Ауыл шаруашылық кешендер
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Тарих факультеті
Қазақстан тарихы кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
ТАҚЫРЫБЫ: ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ АГРОЛАНДШАФТТАРЫНА
Орындаған:
Ғылыми жетекшісі:
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ....................................................................................................................3
І. АНТРОПОГЕНДІК ЛАНДШАФТТАНУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ
МӘСЕЛЕЛЕРІНЕ ЖАЛПЫ ШОЛУ..............................................................6
І.1 Антропогендік ландшафт туралы түсінік................................................6
І.2 Антропогендік ландшафттардың жіктелуі..............................................8
ІІ. МАҚТААРАЛ АУДАНЫ АНТРОПОГЕНДІК ЛАНДШАФТТАРЫНЫҢ
ҚАЛЫПТАСУЫНДАҒЫ ТАБИҒИ ФАКТОРЛАРЫНА ЖАЛПЫ
СИПАТТАМА.................................................................................................11
ІІ.1 Геологиялық-литологиялық және геоморфологиялық
компоненттері................................................................................................11
ІІ.2 Климаттық жағдайы...............................................................................13
ІІ.3 Беткі және жер асты сулары..................................................................15
ІІ.4 Топырақ-өсімдік жамылғысы................................................................17
ІІІ. МАҚТААРАЛ АУДАНЫНЫҢ АГРОЛАНДШАФТАРЫНЫҢ
ГЕОГРАФИЯСЫ...........................................................................................19
ІІІ.1 Мақтаарал ауданы агроландшафттар дамуына агроклиматтық
ресурстардың ықпалы....................................................................................19
ІІІ.2 Мақтаарал ауданы агроландашфттарының құрылымы....................21
ІІІ.3 Мақтаарал ауданының агроландшафттарын пайдаланудың мөлшерлі
көрсеткіштеріне жалпы сипаттама..............................................................26
ҚОРЫТЫНДЫ......................................................................................................31
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ....................................................33
ҚОСЫМША..........................................................................................................37
КІРІСПЕ.
Қазіргі таңда адамның табиғатқа ықпалы өте жоғары дәрежеде
Мақтаарал ауданы ХХ ғасырдың басында Мырзашөл шөлді жерде
Мақтаарал ауданы мақта өндіру жөнінен Республикадағы ең
Назарыңызға ұсынылған диплом жұмыстың негізгі мақсаты, Мақтаарал ауданының
Диплом жұмысын орындау барысында қазіргі физикалық географияның,
Диплом жұмысының өзектілігі: Мақтаарал ауданының территориясы түгелдей антропогендік
Мақтаарал ауданы Оңтүстік Қазақстан облысының қиыр оңтүстігінде орналасқан.
Мақтаарал ауданы Мырзашөл құмды жазығының солтүстігінде, Сырдария өзенінің
Тұрғындар саны 254,3 мың адам (2003). Аудан жеріндегі
Аудан түрғындарының ұлттық құрамы: қазақтар 82,5 %, тәжіктер
Ауданның территориясы қүрғақ және ыстық, жаз жұмсақ қыспен
І. АНТРОПОГЕНДІК ЛАНДШАФТТАНУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕРІНЕ ЖАЛПЫ ШОЛУ.
І.1 Антропогендік ландшафт туралы түсінік.
Бүгінгі таңда, табиғи ландшафттардың қалыптасуында және өзгеруінде адам
1864 жылы Лондон қаласында Д.П. Марштың (Marsh, 1864)
1892 жылы В.В. Докучаев өзінің «Бұрынғы және бүгінгі
1954 жылы Штутгарт қаласында (ГФР) «Жер және дүние
ХХ ғасырдың екінші жартысында адамның табиғатқа ықпалы туралы
Адамның, табиғаттың даму заңдылықтарын ойсыз бұзу көптеген экологиялық
Табиғаттың, адамның шаруашылық ықпалымен өзгерту туралы мөлшерлі мәліметтердің
Н.Ф. Реймерс бойынша (1990) антропогенді ландшафт деген адамның
Антропогендік ландшафттар әртүрлі болып келеді. Оларды физикалық-географиялық, географиялық
І.2 Антропогендік ландшафттардың жіктелуі.
Антропогендік ландшафттарды жіктелу мәселесінің қүрделілігі жіктелудің түрлері және
Антропогендік ландшафттарды әртүрлі белгілері бойынша жіктеуге болады, дипломдық
Ф.Н. Мильковтың (1973), В.Н. Шмаков (1991), Греш Н.С.
