есеп теориясы және принциптері,
9. Тулешова Г.К. Халықаралық стандарттарға сәйкес қаржылық
10. Н.П. Кондраков, И.Н. Кондраков. Бухгалтерский учет в
11. С.Б. Баймұханов Бухгалтерлік есеп, Алматы: ИздатМаркет,-
12. М.С. Ержанов, А. М. Ержанова.
13. Шевченко Н.Г. Управленческий учет, М.: Управление
14. Янковсктй К.П., Мухарь И.Ф. Управленческий учет, М.:
15. Безруких П.С. Бухгалтерский учет, М.:
16. Управленческий учет производственной деятельности, Учебное пособие
17. Рахимбекова Р.М. Финансовый учет на
18. Волкова В.М. Бухгалтерлік есептің халықаралық стандарттары,
19. Родостовец В.К. Бухгалтерский учет на
20. Ларионова А.Д. Бухгалтерлік есеп, Москва:
2
Шығындар
Кіретін
Өтіп кеткен
Баланста актив ретінде тіркеледі және келесі есепті кезеңнің
Ағымдағы есепті кезеңнің пайда мен шығындар шотына шығыстар
Өндіріс шығындарының есебі және өнімнің өзіндік құнының калькуляциясы
Басқадай өндіріс шығындары
Басқару есебі туралы
Тікелей шығындар есебі
Шығын есебімен калькуляциялау тәсілдерінің түрлері
Өндірістік есеп және оның кәсіпорынды басқарудағы ролі
Өндірістік шығындар есебінің ұйымдастырылуы
Шығындар есебінің және өнімдердің өзіндік құнын калькуляциялаудың нормативтік əдісі
Көмекші өндіріс шығындарының есебін ұйымдастыру
Өндіріс шығындары есебін ұйымдастырудың теориялық негіздері