Ересек топтардағы балалардың бейнелеу өнері шығамаларының тақырыптары
Жоспар
Кіріспе 3
І-тарау. Балабақшада балаларды бейнелеу өнерімен таныстыру. 4
1.1.Балаларды тұрмыстық бейнелеу жанрымен таныстыру 4
1.2.Балаларды декоративті бейнелеу өнерімен таныстыру. 5
1.3. Мектепке дейінгі балаларды бейнелеу өнерінің құралына тәрбиелеу
1.4. Белгілі топтағы балалардың эстетикалық қабылдау ерекшеліктері. 9
1.5.Сабақты ұлттық әдет-ғұрыптар мысалдарымен түрлендіріп жүргізу 16
1.6.Балабақшадағы сабақ үшін бейнелеу өнеріне шығармашылық тақырыпты таңдап
ІІ.Балаларды бейнелеу өнерінің жанрымен немесе бір түрімен таныстыру
2.1.Тақырыпқа байланысты және ертегіні иллюстрациялауға байланысты сурет салу
2.2. Жүргізілген жұмыстың анализі. 22
2.3.Ересек топтардағы балалардың бейнелеу өнері шығамаларының тақырыптары 27
2.5.Балабақшада бейнелеу өнерін оқытудың мақсаты мен міндеттері 29
Қорытынды 32
Пайдаланылған әдебиеттер 33
Кіріспе
Қазіргі заманда бейнелеу өнерін балабақшада оқытудың маңызы өте
Бұл жұмыс екі бөлімге бөліп қарастырылған, бірінші бөлімде
Бейнелеу өнерін осы жастарда (ересек топтағы балаларға) оқытудың
І-тарау. Балабақшада балаларды бейнелеу өнерімен таныстыру.
1.1.Балаларды тұрмыстық бейнелеу жанрымен таныстыру
Қазіргі бейнелеу өнерін осы тәрбиелеудің басты мақсаты, ол
Балалардың суреттерін жиырмасыншы ғасырдың басында зерттеген неміс психологы
1.2.Балаларды декоративті бейнелеу өнерімен таныстыру.
Балабақшада өтілетін сәндік сурет салу сабағы эстетикалық, патриоттық
Мектепке дейінгі бейнелеу өнерінің басқа тапсырмаларына қарағанда бұл
Сәндік сурет салудағы тәрбиешіге ең қиын мәселе ол,
Ересек топтағы балар болса, ою-өрнектердің өсімдіктерге ұқсас күрделі
Сәндік сурет сабағы балалардың оюлар жайлы эстетикалық талғамын,
Халқымыздың сәндік қол өнерінің түрлерімен таныстыру арқылы балаларды
Аппликация дегеніміз ол – сәндік көркем туынды, қағаздың
Балабақшада аппликация техникасымен түсті қағаздардың маталарын қиындыларына ұлттық
композицияның сюжетін анықтау,
көлемін анықтау,
бастапқы эскізін салу,
фигуралар салу,
фонын анықтау
фигураларды қағаздан ою,
фигураларға кішкентай бөлшектермен желімдеу,
- үлкен фигураларды және басқа деталдарды фонға желімдеу.
Апликацияда қолданылатын сапалы фигуралар үшін және фон үшін
Коллаж–техникасы бір қаттылау дененің бетіне әр-түрлі
Жүйелі жүргізілген сәндік сурет салу тапсырмалары балаларға жеке
1.3. Мектепке дейінгі балаларды бейнелеу өнерінің құралына тәрбиелеу
Бейнелеу өнерін мектепке дейінгі балаларда оқытудың басты мақсаты,
Балалардың суреттерін жиырмасыншы ғасырдың басында зерттеген неміс психологы
1.4. Белгілі топтағы балалардың эстетикалық қабылдау ерекшеліктері.