І. Антропогендік ландшафттарды мазмұны бойынша жіктеу.
Ауыл шаруашылық кешендер.
Орманды кешендер (қолдан егілген ормандар, екінші орман)
Су кешендері (тоғандар, су қоймалар)
Өндірістік кешендер (жолдарды қосуымен)
Елді мекендердің кешендері.
Антропогендік кешендердің мұндай жіктелуі маңызды болып табылады, себебі
ІІ. Табиғатқа адамның іс-әрекетінің тереңдігі бойынша антропогендік кешендерді
антропгендік неоландшафттар – табиғатта болмаған, жасанды кешен, мысалы,
өзгертілген антропогендік ландшафттар – мұндай кешендерде бір немесе
ІІІ. Шығу тегі бойынша антропогендік кешендердің жіктелуі.
Техногендік ландшафттар – құрылыстың түрлеріне қарай қалыптасқан кешендер,
Экстирпативтік ландшафттар – орманды жердің ағаш өсімдігін кесу
Арациялық немесе жыртылған ландшафттар – территорияның жырту нәтижесінде
Пирогендік ландшафттар – орманды аймқатарда өрт нәтижесінде пайда
Жайылымды-дигрессиялық ландшафттар – мал бағылған кешендер.
IV. Антропогендік ландшафттардың пайда болу мақсатына қарай жіктелуі.
Тура антропогендік ландшафттар – адамның жобаластырып жасалынған кешендер.
Жобаластырылмаған антропогендік кешендер – адамның шаруашылық әрекеті нәтижесінде
V. Антропогендік ландшафттардың бар болуының ұзақтығы және өз-өзін
Ұзақ уақыт бойы өз-өзін регуляциялайтын ландшафттар – мұндай
Көп жылдық адам тарапынан жиі регуляциялатын ландшафттар –
Қысқа мерзімді регуляцияланатын ландшафттар – адам тарапынан тұрақты
VІ. Шаруашылық құндылығы бойынша антропогендік ландшафттардың жіктелуі.
Мәдени немесе конструктивтік ландшафттар – тікелей адамның іс-әрекетімен
Мәдени емес ландшафттар – төмен бонитеттегі антропогендік ландшафттар.
Мақтаарал ауданында басым ауыл шаруашылық немесе агроландашфттар, су
І. МАҚТААРАЛ АУДАНЫ АНТРОПОГЕНДІК ЛАНДШАФТТАРЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫНДАҒЫ ТАБИҒИ ФАКТОРЛАРЫНА
І.1 Геологиялық-литологиялық және геоморфологиялық компоненттері.
Мақтаарал ауданының территориясы, тектоникалық қатыста каледон қатпарлығында қалыптасқаннан
Палеозойға дейінгі ауданның территориясы геосинклинальдық зона болған, кембрий
Девон кезеңінде, қарастырып жатқан аудан құрлық жағдайда болған,
Карбон кезеңінде Қазақстанның көп жері теңіз астында болған,
Триас кезеңінде теңіз шегініп, Батыс Тянь-Шянь құрлық режимінде
Палеогеннің ортасында (эоценде) қазіргі Қазақстан территориясында күшті трансгрессия
Неогенде, теңіз тайызданып, Қазақстан территориясы құрлыққа айналады. Осы
Палеоген-неогенде климат келе-келе суықтап басталды, миоценде Қазақстанның қазіргі
Төрттік дәуірдегі жер қыртысының тіктік көтерілуі Батыс Тянь-Шянь
Ауданның батыс бөлігінде қазіргідей шөл-шөлейт жағадайы неоген кезеңінде
Жер бедері. Антропогендік ландшафттар үшін жер бедерінің сипаты
І.2 Климат жағдайы.
Мақтаарал ауданы, облыстың қиыр оңтүстігінде. Ауданның климат жағдайының
№ 1. Ауаның орта айлық және жылдық температурасы
(Научно-прикладной справочник по климату СССР. Выпуск 18. Ленинград.
