Оқиға жерін қарастыру
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ........................................................................................……………….2
1-тарау. Тергеу қарауы
1.1. Оқиға жерін қарастыру………………………………………………..…….4
1.2. Оқиға болған жердің түсінігі…………………………………………..….16
1.3. Оқиға болған жерде криминалистикалық
зерттеудің түсінігі…………………………………………………………21
2-тарау. Криминалисттік зерттеу субьектілері
2.1. Криминалистік зерттеу әдістері, тәсілдері,
құралдары және оның нәтижелерін тіркеу…………………………...…..24
2.2. Зерттеудің техникалық әдісі……………………………………………....33
2.3. Табылған іздердің тіркеу нәтижелерін зерттеу
және алудын әдісі………………………………………………………….36
3-тарау. Сот-медициналық экспертизасының жүргізілу реті Эксперттің құқықтары мен міндеттері
3.1. Сот-медициналық экспертизасының
жүргізілу реті……………………………………………………..….…….50
3.2. Мәйіттің сот медициналық экспертизасы………………………….……..51
3.3. Эксгумацияланған мәйіттерді зерттеу
ерекшеліктері………………………………………………………….……52
Қорытынды……………………………………………………….……………60
Пайдаланған әдебиеттер тізімі………………………………….……………63
Кіріспе
Қазақстан Республикасы өз егемендігін алып, егеменді, тәуелсіз мемлекет болғаннан
Қылмыстық іс жүргізу құқығын жаңа кезеңге сай дамыту және
1/ Қылмыстық іс жүргізу заңдарын Конституцияға сәйкес пайымдау және
2/ Қазақстан Республикасында адам құқығын барынша сақтауды жүзеге асыру,
3/ Қылмыстық
4/ Қылмыстық іс жүргізу құқығы саласында, басқа құқық салаларымен
5/ Жіберілген қателіктерді болашақта қайталамау және болдырмау мақсатында оларға
жинақталған тәжірибелер арқылы қылмыстық іс жүргізу заңдарын бұзуға жол
Дипломдық жұмыста қарастырылып отырған жұмыстың мазмұны адам өлтіру
Дипломдық жұмыстың мазмұны төрт тараудан тұрады. Бірінші тарауында Оқиға
бөлінген. Әртүрлі жағдайларда кісі өлтіруді тергеудің кримналистік ерекшекліктері жан-жақты
Тақырыпты зерттеу барысында қоғамға және тұлғаға қауіпті кісі өлтіру
Әсіресе қоғамға және тұлғаға қауіпті кісі өлтіру қылмысын тергеу,
1-тарау. Тергеу қарауы
1.1. Оқиға жерін қарастыру
Оқиға жерін қарастыру дегеніміз – оқиға жеріндегі жағдайды анықтау,
Оқиға жерін қарастыру, әдетте тергеудің басқа әрекеттерімен, сонымен қатар
Ол әрекеттер мен шаралардың қатарына жатқызуға болады:
полиция қызметкерлеріне тапсырма және нұсқау беруді;
алкогольді улану жағдайын, денсаулық жағдайын анықтау үшін
азаматтарды медициналық мекемелерге жолдауды;
қылмысты ашу және қылмыскерді тұтқындау үшін көпшілікті
араластыруды;
«ізін суытпай» қылмыскерлерді іздеуді;
криминалдық тіркеуді қолдану және жүргізу шегінде зерттеу
жүргізуді;
мәйітті медициналық зерттеуге жіберуді;
тергеу эксперименттерін жүргізуді;
куәләндіруді;
тінту және алу жүргізуді;
куәларды, жәбірленушіні, күдіктілерді және айыптыларды
сұрастыруды;
Әділет Министрлігінің Сот сараптау орталығында әртүрлі
сараптауларды тағайындау мен жүргізуді;
Оқиға жерін қарастырудың негізгі принциптеріне жатады: заңдылығы, дер кездегі,
Заңдылығы, қарастырылатын әрекет қылмыстық процестік кодекстің негізінде және соған
Дер кездігін, тергеуші және қараудың басқа қатысушылары оқиға болған
Оқиға жерін толық қарастыру дегеніміз тергеу қылмысына қатысты, оқиға
Қараудың жоспарлығы дегеніміз оқиға жеріндегі тергеушінің танымдық әрекеттерінің ретін
Оқиға жерін қараудың объективтілігі дегеніміз тергеуші анықтаған болжамға сай
Оқиға болған жерді қарастыруды ұйымдастыру.
Оқиға болған жерді қарастыру үшін шығуға дайындықты қамтамасыз ету.
Оқиға болған жерді қарастырудың іс шалалыған және оны
аудандығы (қала, облыстаға) тергеушелердің, полицияның шұғыл
қызметкерлерінің экспрерт-криминалистердің, сот-медицина эксперттерінің кезекшілігін ұйымдастыру жүйесімен танысу;
Ішкі істер органдардың аудандық бөлімінде немесе қаланың
(облыс) сәйкес кезекші бөліміндегі шұғыл қызметкерлердің қайсысымен оқиға болған
Қарау кезінде қажет болатын әртүрлі мамандар тізімін
(кезекшілік жүргізіп жатқан жерде), олардың мекен-жайын және телефон нөмірін,
Алыс жерлерге шыққанда және түңгі уақытта қарау
кезінде айғақтаушы ретінде кімді шақыруға болатындығын алдын-ала анықтау шұғыл
Оқиға болған жерді қарастыру кезінде қолданылатын негізгі
ғылыми-техникалық заттардың жағдайын тексеру керек;
а) тергеу портфелінің (чемоданының) жинақталуын;
б) тергеу портфеліндегі химиялық реактивтердің және оған қосымша арнайы
в) фото – видео – кинотехниканың бүтіндігін және кешенділігін;
г) жарықтандырғыштардың болуы және бүтіндігін;
д) табылған заттарды, іздерді, басқа да заттай дәлелдеулерді орап-буу
Лас жағдайларда жұмыс жүргізу үшін арнайы киімнің
(кезекшілік жүргізіліп жатқан жерде) болуы (комбинезон; плащ, жеңге киетін,
Оқиға болған жерге шығу үшін арналған көліктің болуы және
Шығуды қажет ететін оқиға туралы ақпаратты қабылдағаннан кейін, тергеушінің
Хабарлаған адамнан білу керек: не болғанын, оқиға болған жерде
полиция қызметкерінің қайсысы бар екенін,орналасқан жерін, тергеушінің тез арада
Оқиға болған жерді қорғау бойынша шаралар қолданды ма екенін
анықтау, болмаса оқиға болған жердегі немесе аудандағы міндетті тұлғаларға
Қарауға қатысу үшін қажетті шұғыл қызметкерлерді, сонымен
қатар басқа мамандарды (сот медицинасы жағынан маман, ІІМ шұғыл-криминалистика
Егер оқиға жері тұрғыны аз ауылда орналасса немесе шығу
қажеттілігі түнгі уақытта болса (соған байланысты айқындаушыларды табу қиын)
Тергеу бөлімінің бастығына оқиға болған жерді қарастыратыны
туралы хабарлап, қылмыстық іс қозған жағдайда оны кім қабылдайтыны
Оқиға болған жерге шығу барысында міндетті түрде тергеу
портфелін (чемодан) және фотокомплект алу керек.
