ЖАСҚА ТОЛМАҒАНДАР ЕҢБЕГІН ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ..............................3
І-ТАРАУ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ ЖЕКЕЛЕГЕН САНАТТАРЫНЫҢ ЕҢБЕГІН ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ
Қызметкерлер – еңбек құқығының субьектісі ретінде..............8
Қызметкерлердің жекелеген санаттарының еңбегін реттеу ерекшеліктері...13
ІІ-ТАРАУ 18 ЖАСҚА ТОЛМАҒАНДАР ЕҢБЕГІН ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ
2.1 ҚР заңнамалары бойынша 18 жасқа толмағандар еңбегін құқықтық
2.2 ҚР-да кәмелетке толмағандар еңбегін қорғауды жүзеге асыру шаралары...38
2.3 ҚР-да кәмелетке толмағандарды бала еңбегінің ең жаман түрі
ІІІ-ТАРАУ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ШАРТТАРДА 18 ЖАСҚА ТОЛМАҒАНДАР ЕҢБЕГІН ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ
3.1 Балалар құқығын қорғау халықаралық бағдарламалардың құрылуы және оның
3.2 Балалар еңбегін қорғауға бағытталған халықаралық конвенциялар........54
ҚОРЫТЫНДЫ....................58
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ..................60
Кіріспе
Қазақстан Республикасындағы еңбек бостандығына қатысты конституциялық құқық, ең алдымен,
Еңбек адамның табиғи қажеттігі болып табылады. Сонымен қатар, еңбек
Өзінің саналы жəне тіпті санасыз ғұмырында адам əйтеуір бір
Бүгінде әлемде балалар еңбегі күрделі мәселелердің бірі болып отыр,
1993 жылдан бастап Қазақстан Республикасы Халықаралық еңбек ұйымының мүшелігіне
Балалар еңбегі баланың әлеуметтік дамуына, физиалық жағына зиян келтіріп
Еліміз тәуелсіздікке қол жеткізгеннен бастап-ақ, балаларды қорғау және балалар
Он сегіз жасқа толмаған қызметкерлер еңбек қатынастарында құқықтары бойынша
Тақырыптың өзектілігі – 18 жасқа толмағандарды еңбекке тартуда Қазақстан
Осыған орай таңдалған тақырыптың өзектілігі мен оның практикалық құндылығы
Практикалық және ғылыми маңыздылығына тоқталатын болсақ, он сегіз жасқа
Диплом жұмысымның тақырыбының мақсаты – он сегізге толмағандардың Қазақстан
Зерттеу мақсатына орай келесі міндеттерді орындау көзделіп отыр:
он сегіз жасқа толмағандар еңбегінің түсінігі;
он сегіз жасқа толмағандардың еңбек құқық субъектілерінен айырмашылықтарын табу;
он сегіз жасқа толмағандар еңбегінің құқықтық мәртебесінің элементтерін айқындау;
он сегіз жасқа толмағандар еңбегі қызметін ұйымдастыру, қызмет ерекшеліктерін
он сегіз жасқа толмағандар еңбегін мемлекеттік қолдаудың қазіргі
он сегіз жасқа толмағандар еңбегінің құқықтық жағдайына қатысты құқықтық
Бұл тақырыптың зерттеу нысаны – кәмелетке толмағандар еңбегінің құқықтық
Жұмыстың ғылыми жаңалығы - диплом жұмысының он сегіз жасқа
Тақырыптың зерттеу пәні – он сегіз жасқа толмағандар еңбегі
Осы аталған тақырыпты кеңінен ашып, толық әлі жан жақты
Ғылыми жұмысты жазу барысында осы саланы реттейтін нормативтік құқықтық
Жұмыстың құрылымы кіріспеден, екі тараудан және қорытындыдан тұрады. Бірінші
Екінші тарауда Қазақстан Республикасының заңдылықтары бойынша он сегіз жасқа
Қорытындыда жоғарыда екі тарау бойынша келтірілген мәселелерге қорытынды жасалды
I-тарау Қызметкерлердің жекелеген санаттарының еңбегін құқықтық реттеу
1.1 Қызметкер – еңбек құқығының субьектісі ретінде
Кез келген құқық саласы сияқты еңбек құқығының да өзінің
Қазіргі кезде еңбек құқығы қатынастарына субъектілер ретінде еңбекке қабілетті
Еңбек құқығы субъектісінің құқықтық мəртебесі ретінде қолданыстағы заңнамаға сəйкес
а) еңбек құқық қабілеттігі (құқық деликтқабілеттігі):
ə) негізгі (статуттық) еңбек құқықтар жəне міндеттер;
б) осы құқықтар мен міндеттердің заңды жалпы жəне арнайы
в) еңбек құқық бұзушылықтары үшін заңда көзделген жауапкершілік.
Бұл төрт элемент бірлесе отырып, еңбек құқығының əрбір субъектісінің
Еңбекке əрекет қабілеттік – бұл нақты құқықтық қатынастардың мазмұнын
еңбекке əрекет қабілеттік азаматтың, ұйымның, еңбек ұжымының өз əрекеттері
Еңбек құқығы субъектілерінің маңызды ерекшелігі – оларда еңбекке құқық
Еңбек құқығы субъектісінің негізгі статуттық құқықтары мен міндеттерінің тізімі
ҚР Конституциясына сəйкес азаматтың еңбек құқығының субъектісі ретіндегі құқықтық
Негізгі (статуттық) еңбек құқықтары мен міндеттеріне тоқталар болсақ,
Азаматтар еңбек құқығы субъектілерінің ішінде саны жағынан көп жəне
Жалданбалы еңбек қызметкерлері, өз кезегінде, жұмысшыларға, инженерлік-техникалық құрамға, қызметшілерге,
Жұмысқа алу кезінде жынысына, нəсіліне, ұлтына жəне дінге көзқарасына
Заңнамада жүкті əйелдер жəне бір жарым жасқа дейін балалары
Кəсіпкерлік – бұл азаматтардың жəне олардың бірлестіктерінің халыққа тауар
Кəсіпкерлік қызметті жүзеге асыру жеке дара кəсіпкер ретінде мемлекеттік
Еңбек құқықсубъектілімен жəне статтутық құқықтар мен міндеттермен қатар құқықтық
Қолданыстағы заңдардың маңызды ерекшелігі болып бұларда тек жалданбалы
Құқықтық мəртебенің келесі элементі болып еңбек міндеттерін тиісінше орындамағаны
1.2 Қызметкерлердің жекелеген санаттарының еңбегін реттеу ерекшеліктері
Қазақстан Республикасының Еңбек Кодексіне сәйкес мемлекетіміздің қызметкерлерін санаттарына байланысты,
Әйелдердің еңбегін ауыр жұмыстарда, еңбек жағдайлары зиянды (ерекше зиянды)
Жұмыс берушінің жүкті әйелдерді түнгі уақыттағы жұмысқа, демалыс және
Жұмыс берушінің:
1) жеті жасқа дейінгі балалары бар әйелдерді және жеті
2) егер үш жасқа дейінгі балалар, мүгедек балалар не
Тынығуға және тамақтануға арналған үзілістерден, ауысымішілік және арнайы үзілістерден
1) бір баласы бар болғанда - әрбір үзіліс кемінде
2) екі немесе одан да көп баласы бар болғанда
Жұмыс беруші жүкті әйелдің, үш жасқа толмаған баласы (балалары)
Жұмыс беруші медициналық қорытынды негізінде жүкті әйелді орташа жалақысын
Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, әйелдерге жүктілігіне және
Жаңа туған баланы (балаларды) асырап алған қызметкерлерге (ата-ананың біреуіне)
Жұмыс беруші қызметкерге:
1) ата-анасының қалауы бойынша - баланың анасына не әкесіне;