№ Станция I III V VII XI
1 Тасты -10,7 0,5 19,4 27,3 17,6 -0,6
2 Ащысай -3,1 2,7 17,0 25,6 17,7 2,8
3 Түркістан -5,8 5,3 20,6 28,3 19,7 3,1
4 Қызылқұм -5,8 5,3 21,3 29,5 20,3 2,6
5 Шымкент -2,4 5,6 18,5 26,2 19,1 4,9
6 Байырқұм -4,1 6,0 20,8 27,7 19,0 3,3
7 Шардара -2,1 6,4 21,1 28,9 20,5 5,1
8 Мақтаарал -2,6 7,4 20,8 26,5 18,5 5,1
Шу өзенінен оңтүстікке қарай Қаратаудың солтүстік-шығыс тау алдына
Қаратау жотасын Л.Н. Бабушкин Тұран провинциясының тау алды-таулы
№ 2. Жауын-шашынның орташа айлық және орташа жылдық
(Научно-прикладной справочник по климату СССР. Выпуск 18. 1989,
№ станция I II III IV V VI
1 Тасты 13 15 21 28 15 11
2 Ащысай 75 68 82 75 46 15
3 Түркістан 28 23 34 28 18 8
4 Қызылқұм 20 20 29 25 16 5
5 Шымкент 67 65 92 77 46 18
6 Байырқұм 32 28 37 38 20 5
7 Шардара 31 28 41 37 23 8
8 Мақтаарал 40 35 54 47 27 6
Жауын-шашын режимінің басты ерекшелігі қар жамылғысының салыстырмалы үлкен,
Қаратаудың оңтүстік-батыс беткейінің термикалық режимі ауыл шаруашылыққа өте
Облыстың оңтүстіктегі жазықтары А.А.Пузырева бойынша Қызылқұм-Қаратау маңы климаттық
Бұл аймақ белсенді температуралардың жоғары мөлшерімен сипатталады. Мысалы,
ІІ.3 Беткі және жер асты сулары.
Агроландшафттың негізгі қасиеттеріне беткі және жер асты сулары
«Достық» каналы бірнеше ірі каналдарға бөлініп суды ауыл
Кеңес үкіметі кезінде каналда көптеген гидротехникалық сооружениелер істе
Ауданның солтүстігінде Шардара су қоймасы орналасқан. Жалпы су
Агроландшафттар географиясына жер асты суларды пайдалану өте маңызды
Жер асты суларының қасиеттері пайдаланудың мақсатына ықпалы бар,
ІІ.4 Топырақ-өсімдік жамылғысы мен жануарлары
Аудан бойынша, басым ашық реңді сұр топырақ түрі
№ 3 кесте. Мақтаарал ауданы суғарылатын және тың
(Шайык О.Ш. 2001, бойынша)
% алыңған бөлшектердің мөлшері
> 0,25 0,25 – 0,01 0,01 – 0,001
Суғарылатын 0,50 39,2 16,4 4,9
Тың жер 0,15 41,3 15,3 4,1
Суғару процесінде топырақ құрамында сазды бөлшектердің көбеюіне алып
Суғару процесі жер асты сулары деңгейінің көтерілу процестерін
Қазіргі таңда, аудан бойынша барлық жер ресурстарында әртүрлі
Мақтаарал ауданының табиғи өсімдік жамылғысы және жануарлар дүниесі
Егістік кешендер алып жатқан жерлерде мәдени ағаштар, мысалы
ІІІ. МАҚТААРАЛ АУДАНЫ АГРОЛАНДШАФТТАРЫНЫҢ ГЕОГРАФИЯСЫ.
ІІІ.1 Мақтаарал ауданы агроландшафттар дамуына
агроклиматтық ресурстардың ықпалы
Агроландшафттар қалыптасуында агроклиматтық ресурстар өте маңызды роль атқарады.
ОҚО физикалық-географиялық жағдайындағы үлкен айырмашылықтар агроклиматтық жағдайдың біркелкі
Агроклиматтық аудандастыру негізінде - өсіп-өну (вегетациялық) кезеңдегі ылғалмен
Ылғалдану жағдайы бойынша облыстың территориясы үш зонаға бөлінген:
Бірінші аудан. Ыстық құрғақ агроклиматтық аудан Бетпақдаланы, Мойынқұмды,
Екінші аудан, өте құрғақ және өте ыстық, сырдария
Бұл ауданда 10ºС жоғары температуралар жиынтығы 4000 –
Үшінші аудан, қүрғақ тау алды зонасы, Созақ, Түркістан,
Төртінші аудан, Қаратау және Батыс Тянь-Шянның жоталарын қамтиды.
ІІІ.2 Мақтаарал ауданы агроландашфттарының құрылымы.
