Сыбайлас жемқорлықтың түрлері

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Л.Н.ГУМИЛЁВ АТЫНДАҒЫ ЕУРАЗИЯ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ЗАҢ ФАКУЛЬТЕТІ
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚҰҚЫҚ ЖӘНЕ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ КАФЕДРАСЫ
Кафедра меңгерушісі қорғауға жіберді
«___» _____________________ 2008ж.
________________________________
ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ
«Сыбайлас жемқорлықпен күрестегі әлемдік тәжірибе»
Орындаған: 090240 «Халықаралық құқық»
мамандығы ХҚ-51 тобының студенті
Жунусова С. Қ.
Ғылыми жетекші: з.ғ.д., проф.
Сәрсембаев М. А.
АСТАНА 2008
МАЗМҰНЫ
БЕТ
КІРІСПЕ . . . . . . . .
I ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚҰҚЫҚ ПЕН ҚАЗАҚСТАН ЗАҢНАМАСЫНДА СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ
1.1 Сыбайлас жемқорлық: теориялық негіздері, даму тарихы және түрлері
1.2 Сыбайлас жемқорлық қылмыстың себептік-кешендік факторлары . . .
1.3 Халықаралық құқық пен Қазақстан Республикасының заңнамасындағы сыбайлас жемқорлыққа
II ШЕТЕЛ МЕМЛЕКЕТТЕРІНІҢ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ КҮРЕСТЕГІ ТӘЖІРИБЕ
2.1 Шетел мемлекеттеріндегі сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және жолын
2.2 АҚШ пен Канададағы сыбайлас жемқорлық мәселелері және оған
2.3 Сингапурдың жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы заңнамасы . .
2.4 Жапония мен Оңтүстік Кореяда сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес
III СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ – ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚҰРАЛДАР
3.1 БҰҰ-дың сыбайлас жемқорлыққа қарсы қолданылатын халықаралық-құқықтық актілері .
3.2 Еуропа Кеңесінің сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы конвенциялары
3.3 Экономикалық Ынтымақтастық және Даму Ұйымының парақорлыққа қарсы күрес
3.4 Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті жүзеге асыратын халықаралық құрылымдар
ҚОРЫТЫНДЫ . . . . . . . .
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . . . .
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектiлiгi. Демократиялық институттар мен құндылықтар сыбайлас жемқорлықтың көріністерімен,
Сыбайлас жемқорлықтың мемлекеттің бәсекеге қабілеттілігін едәуір төмендететіні, қоғамда демократиялық
Зерттеудің нысаны. Жұмысымызда сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестегі әлемдік тәжірибені
Зерттеу жұмысының мақсаты мен мiндетi. Жұмыстың мақсаты – сыбайлас
- сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы мәселенің ғылыми-теориялық негіздерін
- сыбайлас жемқорлықтың болмысын, түрлерін, негізгі белгілерін, ерекшеліктерін, субъектілерін
- сыбайлас жемқорлық қылмыстарды себептік-кешендік факторларына қарай топтастырып, оларға
- әлем мемлекеттерінің сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және жолын
- дүниежүзілік қауымдастықтың сыбайлас жемқорлыққа қарсы
қолданылатын халықаралық-құқықтық актілеріне шолу жасап, олардың әр мемлекеттің даму
Зерттеу материалдары. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәселесін Б.В Воложенкин,
Жемқорлықтың қағидаларын, түрлері мен нысандарын, себептік-кешендік факторларын, сондай-ақ шетел
Жұмыстың зерттеу әдiсi. Жұмыс сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы
Зерттеудiң теориялық және практикалық маңыздылығы. Зерттеудің нәтижелерi мен тұжырымдары
I Бөлім. Халықаралық құқық пен Қазақстан заңнамасында сыбайлас жемқорлыққа
1.1 Сыбайлас жемқорлық: теориялық негіздері, даму тарихы және түрлері
Сыбайлас жемқорлықтың даму тарихы ежелгі кезеңнен бастау алады. Атақты
Осы ұғымның мағынасынының сипатына қарай сыбайлас жемқорлыққа жататын барлық
Мемлекеттік қызметтегі тұлғаларды сыбайлас жемқорлық жолына итермелейтін субъектілердің қызмет
Өз қызмет жағдайын жемқорлық құқық бұзушылықтың субъектісі ретінде заңға
Жемқорлықтың көрініс табуының ең қауіпті екі түрі:
- мемлекеттік немесе қоғамдық мүліктерді жемқорлық жолмен ұрлау;
- мемлекеттік қызметкерлердің әрекетінде ұрлық белгілері байқалмаса да, олардың
1979 жылы БҰҰ-дың Бас Ассамблеясы және сыбайлас жемқорлық мәселелері
Енді бір анықтама 1999 жылғы «Сыбайлас жемқорлық үшін қылмыстық
Кейбір ғалымдардың пікірінше осы анықтама толық емес, себебі сыбайлас
М.О. Нәукенов: «Сыбайлас жемқорлық» және «ұйымдасқан қылмыс» ұғымдарын бір-бірімен
А.С. Қалмұрзаев сыбайлас жемқорлықты: «кез келген қызметкердің қызмет жағдайын
Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 2 шілдедегі «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев атап өткендей: «Сыбайлас жемқорлық –
Қазіргі отандық әдебиеттерде: «Сыбайлас жемқорлық - (латын тілінен «соrruptio»
А.Н. Ағыбаевтың пікірінше: «Сыбайлас жемқорлық - бұл кез-келген лауазымды
Жоғарыда келтірілген анықтамаларды талдай келе, мынадай қорытынды жасауға болады:
- сыбайлас жемқорлық құбылысының өзіне тән белгілері бар;
- сыбайлас жемқорлық - бұл, ең алдымен, әлеуметтік құбылыс;
- халықаралық құжаттарда жемқорлықтың нақты анықтамасы жоқ;
- әрбір мемлекет қазіргі құқықтық дәстүрлер негізінде өздерінің жемқорлыққа
- жемқорлық ұғымы қазіргі қоғамдағы жемқорлықтың құқықтық анықтамасына негізделмеген.