Тергеуші оқиға болған жерге келгендегі әрекеті:
Оқиға жеріне келген уақыты тіркеу;
Жәбірленушіге көмек көрсету үшін шаралар қолдану
Соңғы оқиғаларды жою бойынша жедел шараларды қабылдауға
қатысу (өрт сөндіру, құнды мүлікті сақтау);
Оқиға жері күзетімтінін тексеру. Қажет болса күзетті ұйымдастыру,
оның жүзеге асырылуы бойынша қосымша нұсқауларды күту;
Оқиға жерінен барлық бөтен адамдарды шектеу;
Тергеушімен бірге келмеген болса айғақтаушыны шақырту, оның
анықтаушыға койылатын талаптарға сай екендігін тексеру;
Қажет жағдайда оқиға жеріне қарастыру барысында алынған
мәліметтерді таратуға болмайтыныдығы туралы айғақтаушыға ескерту керек;
Оқиға жеріндегі полиция қызметкерлерінің мәліметіне және анық
көргендердің (жеке-жеке)айтуына негіздеге отырып оқиға туралы және оған қатысқан
Анық көргендерді жеке-жеке сұрастырғанда диктофон қолдануға болады.
Оқиға жерін қарастырудың алдында айғақтаушылардың қатысуын қамтамасыз ету керек.
Айғақтаушы ретінде шақыртуға болмайды:
Кәмелет жасына толмағандарды;
Заң қорғаушы ұйымдарының қызметкерлерін және тергеушінің қоғамдық көмекшілерін;
Табиғи кемшілігі бар адамдарды, яғни айғақтаушы міндетін
атқаруға кедергі болса (көруі, естуі нашар);
Психикалық сапасы бойынша жарамсыздарда (эмоциональді турақсыз);
Сауаты аз адамдарды;
Айыбын өтеушілерді (мысалы, бұзақылық, алып-сатарлық);
Берілген аймақта турақты турмайтындарды (қажет болған жағдайда сотқа шақыру
Қарау кезінде айғақтаушылар әркезде тергеушінің қасында болу керек және
Қажет болса, айғақтаушылар оқиға жерін қарау барысында анықталған мәліметтерді
Қарау барысында маман:
Өз білімін және тәжірибесін қолдана отырып дәлелдерді табу,
тіркеу және айғақтау үшін тергеушіге көмектеседі.
Дәлелдерді анықтаумен, табумен және тіркеумен байланысты жағдайларға тергеушінің нащарын
Жоғарыда аталған дайындық шараларын жүзеге асырғаннан кейін тергеуші оқиға
Қаралатын территорияның шекараларын анықтау;
Қараудың басты нүктесі туралы сұрақты шешу;
Оқиға жағдайын зерттеудің ретті әдісін анықтау;
Оқиға жерін қарауға қатысатын шұғыл қызметкерлердің санын өсіру қажеттілігін
Үлкен территорияны зерттеу туралы сұрақты шешу және қажет болса
Оқиға жерін қарау барысында бағдарлаушы және шолушы съемка жасайды.
Өндірістер мен ұйымдардың бөлмелерін және
территорияларын қарайтын жағдайда өкілдерді шақырту;
Кеңесі және техникалық көмегі қажет болатын жағдайда, егер
тергеушімен бірге келмесе арнайы мамандарды шақыру үшін шаралар қолдану.
Заңға сәйкес, оқиға жеріндегі мәйіттің сыртқы қараулына сот
а) Көлік, темір жол және әуе жол оқиғалары
маман;
б) Техника қауіпсіздігі ережелерін бұзу қылмысын қарау бойынша
маман;
в) Көлік заттары, сындыру қаруы, аяқ
болған оқиға жерін қарау маманы;
г) Киноға түсіру және видеозапись жасау, іздеу заттарын
дәлелдерге алдын-ала зерттеу жүргізу.
Егер қарау барысында күрделі тактикалық және техникалық
сұрақтарды шешу қажет болса, кеңес және техникалық көмек көрсету
Автокөлік шақыру үшін және арнайы техникалық заттарды
жеткізу үшін шаралар қолдану;
Тергеушінің жұмыс орны тиімді жабдықталуы үшін
шаралар қабылдау (қол хатты қайда және неде жазатыны, қарауға
Егер оқиға жеріне кинологпен қызметтік іздестіру ит болса,
оны қолдану мүмкіндігін анықтау (бұл сұрақ қарау алдында шешіледі);
Шұғыл оперативті шараларды жүргізу туралы полиция қызметкерлеріне тапсырма
Тергеушінің нұсқауы бойынша полиция қызметкерлері орындауға міндетті тапсырмалар
Тергеушінің тапсыруымен полиция қызметкерлері келесі әрекеттерді орындайды:
а) оқиға жерін күзету, бөтен адамдарды қатыстырмау;
б) жәбірленушіге көмек көрсету және оқиға салдарын жою;
в) «ізін суытпай» қылмыскерлерді аңду және тұтқындау, шектеу шараларын
г) қызметтік іздестіру итін қолдану;
д) азаматтармен әнгімелесу, көргендерді және басқа қуәларді оқиға туралы
е) тергеушіге қажетті мәліметтерді алу үшін қылмсыстық тіркеу берілгендерін
ж) жасалған қылмыс және қылмыскерлердін белгілері туралы полицияның басқа
з) жасырылған қылмыскерлерді іздестіру;
и) танымаған мәйіттін танылуы үшін шаралар қолдану;
к) оқиға жерін қарау кезінде тергеушіге басқұа көмек көрсету;
Оқиға жерін қарастыру барысында куәларды анықтау
Оқиға жеріндегі полицияның оперативті қызметкеріне тапсырылатын бастапқы маңызды әрекеттердің
а) оқиға жеріндегі;
б) оқиға жерінен кеткен;
в) оқиға берілгендеріне байланысты куз бола алатын тулғалар;
Оқиға жерінің қаралатың шаралары
Оқиға жерінің қаралатын шекаралары алғашқұы кезде шолу барысында анықталады,
Оқиға жерінің қаралатын шекараларына жатады:
Зерттелініп жатқан жағдай болған немесе заттай дәлел сипатты бар
іздер мен заттарды анықтаумен байланысты жер.