Мақтаарал ауданының жалпы жер көлемі 178898 га, облыстың
Ауданның егістік агроландшафттарының жер көлемі 135593 гектар, ол
№ 4 кесте. Мақтаарал ауданының және Оңтүстік Қазақстан
(Оңтүстік Қазақстан облысының жер және су ресурстарын пайдалану
егістік Бау-бақша жүзімдік шабындық жайылым Басқа да жерлер
Мақтаарал ауданы 135593
(85,0)* 338
(0,2)* 1100
(0,7)* - 5356
(3,5)* 17155
(10,6)* 159542
(100)*
Оңтүстік Қазақстан облысы 852959 9812 4607 119432 3061684
ОҚО жалпы көрсеткіштеріндегі мақтаарал ауданының үлесі, % 15,9
Мақатаарал ауданның жалпы ауданы басқа аудандарға салыстырғанда аз
Мақтаарал ауданының егін кешендері ауданның ауыл шаруашылық жер
№ 5 кесте. Мақтаарал ауданының егін кешендері
құрылымының динамикасы, га
№№ Дақылдардың түрі 1995 2002 2003 2004 2005
1 Мақтаның егістік көлемі 66580 95780 114284 121302
2 Дәнді және дәнді-бұршақты дақылдардың егістік көлемі
(дәнге арналған жүгеріні қосқанда). 12751 11080 8785 4287
Соның ішінде бидайдың егістік көлемі 7404 2110 2181
Соның ішінде күріштің егістік көлемі 744 3500 1935
3 Ашық жердегі көкөністің егістік көлемі 1790 3317
4 Бақшалық дақылдардың егістік көлемі 2527 6016 2704
5 Көпжылдық шөптердің егістік көлемі 7944 13407 3803
Мақтаарал ауданының негізгі егістік дақылы мақта, ауданның 135593
ХХ ғасырдың 90-шы жылдары экономикалық дағдарыс байланысты аудан
Халықты көкөніс өнімдерімен қамтамасыз ету Республика деңгейінде проблемалық
Соңғы жылдары Қазақстан Республикасы Өзбекстан және Тәжікстан республикаларының
Ауданның бақшалық дақылдарының егістік көлемі соңғы жылдары бір
Мақта шаруашылығында дәстүрлі түрде 3 танапты жоңышқа мен
Топырақ өндеу. Мақтадан тұрақты да мол өнім алу
- сүдігер айдау алдында топыраққа гектарына 600-800 кг
- топырақ шаю;
- ылғал жабу мақсатында ерте көктемде тырмалау;
- топырақты аудармай терең өндеу;
- танапты тегістеу және тұқым себер алдында тырмалау.
Осы технологиялық шараларды нақты метеорологиялық жағдайды ескере отырып,
Тынайтқыш пайдалану. Осы күні фермерлер сүдігер айдау кезінде
Өсімдік қорғау. Мақта алқаптары трипс, өсімдік биті, күздік
Фермерлердің тек 8 пайызы ғана ниссоран, децис, суми-альфа
ІІІ.3 Мақтаарал ауданының агроландшафттарын пайдаланудың мөлшерлі көрсеткіштеріне жалпы
Мақтаарал ауданында 2005 жылы ауыл шаруашылық құрылымдары, шаруа
Ауыл шаруашылығы табиғат факторларына байланысты өнімнің мөлшері үлкен
Мақта шаруашылығы аудан шаруашылығының басты саласы, сол үшін
Мақтаарал өңірінің диқандары 2005 жылы әр гектардан 20,9
Мақта шаруашылығындағы табыс аз емес. Сонымен қатар пайдаланылмай
Мақта өсірудегі негізгі мәселелердің бірі элиталық тұқым шаруашылығын
Қазіргі таңда бұл жұмыстар толық жүргізілмейді. Зауыттарда дайындалған
2001 жылы ауданда мақта тұқымын жақсарту мақсатында элита
Ауыспалы егістікті тиянақты игеру мол өнім алуға әсерін
Өсімдік зиянкестері мен ауруларының резервациясын жоюға көмектеседі. Ал
Топырақ құнарлылығын арттыруға, жердің мелиоративтік жағдайын жақсартуға және
Бұрынғы жылдары ауыспалы егісті толық сақтаған облыс мақташылары
Мақтаарал ауданында суармалы жерлерді қалпына келтіру жұмысына дүние
Соңғы жылдары Оңтүстік Қазақстан облысында аудандастырылған үш мақта
Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарасты Мақтаарал ауыл шаруашылығы
Биыл “Мақтаарал-4005” жаңа сорты мемлекеттік сорттық сынақ инспекциясының
ҚОРЫТЫНДЫ.