Сөйтіп, айтылғандарды қорыта келе, сыбайлас жемқорлық - бұл екі
1. мемлекеттік қызметшінің өзі алдына келген адамды пара, сыйақы
2. белгілі бір адам, бұл ұйымдасқан қылмыс өкілі болуы
Сыбайлас жемқорлықтың түрлері мен типологиясын қарастыру үшін, сыбайлас жемқорлық
Сыбайлас жемқорлық қарым-қатынастарының типологиясы(1-Кесте)
Сыбайлас жемқорлық типологиясының өлшемдері
Сыбайлас жемқорлықтың түрлері
Қызметтік бабын өз басының пайдасына пайдаланушы субъект Мемлекеттік сыбайлас
Саяси сыбайлас жемқорлық
Сыбайлас жемқорлықтық қарым-қатынастың бастамашысы Мекемені басқарушы тұлға алдына келген
Көмек сұрап келген адамның өзі пара ұсынады.
Пара беруші субъект Жеке адам парасы (кез келген азамат)
Кәсіпкерлік пара (нақты фирмалар)
Қылмыстық пара (ұйымдасқан қылмыс өкілдері, мысалы, есірткі таратушылар)
Параның түрі Ақшалай пара; Қызмет көрсету
Пара берушінің пара беру мақсаты Тездету үшін пара беру
Тежеу үшін пара беру (пара алған адам бір істің
«Жылы көзбен қарау» үшін берілетін пара (пара алған адам
Сыбайлас жемқорлықтық қарым-қатынастың орталықтандырылу дәрежесі Орталықтандырылмаған жемқорлық (пара беруші
Орталықтандырылған сыбайлас жемқорлық «төменнен жоғары жаққа қарай» (төменгі сатыдағы
Сыбайлас жемқорлықтық қарым-қатынастың таратылу деңгейі Биліктің төменгі сатысында орын
Биліктің жоғарғы сатысында орын алған сыбайлас жемқорлық (жоғыры қызметтегі
Халықаралық сыбайлас жемқорлық
Сыбайлас жемқорлықтық байланыстардың жиілігі Ауық-ауық түрдегі сыбайлас жемқорлық
Жүйелі түрдегі сыбайлас жемқорлық
Клептократия (биліктің ажырамас бөлігі ретіндегі сыбайлас жемқорлық )
Көне заман тарихына көз жүгіртетін болсақ, алғашқы және ерте
Антик қоғамы (көне грек қала-мемлекеттер, республикалық Рим) тарихының ерте
Сыбайлас жемқорлықтың жаңа қарқынмен кең өріс алуы ХІХ ғасырдың
Қорыта келе айтатынымыз, ХХ ғасырда сыбайлас жемқорлықтық қарым-қатынастың даму
- сыбайлас жемқорлықтың түрі мен формасы көбее түсті.
- ауық-ауық түрдегі сыбайлас жемқорлық жүйелі түрдегі сыбайлас жемқорлыққа
- биліктің төменгі сатысында орын алған сыбайлас жемқорлық биліктің
1.2 Сыбайлас жемқорлықтық қылмыстың себептік-кешендік факторлары
Сыбайлас жемқорлық мәселесін зерттеген кезде мынадай сауал туындайды: сыбайлас
Әлеуметтік-экономикалық себептер. Сыбайлас жемқорлықтың кеңістік ерекшеліктерін талдау кезінде айқындалғандай,
Білім беру жүйесі экономиканың өрістеуінің аса маңызды жетістіктерінің бірі
- жағымсыз элеуметтік-экономикалық факторлар кез келген мемлекетте сыбайлас жемқорлықтың
- алайда жоғарыда көрсеткеніміздей, әлеуметтік-экономикалық факторлар белгілі бір жағдайларда
Саяси себептер. Тәжірибе көрсеткендей, сыбайлас жемқорлық мемлекеттің экономикалық және
Сөйтіп, жоғарыда айтылғандардан мынадай қорытынды шығаруға болады:
- бостандыққа ие азаматтық қоғам - мемлекетте жемқорлық
- саяси тұрлаулылық, үкіметтің, басшылардың жиі ауысуы, сыбайлас жемқорлықтық
- мемлекеттің жалпы саяси бағытының жиі өзгеруі елдегі әлеуметтік
Ұйымдық-институционалды себептер. Соңғы кездері жүргізілген зерттеулер көрсеткендей, сыбайлас жемқорлық
Құқықтық сипаттағы факторлар. Сыбайлас жемқорлық - бұл әлеуметтік жауыздық,
Мәдени-этикалық сипаттағы факторлар. Сыбайлас жемқорлыққа мәдени - этикалық факторлардың
Сөйтіп, сыбайлас жемқорлық - бұл, біріншіден, мемлекетке үлкен қаржылық
1.3 Халықаралық құқық пен Қазақстан Республикасының заңнамасындағы сыбайлас жемқорлыққа
Жалпы дүниежүзінде жемқорлық әлемдік масштабтарға ие болды. Сыбайлас жемқорлық
Жоғарыда көрсетілген мақсаттарға жетуде сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат әр
Шетелдік мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғаларының парақорлығымен күресу жөнінде Экономикалық
Мыңжылдықтар тоғысындағы тарихы тереңнен бастау алатын сыбайлас жемқорлық бүгінде
Қазақстан Республикасы Президентінің 1997 жылғы 5 қарашадағы «Ұлттық қауіпсіздікті
Республиканың заңнамасында осы заңда алғаш рет сыбайлас жемқорлық пен