Я.А.Коменский «Бейнелеу өнері» мен сурет салу балалардың сұлулық
Педагог С.Т.Шацкий: «Балалар өнерді сезінеді, себебі өнер оларға
Баланың өнер құбылыстармен қарым-қатынас үрдісінде әр-түрлі эстетикалық әсерлер
Белгілі педагог Н.К.Крупская жеке тұлғаның жан-жақты дамуындағы, әсіресе,
Балаларға эстетикалық тәрбие беру мәселесінің негізгі бағыты, қоршаған
Кіріктіруді жүзеге асыруда табиғат, қоғам және адам олардың
Мектеп жасына дейінгі балаларда қабылдау сараланып жіктелмеген. Олар
Осы жұмыстар нәтижесінде біртіндеп дамуы бастауыш сыныпқа қарай
Қиялдау бала өмірінде ересектерге қарағанда үлкен рөл атқарады.
Эстетикалық тәрбие берудің маңызды құрамдас бөлімдері - балаларды
Осы бағыттағы бағдарламаларды оқыту мазмұнын таңдаудағы эстетикалық-тәрбиелілік, эмоциялы-құндылық,
Бейнелеу іс-әрекеттері түрлерінің өзара байланысы мәселелерін қарастыруымыз да
Мектепке дейінгі балалардың бейнелеу іс-әрекеттері әр түрлі шындық
Бейнелеу іс-әрекет түрлерінің (сурет салу, мүсіндеу, дизайн) өзара
Бейнелеу іс-әрекеті түрлерінің кірігуі біздің тарапымыздан көркемдік тәрбиені
Өзара байланыс арқылы балалар қоршаған орта заттары мен
Кіріктіру бейнелеу өнері мен дүниетану пәндерінің білімдері мен
Қазіргі таңда басты мәселелердің бірі-балалардың эстетикалық талғамын дамыту,
Бала өзін қоршаған ортадан әсемдікті сезінуі, оны бағалай
Балалардың көркем білімге талпынуын арттырып, қиялын шарықтатып,
Өскелең ұрпаққа эстетикалық тәрбие беруде балабақшадағы бейнелеу өнері
Балаларды әсемдікті сезініп, түсініп, қадірлей білуге баулу бейнелеу
•бейнелеу өнер пәні арқылы балаларды әдемілікке әсемдікке деген
•бейнелеу өнері пәні арқылы эстетикалық тәрбие берудің тиімді
•эстетикалық тәрбиені ұйымдастыру деңгейін анықтау;
•балалардың көркем өнерге деген қызығушылығының шығармашылықпен ұштасуына көмектесу;
•бейнелеу өнері пәні бойынша балаларға эстетикалық тәрбиелеу жолдарын
Балабақшада бейнелеу өнері сабағында эстетикалық тәрбие беруде балалармен
Эстетикалық тәрбие біздің байқауымызда дүние жүзілік және ұлттық
Эстетикалық тәрбие мәселелері көптеген ғалымдар еңбектерінде жан-жақты қамтылған.
Эстетикалық имандылық, адамгершілік тәрбиесін қалыптастыруда ұлттық тәлім-тәрбие дәстүрлерін
Кейінгі кездері бейнелеу өнері пәні құралдары арқылы эстетикалық
Сонымен балабақшадағы кезек күттірмейтін мәселенің бірі; көркем эстетикалық
Балалардың эстетикалық тәрбиесінің маңызды бөлігі көркемдікке тәрбиелеу ісінде
Бала эстетикалық жағынан дамып, жетілуі үшін тәрбиені өте
Қалай болмасын әрбір адам өнердің игілікті күшін бала
Эстетикалық тәрбие дегеніміз – бұл-әсемдік, сұлулық, пәктік қасиеттер
Бейнелеу өнерінің барлық түрлері графика, живопись, мүсін, сәндік-
Қоршаған ортамен таныстыру арқылы балалардың эстетикалық талғамын қалыптастыру
Әсемдіктің таптырмас бұлағының бірі–табиғат. Ол эстетикалық сезімнің, байқампаздықтың,
Табиғат үйлесімділігінің, әсемдіктің, мәңгілік жаңарудың, әлемдік заңдылықтары әр-түрлі
Табиғатқа топ серуен жасаған кезде балалардың оның сұлулығын
Үлбіреген түрлі түсті гүл, көк-жасыл орман-тоғай, сылдыраған
Егер оқушылар табиғатты қорғауға атсалысатын болса, табиғаттың эстетикалық