Қылмыс жасаудың алдында қылмыскер болған аймақ немесе бөлме
(мысалы, құрбанын күткенде);
Қылмыскердің оқиға жеріне келу және кету жолдары;
Зерттелініп жатқан қылмысқа қатысы бар іздермен заттар бола алатын
Қаралған кезде тергеу жұмысы үшін мәні бар бірде-бір мекенді
Оқиға жеріндегі объекттерді қарау кезеңі
Қарауды орталықтан бастайды, яғни тергеу жұмысы үшін мәні бар
Қарауды шеттен бастайды егерде:
Оқиғаның орталық жері анықтамаса (мысалы, дене жарақаты
немесе өлтіру әрекеті кезінде жәбірленушіні ауруғанаға жібергенде, оқиға жерінің
Орталықта орналасқан іздердің жойылу қаупі болмай, шеткері
орналасқан іздердің жойылу мүлкіндігі болса. (мысалы, дүкенді тонау кезінде
оқиға жерінің орталығына жақындаған сайын шеткеріде
орналасқан іздер жойылуы мүмкін болса (мысалы, мәйіт тар коридордын
Қарау кезінде тергеуші оқиға жеріне келгенге дейін өзгертілген жағдайларды
Бүл өзгерістер мыналардың нәтижесінде пайда болуы мүмкін:
а) қылмыскер және басқа да қызығушылық танытқандар;
б) оқиға жерінде бола қалған тасқа түлғалар;
в) оқиға жеріне тергеушіден бұрын келген оперативті
Өзгерістер сонымен қатар табиғи күштердің (жаңбыр, жел) немесе жануар,
Оқиға жерін қарастыру кезінде болжамдарды шығару және тексеру
Оқиға жеріне қарастыру кезінде тергеуші куәлардың айтқанына, қоғам өкілдерінің
оқиға (мысалы, кісі өлтіру, өзін-өзі өлтіру, төтенше жағдай).
қылмыс жасаған адамдар.
Оқиға жерін қарастырған кезде анықталған келеңсіз жағдайлар
Келеңсіз жағдайлар дегеніміз тергеу кезінде анықталған, тергеушінің болжағаны немесе
Оқиға жерін қарастыру кезінде анықталатын бұл жағдайлар кісі өлтіруде
Келеңсіз жағдайларды анықтағаннан кейін қорытынды жасауға болады:
Тергеуші ойындағы болжам дұрыс еместігі туралы;
Қылмыстық сахналық бейнеленуі орын алғын;
Оқиға механизмін қызығушылық білдірген адамдар дұрыс
талқыламаған.
Қарау барысында келеңсіз жағдайлардың анықталмай қалуына орын бермеу үшін
Анықталған іздер мен заттарды тіркеумен ғана
шектелмей,
болжамдарға тсүйене отырып олардың орналасуын және жағдайын түсіндіру;
Белгілі болжам шығарғаннан кейін, оны нақтылайтын
берілгендерді жинаумен ғана шектелмей, басқа болжамдарды нақтылайтын басқа берілгендерді
Жағдайдың себебі туралы әртүрлі адамдардан алынған м
мәліметтерді салыстыру;
Макмандармае кеңесе отырып, олардың көмегін қолдану.
Оқиға жерін қарастыру кезінде келеңсіз жағдайлар зерттелуі керек, ал
Тәжірибелі әрекеттерді өндіру
Оқиға жерін қарастыру кезінде қаралайым тәжирибелі әрекеттерді өндіру керек
Күрделі тәжірибелік әрекеттер тергеу эксперименті кезінде жүргізіледі.
Оқиға жерін қарастыру процесінде зерттермеген заттар мен киімдер эксперимент
Өлшеулер
Оқиға жерін зерттеудің негізгі әдістерінің бірі өлшеулер. Оларды өндіру
қашықтықты анықтау үшін рулетка, өлшеуіш, штангенциркуль
қолдана отырып, максимальді дәлдікке талпыну керек. (өлшеу немен жүргізілгені
Бір затты немесе бір топқа жататын заттарды өлшеген кезде
өлшемнің бірлігі бірдей қолданылуы керек.
Өлшеу басталған заттардың орналасуының нақты
нүктесін белгілеу керек (мәйіттен емес, оның төбесінен, автокөліктен емес,
Өлшеуді негізгі (базисті) бағдардан (жылжымайтын заттар)
бастайды. Жылжымалы объекттің орналасуын, екінші жылжжымалы объекттің қашықтығын көрсете
Қылмысты ашуда маңызды бар объекттердің арасындағы барлық
қашықтықтарды тіркеу керек (мысалы, мәйіттің оң қол басынан тапанша
Жергілікті аймақты тінту
Қарау барысында жергілікті аймақты тінту қажеттілігі туады. Бұл әрекетті
а) тінту жүргізетін ауданды анықтау;
б) оған қатысатын адамдардың тізімін құрастыру, аталған адамдар арасында
в) қарапайым техникалық заттарды дайындау (айыр, қалта электрфонарь)
г) қатысушыларға нұсқау беру )тінту кезінде анықталуы мүмкін, тергеушіні
Тінтуге қатысатын адам тергеуді қызықтыратын объектіні анықтаған кезде, тергеуші
Оқиға жерін қарастыруды жүзеге асыру кезіндегі үзілістер
Оқиға жерін қарастыру кейде ұзщақ уақытқа созылады, сондықтан, дем
Үзілістің басталу және аяқталу уақыты сағат пен минуттарда белгіледі.
Оқиға жерін қосымша және қайта қарастыру
Қайта қарастыру тағайындалады, егер біріншілікті қарау:
Қолайсыз жағдайларда жүргізілсе жаңбырлы күнде, түнде,
соған байланысты шындықты орлату үшін қажетті іздер анықталмай қалуы
Сапасыз жүргізілсе: маңызды зерттеулер жүргізілмесе,
куәлар араластырылмаса және т.б.
Қарау шекараларын кеңейтуг қажеттілігімен байланысты
жағдайлар әлі анықталмаса.
Қайта карау кезінде оқиға жері толық зерттеледі. Қосымша және
Біріншілікті қарастыру хаттамасын және барлық
қосымшаларын мұқия зерттеу керек (мысалы, мәйітті сот-медициналық зерттеу актісі).
Іс бойынша жиналған дәлелдерімен танысу.
Іс құжаттарын зерттеу кезінде пайда болған сұрақтар
бойынша сәйкес мамандардан кеңес алу.
Бірінші қарастыруға қатысқан айғақтаушыларды
мүмкіндігінше шақырту.
Егер қосымша немесе қайта қарастыруды басқа
тергеуші жүргізетін болса, онда ол бірінші қарастыруды жүргізген тергеушімен
Оқиға жерін және өзгертілген жағдайды қажет
болса қалпына келтіру.
Оқиға болган жердің түсінігі
Көптеген қылмыстарды тергеу оқиға болған жерді зертгеуден басталады. Бүл
Адамның іс-әрекеті, оның қоғамға жасаған қауіпті әрекетінің нәтижесі оқиға
Көбінесе тегеушілер мен криминалистер қылмыс болған жерді оқиға болған
а)адамның мәйіті табылғанда;
б)мүліктер өртенгенде;
в)өндірістік жарақаттарда және т. б.
Оқиға болған жерді қарау кезеңінде және сонымен бірге тергеу
Қылмыстың барлық даму сатылары (дайындық, қылмыс жасау, қылмыс ізін
Қылмыстың жеке түрлерін тергеу барысында бір кылмыстық істе бірнеше
а)өндіріс орны;
ө)шикізат өндірілетін орын;
б)шикізаттардан өнім шығарылатын орын;
в)шығарылған өнімді тарқататын сауда орны және т. б.