Осы заңды орындау үшін Қазақстан Республикасы Президентінің 1998 жылғы
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 20 шілдедегі №1015 қаулысымен
Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясын, «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы
2006-2010 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің мемлекеттік бағдарламасында
Қазақстан Республикасының Президенті Қазақстан халқына 2006 жылғы 1 наурыздағы
Қазақстан Республикасы Президентінің 2005 жылғы 3 мамырдағы Жарлығымен «Мемлекеттік
Президент Н. Назарбаев Қазақстанның әлемнің ең бәсекеге қабілетті 50
Елбасы жанында консультативті-кеңестік орган – Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2005 жылығы 8 сәуірдегі «Қолданыстағы заңға
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте сыннан өткен шараларды тұжырымдау жөнінде
Осы жылдың 4 мамыр күні біз БҰҰ-дың «Сыбайлас жемқорлыққа
II Бөлім. Шетел мемлекеттерінің сыбайлас жемқорлыққа
қарсы күрестегі тәжірибесі
2.1 Шетел мемлекеттеріндегі сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және жолын
Қазіргі кезде сыбайлас жемқорлық мәселесін әрбір мемлекетте, түрлі халықаралық
Транспаренси Интернешнлдің мәліметтерін негізге ала отырып, сыбайлас жемқорлықтың жер
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті табысты жүргізіп отырған елдерге Дания,
Жоғарыда аталған елдердегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті ұйымдастырудың кейбір
Мысалы, Нидерландыда сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес өзіне мыналарды енгізеді:
- сыбайлас жемқорлыққа бейім тұратын мемлекеттік және қоғамдық ұйымдарда
- сыбайлас жемқорлық әрекеттерін жазалау жүйесі – бұл мемлекеттік
- лауазымдық тұлғаның жағымды әрекетін көтермелеу жүйесі – шенеунікке
- арнайы полиция типіндегі сыбайлас жемқорлықпен күрес жөніндегі мемлекеттік
Компаративтік талдау бойынша, әр мемлекеттің өзінің күресу жолы, әдісі,
1. Риясыздық. Лауазымды қызметкерлер қоғамдық мүддені жоғары ескере отырып,
2. Сатылмастық. Лауазымды қызметкерлердің өздерін басқа бір адамдарға не
3. Әділдік. Жоғары қызметке тағайындау, келісім шарт жасау, марапаттау
4. Есептілік. Лауазымды қызметкерлер қоғамның алдында өздерінің істеген ісі,
5. Ашықтық. Лауазымды қызметкерлердің шешімдері мен істері қоғамға ашық
6. Арды, абыройды сақтаушылық. Лауазымды қызметкерлер өздерінің мүдделері туралы
7. Басшылық. Лауазымды қызметкерлер осы аталған қағидаларды қолдана отырып,
Жемқорлыққа қарсы өзгерістерді жүргізетін басқа топ институционалдық деп аталады.
Ботсванада сыбайлас жемқорлықтың қарқынды өсуін тежеуге келесі шаралар көмектесті:
ОАР-да бүгінгі күні сыбайлас жемқорлық деңгейі көптеген еуропа елдеріне
Израиль сыбайлас жемқорлықтан жеткілікті түрде ерікті мемлекеттердің бірі болып
Әлемнің көптеген елдеріндегі жемқорлыққа қарсы күрес қағидаларының бірі -
Францияда лауазымдық тұлғалардың қызмет бабын теріс пайдаланғаны үшін жауапкешілігін
Францияның ерекшелігі - соттардың жасаған, Төрелік сот мүшелерінің немесе
Байқағанымыздай, шетел мемлекеттерінде жемқорлыққа қарсы заңнама күресудің барлық құқықтық
Осы қағидаларды сақтау ұлттық сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясаттың мықты
2.2 АҚШ пен Канададағы сыбайлас жемқорлық мәселелері және оған
АҚШ-тың ғылымдары берген анықтама бойынша: «сыбайлас жемқорлық – бұл
АҚШ заңнамасында лауазымды тұлғалардың жемқорлығы ұғымы жеткілікті кең. Оған
Парақорлық үшін АҚШ-та қылмысты қудалауға пара алушылар ғана емес,
Әділет министрлігінде сыбайлас жемқорлықпен күресумен қылмысты іс басқармасы тікелей
1978 жылы АҚШ конгресі «Үкіметтегі әдеп туралы» заңды қабылдады.
АҚШ-та «Лоббистік қызметті федеральдық реттеу жөнінде»1964 жылы заң қабылданған,
АҚШ–тың көптеген штаттарының қылмыстық кодекстері сыбайлас жемқорлықтың мынадай түрлерін
Американың заңдары мемлекеттік қызметкердің жанама жалақы табуға шектеу қояды.