Қорыта келгенде, Мақтаарал ауданының егін шаруашлығы, табиғатты тиімді
Мақта өндірісінің қазіргі жағдайында көптеген мәселелер қарастырылуда. Яғни
Мақтаарал ауданы экономикасының тарихы, табиғат кешендердің түпкіліктей өзгертуге
Диплом жұмысының негізгі мәселесінің бірі Мақтаарал ауданының антропогендік
Антропогендік ландшафттардың негізгі типі агроландшафт дамуында басты факторлардың
Ауданның қазіргі ауыл шаруашылықтағы жекеменшік қожалықтар үлкен гидротехникалық
Статистикалық мәліметтер бойынша, ауданның жалпы жер көлемінен 90,2
Мақтаарал ауданының антропогендік кешендері жер бетінің белгілі бір
Мақтаарал ауданы, дүние жүзінде жаңа табиғи-техникалық геожүйелер ұйымдастырудың
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Биғалиев А. т.б. Қазақстан топырағы және оның экологиясы.
1995, 2002 – 2005 жылдарындағы Оңтүстік Қазақстан облысының
Қазақстан Республикасының жер кодексі. Ресми мәтін. Астана, 2002.
Қазақстан Республикасы. Су кодексі: Ресми мәтін. 2002 жылдың
Қазақша-орысша, орысша-қазақша терминологиялық сөздік: Ауыл шаруашылығы. Жалпы редактор
Қорғасбаев Ж., Қасенов М. Шөл жайылымдарды суландыру және
Нұрғалиев К. Ауыл шаруашылығындағы ҒТП. Алма-Ата. Білім. 1978.
Оспанов Б. Қазақстан жер қорлары, оларды бағалау және
Омаров Т. Қазақстан өзендері мен көлдері. Алма-Ата. 1997.
Сабиров М.С. т.б. Мал жайылымдарын суландыру. Алма-Ата. Қайнар.
Сәуірбаева Ж. Жетісайдың мақтасы - Алматы., Қайнар,
Сыдықов Д.А., Үмбетаев И.Ү., Батьколов Ж.Е., Биғараев О.
Суармалы гектарлар. Алма-Ата, 1987. – 152 б.
Тұяқбаев Н.Т. Жер асты суларын пайдалану. Алма-Ата. Қайнар.
Үмбетаев И.Ү., Биғараев О., Әлімбекова Ә. Мақта шаруашылығын
Агроклиматические ресурсы Чимкентской области Казахской ССР. Ленинград. 1979.
Антропогенные изменения и охрана природной среды. Сб. стат.
Антропогенные ландшафты: структура, методы и прикладные аспекты изучения.
Артезианские бассейны Южного Казахстана. У.А. Ахмедсафин и др.
Бабушкин Л.Н. Климатография Средней Азии. Ташкент. 1981. 91
Бейсенова А.С. Исследование природы Казахстана. А. 1978. 248
Гельдыева Г.В., Веселова Л.К. Ландшафты Казахстана. Наука. Алма–Ата.
Геология СССР. Том 40. Южный Казахстан. Геологическое описание.
Геология СССР. Том 40. Южный Казахстан. Полезные ископаемые.
Гвоздецкий Н.А., Николаев В.А. Казахстан. Очерк природы. Москва.
Глазовская М.А. Принципы классификации природных геосистем по устойчивости
Гриш Н.С. и др. Классификация антропогенных ландшафтов. Москва.
Джаналиева Г.М. Физическая география Казахстана. Алматы. 1998. –
Джаналиева Г.М. Антропогенное ландшафтоведение. Алматы. 2000. – 268
Жихарева П.А. Почвы Чимкентской области. М. Наука. 1969.
Исаченко А.Г. Основы ландшафтоведения и физико-географическое районирование. Москва.
Мильков Ф.Н. Человек и ландшафты. Москва. 1973. –
Научно-прикладной справочник по климату СССР. Выпуск 18. Ленинград.
Климат Казахстана. Под редакции А.С.Утешова. Ленинград. 1959. -
Методика проведения нормативного деления территории эколого-географического района по
Минц А.А. Экономическая оценка природных ресурсов. Москва. 1972.