Оқиға болған жерден табылған іздер істі одан әрі тергеуді,
Қылмыстар әртүрлі орыңдарда жасалады:
а)түрғылықты жерлерде;
е)саяжайларда т. б.
Әрине, оқиға орны автобус, поездарда басталып, басқа аймақта аяқталуы
Жоғарыда айтылғаннан қорытатынымыз, яғни оқига орны деп- тергеуді қажет
Оқига болған орындағы қалдырылған іздер
«Оқиға орны» және «іздер» түсініктері бір-бірімен тығыз байланысты, іздерсіз
Бәрімізге аян, барлық оқиғалар қоршаған ортадағы өзгерістерге байланысты.
Тергеу оқиғасына байланысты оқиға орнындағы өзгерістер томендегі топтарға бөлінеді:
1. Табылған заттаң тергеу ісіне дейін оқиға орнында
2. Оқиға орнында жекелеген заттардың болмауы: ақша, бағалы заттар,
3. Жекелеген заттар, орындарының өзгеруі. Мысалы, жекс мүліктерді
4. Жекелеген заттардың, сапалық құрамының өзгеруі, оларға жататындар:
а)кейбір заттар мен бұйымдарды мемлекеттік стандартқа сөйкес еместігін (қоспалы
а) бүзылған затгтардың іздері, олардың көлемі мен мөлшері байқалмайды
б) оқиға болған жсрде қалған бейнелеуші іздер (қылмыс қүралымен
Бұл өзгерістер криминалистикада трасологиялық іздер немесе бейнелеуші-іздер деп
Барлық қылмыстық іздер көріну сипатына қарай криминалистикада материалдық (заттар,
Затгар, ағзалар мен мүліктерді және басқа да қылмыстық іздерін
а)қылмыс жасаған тұлға оқиға болган жерде ұмыт қалған немесе
ө)органикалық және органиқалық емес құрылымдағы заттар (қан тамшысы, темір
Қазіргі кезде химия, физика, биологияның микробөлшектерді зерттеудегі жетістіктері өте
Микроіздер ретінде тергеуге қатысты, яғни оқиға болған объектімен байланысты,
Микроіздер трасологиялық (микротрассалар) және трасологиялық емес болып бөлінеді. Ал
Микробөлшектер органикалық (жануарлар немесе өсімдіктер), органикалық емес және аралас
денесіндегі киімдерінің элементтері жатады. Микробөлшектердің көп тараған түрлері -
молекулалық түрде болады.
Із үстіне із салу арнайы механизмдердің пайда болуымен түсіндіріледі.
Сонымен бірге, жәбірленуші және қылмыс жасаған тұлғаның киімінде оқиға
Оқиға болған жердің жағдайы өзгеріссіз қалмайтынын ескеру керек. Қылмысгық
Алдын ала іздерді өзгерту немесе жойып жіберу - қылмыс
жолы.
Қылмыс жасаған адамның іс-әрекетіне байланысты іздерді өзгерту және жою,
а) адам өлтірілген жердегі, едендегі, қабырғадағы
және мүліктегі қан іздерін жуу;
ә) қылмыс жасаған түлғаның, үстаған затгарын шүберекпен ысқылап сүрту;
б) жалған іздерді жасау (қылмыс орнында басқа
адамдардын заттарын тастап кетуі т.б);
в) іздерді жою арқылы қылмысты жазатайым
оқиға ретіндс көрсетуі (мысалы, өндірістегі кісі өлімін,
жазатайым оқиғаға келтіруі);
г) қылмысты жалған бағытқа бұру арқылы (дүкен
сатушысының үлкен шығынға ұшырап, оны жасыру
үшін есікті бұзып, ұрлық жасалғанын
немесе басқа қылмыс жасау арқылы адам өлімі болған
жер, өртеніп кетеді. Дегенмен, оқиға болған жерлерде
жасалған кылмыстың іздері қанша дегенмен
қояды. Сонымен бірге, қылмыс жасаған түлғалардың
кылмысты жасырып, іздерді жою әрекеті салдарынан,
жаңа іздер пайда болады.
Жоғарыда айтылғандардан қорытатынымыз, яғни оқига орны окиға және оны
Оқига болган жерді криминалистакалык зерттеудің түсінігі
Қылмыстық зерттеу адамдардың іс-әрекетінен көрінеді, яғни «соттық зерттеу» түсінігімен
Бұл соттық зерттеу барысында қылмыстық-процессуалдық заңдар мен криминалистиканың әдістері
Оқиға болған жердегі криминалистикалық зерттеу-болған оқиғалардың іздерің, оның жалпы
бар немесе жоқтытын, қылмыс жасаған адамнын жеке тұлғасын анықтау
жағдайлард анықтау, оқиғаны зерттеуде жаңа мәліметтер жинауга бағытталады.
Әр жекелеген жағдайда бұл мақсаттар соттық зерттеу немесе басты
Әр тергеу әрекеті сияқты, оқиға болған жерлерді қараудың үш
Ұйымдастыру аспектісі, оқиға болған жерге барғанға дейін жүргізілетін және
Оқиға болган жерде тергеушінің ұйымдастыру әрекеттері процессуалдық әрекеттер жүргізуден,
Тергеушінің дайындык әрскеттеріне мыналарды жатқызуға болады: оқиғанын мән-жайын анықтау
Криминалистік аспектіде оқиға орның тексеріп карау дегеніміз тергеушінің мән-жайды
Оқиға орнын криминалистік, зерттеу, оның топографиясын зерттеу, оқига болған
Сонымен, оқиға болған жерді криминалистикалық зерттеу дегеніміз - тергеушінің
2-тарау. Криминалисттік зерттеу субьектілері
2.1. Криминалистік зерттеу әдістері, тәсілдері,
құралдары және оның нәтижелерін тіркеу
Оқиға орнын криминалистік зерттеу кезінде жүзеге асырылатын таным қызметінің
Оқиға болған жерді қарауға дайындық жэне оны жүргізуге жалпы
ертке тиісті іске инженер-электрик, инженер-химик т.б. шақырылады. Көбіне қарауға
тартуды талап етеді. Мысалы, оқига болған жерде мәйітті қарауды
дәрігердің қатысуымен жүргізуге міндетті.
Оқига болган жерді криминалистік зерттеуде тергеуші маман рөлін біле
Маманнын құқықтары және міндеттері Қылмыстык іс жүргізу кодексінің 84-бабында
Оқига болған жерді қарауга қатысушы маман тергеушіге өзінің консультацияларымен,
Тергеуші қойған сұрақтарға жауап беру үшін маман оқиға болған
Тергеуші тапсырмаларын орындап, маман сонымен бірге ер түрлі мән-жай
Маманның оқиға болған жерді қарауға қатысуы хаттамада бейнеленеді, онда
қолы қойылады.
Тәжірибеде оқиға болған жерді қарауға қатысуға сарапшыларды шақыру жиі
Маман және сарапшы арасындағы айырмашылыға олардың процессуалды жағдайымен айз^лада-лынады.