2) баланы жалғыз тәрбиелеп отырған ата-ананың біреуіне;
3) баланы іс жүзінде тәрбиелеп отырған әжесіне, атасына, басқа
4) жаңа туған баланы (балаларды) асырап алған қызметкерге бала
Бала үш жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты жалақы
Қызметкер өзі еңбек қатынастарында тұрған бір жұмыс берушімен (негізгі
Ауыр жұмыстарда, еңбек жағдайлары зиянды (ерекше зиянды) және (немесе)
Ауыр жұмыстарда, еңбек жағдайлары зиянды (ерекше зиянды), қауіпті жұмыстарда
Өндірістердің, цехтардың, кәсіптер мен лауазымдардың тізімін, сондай-ақ ауыр жұмыстардың,
Ұйым қызметкерлеріне еңбек жағдайлары бойынша жұмыс берушінің қаражаты есебінен
Климаттық немесе өзге де табиғи жағдайлары бойынша белгілі бір,
Маусымдық жұмыстарға арналған еңбек шартын жасасу кезінде қызметкердің өзіне
1) жұмыс берушідегі жұмыстар өндірістік сипаттағы себептер бойынша екі
2) қызметкер еңбекке уақытша жарамсыздығы салдарынан қатарынан бір ай
Маусымдық жұмыстарда істейтін қызметкер, бұл туралы жұмыс берушіні күнтізбелік
Вахталық әдіс, қызметкерлердің тұрақты тұратын жеріне күн сайын қайтып
Вахтаның ұзақтығы күнтізбелік отыз күннен аспауға тиіс. Жұмыстың вахталық
Үй қызметкерлері деп жұмыс беруші - жеке тұлғалардың үй
Үй қызметкерлеріне ҚР Еңбек кодексінде белгіленген жұмыс уақыты мен
Жұмыс берушімен жұмысты өз материалдарымен және өзіндік немесе жұмыс
Үйде істелетін жұмыс қызметкердің денсаулық жағдайына қайшы келмейтін және
Үйде істелетін жұмыстарды орындауға арналған еңбек шартында:
1) жұмысты қызметкерге меншік құқығымен тиесілі немесе жұмыс беруші
2) қызметкерді жұмысты орындау үшін шикізатпен, материалдармен, жартылай дайын
3) дайын өнімді алып шығу тәртібі мен мерзімдері;
4) қызметкерге төленетін өтемақы және өзге де төлемдер туралы
Жұмыс уақыты мен тынығу уақытының режимі, жұмыс берушінің қызметкердің
Мүгедектер әдеттегідей еңбек жағдайлары бар не мүгедектер еңбегін пайдаланатын
Мүгедектер еңбегін ауыр жұмыстарда, зиянды (ерекше зиянды), қауіпті еңбек
Бірінші және екінші топтағы мүгедек қызметкерлерге аптасына 36 сағаттан
Бірінші және екінші топтағы мүгедек қызметкерлердің күнделікті жұмысының (жұмыс
Бірінші және екінші топтағы мүгедек қызметкерлерге жұмыс уақытының жиынтық
Азаматтық қызметке кіру тағайындау тәртібімен немесе конкурс бойынша жүзеге
Конкурсты бос лауазымы бар мемлекеттік мекеме, қазыналық кәсіпорын ұйымдастырып,
Азаматтық қызметші:
1) материалдық-техникалық, қаржылық және ақпараттық қамтамасыз ету құралдарын, басқа
2) азаматтық қызметтің қалыпты жұмыс істеуіне және лауазымдық
міндеттерді атқаруға кедергі келтіретін іс-әрекеттерге қатысуға;
3) қызмет жағдайын азаматтық қызметпен байланысты емес мақсатта пайдалануға;
4) азаматтық қызметті өткеру кезеңінде белгілі болған мемлекеттік құпияны,
Азаматтық қызметші өзінің жазбаша өтініші бойынша тиісті ұйымдардың басшылары
Азаматтық қызметшілердің қызметтегі жоғарылауы оларды жоғары лауазымға ауыстыру жолымен
Азаматтық қызметшілер кәсіптік білімі мен дағдыларын тереңдету, кәсіптер мен
Лауазымдық міндеттерін адал атқарғаны, жұмысты, оның ішінде айрықша күрделі
1) азаматтық қызметтегі жоғарылатумен;
2) ақшалай сыйақымен;
3) алғыс жариялаумен көтермеленуі мүмкін.
Ұжымдық шартта көтермелеудің басқа да шаралары көзделуі мүмкін.
Азаматтық қызметшілерге мемлекеттік мекемемен (қазыналық кәсіпорынмен) бірге қолданыстағы әкімшілік-аумақтық
азаматтық қызметшінің өзінің және оның отбасы мүшелерінің жұмыс орнына
мүлікті тасымалдау шығыстары;
жолда болған әр күн үшін тәуліктік шығыстар;
атқаратын лауазымы бойынша алты лауазымдық жалақысы мөлшеріндегі біржолғы жәрдемақы;
жолға жиналу және жаңа орынға орналасу күндері үшін, бірақ
Мемлекеттік бюджет есебінен ұсталатын азаматтық қызметшілердің еңбегіне ақы төлеу
Мемлекеттік бюджет есебінен ұсталатын азаматтық қызметшілерге лауазымдық жалақысы мөлшерінде
Қызметкерлермен еңбек шартын тоқтату үшін Еңбек Кодексте белгіленген негіздермен
ҚР Еңбек Кодексінің 26-тарауында белгіленген еңбекті реттеу ерекшеліктері қызметкерлерінің
Шағын кәсіпкерлік субъектілері қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу шарттарын жұмыс
Заңды тұлғаның атқарушы органы басшысымен еңбек қатынастары ҚР Еңбек
Заңды тұлғаның атқарушы органының басшысы заңды тұлғаның уәкілетті органының
Заңды тұлға мүлкінің меншік иесінің не ол уәкілеттік берген
Мемлекеттік қызметшілердің, Парламент және мәслихаттар депутаттарының, Қазақстан Республикасы судьяларының
Әскери қызметтегі адамдардың және құқық қорғау органдары қызметкерлерінің еңбегі
II-тарау 18 ЖАСҚА ТОЛМАҒАНДАР ЕҢБЕГІН ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ
2.1 ҚР заңнамалары бойынша 18 жасқа толмағандар еңбегін құқықтық
Он сегіз жасқа толмаған қызметкерлер еңбек қатынастарында құқықтары бойынша
Ауыр дене жұмыстарына және зиянды және (немесе) қауіпті еңбек
Он сегіз жасқа толмаған қызметкерлердің өздеріне белгіленген шекті нормалардан
Жастарды жұмысқа алу шектелген. Орта білім алған не жалпы
Он сегіз жасқа толмаған қызметкерлермен еңбек шарттары алдын ала
Кәмелетке толмаған қызметкерлер үшін еңбекақысы толық уақыт ретіндегідей саналатын
Он сегіз жасқа толмаған қызметкерлерге:
1) он төрт жастан он алты жасқа дейінгі қызметкерлер
2) он алты жастан он сегіз жасқа дейінгі қызметкерлер
3) білім беру мекемелерінде оқитын және оқу жылы ішінде
Он сегіз жасқа толмаған қызметкерлердің еңбегіне ақы төлеу жұмыс
18 жасқа толмаған тұлғаларды түнгі уақыттағы жұмысқа, мерзімнен тыс
Қазақстан Республикасы ХЕҰ-ның 2002 жылғы №182 «Балалар еңбегінің ең
Елімізде балалар еңбегінің ауыр түрлерімен күрес бойынша стратегия құрастырып,
Балаларды қорғау мен олардың жан- жақты дамуына қолайлы жағдай
Жасы он сегізге толмаған қызметкерлер (адамдар) (бұдан әрі -
N р/р Жұмыстың сипаты Жүктің жол
берілетін шекті
салмағы
1. Ауырлықты тасымалдау:
1) 16-дан 18 жасқа дейінгі еркек жынысты
жасаөспірімдер үшін
2) 16-дан 18 жасқа дейінгі әйел жынысты
жасаөспірімдер үшін
16,4 кг.