Сыбайлас жемқорлыққа жауакершілікті қарайтын федералды заңдарды шартты түрде бірнеше
Алайда, АҚШ ұлттық шекара аясында әрекет ететін жемқорлыққа қатысты
1985 жылы Канадада «Әдеп ережелері» атты кодекс қабылданды. Кодекс
Осы кодекс 4 бөлімнен тұрады. Бірінші бөлімде жалпы тәртіп
АҚШ пен Канададағы мемлекеттік билік жүйесінде сыбайлас жемқорлықтын алдын-алу
1. Өз мүддесіне қарай мемлекеттік мүлікті және ресурстарды пайдалануға
Қорыта айтқанда, АҚШ мен Канада заң жүйелері мемлекеттік қызметте
Сингапурдың сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы заңнамасы
Сыбайлас жемқорлық - қоғам мен мемлекеттің қылмыстық сипат алуы
Сыбайлас жемқорлық әрекетке қызығу себептерінің азаюы. 1959 жылы Сингапур
Жоғарыда айтқандарды қорыта келе, Сингапурдағы жемқорлық әрекеттердің азаюына екі
Сингапурдың сыбайлас жемқорлықа қарсы саясатының басты идеясы мына қағидаларды
- мемлекеттік қызметкерлердің орташа жалақысы жеке секторда табысты жұмыс
- сыбайлас жемқорлық жағдайына байланысты шенеуніктер ісіне қатаң бақылау
Сыбайлас жемқорлықпен күрес Сингапурдың экономикалық жетістіктерінің негізгі өзегі деп
2.4 Жапония мен Оңтүстік Кореяда сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес
Сингапурдағыдай Жапондық заң шығарушы сайлау кампанияларының, партиялар мен өзге
Жапон заң шығарушы органы сыйақы үшін мүдделі тұлғаның ол
Жапонияда «Мемлекеттік қызметшілердің әдеп туралы» Заң қиянат етушілікке амал
2001 жылы «Ақпараттарды ашу жөніндегі» Заң күшіне енді. Бұл
- саяси экономика шаралары – саяси басшылардың есеп беруі,
- мемлекеттің қызметтің реформасы – лайықты еңбек ақы, ынталандыру
- азаматтық бостандықпен қамтамасыз ету - әлеуметтік-құқықтық бақылау жүйесі
Жапон мемлекетінің сыбайлас жемқорлықпен күрес тәжірибесі өте қызықты, өйткені
Жапондық заң шығарушы орган саясаткерлерге, мемлекеттік және муниципалдық қызметшілерге
Заң бойынша барлық деңгейдегі сайлау барысында ақша қаражатының шығысы
«Саяси қорларды реттеу туралы» Заң партиялар мен басқа саяси
1907 жылғы Қылмыстық Кодекс жемқорлыққа қатысты жеке бөлек 25
Осылайша, Жапонида сыбайлас жемқорлықпен күрес саласында басымдылық көрсететін: 1)
Кореяда он жыл бойы экономиканың өсуі Сеулдың муниципалдық төрешілдігінің
1. Кіру мүмкіндігі. Осы идеяны 3 бағытта қарастыруға болады:
2. Ашықтылығы. Осы бойынша біріншіден, ашық бақылау жүйесі, екіншіден,
«Open» жүйесі әкімшілік секторда прогресивті құрал болып табылады. «Open»
Жалпы айтқанда халықаралық қауымдастық осы жобаның қызметін көрді. Оны
«Open» жүйесі өздік мәні болғанмен жемқорлықпен күресудің кешенді Сеул
1. Превентивті шара барлық әкімшілік салада мемлекеттік реттеудің әлсіздігінде
2. Сеул қаласының шенеуніктері жасаған қылмыс үшін репрессивті шаралар
3. Сеул әкімшілігінің қызмет ашықтылығын «Open» бағдарламасы қамтамасыз етеді.
4. Мемлекеттік қызмет пен жеке азаматтар арасындағы байланыс жоғарыда
Жоғарыда айтылғандай, Сеул жоғары деңгейдегі шығармашылығымен, өнетартапқыштылығы көрінеді.
III Бөлім. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қолданылатын халықаралық - құқықтық
3.1 Біріккен Ұлттар Ұйымының сыбайлас жемқорлыққа қарсы қолданылатын халықаралық
Жемқорлық мәселесіне Біріккен Ұлттар Ұйымы үлкен көңіл бөледі. БҰҰ-дың
Халықаралық көлемде шыққан құжаттардың бірі - БҰҰ-ның 1996 жылғы
1. Өз заңнамаларының және процессуалдық нормаларды да бірге ала
2. Сыбайлас жемқорлықтың құрбандары болған лауазымды тұлғаларды анықтау, тексеру
3. Жемқорлық әрекеттердің нәтижесінде келген игіліктер мен мүліктерді тәркілеудің
БҰҰ-ның арнаулы өткізілген VIII Конгресінде сыбайлас жемқорлықпен күрес мәселесі,
Осылайша, БҰҰ жемқорлық мәселесінің халықаралық сипатын мойындады және осы
БҰҰ бойынша, жемқорлықпен күресу - жемқорлықтың алдын-алудың мемлекеттердің міндеті.
Десе де қазірдің өзінде Конвенцияда оның мақсаттарына қайшы келетін
БҰҰ қарамағында құрылған ұйымдар жемқорлыққа қарсы құралдарды құруда белсенді
Қорыта келгенде, БҰҰ-ның құжаттарында жемқорлықтын алдын алуға екпінге түседі.
3.2 Еуропа Кеңесінің сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы конвенциялары
Сыбайлас жемқорлықпен күрес саласында Еуропа Кеңесінің тәжірибесі үлкен қызығушылық
Сыбайлас жемқорлыққа қатысты қылмыстық жауапкершілік туралы Конвенцияның преамбуласында құқықтық
Конвенцияның заңды тұлғалардың жауапкершілігі туралы 18 бабында келтірілген нормалардың
Сыбайлас жемқорлық үшін қылмыстық жауапкершілік туралы Конвенцияның маңыздылығына қарамастан,
Г.Б. Ханның тұжырымдамасына тоқталсақ, жазалау, репрессия шаралары қоғам үшін
Конвенция қылмыстық іске қатысушының тек екі түрін – сыбайлас
Сыбайлас жемқорлық үшін азаматтық-құқықтық жауапкершілік» туралы Конвенцияда сыбайластыққа анықтама
Конвенцияда тигізген залалдың орнын толтыруға акцент жасалған, жемқорлық әрекеттен
Сыбайлас жемқорлық үшін азаматтық-құқықтық жауапкершілік» туралы Конвенцияда төмендегідей мәселелер
- әр ел өзінің ішкі заңнамаларында жемқорлық әрекеттің нәтижесінде
- мұндай өтем ,айрылып қалған қаржылық пайданы, материалдық зиянды
- әр тарап өзінің ішкі заңнамасында кез-келген келтірілген зиянның
- әр ел өзінің ішкі заңнамаларында бұқаралық лауазым иелерінің
Мемлекеттен немесе заң бұзған тараптар саласынан шеккен зиянның мөлшерінің
- өз ішкі заңнамаларында әр тарап жемқорлық жасалуын көздейтін
Конвенция мемлекеттердің жемқорлық ісі жайындағы азаматтық сот өндірісіне байланысты
Бірінші конвецияның маңызды аспектісі болып жазалау кесімі және қылмыскерді
1997 жылы 6 қарашада Еуропа Кеңесінің Министрлер Комитеті қабылдаған
Жариялы ұйымдардың қызметін бақылауға Резолюция аудиторлық рәсімдерді қолдануды ұсынады.