Сонымен, маман процессуалды аспектіде - арнайы танымы мен тергеушіге
Оқиға болған жерді қарауға қатысуға тергеуші, сондай-ақ, полицияның жедел
Оқиға болған жерді қарауды Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу
Жоғарыда көрсетілгеңдей, тергеуші нақты жағдайларға қарай қарауға қатысуға айыпталушыны,
Жалпыға белгілі болғандай, оқиға болған жер зерттелетін оқиға жайлы
Криминалистік зерттеуде пайдаланатын танымның ең көп таралған жалпы әдістерінің
Бақылаумен тығыз байланыста өлшеу әдісі қолданылады.Өлшеу таным әдісі болғандықтан
Танымның ең көп таралган және әмбебап әдістерінің бірі салыстыру
Оқиға орнын криминалистік зерттеу процессінде эксперимент кең қолданылады. Эксперимент
Тергеулік қарауда эксперимент әдісі негізінен қосалқы сипатта болады. Ол
Оқиға болған жерді криминалистік зерттеуде қолданылатын танымнын жалпы ғылыми
Материалдық модельдеуді қолдану оқиға болған жердің жоспарларын құрастыруда,
рын (верцияларын) құруда және оларды тексеруде қолданылады.
Криминалистикада дайыдалған және
Өз кезегіңде іздерді анықтау және табылған іздерді зерттеу әдістерін
Іздерді техникалық құралдарсыз анықтау жөне зерттеу әдістеріне әдеттегі түйсікпен
Оқиға болған жерді зерттеуде, матеметикалық әдістер кең қолданылып келеді.
Оқиға болған жерді зерттеуде сонымен қатар криминалистикамен дайындалған тактикалық
Тергеуші алдын ала зертеу барысында оқиға сипатын аныктап, ең
Алдын ала зерттеу кезінде оқиға болған жерді қарау шекаралары
Оқиға болған жерді толық зерттеу әдетте оның басталған орнын,
Зерттеудің жүйелік немесе тұтас әдісі. Оның мәні мынада, тергеуші
Оқиға болған жердің ортасы ретінде жасалған қылмыстың қүралы немесе
Сағат тіліне бағыттас және қарама-қарсы бағыттас бағыты бойынша зерттеуді
Оқига болған жерді толық зерттеу, бақылау және салыстыру әдістерін
Криминалистикалық зерттеуде қазіргі әдістердің бірі-оқига болған жерден табылған іздерді
Бұл аталған объектілерге мыналар жатады - оқига болған жер,
Оқиға болган жер мен қылмыс жасаган тұлғаның өзара байланысын
Жеке объектілерді зертгеуге мысалы,
Бірінші жағдайда біз, бұзып кірген объект және балтаның өзара
Екінші жағдайда, балтадағы қолдың ізі арқылы біз қылмыс жасаған
Оқиға болған жерді криминалистикалық зерттеуде оймен модельдеу көп қолданады.
Оқиға болған жерді зерттеуде көбінесе жеке болжамдар қолданылады. Жеке
Жеке болжамдарды
•табылған із жөнінде тұжырым және анализ жасау,
• айтылган ойдың дүрыстығын логикалық және практикалық тексеру,
•берілген түсініктен
түжырымды ұсыну.
Оқиға болған жерді зерттеуде болжамды құру және
Тергеушілер әдетте жағымсыз жағдайлар деп өзінің оқига жөнінде болжамын
Мысалы, дүкен бастығы М-нің озіне адамдар бүзақылықпен жабылғаны
Криминалистикадағы жалған жағдайлар - бұл
Қорытындыда, оқиға болған жерді зерттеуде жеке және
арнайы әдістер өзара тығыз байланыста болады, сол
арқылы зерттеудің диалектикалық мағынасын аша
түседі деуімізге болады.
2.2. Зерттеудің техникалық әдісі
Танымда сезім органдарының мүмкіндіктері шектеулі. Оны кеңейту үшін, оқиға
Қылмыстық іздерді табу мен зерттеуде техникалық әдістерді пайдалану бірінші
Жарықтындыру құралдарына әр түрлі тұрмыстық жарықтандыру құралдары (лампы, фонарьлар)
машиналардың фаралары) құралдар жатады.
Іздеу кұралдарына: механикалық құралдар, электромагниттік
табады); мәйітерді табуға арналған құралдар (қазіргі кезде мүндай құралдардың
3. Электромагниттік спектрдің көрінбейтін
сәулелерін көруге арналған жарықтандыру құралдары.
Бұлар электронды-оптикалық
Ультракүлгін жарықтаңдырғыштар техникалық майлардың, сілекейдің,
4. Жарық фильтрлері. Бүлар электромагниттік
спектрдің көрінетін бөліктеріндегі іздерді
қүжаттарды техникалық зерттеуде және суретке түсіруде
қолданылады. Көбінесе оқиға болған жерді зерттеуде
сары немесе көгілдір
Оптикалық үлкейткіш құралдар. Қарапайым үлкейткіш оптикалық құрал ретінде (2,5х
Іздерді табудың физикалық әдістері. Оған әр
түрлі реактивтер және олардың
іздерін анықтауга болады.
Іздерді табудың химиялық әдістері. Бұларға қол мен жалаң аяқтың
Оқиғаны зерттеу
газоанализатор, температураны өлшеу құралдары, ол арқылы өрт
Өлшеу қүралдары (милиметрлік
Екінші топқа оқиға болған жерден табылған іздер мен зерттеудегі
оқиға болған жердің жоспары мен схемасын құруға
сыртқы іздерді басып алуға арналған құралдар
(дактилоскопиялық пленка, жапсырмалы лента) және үлкен іздердің
3) фото-кино-ввдеоаппаратура барлық құралдарымен (объектив, жарық шығарғыш лампы, ұзартылған
4) оқиға болған жерді қарап
5) ірі іздерді алу үшін қолданылатын материалдар
мен құралдар
6) майда іздерді алу
арнайы құралдар (скальпель, пинцет, ине), пластикалық
Техникалық құралдарды сақтау және қолдану мақсатыңда ыңғайлы болу үшін
Маман-криминалистің сомкесінде көптеген құралдар
Техникалық кұралдардың көбеюі сонымен бірге оған сәйкес жаракатындырылған көліктің
2.3. Табылған іздердің тіркеу
нәтижелерін зерттеу және алудың әдісі
Оқиға болған
оның қасиеттерін және оқиғадағы
жеке түрлері қалыптасқан. Оқиға болған жерді зерттеу
ісінің нәтижелерін сипаттау шартта түрде бағыттық,
жалпылама, нақты және бөлшектеп сипаттау болып бөлінеді. Бағытты бағдарлауда
мән-жайының сипаттамасы белгілі
Оқиға болған жерді
Кұрылымы жөнінен хаттама
Кіріспе бөлімінде оқиға болған жерді қарауға
қатысқандар жөнінде мәлімет пен оның уақыты мен қай жерде
Сипаттаушы бөлімінде оқиға болған жердің тұтас жәнә жеке бөліктеріндегі
енгізіледі.