10,25 кг.
2. Ауырлықты рельспен қозғалатын
вагонеткалармен жылжыту:
1) 16-дан 18 жасқа дейінгі еркек жынысты
жасаөспірімдер үшін
2) 16-дан 18 жасқа дейінгі әйел жынысты
жасаөспірімдер үшін
492 кг.
328 кг.
Тасымалданатын және қозғалатын жүктің салмағына тараның, буманың және жабдықтың
Ата-ананың немесе қамқоршысының жазбаша келісімі бойынша еңбек шартын жасасуға
он төрт жасқа толмаған адамдармен еңбек шарты кинотеатр, театр,
сабақтан бос уақытында, денсаулығына зиян келтірмейтін және оқу процесін
орта білім беру ұйымында негізгі орта, жалпы орта білім
он алты жасқа толған азаматтармен (30 б. 1 т).
Осы баптың 2-тармағында айқындалған жағдайларда еңбек шартына кәмелетке толмаған
Жұмыс беруші 31 бапқа сәйкес еңбек шартын жасау үшін
жеке басының куәлігі немесе төлқұжаты (он алты жасқа толмаған
ықтиярхаты немесе азаматтығы жоқ адамның куәлігі (Қазақстан Республикасының аумағында
тиісті білімді, дағдылар мен машықтарды талап ететін жұмысқа еңбек
еңбек қызметін растайтын құжат (еңбек стажы бар адамдар үшін);
әскери есеп құжаты (әскери міндеттілер мен әскери қызметке шақырылуға
алдын ала медициналық куәландырудан өткені туралы құжат (осы Кодекске
салық төлеушінің тіркеу нөмірін және әлеуметтік жеке код беру
Жұмыс беруші осы баптың 1-тармағында көзделмеген құжаттарды талап етуге
Еңбек шарты міндетті түрде жазбаша нысанда жасалады. Еңбек шартының
· нақты ұйымның еңбек шартын жасасқан күнгі орналасқан жерін
· қызметкердің еңбек функциялары, яғни, оның мамандығына, біліктілігіне жəне
· қызметкердің жалақысының мөлшері. Мемлекет азаматтардың еңбегіне белгіленген жалақы
- жұмыстың басталу уақыты. Жұмыстың басталуы жеке еңбек шартын
- шарттың түрі (белгісіз мерзімдік, белгілі мерзімдік, маусымдық, уақытша
Еңбек шартында:
1) тараптардың деректемелері:
жұмыс беруші-жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер жеке
жұмыс беруші-заңды тұлғаның толық атауы мен орналасқан жері, жұмыс
қызметкердің тегі, аты, әкесінің аты (егер жеке басын куәландыратын
2) белгілі бір мамандық, біліктілік немесе лауазым бойынша жұмысы
3) жұмыстың атқарылатын орны;
4) еңбек шартының мерзімі;
5) жұмыстың басталу күні;
6) жұмыс уақыты мен тынығу уақытының режимі;
7) еңбекке ақы төлеу мөлшері мен өзге де шарттары;
8) егер жұмыс ауыр жұмыстарға жататын болса және (немесе)
9) қызметкердің құқықтары мен міндеттері;
10) жұмыс берушінің құқықтары мен міндеттері;
11) еңбек шартын өзгерту мен тоқтату тәртібі;
12) кепілдіктер мен өтемақы төлемдері, оларды төлеу тәртібі;
13) сақтандыру жөніндегі талаптар;
14) тараптардың жауапкершілігі;
15) жасалу күні мен реттік нөмірі болуға тиіс.
Еңбек шарты:
1) белгіленбеген мерзімге;
2) бір жылдан кем емес белгілі бір мерзімге
Бұрын бір жылдан кем емес белгілі бір мерзімге шарт
Еңбек шарты белгіленбеген мерзімге жасалған қызметкерлер үшін көзделген кепілдіктер
Егер еңбек шартының қолданылу мерзімі аяқталған кезде тараптардың бірде-бірі
3) белгілі бір жұмыстың орындалу уақытына;
4) жұмыста уақытша болмаған қызметкерді ауыстыру уақытына;
5) маусымдық жұмысты орындау уақытына жасалуы мүмкін.