Міне, сондықтан да балардың табиғатты қорғау әрекеттеріне (күнделік
Табиғатқа, қоршаған ортаға эстетикалық қатынасты тәрбиелеу үшін дүнижүзілік
Балаларды табиғатқа серуендеуге шығарғанда, оларға әр қилы тапсырмалар
Табиғат – біздің өміріміздің сәні. Ол бізді мол
Балалардың эстетикалық талғамын жетілдіре, бекіте түсу үшін сабақ
Негізінде эстетикалық тәрбие экологиялық тәрбиемен тығыз байланысты, өйткені
Өмірді, оның қоғамдық тәрбиелік мәнін жан-жақты түсіну үшін
Қазақ халқы ерте заманнан – ақ сұлулық пен
Өнер қашанда қамқорлықты, оған асқан жауапкершілікпен, жанашырлықпен қарауды
Халық шеберлері ою-өрнек салу тәсілін белгілі-бір ізбен қалыптастыруда
Бейнелеу өнері-ерте заманда пайда болып, барлық дәуірде өмір
Сурет салуды үйрету әдістемесінде натюрморт кез–келген ыдыс-аяқтан немесе
Бір жағынан натюрморт қозғалмайды. Сол себептен натюрмортты асықпай
Бейнелеу өнері сабағында тапсырманы түсіндірген кезде бейнеленіп отырған
Қорыта келгенде бейнелеу өнері сабағында балаларға эстетикалық тәрбие
1.5.Сабақты ұлттық әдет-ғұрыптар мысалдарымен түрлендіріп жүргізу
Бейнелеу өнерінің басқа тапсырмаларына қарағанда ою - өрнектерді
Ең бірінші қағаз бетіндегі жоақты бірнеше бөліктерге бөл
1.6.Балабақшадағы сабақ үшін бейнелеу өнеріне шығармашылық тақырыпты таңдап
Балалардың назарын сурет салу үдерісіне аудару, ересектердің сурет
Бояудың ашық түстеріне эмоционалдық реакциясын тудыру.
Балалардың бояулармен, қарындаштармен, фломастерлермен сурет салуға ынталарын қолдау;
Қағаз бетін қарындашпен тоқылдату, сызықтар жүргізу, не шыққанын
Балаларды сазбалшықтың қасиеттерімен таныстыру, сазбалшықпен тәжірибе жасау ниеттерін
Жыл соңында бағдарламалық материалдарды меңгеру нәтижесінде балалар:
- қағаз бетіндегі қарындаш немесе бояудың бедерін байқай
- бояудың ашық түстеріне эмоционалдық реакцияларын білдіруді;
- бояулармен, қарындаштармен, фломастерлермен сурет салуға ниетті;
- қағаз бетіне ашық түсті дақ, бояу жағу,
- сазбалшықпен тәжірибе жасауды;
- сазбалшықты алақанына салуды, алақан арасында домалатып «кішкентай
- жалпақ дөңгелек пішіндер мүсіндеуді білуі тиіс[14].
ІІ.Балаларды бейнелеу өнерінің жанрымен немесе бір түрімен таныстыру
2.1.Тақырыпқа байланысты және ертегіні иллюстрациялауға байланысты сурет салу
Тақырыпқа байланысты тапсырмаларда балалардың бұрын қздері сол ортада
Балаларды тақырыпқа байланысты тапсырмаға сурет салдырмас бұрын, қалаға
Бейнелеу іс әрекетінде балалары өз көзімен көрмеген нәрселерін
«Күз» тақырыбына байланысты композиция салу жолдары.Тақырыпқа байланысты сурет
Тапсырмаға байланысты сурет салуды бастамас бұрын тәрбиеші балаларға
Ертегіге байланысты суретсалудың жолдары. Ертегінің мазмұнына байланысты
Сабақ ертегіні қысқаша түсіндіруден басталып, балаларға түсінікті болуы
Бұл тапсырманы орындау барысындағы балалардың жеке белсенділігін ескеру,
2.2. Жүргізілген жұмыстың анализі.
Мен Астана қаласының №11 «Гауһар» балабақшасы ересектер тобындағы
Қағаз беттері, акварель, бояу жаққыштар, су құйылған оңқа,
Сабақ жоспары:
Жұмыс орынын ұйымдастыруды тексеру (лаборант жұмысын бағалау).