БҰҰ кейін 2000 жылы Еуропа Кеңесі лауазымды азаматтардың тәртібі
3.3 Экономикалық Ынтымақтастық және Даму Ұйымының парақорлыққа қарсы күрес
Қазіргі кезеңдегі тарихи дамуда әлем бірлестігіне қауіп төндіріп отырған
Сыбайластықпен күресу саласында Экономикалық Ынтымақтастық және Даму Ұйымының құқықтық
Екіншісінің үлкен тәжірибелік құндылығына байланысты оған сараптау жүргізейік. ЭСДҰ
ЭСДҰ Конвенциясының мақсаты «функционалды балама» орнату болып табылады.
Бірінші мүмкіндіктің басымы ешбір қиындықсыз параға жығу үшін төлемдердің
Лауазымды тұлғаның ұғымын ашуда Еуропа Кеңесінің Конвенциясы «зардап шегішу
ЭСДҰ Конвенциясында, Еуропа Кеңесінің Конвенциясы сияқты заңды тұлғалардың жауапкершілік
3.4 Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті жүзеге асыратын халықаралық құрылымдар
Бүкіләлемдік Банк сыбайлас жемқорлық мәселесіне баса назар аудара отырып
Қойылған мақсаттарға жетуге бағытталған әр бағыт бойынша іс-шаралар кешені
1. жемқорлықтықтытың қауіп-қатерін және шығасысын көтеру.
2. оған қатысушылардың тәртібі мен ойын ережесін өзгертетіндей, сатылмаушылық
3. заң ережелерін сақтауды қамтамасыз ету.
Сыбайлас жемқорлықпен күресудің халықаралық құралдарын талдай келсек, біз осы
СЖҚИ есептеп шығаруда тағы бір қиыншылық қаралатын мәселелерді қабылдауда
Біздің елімізде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес 1998 жылғы 2
Осының бәрін TI туындаған жағдайды дәл есептемей бағалау және
Сыбайлас жемқорлықтың таратылуына қарсы шараларды жүзеге асыруға Бүкіләлемдік сауда
Халыаралық сауда палатасы (ХСП) көлемінде 1996 жылдан міндетті емес
ҚОРЫТЫНДЫ
Сыбайлас жемқорлық – бұл нақты заңдық анықтамасы жоқ әлеуметтік
Сыбайлас жемқорлық мәселесін зерттей отырып, сыбайлас жемқорлық мүдделі топтардың
Біріншіден, барлығы мойындағандай, сыбайлас жемқорлық – саясаттың ажырамас бөлігі
Екіншіден, сыбайлас жемқорлық жоғары деңгейге көтерілуі бұл мәселеге шындап
Үшіншіден, осы қоғамдық зауалға қарсы қоғамның бірігуі жемқорлықпен күрестің
Жемқорлықты болдырмау үшін, біздің пікірімізше, экономикалық, құқықтық және саяси
1. Сыбайлас жемқорлықтың сайлау үдерісіне ықпалын азайту. Сайлау рәсімінің
2. Заң шығару органдарына сыбайлас жемқорлықтың ықпалын кеміту. Ол
3. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті жүргізуші кадрлардың біліктілігінің жеткіліксіздігі,
1. ең алдымен құқық қорғау органдары қызметкерлерінің жалақысын көтеру;
2. құқық сақтау органдарын заманауи техникамен қамтамасыз ету деңгейін
4. Жемқорлыққа қарсы ведомстволық бағдарламалар қабылдау. Әр ведомствоға өздерінің
5. Насихат және хабардарлық. Бұл шаралар кешені төмендегі бағыттар
басқа елдердегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы табысты бағдарламаларды
зерттеп, игеріп, үлгісін тарату;
аймақтардың, ірі кәсіпорындардың, салалардың, билік тармақтарының шешімдерін және олардың
сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес бағдарламасын жүзеге асыру жөнінде тұрақты
6. Халықаралық ынтымақтастық. Егер ұлттық сыбайлас жемқорлық нақты бір
жемқорлыққа қатысты азаматтардың адами ұстанымын қалыптастыру;
құқық қорғау органдары қызметкерлерінің кәсіби біліктілігін арттыру;
мемлекеттік қызметшілердің ар-ождан ұстанымы олардың мәртебесіне
сай болуы;
мемлекеттік қызметкерлердің табысын және олардың заңға сәйкестігіне
шынайы бақылау жүргізу;
қылмыстық жолмен тапқан пайда мен мүлікті тәркілеудің тиімді
енгізу;
мемлекеттік билік және басқару органдарында жемқорлыққа қарсы әрекет
ету мақсатында қоғам мен мемлекет осы мемлекеттік қызметшілерге беретін
Қылмыстық кодекстен мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілетті тұлға ұғымын алып
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Нормативтік - құқықтық актілер
1 Қазақстан Республикасының Конституциясы. 1995 ж. 30 тамыз //Алматы:
2 Қазақстан – 2030: Барлық қазақстандықтардың өсіп өркендеуі, қауіпсідігі
3 Мемлекет басшысының «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру – мемлекеттік
4 Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексi. 2003 ж. 25 қыркүйектегі
5 Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексі.