Жұмыс беруші-заңды тұлғаның атқарушы органының басшысы лауазымындағы жұмысқа еңбек
Белгісіз мерзімге жасалатын еңбек шарттары – бұл еңбек шарттарының
Жұмыста уақытша болмаған қызметкерді ауыстыру уақытында жасасқан еңбек шарты
Еңбек шартын жасау үшін мынадай құжаттар:
1) жеке басының куәлігі немесе төлқұжаты (он алты жасқа
2) ықтиярхаты немесе азаматтығы жоқ адамның куәлігі (Қазақстан Республикасының
3) тиісті білімді, дағдылар мен машықтарды талап ететін жұмысқа
4) еңбек қызметін растайтын құжат (еңбек стажы бар адамдар
5) әскери есеп құжаты (әскери міндеттілер мен әскери қызметке
6) алдын ала медициналық куәландырудан өткені туралы құжат (осы
7) салық төлеушінің тіркеу нөмірін және әлеуметтік жеке код
Еңбек шарты жазбаша нысанда кемінде екі дана етіп жасалады
1) еңбек кітапшасы;
2) тоқтату күні мен оны тоқтатудың негізі туралы жұмыс
3) еңбек шартының жасалуы және тоқтатылуы негізінде еңбек қатынастарының
4) қызметкерлерге жалақы төлеу ведомосынан үзінді көшірмелер;
5) жұмыс берушінің қолы қойылған, ұйымның мөрімен расталған не
6) қызметкердің еңбек қызметі туралы мәліметтер қамтылған мұрағаттық анықтама
Еңбек кітапшасы қызметкердің еңбек қызметі туралы мәліметтерді қамтитын құжат
Қызметкерді жұмысқа нақты жіберу еңбек шартына тараптардың қолы қойылғаннан
Қызметкер жұмысқа қабылданған кезде басшылық оны тапсырылған жұмыспен, еңбек
· 18 жасқа толмаған жасөспірімдер;
· еңбек жағдайлары зиянды жəне ауыр жұмыстарға қабылданатын тұлғалар;
· қызметкерден ерекше психо-физиологиялық қасиеттерді талап ететін жұмыстарға қабылданатындар
· қоғамдық тамақтану орындарына, балаларды, науқастарды күту үшін жұмысқа
Денсаулықты қорғау мақсаттарында мұндай жұмыстарға жұқпалы аурулармен жəне бацилламен
Материалдық жауапты лауазымдарға (кассир, сатушы жəне т.б.) мүлікті жəне
Жынысына, жасына, нəсіліне, ұлтына, тіліне, мүлік жəне қызмет жағдайына,
Қазіргі кезде жұмысқа қабылдау туралы хабарландырулардың арасында біліктілік талаптарымен
Еңбек шартында қызметкердің тапсырылатын жұмысқа біліктілігінің сәйкестігін тексеру мақсатымен
Қызметкер жұмыс берушіге кемінде бір ай бұрын жазбаша ескерте
ҚР Еңбек Кодексінің 51-бабы:
Еңбек шартын тоқтату негіздері
1) тараптардың келісімі бойынша еңбек шартын бұзу;
2) еңбек шарты мерзімінің аяқталуы;
3) жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзу;
4) қызметкердің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзу;
5) тараптардың еркінен тыс мән-жайлар;
6) қызметкердің еңбек қатынастарын жалғастырудан бас тартуы;
7) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, қызметкердің сайланбалы
8) еңбек шартын жасасу талаптарының бұзылуы;
9) жұмыс берушінің атқарушы органы басшысымен жасалған еңбек шартында
Тараптардың келісімі бойынша еңбек шартына Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы
Еңбек шартының жарамсыздығы:
1) алдау, күш көрсету, қауіп төндіру арқылы ықпал етіп;
2) нақты немесе заңды салдар туғызу ниетінсіз (жалған еңбек
3) әрекетке қабілетсіз деп танылған адаммен;
4) он төрт жасқа толмаған адаммен;
5) ата-анасының біреуінің, қамқоршысының, асырап алушысының келісімінсіз, он алты
Еңбек шартының жұмыс берушінің кінәсінен жарамсыз деп танылуы бұрынғы
Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда, жұмыс беруші тиісті
1) жұмыста алкогольдік, нашақорлық, уытқұмарлық масаңдық (соларға ұқсас) жағдайында
2) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау ережелері бойынша емтихан
3) жұмыс беруші берген жеке және (немесе) ұжымдық қорғану
4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндетті болып табылатын болса,
5) егер оның іс-әрекеттері немесе әрекетсіздігі авариялық ахуал туғызуға,
Қызметкермен еңбек шарты жұмыс берушінің бастамасы бойынша:
1) жұмыс беруші - заңды тұлға таратылған не жұмыс
2) қызметкерлер саны немесе штаты қысқартылған;
3) біліктілігінің жетіспеуі салдарынан қызметкер атқарып жүрген лауазымына немесе
4) өзінің жұмысын жалғастыруына денсаулық жағдайының кедергі келтіруі салдарынан
5) сынақ мерзімі кезеңінде жұмыс нәтижесі дұрыс болмаған;
6) қызметкер бір жұмыс күні (жұмыс ауысымы) ішінде дәлелді
7) қызметкер жұмыста алкогольдік, нашақорлық, психотроптық, уытқұмарлық масаңдық (соларға
8) қызметкер, жарақаттар мен аварияларды қоса алғанда, ауыр зардаптарға
9) қызметкердің жұмыс орнында басқаның мүлкін ұрлау (оның ішінде
10) ақшалай немесе тауарлық құндылықтарға қызмет көрсететін қызметкердің кінәлі
11) тәрбиелік функциялар атқаратын қызметкер осы жұмысын жалғастырумен сыйыспайтын,
12) қызметкер еңбек міндеттерін атқаруға байланысты өзіне мәлім болған
13) егер тәртіптік жазасы бар қызметкер еңбек міндеттерін дәлелді
14) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларда қызметкердің
15) еңбек шартын жасасу кезінде түпнұсқа құжаттар немесе мәліметтер
16) жұмыс берушінің атқарушы органы басшысының, оның орынбасарының не
17) қызметкер жүктілігі және босануы бойынша демалыста болған, сондай-ақ
Өндірістік жарақат алуына немесе кәсіптік ауруға шалдығуына байланысты еңбекке
18) қызметкер сот актісіне сәйкес одан әрі жұмыс істеу
Еңбек шарты тараптардың еркінен тыс мына мән-жайлар бойынша:
1) қызметкер әскери қызметке шақырылған (кірген) кезде қызметкер тиісті
2) қызметкер не жұмыс беруші-жеке тұлға еңбек қатынастарын жалғастыру
3) қызметкер не жұмыс беруші-жеке тұлға қайтыс болған жағдайда,
4) сот қызметкерді әрекетке қабілетсіз немесе әрекетке қабілеті шектеулі
5) бұрын осы жұмысты атқарған қызметкер жұмысына қайта алынған
Қызметкердің, оның ішінде бұрынғы қызметкердің өтініші бойынша жұмыс беруші
14 жастан 16 жасқа дейін – аптасына 24 сағаттан
16 жастан 18 жасқа дейін – аптасына 36 сағаттан
Білім беру мекемелерінің оқушылары үшін, оқу жылы ішінде қоса
Бала құқықтарының бұзылуына байланысты еңбекті қорғау жөніндегі инспектордың
жұмыс берушілердің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі нормативтік
өндірістегі жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеруге және мемлекеттік еңбек инспекторлары жүргізетін
жұмыс берушілерден және ұйымдардың өзге де лауазымды адамдарынан өз
жұмыс берушілердің келісімдерде, ұжымдық шарттарда еңбекті қорғау бөлігінде көзделген
өндірістік объектілер мен өндіріс құралдарын сынақтан өткізу және пайдалануға
еңбекті қорғау туралы нормативтік құқықтық актілерді әзірлеуге қатысуға, оларға
жазатайым оқиғалар мен кәсіптік ауруларды жасыруға кінәлі жұмыс берушілерді
еңбек жағдайларының өзгеруіне, Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті
қызметкерлердің еңбек міндеттерін орындауға байланысты жарақат алуы немесе денсаулығының
2.2 ҚР-да кәмелетке толмағандар еңбегін қорғауды жүзеге асыру шаралары
Балалар мәселесі ұлттық міндеттердің басым бағыты саналады. Бұл мәселенің
Еліміз тәуелсіздікке қол жеткізгеннен бастап-ақ, балаларды қорғау және балалар
Халықаралық тәжірибенің есебінше балалар еңбегінің ауыр түрлерін ескеру мен
- кедейлікпен күрес;
- білім алудың қол жетімді болуын қамтамасыз ету;
- қанаушылыққа ұшыраған балаларды анықтау, оңалту және көмек көрсету;
- балаларды қорғау мен балалар еңбегінің ауыр түрлерін ескеру,
- заң бұзушылыққа жауапкершілікті артыру, заң талаптарының орындалуын қатаң
Бүгінде әлемде балалар еңбегі күрделі мәселелердің бірі болып отыр,
1993 жылдан бастап Қазақстан Республикасы Халықаралық еңбек ұйымының мүшелігіне
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі жанынан балалар
2009-2011жылдарға арналған Қазақстан Республикасында балалар еңбегіне тосқауыл қою және
-БЕНТ бойынша ақпараттық базаны құру;
-Ақпарат алу мен таратуды жоғарлату;
Балаларды БЕНТ-нен босату және оңалту, қанаудың алдын алуға бағытталған
-Заң мен саясатты жетілдіре түсу, оның орындалуын бақылау;
-Аймықтық бағдарламалар құрамы.