Равнины и горы Средней Азии и Казахстана. Москва.
Реймерс Ф.Н. Природопользование. Москва. 1990. - 637 с.
Поверхностные воды Южного Казахстана (Джамбульская, Чимкентская и Қызылординская
Почвы Казахской ССР. Алма – Ата. 1973. –
Пузырева А.А. Климатическое районирование Южного Казахстана. Алматы. Наука.
Сельское хозяйство Южно – Казахстанской области. Шымкент. 1998.
Сочава В.Б. Введение в учение о геосистемах. Новосибирск.
Чигаркин А.В. Освоение пустынь Казахстана. Алма-Ата. Наука. 1984.
Чупахин В.М. Физическая география Казахстана. Алма – Ата.
Шайык О.Ш. Орошаемые сероземы Южного Казахстана. Алматы. 2001.
Шмаков В.К. Геокомплексы: история, теория, практика. Алматы. 1991.
Шульц В.Л. Реки Средней Азии. Ленинград. 1965. -
Южно-Казахстанская область и ее регионы. Шымкент. Управление статистики.
ҚОСЫМША.
№ 1 Кесте. Ауыл шаруашылық құрылымдары, шаруа (фермер)
2002 2003 2004 2005 Тұрғындардың қожалықтары, 2005 ж.
Оңтүстік Қазақстан облысы 47039 (42323) 50904 (47102) 70836
Мақтаарал ауданы 16692 (35912) 18295 (17590) 22763 (22158)
№ 2 Кесте. Ауыл шаруашылығының жалпы өнімі, сол
2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 67748,1 85882,5 80421,9 95218,9
Мақтаарал ауданы 16890,6 23485,3 14944,2 18009,7
№ 3 Кесте. Ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші және
2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 5685867 6147076 4273255 3548383
Мақтаарал ауданы 1083842 1070342 492222 396242
өсімдік шаруашылығы
Оңтүстік Қазақстан облысы 1350867 1451793 1816705 2328743
Мақтаарал ауданы 161333 156957 492222 391675
Мал шаруашылығы
Оңтүстік Қазақстан облысы 1363131 1296035 1140659 899442
Мақтаарал ауданы 19493 1108 - 4555
№ 4 Кесте. Ауыл шаруашылығына негізгі капиталға инвестициялар,
2002 2003* 2004* 2005*
Оңтүстік Қазақстан облысы 934 2950 2479 2513
Мақтаарал ауданы 629 2649 1853 1139
* Негізгі құралдарға бағытталған инвестициялар
№ 5 кесте. Барлық егіс көлемі, га
1995 2002 2003 2004 2005
Шаруашылықтың барлық санаттары
Оңтүстік Қазақстан облысы 908748 731472 740045 762807 758282
Мақтаарал ауданы 123908 135232 135017 135681 135593
Ауыл шаруашылық кәсіпорныдары
Оңтүстік Қазақстан облысы 835337 204647 201483 216726 206570
Мақтаарал ауданы 99539 9093 6460 6397 5618
Шаруа (фермер) қожалықтары
Оңтүстік Қазақстан облысы 49428 298352 346071 415673 436384
Мақтаарал ауданы 23506 101210 124530 124662 125573
Үй қожалықтары
Оңтүстік Қазақстан облысы 23983 228473 192490 130408 115328
Мақтаарал ауданы 863 24929 4027 4622 4402
№ 6 Кесте. Дәнді және дәнді-бұршақты дақылдардың егістік
(дәнге арналған жүгеріні қосқанда), га.
1995 2002 2003 2004 2005
Шаруашылықтың барлық санаттары
Оңтүстік Қазақстан облысы 355320 236581 231752 226463 241706
Мақтаарал ауданы 12751 11080 8785 4287 5999
Ауыл шаруашылық кәсіпорныдары
Оңтүстік Қазақстан облысы 336540 110632 99089 108795 115848
Мақтаарал ауданы 8784 185 119 146 119
Шаруа (фермер) қожалықтары
Оңтүстік Қазақстан облысы 16274 69436 78183 87695 105917
Мақтаарал ауданы 3213 7477 7863 2940 4906
Үй қожалықтары
Оңтүстік Қазақстан облысы 2506 56511 54520 29973 19941
Мақтаарал ауданы 754 3418 803 1201 974
№ 7 Кесте. Бидайдың егістік көлемі, га.