2001 ж. 30 қаңтардағы №155 Кодексі. //Егемен Қазақстан. -
6 «Қазақстан Республикасының қаржы полициясы органдары туралы» 2002ж. 4
7 Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» 1998
8 Өзгерістер мен толықтырулар еңгізілген Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа
9 Қазақстан Республикасының «Біріккен Ұлттар Ұйымының сыбайлас жемқорлыққа қарсы
10 Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасы Президентінің жанынан Сыбайлас
11 Қазақстан Республикасы Президентінің «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті күшейту,
12 Қазақстан Республикасы Президентінің «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің 2006
13 Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасы Экономикалық қылмысқа және
14 Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшiлерiнiң ар-намыс
15 Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Қазақстан Республикасы Үкіметі мен Польша
16 Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Норма шығармашылығы қызметін жетілдіру жөніндегі
17 Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Экономикалық және сыбайлас жемқорлық қылмысқа
18 Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Қолданыстағы заңнаманы сыбайлас жемқорлыққа қарсы
19 Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне
20 Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының «Соттардың сыбайлас жемқорлыққа байланысты
21 Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының «Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды
22 Біріккен Ұлттар Ұйымының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы» Нью-Йорк, 2003ж.
23 Еуропа Кеңесінің «Сыбайлас жемқорлық үшін қылмыстық жауапкершілік туралы»
24 Еуропа Кеңесінің «Сыбайлас жемқорлық үшін азаматтық-құқықтық жауапкершілік туралы»
25 Хартия Европейской безопасности. Организация по безопасности в Европе,
26 Біріккен Ұлттар Ұйымының «Халықаралық коммерциялық мәмілелер жасаған кездегі
27 Жапония Республикасының «Ақпараттарды ашу жөніндегі» 2001 ж Заңы
28 2007 жылғы 17 қыркүйектегі қолданыстағы заңды дамыту сұрақтары
Арнайы әдебиет
29 Ағыбаев А.Н. Ответственность должностных лиц за служебные преступления.
30 Башимов М.С. Институт омбудсмена в странах СНГ и
31 Жакупова Р.Б. Казахстан и Всемирная торговая организация. Алматы:
32 Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). //Материалы международной
33 Корчагин А.Г. Экономическая преступность. Владивосток: Изд-во Дальневост, 1998.
34 Кузнецов Ю.А., Силинский Ю.Р., Хомутова А.В. Российское и
35 Құдайбергенов М.Б. Кодекс поведения должностных лиц по поддержанию
36 Құлжабаева Ж.О. Халықаралық жария құқық. – Алматы: «НАS»
37 Құттаяқов Ш. Қазаннан қақпақ кетсе...Сыбайлас жемқорлықпен күрес туралы
38 Сарсембаев М.А Международное право. – Алматы: Данекер, 1996.
39 Топорин Б.Н. Европейское прао: Учебник //Институт государства и
Мерзімді басылымдар
40 Алауханов Е. Сыбайлас жемқорлықпен күресудің проблемалары. //Заң. -
41 Алауханов Е. Казахстанское и зарубежное антикоррупционные законодательства. //Заң
42 Аленчинов Ж. Исторические предпосылки формирования коррупционного правосознания в
43 Алданжаров А. Борьба с коррупцией в Англии. //Юридическая
44 Ахметов А. Коррупция в минусе когда борьба с
45 Вагапов Р. От качества законов зависит уровень коррупции.
46 Гилевская М.А. Анализ антикоррупционной программы Сеула. 20.02.2008. http://crime.vl.ru
47 Жандарбеков Р. Жемқорлықпен күрес ешқашан бәсеңдемейді //Арқа Ажары.
48 Жұмабаев Н.Ә. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты іске асырудың
49 Игнатенко Г.В. Международно-правовые проблемы противодействия транснациональной преступности и
50 Интервью Калмурзаева С.С. на вопросы «Казахстанской правды» Бороться
51 Исакбаев Н. Налогоплательщик вправе знать. //Казахстанская правда. -
52 Кемали Е. Актуальные вопросы реализации антикорупционной политики в
Қазақстан Республикасының Ұлттық Қауіпсіздік Комитетінің баспасөз қызметі. Жемқорлық пен
53 Қапаров С.Ғ. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегияны іске асырудың
54 Мәмет С. Сыбайлас жемқорлықпен күрес науқандық шаруа емес.
55 Назмышев Р. Потенциал и полномочия совета. //Кахахстанская правда.
56 По материалом пресс-службы акима г.Астана. Столичная коррупция имеет
57 Сарсембаев М.А. Международно-правовые инструменты в борьбе с коррупцией.
58 Сарсембаев М.А. Коррупцию можно и нужно победить. //Антикоррупционный
59 Турсынбаев Д. Причины и условия, порождающие коррупцию в
60 Шпитальский Р. Зримый бой. //Экспресс-Казахстан. - №782. 2008.
Состояние преступности в России. – М., 1994. – С.
Максимов С.В. Коррупция. Закон. Ответственность. Москва:2000. - С. 44.
Максимов С.В. Коррупция. Закон. Ответственность. Москва:2000. - С. 44.
Сонда. – Б. 44 - 45.
Еуропа Кеңесінің «Сыбайлас жемқорлық үшін қылмыстық жауапкершілік туралы» Страсбург,
Наукенов М.О. Коррупционные преступления: Криминологический и уголовно-правовой анализ. Автореф.
Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). Материалы международной научно-практической
Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» 1998 ж.
Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). //Материалы международной научно-практической
Ағыбаев А.Н Ответственность должностных лиц за служебные преступления. Алматы:
Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). //Материалы международной научно-практической
Качановский Ю.В., Широков В.А., Плесовских Ю.Г. Антикоррупционная политика и
Турсынбаев Д. Причины и условия, порождающие коррупцию в Республике
Амитхаба Мукерджи. Коррупция в Казахстане. //Материалы международной научно-практической конференции.
Турсынбаев Д. Причины и условия, порождающие коррупцию в Республике
Сулима И.И., Сулима Е.В. Природа коррупции и образование //Коррупция
Лунеев В.В. Коррупция: политическое, экономические, организационные и правовые проблемы.
Назмышев Р. Потенциал и полномочия совета. //Кахахстанская правда. -
Колоколов Н.А. Почему процветает коррупция на региональном уровне. //Коррупция
Турсынбаев Д. Причины и условия, порождающие коррупцию в Республике
Корчагин А.Г. Экономическая преступность. Владивосток: Изд-во Дальневост, 1998. –
Пинто-Душинский М. Россия и коррупция: кто кого? Политическая коррупци.
Алданжаров А. Борьба с коррупцией в Англии. //Юридическая газета.
Материалы международной программы по борьбе с «отмыванием» денег. –
Турсынбаев Д. Причины и условия, порождающие коррупцию в Республике
Треушников И.А. «Коррупционная среда»-правосознание-коррупция. //Коррупция в органах государственной власти:
Основы борьбы с коррупцией (системы общегосударственной этики поведения). М:
Тасболатов А. «Сыбайластық салдары». //Егемен Қазақстан, 2006ж. №8 3
Садыханұлы М. «Жемқорлықпен күрес бүкіл халықтық сипат алуға тиіс».
Біріккен Ұлттар Ұйымының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы» Нью-Йорк, 2003ж. 31
Марк Пит. Прекратим прежнюю практику ведения бизнеса. Борьба со
Лунеев В.В. Коррупция: политические, экономические, организационные и правовые проблемы.
Топорин Б.Н. Европейское прао: Учебник //Институт государства и права
Аленчинов Ж. Исторические предпосылки формирования коррупционного правосознания в Казахстане.
Құттаяқов Ш. Қазаннан қақпақ кетсе... Сыбайлас жемқорлықпен күрес туралы
Қазақстан Республикасы Президентiнiң «Ұйымдасқан нысандағы қылмыс пен сыбайлас жемқорлыққа
Қазақстан Республикасы Президентiнiң «Заңдылық пен құқық тәртiбiн қамтамасыз ету
Өзгерістер мен толықтырулар енгізілген Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы
Қазақстан Республикасы Конституциясының 39 бап. 1995 ж 30 тамыз
Қазақстан Респблиасының Қылмыстық Кодексі. 2003ж. 25 қыркүйек. - №
Қазақстан Республикасы Президентінің «1999-2000 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы
Кемали.Е. Актуальные вопросы реализации антикорупционной политики в Казахстане на
Қазақстан Республикасы Президентінің «2001-2005 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы
Башимов М.С Институт омбудсмена в странах СНГ и Балтии.
Қазақстан Республикасы Президентінің «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің 2006-2010 жылдарға
Қазақстан Республикасы Президентінің «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің 2006-2010 жылдарға
Қазақстан Республикасы Президентінің «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті күшейту, мемлекеттік
Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшiлерiнiң ар-намыс кодексі
Назарбаев Н.Ә. Қазақстан – 2030: Барлық қазақстандықтардың өсіп өркендеуі,
Вагапов Р. От качества законов зависит уровень коррупции. //Закон
Жакупова Р.Б. Казахстан и Всемирная торговая организация. Алматы: Данекер,
Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасы Президентінің жанынан Сыбайлас жемқорлыққа
Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Экономикалық және сыбайлас жемқорлық қылмысқа қарсы
Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасы Экономикалық қылмысқа және сыбайлас
Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Қолданыстағы заңнаманы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл
Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер
2007 жылғы 17 қыркүйектегі қолданыстағы заңды дамыту сұрақтары бойынша
Интервью Калмурзаева С.С. на вопросы «Казахстанской правды» Бороться до
Қазақстан Республикасының «Біріккен Ұлттар Ұйымының Сыбайлас Жемқорлыққа Қарсы конвенциясын
Мәмет С. Сыбайлас жемқорлықпен күрес науқандық шаруа емес. //Егемен
Алауханов Е. Казахстанское и зарубежное антикоррупционные законодательства. //Заң және
Құттаяқов Ш. Қазаннан қақпақ кетсе...Сыбайлас жемқорлықпен күрес туралы ой
Максимов С.В Основы противодействия коррупции. – М.: “Спарк”, 2000.
Максимов С.В Основы противодействия коррупции. – М.: “Спарк”, 2000.
Бондаренко С.В. Коррумпированные общества. Ростов-на-Дону: “Росиздат”, 2002, С 169.
Кистауова З. Казахстан в борьбе за улучшение делового имиджа
Кузнецов Ю.А., Силинский Ю.Р., Хомутова А.В. Российское и зарубежное
Дональд Баузер. Коррупция в Казахстане. //Материалы международной научно-практической конференции.
Левин М. Коррупция есть везде //Комерсантъ Властъ. 2000 –
Левин М. Коррупция есть везде //Комерсантъ Властъ. 2000 –
Фонд Индем. Международный опыт борьбы с коррупцией: от не
Жандарбеков Р. Жемқорлықпен күрес ешқашан бәсеңдемейді //Арқа Ажары. №
Қапаров С.Ғ.Мемлекеттік аппаратта сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды болдырмаудың ұлттық
Ахметов А. Коррупция в минусе когда борьба с ней.