ХЕҰ мен XБЕТБ (Халықаралық Еңбек Ұйымы мен балалар еңбегіне
Орталық елімізде балалар еңбегі мәселесі бойынша ақпарат жинақтаумен, мамандар
«Балалар еңбегі және қанау-мәселелер мен құқықтық сұрақтар» атты 4
2008 жылы балалар еңбегі мәселесіне арналған веб-сайт іске қосылды,
Халықаралық Еңбек Ұйымы балалар еңбегі ауыр түрлерінің тізімін жасамайды,
Соңғы уақытта Қазақстан Республикасына жақын шет елдерден еңбекке тарту
Ауылшаруашылығына мигрант балаларды тарту, еңбекке қанау мәселесі халықаралық және
БЕНТ-ін тоқтату мақсатына бөгет тудыратын ең басым бағыт балалар
Статистика органдарынан түсетін толыққанды ақпарат кәмелетке толмағандарға ұйымдар бойынша
ҚР статистика агентігінің мәліметінше, 2011 жылдан бастап, 15-18 жас
Өзекті мәселе елімізде балалар еңбегін бақылау жүйесін ынталандыру болып
Қоғамның ақпаратылығын жоғарлату жұмысын жалғастыру қажет, кейде тіпті, БЕНТ-і
Балаларды жыныстық қатынасқа негіздейтін, немесе қылмыстық жұмыстарға тартатын қоғамға
Қазақстан Респубикасының «балалар құқығы туралы» заңына сәйкес, заңсыз шекарадан
Бағдарлама жұмысының басым бағыты: балалар еңбегін ауылшаруашылығы (бірінші кезекте
Бағдарлама мақсаты әлеуметтік серіктестердің балалар еңбегі ауыр түрлерімен күрес
Қазіргі таңда қазақстандық заңың аясында балалар еңбегінің ауыр түрлеріне
Қазақстан Республикасы ішкі істер министрлігімен ҚР-ның заңнамалық актілеріне балалардың
ҚР-сы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен «18-ге толмаған
2009-2011жылдардағы басты келісімге сәйкес 31 жақты тармақ 2010-2011жылдарда балалар
Балалар еңбегінің ауыр түрлеріне тосқауыл қою әлеуметтік серіктестер мен
2.3 ҚР-да кәмелетке толмағандарды бала еңбегінің ең
Бала құқықтарына қатысты бала еңбегін қанаудан қорғау мақсатында Қазақстан
Халықаралық Еңбек Ұйымының 1973 жылғы N 138 "Жұмысқа қабылдау
Мысалы, заңнамалық актінің 30-бабына сәйкес: «Еңбек шарты 16 жасқа
«Бала құқықтары туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 16-бабында балалар он
Ауыр жұмыстарға, еңбек жағдайлары зиянды (ерекше зиянды) және (немесе)
Қоғамды ақпараттандыру мақсатында бала еңбегін қанау бойынша жыл сайын
2009 жылдан бастап балалар еңбегінің ең нашар түрлерін жою
2009 жылы Алматы, Оңтүстік-Қазақстан облыстарында мақта, темекі алқабында
2010 жылы мемлекеттік еңбек инспекторларымен еңбек берушілердің ҚР еңбек
Тексеріс қорытындысы бойынша бала еңбегін пайдаланған лауазымды тұлғалар әкімшілік
Қазақстан Республикасы өзіне халықаралық міндетті алып, XЕҰ-ның №182 «балалар
Жоспар төмендегідей іс-шаралардың өткізілуін қарастырады:
- «Қазақстанда балалар еңбегі мәселесі- еңбекті қорғау контексінде» тақырыбындағы
- әр түрлі экономика саласындағы өндірістер мен ұйымдарда (тұрмыстық
- әлеуметтік серіктестердің қатысумен дөңгелек үстелдер, БАҚ-ның назарын
- еңбек заңы нормалары мен кең көлемді акцияның өткізілу
Рейд тексерісі барысында Қазақстанда негізігі балалар еңбегі пайдаланылады:
- автокөлік жууда, ылғалдылықтың жоғары,ал қоршаған ортаның температурасы төмен
- Қолмен, арбамен қала базарларында көлікке жүк тасымалдау, тиеу,әрі
- жекеменшік сауда нүктелерінде:
- Ауылшаруашылық жұмыстарына (әсіресе, темекі мен мақта өндіруге байланысты);
- Жанаржағармай станцияларында жағармай құюшы ретінде, кейде түнгі жұмыс
Жалпы, республикада мемлекеттік инспекторлардың прокуратура органдарымен бірлескен тексерісі барысында
6-7 қараша 2008 жылы Тараз қаласында XЕҰ-ның өкілдері, ҚР
Xалықаралық Еңбек Ұйымы (XЕҰ), Xалықаралық балалар еңбегіне тосқауыл бағдарламасымен
21-22 мамыр 2009жылы Алматыда Xалықаралық Еңбек Ұйымы «Шекарасыз балалық"
Семинар мақсаты-"тоқта, балалар еңбегіне дабыл» СКРИМ жаңа білім пакетін
13 қараша 2009жылы ҚР-сы жұмысберушілер бірлестігінің Атқарушы дирекциясы кеңсесінде
20 қараша 2009жылы Санкт-Петербург қаласында балалар еңбегі бойынша XЕҰ-ның
ІІІ-тарау Халықаралық шарттарда 18 жасқа толмағандар еңбегін құқықтық
3.1 Балалар құқығын қорғау халықаралық бағдарламалардың құрылуы
«Төменгі жас шамасы» туралы Конвенцияны бекіткен мемлекетке балалар еңбегіне
Балалар еңбегіне тосқауыл қою жұмысына қатысушы елдерге техникалық көмек
Балалар еңбегімен күрес бойынша XЕҰ-ның жұмысын жоспарлау мақсатында 1992
-қоғамдық пікірді өзгерту және XЕҰ Конвенциясын бекіту әрі орындау
Балалар еңбегі мәселесін шешуде еңбекшілер мен жұмыс беруші ұйымдардың,
PROACT CAR жобасының негізгі бағыттары
1.Орталық Азия елдерінде, және жалпы, аймақта балалар еңбегінің ауыр
2. Ақпарат алмасу және оны Орталық Азияға тарату;
3. Мақсатты топтар мен серіктестер арасында балалар еңбегі мәселесі
4. Елдер мен жалпы аймақтың дамуындағы балалар еңбегі бойынша