«Аяз ата шырша жанында» тақырыбында алдын ала әңгіме
Қысқы бейнелерді салуды көрсету.
Қысқы шыршаны балалар өз бетінше бояулармен салуы.
Сабақты қорытындылау. Балалар жұмысын ұжымдық талқылау.
Жұмыс орынын ұымдастыруды тексеру.
«Аяз ата шырша жанында» тақырыбында алдын ала әңгіме
Әдетте қыс–табиғаттың салатын кезі-уайым сағыныш сезімдерін тудырады. Бірақ
Тәрбиеші «Қыс» «Күз» өлеңін оқиды.
Ағашты қалай салу керек?
Жұмыс қарындашсыз бояу жаққышпен істеу арқылы жүргізіледі.
Бояу жаққыштың ұшымен көлденең сызықтармен аспан, жер, ағаш
Бояу жаққышты ақырын басып отырып, ағаштың діңгегі салынады.
Негізгі діңгектен оның бұтақтары салынады (бояу жаққыштың ұшымен).
Бұдан кейін бояумен ағаштың ұшар басы бейнеленеді.
Өсімдік түрлерін салғанда (ағаштар, бұталар) оларды кеңістікте орнасалтыруды
Балаларға экскурсия кезінде өте ұнаған қысқы ағашты
Сабақты қорытындылау:
Балалар суреттерін ұжымдық талқылау. Жұмыстарды кептіріп, коридорда көрме
Толық эстетикалық тәрбие өнер туындыларымен енжарлық түрде
Тәжірибелік – педагогикалық жұмысты біз балалардың бояу түрлері
Балалардың ең сүйікті істерінің бірі – сурет салу
Әдістемеміздің нәтижесін алу үшін біз балалардың жұмысын «Інжу»
2 топ балалардың суреттерін талдау
Бағалау
өлшемдері
«Інжу»
«Маржан»
а
ә
б
а
ә
б
%
11
6
12
13
6
9
а. Суретте картинадағы табиғат дұрыс берілген;
ә. Суретте картинадағы табиғат кейбір кемшіліктермен берілген;
б. Картинадағы табиғат дұрыс берілмеген.
Соңында біз өз жұмысымызға талдау жасадық. Сызба түріндегі
Оқу жылы аяғында
Бағалау
өлшемдері
«Інжу»
«Маржан»
а
ә
б
а
ә
б
%
17
8
4
14
8
6
а. Суретте картинадағы табиғат дұрыс берілген;
ә. Суретте картинадағы табиғат кейбір кемшіліктермен берілген;
б. Картинадағы табиғат дұрыс берілмеген.
Соңында біз өз жұмысымызға талдау жүргіздік. Сызба түрдегі
Тәжірибелік – педагогикалық жұмыстың соңында біз жұмыс қорытындысын
Нәтижелер көрсеткендей біздің бейнелеу өнерінен сабақ жүргізу әдісіміз
Осы апталықтардағы менің бақылағандарым: балабақшадағы сурет салу өнерімен
«Балаларды бейнелеу өнер түрлерімен (кескіндеме, графика, мүсіндеу, сәнді-қолданбалы
Аңдар бейнесін мейіріммен жылы қабылдауға үйрету (Е. Чарушин
Қазақ халқының ұлттық өнер туындыларымен, әшекей бұйымдарымен, тұрмыстық
Қауырсынмен, қарындашпен, акварельмен орындалған суреттердің айқындылығы мен кітапты
2.3.Ересек топтардағы балалардың бейнелеу өнері шығамаларының тақырыптары
Заттық сурет салу
«Автобус пен жеңіл машина»
«Мен және менің анам»
«Күзетші жауынгер»
«Шекарашы мен ит»
«Аяз ата»
«Қарша қыз» оның ғажайып үйі, сүйікті жанауралары -
Ертегі кейіпкерлерінің көлік құралдары - шана, машина, ұшақ
«Қардағы жапырақсыз ағаш»
«Қазақ биі»
«Аю жаттығу жасайды»
«Петрушка билейді»