1995 2002 2003 2004 2005
Шаруашылықтың барлық санаттары
Оңтүстік Қазақстан облысы 234206 186198 182184 184404 194483
Мақтаарал ауданы 7404 2110 2181 130 137
Ауыл шаруашылық кәсіпорныдары
Оңтүстік Қазақстан облысы 228168 98584 86341 95264 101626
Мақтаарал ауданы 6578 150 108 100 8
Шаруа (фермер) қожалықтары
Оңтүстік Қазақстан облысы 6032 46762 54530 65793 79367
Мақтаарал ауданы 826 1626 2027 30 129
Үй қожалықтары
Оңтүстік Қазақстан облысы 6 41852 41313 23347 13490
Мақтаарал ауданы - 334 46 - -
№ 8 Кесте. Күріштің егістік көлемі (барлық санаттары),
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 13646 3625 2053 1806 2290
Мақтаарал ауданы 744 3500 1935 1676 2230
№ 9 Кесте. Мақтаның егістік көлемі (барлық санаттары),
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 109692 170461 199443 223070 204002
Мақтаарал ауданы 66580 95780 114284 121302 117502
№ 10 Кесте. Ашық жердегі көкөністің егістік көлемі
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 14701 24555 24324 24178 24416
Мақтаарал ауданы 1790 3317 2602 2370 1982
№ 11 Кесте. Бақшалық дақылдардың көлемі (барлық санаттары),
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 9727 21637 16850 16822 18178
Мақтаарал ауданы 2527 6016 2704 2268 2430
№ 12 Кесте. Көпжылдық шөптердің егістік көлемі (барлық
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 38996 207350 175017 173413 178303
Мақтаарал ауданы 7944 13407 3803 3208 3909
№ 13 Кесте. Дәнді және дәнді-бұршақты дақылдардың жалпы
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 281904 550410 497420 474057 400634
Мақтаарал ауданы 27278 33615 28871 14148 19396
№ 14 Кесте. Бидайдың жалпы өнімі (барлық санаттары),
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 201851 415467 369349 367733 288184
Мақтаарал ауданы 18449 7005 7241 297 264
№ 15 Кесте. Күріштің жалпы өнімі (барлық санаттары),
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 17699 10069 7051 6179 8331
Мақтаарал ауданы 753 9870 6811 5975 8251
№ 16 Кесте. Мақтаның жалпы өнімі (барлық санаттары),
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 223026 360355 402021 466405 464385
Мақтаарал ауданы 169252 216447 217461 239460 245389
№ 17 Кесте. Ашық жерден алыңған көкөністің жалпы
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 149752 399398 418337 434593 480050
Мақтаарал ауданы 12891 41761 33253 30300 25996
№ 18 Кесте. Бақшалық дақылдардың жалпы өнімі (барлық
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 64815 291142 244607 263887 294501
Мақтаарал ауданы 14128 54255 25690 21862 26201
№ 19 Кесте. Бидайдың жалпы шығындылығы (барлық санаттары),
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 8,6 22,7 20,3 20,2 15,0
Мақтаарал ауданы 24,9 33,2 33,2 22,8 19,3
№ 20 Кесте. Күріштің жалпы шығындылығы (барлық санаттары),
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 13,0 27,9 34,7 34,9 39,5
Мақтаарал ауданы 10,1 28,2 35,2 35,7 37,0
№ 21 Кесте. Мақтаның жалпы шығындылығы (барлық санаттары),
1995 2002 2003 2004 2005
Оңтүстік Қазақстан облысы 20,3 21,5 20,5 21,3 23,1
Мақтаарал ауданы 25,4 22,6 19,0 19,7 20,9
43
Оңтүстік Қазақстан облысының агроландшафттарына физикалық - географиялық сипаттама
Оңтүстік Қазақстан облысының агроландшафттарына физикалық-географиялық сипаттама жайлы ақпарат
Ландшафттың экологиялық қасиеттері туралы
Аймақ – экономикалық шаруашылық жүргізу объектісі ретінде
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫНА АЙМАҚТЫҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТАЛДАУ
Антропогендік ландшафттардың дамуының алғышарттары
Биосфера- жер бетінде кездесетін барлық тірі ағзалардың және заттардың жиынтығын ең ірісі
Мал шаруашылығы жұмысшыларының жеке гигиенасы және еңбек гигиенасы жайлы
Ауылдық елді мекен аумағын жалпы ұйымдастыру
Ауыл шаруашылығы