5.Балалар еңбегі саласында стратегия мен заңды жетілдіру, мемлекеттік саясатты
6. Жұмыс істейтін балалар мен олардың отбасыларын қолдау жобалары:
7.Бағдарламаны құрастыру үшін қажетті жұмыстар мен зерттеулердің жүргізілуі;
8. Білім мен жастардың жұмыс бастылығы арқылы БЕНТ-мен күесті
Женевада Халықаралық Еңбек Бюросының Әкiмшiлiк Кеңесi шақырған және 1999
Конвенцияда келісілген №182 «Балалар еңбегінің ең нашар түрлеріне» (БЕНТ):
«Балалар еңбегiнiң ең нашар түрлерi» деген термин:
а) құлдықтың барлық түрлерiн немесе мәселен, балаларды сату және
b) баланы жезөкшелiкпен айналысу үшiн, порнографиялық өнiм өндiру үшiн
с) тиiстi халықаралық шарттарда белгiленгенiндей, баланы заңсыз қызметпен айналысу
d) өзiнiң орындалу жағдайы немесе сипаты жағынан балалардың денсаулығына,
Аталмыш бағдарлама Қазақстан Республикасында да орындалуда. Балалар еңбегіне тосқауыл
«Балалар еңбегінің тосқауыл қою» бойынша ХБЕТБ жобасы (SECBL) Непалдың
SECBL жобасына дейін Непалдың ауыл шаруашылық аудандарында осы саланы
Тәжірибе нәтиже жағынана алып қарағанда тұрақты болып келеді, өйткені
Бұл әйелдерді, ересектерді, жастар мен балалар клубын алғашқы кезінде
Тәжірибе жоғарыда аталғанның өте пайдалы екенін көрсетті. Тиімді жұмыс
ІРЕС балалар еңбегі мәселесін бақылау статистикалық ақпараты арқылы балалар
Ұлттық дейгейде балалар мен ересектерді мәжбүрлеу еңбегіне пайдаланудың көлемін
Оларды қабылдау формалары (оның ішінде мәжбүрле және канау түрлері
ХЕҰ алғашқы қадам ретінде адам саудасы мен мәжбүрлеу жұмыстарына
Бұл зерттеулер 2008 жылы Еуропалық Комиссиясы ХЕҰ жобасымен бірлесіп,
Келесі қадам есебінде, ұлттық зерттеулерді жүргізу мен тестілеудің әдістеріне
Мәжбүрлеу еңбегін тудырушыларды ұлттық деңгейде жинақтау бойынша семинарлар Молдовада,
Сауалнамалар мен әдістер осы әдісті пайдалану бойынша оқудан өткен
-мигрант жұмысшылардың арасында мәжбүрлікпен жұмыс істейтіндердіанықтау бойынша 3 зерттеу
-Балалар мен ересектер арасындағы дәстүрлі мәжбүрлеу еңбектерін анықтау бойынша
-3 елде ересектер мен балалардың мәжбүрлеу еңбегіннен хабардар қылу
-Тек қана балаларды мәжбүрлеп жұмысқа тарту бойынша 3 зерттеу
Тұрақтылықты қамтамасыз ету мақсатында, ұлттық статистикалық бағдарламаларды тарту маңызды
Ең басынан-ақ анықталып, түсінгеніміздей, мәжбүрлеу еңбегінің нақты көлемін аңғару
Зерттеулер жүргізу үшін, саяси қолдау маңызды шарт болып табылады.
3.2 Балалар еңбегін қорғауға бағытталған халықаралық конвенциялар.
Өнеркәсiптегi ең төменгi жас туралы 1919 жылғы конвенция, Теңiзде
Жал бойынша жұмыстың немесе өзiнiң сипаты бойынша немесе оны
Ұлттық заңнамалармен немесе ережелермен жал бойынша жұмысқа немесе басқа
а) олардың денсаулығы немесе дамуына зиянды болып көрiнбейтiн; және
б) мектепке баруына, өкiметтiң құзыреттi органдары бекiткен кәсiби бағдарлау
Орталықтандырылған тіркеу және балалар еңбегінің ауыр түрлері бойынша жүйеге
Жүйенің өз ішіне балалар еңбегінің ауыр түрлерін анықтап, сапалы
Жоба 2006 жылы бес аймақта (Антофагаста, Вальпарисо, Дель Био-Био,
2009 жылдың желтоқсанына дейін балалар еңбегінің ауыр түрлернің жүйесі
Осы жүйеге тіркелген балалар (сондай-ақ олардың ата-аналары, отбасы сәйкесінше)
Мәселені дерек көзімен бақылау және тіркеу үшін, байланыс технологиялары
Жеке көзқараспен қарағанда жүйе өте тұрақты болып көрінеді. Олардың
Соңында, қазіргі заман талаптарымен басқаратын, бағыттаушы ұйымшылдықты міндеттейтін, осы
Балаларды еңбектің ауыр түрлеріне тарту мәселесіндегі балалардың жағдайы туралы
Тәжірибеде табысқа жету үшін төмендегі шарттарды білу маңызды
-БЕНТ туралы істерді тіркеу, тез анықтау үшін мемлекеттік мекемелелерді
-Жәбірленушілерді тіркеу үшін әр түрлі операторлардың арасында БЕНТ концепциясын
-Техникалық және технологиялық басымдылықты бағыттаушы мен мәліметтер базасының әкімшілігі
-бақылау жүйесі, жағымсыз жағдайларды анықтап, нәтижелерін тіркеуге араласып, сәйкес
-БЕНТ қатысуды анықтау мен тіркеу үшін оқыған мемлекеттік қызметкерлер;
-Ата-аналарды оқыту үшін оқыған мемлекеттік қызметкерлер [1].
Балалар еңбегін бақылаудың жалпы мақсаты - балаларды еңбектің ауыр
Жұмыс орындарында балалар құқығын қорғау бойынша заң талаптарының орындалуын,
Компанияның міндеттері:
-БАҚ журналистерінің назарын балалар еңбегі мәселесіне тарту;
-Қоғамның, балалар мен ересектердің БЕНТ-і мәселесі, көлемі мен жағдайы
-Әлеуметтік серіктестер,(мемлекетік органдар, жұмыс берушілер әрі жұмыскерлер) мен БАҚ-тың
Қорытынды
Балалар құқығы мен заңды мүдделерін қорғау – ұлттық саясатымыздың
Өткен жылы балаларды қанауға қарсы күрес онкүндігі барысында балалар
ҚР Еңбек кодексінің 30-бабында 16 жасқа дейінгі жеткіншектердің еңбек
Әлем бойынша бала құқығын қорғау саласы өте кеш дамыды.