Қазіргі таңда ғылым мен техниканың дамуымен оқиға болған жерді
Оқиға болған жердің жоспарын, жекелеген іздер мен
Оқиға болған жердің жоспары бағыттық, жалпы және бөлшекті болып
Оқиға болған жердің жоспарында масштабтың өлшем бірлігі және шартты
Оқиға болған жердің жағдайын тұтас, оның жеке
Суретке түсіру криминалистикада қалыптасқан сот фотографиясының ережелері бойынша жүзеге
Техникалық қүралдар мен әдістердің көмегімен табылған іздердің көшірмесін алуға
Іздердің көшірмесін көбінесе оқиға болган жерден ізді алуға немесе
Оқиға болған жерді қарауды бейнетаспаға
жазып алу. Бұның оқига болған жерді қарау жөнінде
хаттама жазуға кемегі болады. Осы мақсатта магнито-
фондар мен диктофондар қолданылады.
Фонограмма зерттеу ісінде қосымша техникалық құрал болып табылады, әсіресе,
Кейбір жекелеген объектілердің бұзылмауы
үшін оларды бекітіп қояды. Оған колданылатын әдіс
объектінің материалына, іздің
Мысал, әйнектегі қолдың ізін порошок арқылы алады
да, оны йодтың буы арқылы бекітеді және керісінше. Жердегі
Ізді бекіту. Оқиға болған жерде табылған іздерді зерттеу барысында
Жекелеген табылған заттар түріндегі іздер тұтас қалпыңда алынады. Мұңдай
Әйнектегі іздер немесе зат түріңдегі іздер, сол
затпен бірге қоса (стакандагы қолдың
Зат түріндегі іздер сол заттан
Іздерді алуға мүмкіндік болмайтын жағдайларда, оның көшірмесі алынады. Ол
Оқиға болған жерден алынған іздер жинақталады. Оған белгілі бір
Криминалистика пәнінің негізін құрайтын объективтік заңдылықтарды одан
• алдын ала тергеу, сот тергеуінің
• қылмыстардың
• қылмысты азайту үшін криминалистік сақтық шараларын
• шет елдердегі криминалистика ғылымы жетістіктері мен
Криминалистиканың нақты міндеттері тез уақыт аралығында орындалатын сипатта болып
Осы жерде криминалистика пәнінің міндеттерімен қатар оның негізгі қызметтерін
• танымдық цызметі, яғни криминалистикамен жалпы таныстыру;
• әдістемелік қызметі, бұл криминалистика ғылымы мен
• түсіндірмелік қызметі, криминалистика пәнінің ғылыми
• жүйелендіру қызметі, бул
• құрастырмалық
• криминалистік зерттеу қорытындыларын практикаға енгізу қызметі;
• болжау қызметі, бул цылмыспен куресте
Криминалистика жүйесі ғылымының
Криминалистиканың жалпы теориясы криминалистика пәнінің әдістемелік негізі, оның ішкі
Криминалистік техника бөлімінде заттай дәлелдемелерді және іске қатысты деректерді
Криминалистік техниканың күрделі де, негізгі салаларының бірі-криминалистік фотография, Бұл
Адамның түр-әлпетінің белгілері туралы деректерді пайдалану жиналып, бекітілген ацпаратты
Ақпаратты талдап, багалау нәтижесі бойынша оны пайдалану багыттары мен
Бірінші жағдаят (ситуация) — ішкі істер органдарына белгісіз және
Түр әлпеті бойынша шұлғаны анықтау жедел, тергеу, сараптық әдістер
Екінші жағдаят- бақылауда болатын, бірақ әлі танылмаған адамның тұлғасын
Үшінші жағдаят- танылмаған мәйіт табылғанда пайда болады. Адамның түр-әлпеті
Көп жагдайда ішкі істер органына болған қылмыстың куәгерлерінің қылмыскердің
Бірақ әрқашан ойдағы бейнені аталған мақсаттарда тікелей пайдалану мүмкін
Сипаттау арқылы сәйкестендіруші объектіні іздеуші жедел қызметкер немесе оның
Фотосуреттер, түр-әлпет белгілері туралы ақпараттың ең объективті және мазмұнды
Сонымен қатар оларды сот-портреттік сараптама жүргізгенде тұлғаны анықтау үшін.
Жедел іздестіру шараларын жүргізу барысында тұлганы анықтау үшін «субъективтік
Өзінде құжаты жоқ және өзінің шын атын жасырушы адамның
Қаза тапқан, өлген адамдардың тұлғасын анықтау үшін әдетте сипаттау,
Танылмаған
салыстырылады. Сонымен қатар қаза тапқан, өлген адамдардың тұлгаларын анықтау
Қаза тапқан өлген тулганы тіркеу әдісі арцылы аныцтаганда маскалардың,
Бұл бейнелер хабар-ошарсыз кеткен тулгалардың карталарындагы фотосуреттермен салыстырылады. Егер
Түр-әлпеті бойынша тулганы сәйкестендіру жоғарыды аталған ақпарат көздерін әр
Бұл белгілердің ерекше айырмашылыңтары болса оларды әрі қарай салыстырмайды,
Фотосуретте бейнеленген тур-әлпеті бойынша тұлганы анықтау әдетте сот-портреттік сараптаманы
Сараптамаға ұсынылган материалдар қойылатын талаптарга сәйкес олардың цайдан алынганы
Сот-портреттік сараптаманың бірінші кезегінде объектілер мен оларды сырт келбетінің
Екінші талдау кезіндео бъектілерді жеке зерделейді. Фотосурет бойынша элементтер
Үшінші салыстыру кезеңінде анықталған белгілер жеке салыстырылады, оның барысында
Фотосуретте бейнеленген түр-әлпеті бойынша түлганы аныцтау әдетте сот-портреттік сараптаманы
Сараптамаға ұсынылган материалдар қойылатын талаптарга сәйкес олардың қайдан алынғаны
Сот-портреттік сараптаманың бірінші кезегінде объектілер мен оларды сырт келбетінің
Екінші талдау кезіндеобъектілерді жеке зерделейді. Фотосурет бойынша элементтер өлшенеді.
Үшінші салыстыру кезеңінде анъщталган белгілер жеке салыстырылады, оның барысында
Қылмысты ашу және тергеу тәжірбиесінде цолданатын адамның сыртқы келбетінің
Субъективті бейнелеу адамды немесе оның бейнесін көзбен бір немесе
Объективті бейнелену адамның келбетін арнайы цуралдар мен әдістер арцылы
Субъективті бейнеленгенде-ойдағы бейне ; сипаттама; субъективті портрет жатады объективті
Субъективті бейнелеудің кең тараған түрі- ойдағы бейне. Ол көп
Бақылаушы адам мен бақылаудағы адамның ара қашықтығына, жарықта, бақылау
Сипаттама табиғаты әдетте субъективті болады , себебі ол әр
Еркін сипаттама - бұл куәгердің, өз көзімен көрген адамның
қолданатын сөздермен берген сипаттамасы.