«Балалар дене шынықтырумен айналысады»
«Аяз ата шырша жанында»
Затқа қарап сурет салу
«Құмған»
«Үлкен-кіші табақтар»
«Торсық»
«Терек бұталары»
«Гүлдейтін ағаш»
«Бүршік жарған бұталар мен ағаштар»
«Гүл жамылған дала»
Сәндік бейнелеу
«Қоржынды сәндейміз»
«Қымыз құятын тостаған»
«Тостаған»
«Саздан жасалған табақ»
«Қар кесегі»
«Атама арналған тымақ»
«Сәукеле»
«Дастарқан»
«Жаулық» (қазақ өрнектері мен сәнді маталар қолданып)
«8 Наурыз ашық хаты»
«Анама арналған мата»
«Қолғап»
«Ертегідегі құстар»
«Мерекелік дастарқан»
«Сырмақты әшекейлейміз»
«Алашаны әшекейлеу»
«Қазақ ұлттық киімін киген қуыршақ»
«Кебежені өрнектеу»
«Ыдысқа әдемі сурет саламыз»
Сюжеттік сурет салу
«Бақшада алмалар пісіп тұр»
«Күздегі орман мен бақ»
«Жаңбырлы күн»
«Астық жинау»
«Үй құрылысы»
«Біздің әкеміз - шахтер»
«Гүлдене бер, Қазақстан»
«Каспиидің балықшылары»
«Байқоңырдан зымыранды ғарышқа ұшырамыз»
«Республика күніндегі от шашу»
«Көшедегі мереке»
«Менің сүйікті ертегім»
«Қызғаншақ екі қонжық»
«Қоян мен түлкі»
«Түлкі, қоян және әтеш»
«Қызыл Телпек»
«Аққу-қаздар»
«Қыстағы шуақты күн»
«Қыстағы бұлынғыр күн»
«Жаңа жылдық мереке»
«Біздің әсем шыршамыз»
«Қыста балалар аулада ойнап жүр»
«Біздің көшедегі көліктер»
«Қысқы қала»
«Кешкі қала»
«Балалар жаттығу жасайды»
«Құрылысшылар жаңа үй салады»
«Анам (әкем) мені балабақшаға апарады»
«Балалар мерекеде билейді»
«Сен жүру»
«Құстардың қайтуы»
«Көрікті көктем»
«Гүлденген бақ, шалғын»
«Туған табиғатымды не үшін жақсы көремін?»
2.5.Балабақшада бейнелеу өнерін оқытудың мақсаты мен міндеттері
Мақсаты: мектепке дейінгі ересек жастағы балалардың шығармашылық құзыреттілігінің
Міндеттері:
- заттар мен қоршаған ортадағы құбылыстарды түсінуі мен
- қиялын, байқағыштығы мен әлемді бейнелі қабылдауын дамыту;
- бейнелеу өнерінің техникаларын, іскерлігі мен дағдыларын қалыптастырып,
- бейнелеу өнерінің материалдары мен құралдарының қасиеттерімен таныстыру:
- іс-әрекет мәдениетіне тәрбиелеу, ынтымақтастық дағдыларын қалыптастыру, ұжыммен
- балалардың аналитикалық-синтетикалық қабілеттерін дамыту: қойылған міндеттерге сәйкес
Сонымен балаларда эстетикалық тәрбие арқылы көркемдік өнерін қалыптастырудың
Балаларды жақсылыққа, әдемілікке, машықтандыру оны тұрақты әдетке айналдырудың
Қазіргі кезде барлығымыздың мүддеміз рухани-эстетикалық, рухани адамгершілік сана-сезім
Табиғат адамға әдемілікті берсе де адамның өз қолымен
Балабақшадағы сурет салу сабағы.
Сабақтың жоспары
Пәні: Бейнелеу өнері.
Сабақтың тақырыбы: Досымның келбетін бейнелеймін.
Сабақтың мақсаты: Тақырыппен таныстырып, түсінік беру. Оқушылардың қол
Сабақтың көрнекілігі: Оқулық. Адамдар бейнесі. Хаттама.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі: Балаларды сабаққа дайындау.