Біраз жылдар бұрын Балалар құқығын қорғау комитеті құрылып, оны
Кейбір зерттеулер әлемде әрбір алтыншы баланың тіршіліктің тауқыметін тартып,
Жақында қабылданған білім бағдарламасының балалар құқығын қорғауда алатын орны
Диплом жұмысымның тақырыбының мақсатының орындалуына келсем, он сегізге толмағандардың
Зерттеу мақсатына орай келесі міндеттерді орындалуына келсем:
он сегіз жасқа толмағандар еңбегінің түсінігін аштым;
он сегіз жасқа толмағандардың еңбек құқық субъектілерінен айырмашылықтарына тоқталдым;
он сегіз жасқа толмағандар еңбегінің құқықтық мәртебесінің элементтерін айқындадым;
он сегіз жасқа толмағандар еңбегі қызметін ұйымдастыру, қызмет ерекшеліктерін
он сегіз жасқа толмағандар еңбегін мемлекеттік қолдаудың қазіргі
он сегіз жасқа толмағандар еңбегінің құқықтық жағдайына қатысты құқықтық
«Адамды адам еткен – еңбек» екені баяғыда мойындалған. Алайда,
«он сегіз жасқа толмаған азаматтардың еңбегін пайдалануға болмайтын жұмыстар
Жасы он сегізге толмаған қызметкерлердің еңбегін
пайдалануға тыйым салынатын жұмыстардың тізімі
1-тарау. Өндірістер мен жұмыстардың түрлері
1. Атом электрстансалары
2. Геологиялық барлау, топографиялық-геодезиялық жұмыстар
3. Көмір және тау-кен шикізатын өндіру және байыту
4. Құрылыс және кенсіз материалдарды өндіру және байыту
5. Мұнай және газ өндіру және қайта өңдеу
6. Коксохимиялық өндіріс
7. Ағаш дайындау жұмыстары, ағаш ағызу және ағаштан шырын
8. Ағашхимиялық өндіріс
9. Металлургия өндірісі (қара және түсті металлургия)
10. Металл өңдеу оның ішінде: (дәнекерлеу, ұста-пресс және термиялық
11. Химиялық мұнай өндірісі
12. Химиялық шикізатты байыту, агломераттау, брикеттеу
13. Тастан жасалған бұйымдар және тасты өңдеу өндірісі
14. Бактериялық және вирустық препараттар өндіру кәсіпорындары
15. Асбест өндірісі
16. Асбест цемент бұйымдарының өндірісі
17. Еріткіштер өндірісі
18. Цемент өндірісі
19. Темір-бетон және бетон бұйымдары мен конструкциялар өндірісі
20. Отқа төзімді кен тазалаушы өндірісі
21. Қабырғалық және тоқымалы материалдар өндірісі
22. Жылу изоляциялау материалдарының өндірісі
23. Асфальт мастикасын және плиткасын шығаратын өндіріс
24. Жұмсақ шатыр және гидроизоляциялық материалдар шығаратын өндіріс
25. Целлюлоза, қағаз, қатырма және олардан жасалатын бұйымдар өндірісі
26. Порнографиялық материалдар немесе заттар, баспа өнімдер, кино-немесе бейне
27. Ауылшаруашылығы өндірісі
28. Шахталарды, разрездерді, метрополитендер мен тоннельдерді салу
29. Құрылыс, монтаж және жөндеу-құрылыс жұмыстары
30. Тамақ өнеркәсібі, оның ішінде: шарап, спирт, ликер-арақ өнімдері,
31. Жылу желілері
32. Көлік, оның ішінде: темір жол көлігі мен метрополитен,
33. Электроэнергетика (энергетикалық шаруашылық)
34. Химия өндірісі
35. Фармацевтикалық өндірістер
36. Балық аулау
2-тарау. Жалпы мамандықтар мен жұмыстардың түрлері
37. Автоклавшы
38. Аккумоляторларды жөндеумен және зарядтаумен айналысатын аккумоляторшы
39. Антикоррозияшы
40. Химиялық ерітінділерді дайындайтын аппаратшы
41. Хлорлау аппаратшысы
42. Бункерші
43. Битум қайнатушы
44. Сүңгуір (водолаз)
45. Автомобиль жүргізушісі
46. Газшы
47. Газ генераторшысы
48. Газ құтқарушысы
49. Ацетилен қондырғысының генераторшысы
50. Металл бұйымдарының гумершісі
51. Дегазаторшы
52. Рентген-гамма-глафирлеу дефектоскописі
53. Өлшеуші (дозиметрші)
54. Жанар және жағар майларды құюшы
55. От сөндіргіштерге заряд беруші
56. Баллондарды сынаушы
57. Технологиялық және өндіріс пештерінің қазандары мен пештеріне қызмет
58. Өндіріс пештері мен қазандарын ыстықтай жөндеумен айналысатын өнеркәсіп
59. Адам ағазасына күшті әсер ететін заттарды тексеру, зерттеу
60. Пластмасс құюшы
61. Вагондарды төңкеру машинасының машинисі
62. Вагондарды итеру машинасының машинисі
63. Вентиляциялық және аспирациялық қондырғылардың машинисі
64. Ауа бөлуші қондырғылардың машинисі
65. Газ үрлеу машиналарының машинисі
66. Газ генератор машиналарының машинисі
67. Іштен жану двигательдерінің машинисі
68. Түтін сорғыштың машинисі
69. Компрессор қондырғыларының машинисі
70. Кран машинисі (краншы)
71. Көтергіш машинисі
72. Скрепер машинисі (скреперші)
73. Тоңазытқыш қондырғыларының машинисі
74. Эксковатор машинисі
75. Улы заттармен, канализация сұйықтарымен ластанған киімдерді жөндеумен, тазалаумен
76. Мұнай өнімдері мен химикаттардан босаған ыдыстарды жуумен, бөлшектерді,
77. Жоғары вольтті электер двигательдеріне қызмет көрсетумен айналысатын электр
78. Баллондарға сығымдалған газ және сұйық хлор толтырумен айналысатын
79. Су құбыры-канализация жүйесінің жерасты камералары мен тоннельдеріне қызмет
80. Пештерді, қазандықтарды, ожауларды және басқа да жабдықтарды жөндеумен
81. Сынап дәнекерін әзірлеумен және осы дәнекермен дәнекерлеумен айналысатын
82. Қорғасынды, бериллийді және олардың қорытпаларының балқыту және өңдеу
83. Престеуші
84. Пластмас бұйымдарын престеуші
85. Баллон қабылдап алушы
86. Шарап, спирт, ликер-арақ өнімдерін және сыра сатумен, сақтаумен
87. Қопарылғыш зиянды заттарды әзірлеумен, сақтаумен, тасымалдаумен және пайдаланумен
88. Ашық сынапты қолданумен байланысты барлық жұмыс түрлеріндегі жұмысшылар
89. Пневматикалық құралдар қолданылатын барлық жұмыстардағы жұмысшылар
90. Сүңгуір (водолаз) және су асты жұмыстарына қызмет көрсетуші
91. Қару-жарақты ату және атып көрумен айналысатын жұмысшылар
92. Улы химикаттарды тасымалдаумен, әзірлеумен және қолданумен байланысты жұмыстармен
93. Тазалау және жуынды-шайынды шұңқырларынан қоқыстарды қолмен шығарумен, өнеркәсіптік
94. Этил сұйығы қолданылатын жұмыстармен айналысатын жұмысшылар
95. Жанар-жағар және қопарылғыш материалдар, улы заттар, қышқылдар мен
96. Биіктікте жұмыс істейтін жұмысшылар
97. Бокстарда, инсектарийлерде, виварийлерде тікелей жұмыс істейтін жұмысшылар
98. Локомотитверді және моторлы вагон поездарын зауыттық жүру сынағымен
99. Ыстық плита, кондитер пештері және электроқуыру шкафтарының тікелей
100. Моншаларға (сауналарға) қызмет көрсету жөніндегі жұмысшылар