Куәгердің еркін әңгімесі барысында алынган қылмыскердің сырт келбеті белгілері
Бұл жагдайда көмекші
Жүйеленген сипаттама- бұл ауызша портрет әдісі бойынша сипаттау. Бұл
Ауызша портрет әдісі бойынша жасалган сипаттаманы келесі ережелерге сүйеніп
- сыртқы келбеттің
- сырт пішіннің элементтері қырынан, қарсы алдынан, қажет
- сипаттама жүйелі құрастырылады: жалпыдан жеке ; жоғарыдан
- ерекше белгілері аталады.
Кейде сипаттама бойынша анықтаудағы тұлғаның сыртқы келбетін ңиын болады.
Субъективті портрет бейнесі ойында бір адамның немесе оның айтуынша
Субъективті портреттердің маңызы зор , өйткені олар адамның түр-келбеті
Қазіргі криминалистика тәжірбиесінде субъективтік портреттің негізгі төрт турі бар:
Субъективтік портретті дайындау үшін әр турлі техникалық құралдары қолданылады.
Портретті дайындау кезеңінде куәгерлердің тұлғалыц сипаттамасы, қабылдау жагдайлары зерттеледі.
Субъективті портреттің бастащы вариантын жасаудан, оны нацтылаудан түзетуден, портреттің
Соңғы рәсімдеу кезеңінде портретті жасау әрекеттері бекітіледі. Аныцтама жасалып,
адамдар қол қояды.
Соңғы уақытта субъективті портретті қолдану аясы кеңіді. Оны түрі
3-тарау. Сот- медициналық экспертизасының жүргізілу реті Эксперттің құқықтары
Сот- медициналық экспертизасының жүргізілу реті
Анықтама тергеу және сот уайымдарының тәжірибелік әрекетінде туатын сұрақтарды
Сот медициналық эксперттің, қорытындысы-тергеу және сот процесіндегі бірден-бір дәлел.
Қылмыстық –процестік кодексте ол куә, жәбірленуші, күдікті, жазаланушы берілгендерімен
Арнайы маман қатысатын тергеу әрекеті бастамас бұрын тергеуші маманның
Маманның міндеті: шақыруға бару, тергеушінің дәлелдерді анықтау, табу
Ең алдымен экспертиза жүргізу үшін сот медицинасы саласындағы манады
Мәйіттің сот-медициналық экспертизасы
Эксгумацияланған сүйектерді визуальды кезде олардың түсінің біртіндеп өзгергені және
Айта кететіні, сілтіленген аз гумасты қуатты қара топырақта
Эксгумацияланған мәйіттерді зерттеу ерекшелігі
Эксгумация-жерленген мәйітті жерден қайта алу-сот медициналық эксперті мен айғақтаушылардың
Эксгумация және мәйітті қоргау жерленгеннен кейін әртүрлі мерзімде жүргізіледі.
Эксгумация жүргізілетін жағдайдка, алғашқыда мәйітті жерден алуға рұқсат
Мәйітті сот-смедициналық зерттелгеннен кейін табытқа орналастырып, қайта көмеді.
Молаға алғашқыдағы көріністі қайта қалыптастырады. Эксгумация жүргізудің алдында және
Оқиға болған жерде жүргізілетін тергеулік
қарауда пайда болатын криминалистикалық зерттеудің ерекшеліктері.
Оқиға болған жерді криминалистикалық зерттеуді танымдық әрекет ретінде қарастыру
фактілерді анықтау,
белгілі бір затты тану қылмыстық-қүқықтық
заңда анықталған;
танымдық процестің белгілі бір формада жүзеге
асуы;
арнайы қызметтегі адамдар
міңдеттері, құқықтары заңда анықталған;
•таным құралдары және оларды қолдану қылмыстык іс жүргізу заңында
Бұлардың барлығы оқиға болған жерді қарауда өз мәнін табады.
Табылған іздер бойынша тергеуші ойша оқиғаның мүмкін моделін, механизімін
Ол үшін тергеуші криминалистикалық заңдылықты, яғни қылмыс жасалған әдіс
Оқиға болған жерді криминалистикалық зерттеуде танымдық әдістердің қолданудың ерекшеліктерін
Оқиға болган жерді криминалистикалық зерттеу спецификасы қарау хаттамасындағы кезеңнің
Егер, тергеулік қарау барысында техникалық құралдар қолданылса, ол жөнінде
Заң (Қазақстан Республикасының Қылмыстық,
іс жүргізу кодексінің 227- бабы) оқига болған жерді қараушыға
Зерттеудің нәтижелері объектілер белгілерін
тауып, оны тіркеу және іздерді
Тергеушінің іздерді табу механизмін ашатын
және сол табылған
4. Барлық көрсетілген объектілердің белгілері
қылмыстық іске қатысушыға түсінікті және көрнекті етіп тіркелуі тиіс.
5.Табылған белгілерді хаттамаға тіркеу, оны
нақтылайтын және толықтыратын криминалистикалық әдістермен жүзеге асырылады.
Зерттеу нәтижелерінің дұрыстығы сот арқылы анықталады. Сот тергеушінің келтірген
Оқиға болған жерді эксперттік зерттеу барысында (криминалистикалық,
оқиға болған жердегі іздің пайда болу жағдайы
мен табылған орынның бір-біріне байланыстылығы;
іздердің пайда болу жағдайы мен ерекшеліктері.
Оларды лабораторияға апару немесе көшірмесін алу
мүмкіндігі жоқ кезеңде;
оқига болған жердің топографиясын оқып-
үйрену кажетгілігі.
Қылмыстың жеке элементтерін объективті жағынан анықтау үшін трасологиялық және
кедергі қай жағынан, іштен бе әлде сырттан бұзылғанба (есік,
бұзып кіру барысында есікті бекіткіштер (құлып, жылжытпа) қандай жағдайда
кедергіні бұзып кіру әдісі табылған ізге сәйкес келеме?
соқтығыс кезіндегі транспорт құралдарының өзара орналасуы қандай?
жол оқиғасының механизмі қандай?
Оқиға болған жердің жағдайын баллистикалық сараптама арқылы зерттеуде келесі
-оқиға болған жерде табылған, бүлінген
объектілерде оқтардың ізі бар ма?
- қай бағытта
- оқ қандай бағытта кедергіні бұзған?
ату кезіңде қару-жарақпен
Оқиға болған жерді зерттеуде баллистикалық сараптаманың кейбір
cұрақтарға жауап
Осы сұрақты шешу үшін эксперт тергеушімен және күдікті адаммен
Сарапшының қорытындысы бойынша жәбірленуші атыс
Сарапшымен бірге жүргізілген оқиға болған жерді қарау кезеңі мен
Бұл жоғарыдағы құжаттардың жазылу уақыты әр түрлі болуы мүмкін.
Оқиға болган жерді криминалнстикалық зерттеу тек тергеулік қарау кезінде
Берілген жауапты оқиға болған жерге барып тексеру мен нақтылау
Оқиға болған жерді зерттеуді тергеуші жүргізеді және алған жауаптардың
Окиға болған жерді криминалистикалық зерттеуде тергеу
Тергеу эксперименті - іс жөніңде жиналған дәлелдерді тексеру, тергеулік
Практикада көп кездесетін тергеу экспериментінің түрлері:
а) қандай да бір фактіні, қүбылысты бақылауга
мүмкіндік беретін тергеу экспсрименті;
б) қаңдай да бір әрекетті жасау
анықтайтын тергеу эксперименті;
в) кандай да бір
анықтайтын тергеу эксперименті;
г) оқиға механизімінің
анықтайтын тергеу эксперименті;
д) тергеу барысында табылған
кезеңін анықтайтын тергеу эксперименті болады.