Жұмабаев Н.Ә. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты іске асырудың халықаралық
Кузнецов Ю.А., Силинский Ю.Р., Хомутова А.В. Российское и зарубежное
Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). //Материалы международной научно-практической
Кузнецов Ю.А. т.б. аталған әдебиет. Б. 99
Россия и коррупция: кто кого? Международный опыт борьбы с
Ринглер С. М. Как предъявлять обвинения высокопоставленным чиновникам. Практические
Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). //Материалы международной научно-практической
Роуз-Аккерман С. Коррупция и государство. Москва: "Логос", 2003. –
Бондаренко С.В. Коррумпированные общества. – Ростов-на-Дону: «Росиздат», 2002, С.
Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). //Материалы международной научно-практической
Құдайбергенов М.Б Кодекс поведения должностных лиц по поддержанию провопорядка:
Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). //Материалы международной научно-практической
Сарсембаев М.А. Коррупцию можно и нужно победить. //Антикоррупционный вестник.
Херберт Берсток. Коррупция в Казахстане. //Материалы международной научно-практической конференции.
Жұмабаев Н.Ә. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты іске асырудың халықаралық
Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупрежддение) //Материалы международной научно-практической
Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупрежддение) //Материалы международной научно-практической
Шнарбаев Б.К. Коррупция в Казахстане. //Материалы международной научно-практической конференции.
Қапаров С.Ғ. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегияны іске асырудың шетелдік
Коррупция в Казахстане(сущность, проблемы, предупрежддение) //Материалы международной научно-практической конференции.
Қапаров С.Ғ. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегияны іске асырудың шетелдік
Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). //Материалы международной научно-практической
Сенаторов А. Как избавиться от коррупции? //Япония сегодня. 2001.
Жапония Республикасының «Ақпараттарды ашу жөніндегі» 2001 ж Заңы
Алауханов Е. Сыбайлас жемқорлықпен күресудің проблемалары. //Заң. №2 2008.
Сенаторов А. Как избавиться от коррупции? //Япония сегодня. 2001.
Койдзёми Ё. Правовая защита представителей власти в Японии //Механизмы
Михеев Р.И., Морозов Н.А. Коррупция в современной Японии //Коррупция
Морозов Н.А. О причинах успеха японской уголовной политики. Сравнительно-правовой
Қапаров С.Ғ. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегияны іске асырудың шетелдік
Правительство столицы Южной Кореи. Система онлайного контроля за рассмотрением
Елесізова Қ.Б. Электрондық үкімет сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес ресурстары
Гилевская М.А. Анализ антикоррупционной программы Сеула. 20.02.2008. http://crime.vl.ru С.1
Елесізова Қ.Б. Электрондық үкімет сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес ресурстары
Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). //Материалы международной научно-практической
Исакбаев Н. Налогоплательщик вправе знать. //Казахстанская правда. - №.84-85.
Біріккен Ұлттар Ұйымының «Халықаралық коммерциялық мәмілелер жасаған кездегі сатып
Игнатенко Г.В. Международно-правовые проблемы противодействия транснациональной преступности и коррупции.
Қазақстан Республикасының «Біріккен Ұлттар Ұйымының Сыбайлас Жемқорлыққа Қарсы конвенциясын
Біріккен Ұлттар Ұйымының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы» Нью-Йорк, 2003ж. 31
Сонда. – 6. 51 бап.
Сарсембаев М.А. Международно-правовые инструменты в борьбе с коррупцией. //Человек
Славомир Редо. Коррупция в Казахстане. //Материалы международной научно-практической конференции.
Еуропа Кеңесінің «Сыбайлас жемқорлық үшін қылмыстық жауапкершілік туралы» Страсбург,
Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). //Материалы международной научно-практической
Топорин Б.Н Европейское право: Учебник. Москва: Юристъ, 2001. –
Еуропа Кеңесінің «Сыбайлас жемқорлық үшін азаматтық-құқықтық жауапкершілік туралы» 1999
Сонда.
По материалом пресс-службы акима г.Астана. Столичная коррупция имеет тенденцию
Международные мероприятия по борьбе с коррупцией. Базель, 12 августа
Марк Пит. Прекратим прежнюю практику ведения бизнеса. Борьба со
Сонда. – 2001. С.74-76.
Марк Пит. Международные мероприятия по борьбе с коррупцией. Базель,
Марк Пит. Международные мероприятия по борьбе с коррупцией. Базель,
Корчагин А.Г. Экономическая преступность. Владивосток: Изд-во Дальневост, 1998. -
От плана к рынку. Отчет о мировом развитии, 1996г.
От плана к рынку. Отчет о мировом развитии, 1996г.
Дональд Баузер. Коррупция в Казахстане. //Материалы международной научно-практической конференции.
Николайчик В. Честь чиновника определяется честностью системы управления. //Чистые
Дональд Баузер. Коррупция в Казахстане. //Материалы международной научно-практической конференции.
Дональд Баузер. Коррупция в Казахстане. //Материалы международной научно-практической конференции.
Алауханов Е. Сыбайлас жемқорлықпен күресудің проблемалары. //Заң. №2 2008.
Ахметов А. Коррупция в минусе когда борьба с ней.
79

Ұқсас жұмыстар

Сыбайлас жемқорлықтың ұғымы мен мәні

Жемқорлық тарихы мен бүгінгі жағдайы

Алматы қаласындағы сыбайлас жемқорлықпен күресу жолдары: өзге мемлекет мысалымен салыстыру

Жемқорлық құлықтарының психологиялық ерекшеліктері

Саяси себептер

Мемлекеттік сыбайлас жемқорлық Коммерциялық сыбайлас жемқорлық

Сыбайлас жемқорлық туралы

Кәсіпорындардағы сыбайлас жемқорлық

Мемлекеттік қызметтегі тұлғаларды сыбайлас жемқорлық жолына итермелейтін субъектілердің қызмет шеңберін шектеу