101. Дәстүрлі қызметтер жұмысшылары (моргтерде, крематорийлерде, зираттарда)
102. Тростник, опий көкнәрін, темекі, мақта плантацияларында жұмыс істейтін
103. Пестицидтер мен гербицидтер қолданылатын барлық жұмыс түрлеріндегі жұмысшылар
104. Түнгі клубтарда, кабаре, мейрамханаларда жұмыс істейтін жұмысшылар
105. Наша және улы препараттарды, алкогольді өнімдер мен темекі
106. Порнографиялық материалдар немесе заттар, баспа өнімдері, кино-немесе бейне
107. Басқа да емдеу мекемелеріндегі наркологиялық ауруларды емдеу бөлімшелерін
108. Ауыл шаруашылығында, заказниктерде, зоопарктер мен цирктерде жабайы және
109. Асыл тастар мен металдарды өңдеумен, ақша белгілерін және
110. Авариялық-құтқару қызметтерімен айналысатын жұмысшылар
111. Банк құрылымдары мен басқа да қызметтерді қорғау жөніндегі,
112. Балалардың өмірі, денсаулығы мен қауіпсіздігі үшін жауаптылықпен байланысты
113. Істен шыққан май генераторшысы
114. Шиналарды құрастыру және бөлшектеумен; автомобильдерді жөндеумен; ассенизациялық жүктер,
115. Жер асты газ құбырларын пайдалану және жөндеу слесарі
116. Авариялық-қалпына келтіру жұмыстарының слесарі
117. Канализация желілерінің жұмыстарымен айналысатын слесарь
118. Фреонды және аммиакты компрессорлар мен тоңазытқыш қондырғыларын сынаумен
119. Этилденген бензинмен жұмыс істейтін моторсынау стансаларында технологиялық жабдықтарды,
120. Стропальші
121. Такелажшы
122. Вагон аударғышты, қазандарды, танктерді, цистерналарды, бөшкелерді, мұнай құю
123. Құбыр тазалаушы (трубочист)
124. Пештер мен газ қалдықтарын және желдеткіш қондырғыларын тазалаушы
125. Абразивті шеңберлер қолданып, құрғақ әдіспен жұмыс істетйін жылтыратушылар
126. Электродшы
127. Электрогазбен пісіруші
128. Лифтілерді жөндеу және техникалық қызмет көрсетумен айналысатын лифт
Мәлімет көзі http\\www.ilg\ipoduct\viewProduct.doProductd=13360 «2010 жылғы балалар еңбегі саласындағы тиімді
Жұмысқа қабылдау үшiн ең төменгi жас туралы №138 Конвенция
Алексеева Л.Б., Жуйков В.М., Лукашук И.И. Международные нормы о
Богатыренко З.С. Международные нормы труда - составная часть правовой
Бордадын А. Ф. МОТ и Россия. М., 1999.
Богуславский ММ. Международное частное право. М., 1997.
Гордецкая И. Соглашения о социальном обеспечении // Социалистическая законность.
Гренендейк К. Применение права Европейского Сообщества в странах-членах ЕС:
Гнусов К.Н., Куртин М.Н. Международно-правовое регулирование труда. М., 1992.
Давлетгильдеев Р.Ш. Международно-правовое сотрудничество государств-участников СНГ в области труда
Давлетгильдеев Р.Ш. Международно-правовое сотрудничество государств-участников СНГ в области охраны
Дмитриева Г.К. Международная защита прав женщин. Киев, 1975.
Довгер А.С. Правовое регулирование международных трудовых отношений. Киев, 1992.
Жарков Б.Н. Профсоюзные права и их международно-правовая защита, М.,
Игитов И.В. Механизм реализации Европейской конвенции о защите прав
Иванов С.А. Международная организация труда и профсоюзные права в
Иванов С.А. МОТ: контроль за применением международных норм о
Иванов С.А. Применение конвенций МОТ в России в переходный
Иванов С.А. Проблемы международного регулирования труда. М., 1964.
Иванов С.А. Трудовое право переходного периода: проблемы использования зарубежного
Киселев И.Я. Международно-правовое регулирование труда (международные стандарты). М., 1995.
Киселев И.Я. Международный труд. М., 1997.
Киселев И.Я. Сравнительное и международное трудовое право. М., 1999.
Коршунова Е.Н. Международная защита прав женщин. М., 1975.
Копылев В.С. Проблемы контроля за применением международных норм о
Лунц А. Международное частное право: В 3 т. М.,
Международные социальные стандарты и российское законодательство // Государство и
Международные соглашения о социальном обеспечении // Социальное обеспечение. 1960.
Моисеев Е. Г, Правовой статус СНГ. М., 1995.
Мюллерсон Р.А. Соотношение международного и национального права. М., 1992.
Применение российскими судами международных трудовых норм. М.,2003.
Российское законодательство и Европейская конвенция о защите прав человека
Тихомиров Ю.А. Курс сравнительного правоведения. М., 1996.
Топорнин Б.Н. Европейское право. М., 1998.
Харитонова А.О. Работники с семейными обязанностями: дифференциация правового регулирования
Шаманаева И. И. Вопросы соотношения российского законодательства о социальном
Шаманаева И.И. Конвенции и рекомендации МОТ как источники права
Шаманаева И.И, Соотношение российского законодательства о .социальном обеспечении с
“БАЛАЛАР ҚҰҚЫҒЫ ТУРАЛЫ КОНВЕНЦИЯ”
2002 ЖЫЛҒЫ 8 ТАМЫЗДАҒЫ № 345-ІІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢЫ
Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы
Неке (ерлi-зайыптылық) және отбасы туралы . Қазақстан Республикасының 2011
Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы . Қазақстан Республикасының 2001 жылғы
Қазақстан Республикасының Еңбек кодексi . Қазақстан Республикасының 2007 жылғы
Бiлiм туралы . Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шiлдедегi
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексi . Қазақстан Республикасының 1997 жылғы
Қазақстан Республикасының Конституциясы . Конституция 1995 жылы 30 тамызда
Балаларды саудалауға, балалар зинақорлығына және балалар порнографиясына қатысты баланың
Қазақстан Республикасының Заңы 2001 жылғы 4 шiлде № 221-II
Бiлiм саласында арнаулы әлеуметтiк қызметтер көрсету стандартын бекiту туралы
3

Ұқсас жұмыстар

Кәмелетке толмағандардың құқығын қорғау

Кәмелетке толмағандардың әрекет қабілеттілігі туралы

Әйелдермен мен камелетке толмағандардын құқығы

Еңбекті қорғау саласына қылмыстық қол сұғушылықтың құқықтық мәселелері

Еңбекті қорғаудың негіздері

Жекелеген санаттағы қызметкерлердің еңбегін қорғау (әйелдер, кәмелетке толмағандар мен мүгедектер)

АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚАТЫНАСТАРДЫҢ ТҮСІНІГІ

Қызметкерлердің жекелеген санаттарының еңбегін құқықтық реттеу

Азаматтық-құқықтық қатынастарды реттеу