Оқиға болған жерді криминалистикалық зерттеуде сезіктіні тану үшін көрсету
Кейде жәбірленуші оқиға болған жерді біледі де, оның қайда
Оқиға болган
Оқига болған жерді криминалистикалық зерттеуде келесі әрекетгер жүргізеді:
• оқиға болған жерді қарау;
саралтама тағайындау;
жауапты окиға болған жерді тексеру мен
нақтылау;
тергеу эксперименті;
сезіктіні тану үшін көрсету;
үй-жайларды тінту.
Оқиға болған жерді криминалистикалық зерттеудің себептері, әдістері және қолданылатын
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстан Республикасының Конституциясында -"Қазақстан
Республикасының ең қымбат қазынасы, адам және адам өмірі, құқықтары
Дипломдық жұмыстың мазмұны төрт тараудан тұрады. Бірінші тарауында Оқиға
бөлінген. Әртүрлі жағдайларда кісі өлтіруді тергеудің кримналистік ерекшекліктері жан-жақты
Тақырыпты зерттеу барысында қоғамға және тұлғаға қауіпті кісі өлтіру
Сезіктінің және айыпталушының алдын- ала тергеуде кінәсіздік презумпциясы принципін
Қылмыстық іс жүргізу заңында қандай жағдайда сезікті жөне айыпталушы
Құқықтық мемлекетті қалыптастыру процесінің жалпы жүйесінде өтпелі кезең ретінде
- Қазақстан Республикасы Конституциясының ережелерін ( 1995 жылғы 30
- адам құқығын барынша сақтауға және қорғауға бағдарланған бірыңғай,
- құқықты тұрақтандыру;
- құқықтың мүлтіксіз орындалуына қол жеткізу яки бұриаланған құқықты
Қылмыстық процеске қатысушылар деп қылмыстық істерді тергеуге және
Ғылымда процеске қатысушылар мәнінің сыртқы жағын түрліше түсіну байқалып
Процесс субъектілері мен қатысушыларына бөлу біршама жасанды сипат алып
Процеске қатысушылар мәнінің ішкі жағы да айтыс туғызуда. Процеске
Процеске қатысушыларға жататын адамдар түсінігінде мынандай үш көзқарас барынша
Бірінші көзқарасқа сәйкес, мүдденің бар-жоғына қарамастан іске белгілі бір
Барынша көп қолдаушылар тапқан екінші көзқарас процеске қатысушылар деп
Үшінші көзқарас қылмыстық сот ісін жүргізуде «процеске қатысушылар» категориясының
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы. 1995 ж.
2. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі, Алматы,
3. Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі,
4. Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексіне түсіндірме, Алматы,
5. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі,
6. Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексі,
7. Қазақстан Республикасының Заңы «Қылмыстың жасалуына
8. Қазақстан Республикасының Заңы «Қылмыстық
Қосымша әдебиеттер
1. Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу құқығы. Б.Төлеубекова,
2. Заң газеті, 2/Х-2002 ж.
3. Подозреваемый в Советском уголовном процессе. С.Бекешко,
4. Право подозреваемого. В.Совицкий, Алматы, 1990 г.
5. Расширить условия признания лиц подозреваемым И.Лисогор, М.,
6. Тергеу әрекетінің тактикасы. С.Еркенов, С.Султанов,
7. Қазақстан Республикасының қылмыстық қүқығы, Алматы, Ағыбаев А.,
8. Субъект преступления по уголовному
9. Қылмыстық құқық. С.Рахметов, Е.Алауханов, Алматы, 2001ж.
10. Адвокат
11. Уголовная ответственность
12. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2002 ж. 2-сәуірдегі «Кәмелетке
13. Санаға сілкініс, тәрбиеге серпіліс қажет.
14. Участники уголовного процесса, Москва, 1997 г., Р.Рахунов.
15. Словарь основных
16. Жасөспірімдер тәрбиесі мектептен бастау алады.
17. Қылмыстық құқық, Алматы, 1998 ж.,
18. Уголовный
Казахстан
19.Уголовное право Республики Казахстан, Г.Поленов, Алматы, 1999г.
20. Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу
21. О сущности дознания и
22. Алдын-ала тергеудің аяқталуы ,
23. Алдын-ала тергеуді тоқтата тұру,
24. Учебник уголовного процесса
25. Уголовный процесс, под. ред.
26. Агафанов П.Н. Порядок судебного разбирательства по уголовному
27.Загорский Г.Н. Судебное разбирательство по уголовному делу. М.1985.
28.А.М.Дворянский. Организация и методика работы прокурора судебных стадиях уголовного
29.Пастухов М.И. Реабилитация невиновных. Основы правового института. Минск
30.Короневский Ю.В. Государственные обвинение в в условиях судебной
31. Леви И.А. и др., Получение и проверка показаний
32.Барабаш С.А., Володина М.М. Прекращение уголовных дел по
33.Белозеров Ю.Н., Юфимевич С.П. Обвинительное заключение в уголовном процессе.
32.Божьев А. Прекращение дел на досудебных стадиях. //Россия. Юстиция.
33.Быков В. Основание приостановления производства по уголовному
34.Шимановский В.Сроки содержания под стражей на предварительном следствии. Порядок
35.Ознакомление с материалами уголовного дела. // Законность. 1994. №
36.Пашкевич П.Ф.Свидетельские показания:вопросы обеспечения правдивости и рационального использования //
37.Михайленко А.Р.Роль потерпевшего и свидетеля в обеспечения законности на
38.Вышинский А.Я. Теория судебных доказательств в советском праве. М.,1950.
39. Рахунов Р.Д. Участники уголовно-процессуальной деятельности. М.,1961. С.179.
40.Голунский С.А.Вопросы судопроизводства и судопроизводства в новом уголовно-процессуальном законодательстве.
41.Болотин С.В. Орган дознания в системе уголовно-процессуальных правоотношений: Дис.,
2
55
«Сезікті мен айыпталушының процесуалдық жағдайы»
Тергеу қарауы, эксгумация, куәландыру
Оқиға жері күзетімтінін тексеру
ЖОЛ - КӨЛІК АПАТТАРЫ ЖӘНЕ СТАТИСТИКАЛЫҚ МӘЛІМЕТТЕР
Қазақстан тарихын оқытудың ерекшеліктері, сабақтар типтері
Ішкі істер органдарының жүйесіндегі штабтың рөлі
Арам пиғылды қылмыстардың ішінде кең тарағаны ұрлықтар
МЫСАЛ ЖАНРЫН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
Қазақ жұмысшыларының аздығы
Ұрлық қылмыстарын криминалистикалық тергеу әдістемесі