Үй тапсырмасын сұрау: Балалардан үйтапсырмасын сұрап, тексеремін, сабаққа
Жаңа сабақ.
Балалар бүгін біз "Досымның келбетін бейнелеймін" деген тақырыпты
Қане, барлығымыз тынышталып сабақты тыңдаймыз.
Бүгінгі біз сурет сабағында досымның бейнесін салуды үйренеміз.
Кітаппен жұмыс.
-Балалар, қараңдаршы кітапта адам бейнесін салу жолдарын және
Абай кім, белесіңдер ме?
Ия, Абай ақын, ұлы ақын атамыз.
Балалар, Абай аталарыңның қандай өлеңін білесіңдер?
Ия, дұрыс. (Қыс, Әсемпаз болма әрнеге).
Сергіту сәті.
Айгөлек-ау, айгөлек,
Айдың жүзі дөңгелек.
Айдай толған кезімде
Би билеймін дөңгелеп.
-Ал, балалар, енді сурет салу жолдарымен танысып, сурет
Сурет салдым.
Мен досыма қарап алдым
Қолға қағаз, қалам алдым.
Дөңгелетіп бетін салдым.
Екі сызып шашын салдым.
Ұқсатқан жөн түрін енді
Міне мұрын мынау енді.
Салынды езу, құлағы енді,
Күлімсіреп шыға келді.
Ең соңынан көзін салдым,
Айнымаған өзін салдым.
-Балалар, өлеңді тыңдадыңдар ма? Өлеңге қарап барлығымыз сурет
Сабақты қорытындылау.
Балалар, бүгін қандай тақырыпта сабақ өттік.
Ия, өте дұрыс.
Адам бейнесін салу жолдарын түсіндіңдер ме?
Қосымша материалдарды айта отырып, балаларға сұрақ қоя отырып,
Үйге тапсырма.
Досыңның келбетін бейнеле.
Бағалау.
Балалардың сабаққа қатысуын бағалаймын.
Қорытынды
Қорыта айтқанда бейнелеу өнерін оқытудың басты мақсаты, ол
Пайдаланылған әдебиеттер
А.А. Жанібеков. Жаңа буын оқулықтары. «Қазақстан жоғарғы мектеп»
«Қазақстан мектебі» 2000 ж №1,
«Қазақстан мектебі» 2002 ж № 1-2,
«Бастауыш мектеп» 2001 ж №9, 15 –
«Сыныптағы тәрбие» 2005 ж № 7, 8 –11
«Бейнелеу өнері және сызу» 2007 ж №2, 7
« Бейнелеу өнері және сызу» 2005 ж №
«Бейнелеу өнері және сызу» 2006 ж № 3,
С. А. Аманжолов Бейнелеу өнерін оқыту технологиясы –
Аманжолов С.А. Балалар суреттерін ғылыми негізде зерттеу. Жез
С.А. Аманжолов Особенности индивидуализации обучения младщих
Аманжолов С.А Изобразительное искусство в школе. МПГУ.. –
Аманжолов С.А Изобразительное искусство в школе. МПГУ..
Аманжолв С.А Индивидуальный подход младщих школьников в обучении
Батаршев АВ. Психология индивидуальных различий: От темперамбета-к характеру
Бадмаев Б.Ц. Психология в работе учителя – МВЛАДОС,
Выготский Л.С. Воображение и творчество в детском творчестве.
18.Игнатьев Е.И. Психология изобразительной деятельности детей. М., 1961.
Әртүрлі жас топтарында сурет салуға үйрету
Мектепке дейінгі мекемелерде музыка арқылы эстетикалық тәрбие беру жолдары
Баланың музыкалық қызметінің мазмұны, түрлері мен формалары
Мүсіндеу өнерінің даму тарихы
Мектепке дейіңгі ұйымдағы мерекелер мен сауықтар
Инклюзивті білім беру моделі
Балабақшадағы драматизациялау іс-әрекетінің мәні»
Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру әдістемесі пәнінен бақылау жұмысының тақырыптары
Балабақшадағы бейнелеу өнері сабақтарында сәндік сурет арқылы балалардың эмоционалдық қабылдауын арттыру әдістемесі
Балалар театрының түрлері