Республикалық бюджет
МАЗМҰНЫ
Кіріспе…................................................................................................................
І тарау. Мемлекеттік бюджеттің экономикалық
1.1. Мемлекеттік бюджеттің экономикалық мәні
1.2. Бюджет мемлекеттің қаржылық жоспары
ІІ тарау. ҚР-ның мемлекеттік бюджет жүйесі
2.1. ҚР-ның мемлекеттік бюджет жүйесі............................................
2.2. Мемлекеттік бюджет кірістері мен шығыстарының
мен құрылымы....................................................................................
Қорытынды ..........................................................................................................
Қолданылған әдебиеттер тізімі ........................................................................
КІРІСПЕ
Бүгінгі таңда Президентіміз Нұрсұлтан Назарбаевтің алдымызға міндет етіп
Мемлекеттік бюджет ұлттық экономиканы бақарудың басты механизмдерінің бірі.
Шығындар мен салықтар арқылы бюджет экономика мен инвестицияларды
Қаржылық жоспарлау процесінде бюджет ұлттық шаруашылықтың салаларына және
Курстық жұмыстың мақсаты –– еліміздегі мемлекеттік бюджеттің маңызын,
Қазақстан Республикасында экономикалық реформаларды
2005 жылы қаңтар айының 1
Жаңа Бюджеттік кодекстің ережелері біздің республикамыздың бүгінгі
Қаржылық байланыстардың орасан зор
АННОТАЦИЯ
Курстық жұмыста ҚР-ның мемлекеттік
Қазақстан Республикасының Бюджеттік кодексінің
Курстық жұмыс
кесте мен 2
І тарау. Мемлекеттік бюджеттің экономикалық
1.1 Мемлекеттік бюджеттің экономикалық
Бюджет --- ол жалпы қаржы
Қазақстан Республикасының Бюджеттік кодексінің
Бюджет әр мемлекетке өзінің экономикалық,
Бюджет қаржы жүйесінің орталық тізбегі болғандықтан, ол сол
Экономикалық әдебиет (заңдар, монографиялар, оқулықтар, ғылыми
«Бюджет» деген көптеген ұғымға сүйене отырып, ол келесідей
Ол өз алдында жеке бір
Ол мемлекеттің ақша қаражаттарының
Ол экономиканы реттеуге арналған
Ол мемлекеттің негізгі қаржы
Ол барлық бюджеттік қарым-қатынасқа қатысушылар міндетті
Бюджет экономикалық қарым-қатынасқа негізделгендіктен объективті
түрде сипатталады. Өз алды бюджеттік сала болуы
Сондықтан, Бюджет кодексінде мемлекеттік бюжетке мынадай
Бүгінгі күнгі мемлекеттің бюджеті
Құндылық бөлудің айрықша аумағы ретінде бюджет арнайы
Құндылық бөлудің айрықша аумағы ретінде
Бөлулік қарым-қатынастың айрықша экономикалық
Ұлттық экономика салалары, аумақ, экономика секторлары
Құндылық бөлудің ерекше бір кезеңін атқарады, яғни жалпы
Бюджеттік бөлу пропорциялары мен формалары әрбір
Бюджеттік бөлу аумағы қаржы
Жоғарыда айтылғандай, мемлекеттік бюджет басқа
лық категория сияқты өндірістік қарым-қатынасқа негізделеді және өзіне
Бюджеттік іс-әрекет жүргізу мемлекеттің
Мемлекеттік бюджет ұлттық экономиканы басқарудың басты механиз-мдерінің
Ақырында, мемлекеттік бюджет орындалуы міндетті
Схема- 1
Мемлекеттік бюджеттің сапалық сипаттамасы
НЕГІЗГІ ҚАРЖЫ ЖОСПАРЫ ҚОН-
ДЫРМА БӨЛІГІ
(СУБЪЕК-ТИВТІ ЖАҒЫ)
МЕМЛЕКЕТ ЗАҢЫ
ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ
ДАМУДЫ БАСҚАРУ МЕХАНИЗИІ
БАЗИС
БӨЛІГІ
(ОБЪЕК- ТИВТІ ЖАҒЫ) МЕМЛЕКЕТТІҢ
ОРТАЛЫҚТАНДЫРЫЛҒАН
АҚША ҚОРЫ
РЕСУРСТАР
ЭКОНОМИКАЛЫҚ КАТЕГОРИЯ
ҚАТЫНАСТАР
М Е М Л Е К Е Т
Нарықтық механизмге көшу жағдайында мемлекеттік
1.2 Бюджет мемлекеттің қаржылық
Бюджеттің әрекет етуінің барлық ұйымдастырушылық
формадағы шаруашылық өз алды болжам-жоспарлық жүргізуді талап
Негізгі қаржылық жоспардың арнайы
Қаржы жоспары ретінде бюджет, бір
Мемлекеттің бюджеттік - салық
бюджет арқылы і ске асырылады. Мемлекеттің
ол халықтың ауқаттылығын жоғарлату мен экономикалық
Осындай күрделі мәселелерді шешуге және еліміздің жалпы экономика
Мемлекеттік бюджеттің экономикалық маңызы жалпы
Ұлттық табысты қайта бөлу;
әлеуметтік саясатты қаржымен қамтамасыз
экономиканы реттеу мен ынталандыру;
ақша қаражаттарының орталықтандырылған қорын
Ұлттық табыс пен жалпы ішкі өнімдердің құндық
де мемлекеттік бюджет осы функция арқылы өзінің
жаттарын орталықтандыру мен оны жалпымемлекеттік
Мемлекеттік бюджеттің бөлу мен
Бөлу функцияның мазмұны қоғамдық
Салааралық қайта бөлу, бір жағынан,
Ақша қаражаттарын өндірістік және өндірістік емес
Бөлу функцияны ішкі өнімнің бөлінген құнын қайта бөлуге
Бөлу функциясының әрекет ету шекарасы бюджетпен қатынасқа түсе-тін
Бюджеттің бұл функциясы ақша
береді де экономиканың жоғары өсу қарқынына жетуі
Бюджеттің бақылау функциясының негізін
Бюджеттің бақылау функциясы бәрін қамтушы
Қазіргі заманның шарттарына сәйкес бюджеттің бақылау функциясы
Мемлекеттік бюджет категориясы объективті
Бюджеттік механизм,бюджеттік саясатты шынайы түрде іске асырушы
салық саясаттың функциялары қорытынды
а) нарықтан тыс қызмет көрсету (қоғамдық сипаттағы қызметтер:
денсаулық сақтау, қорғаныс және т.б.);
ә) кірістерді қайта бөлу
б) мемлекеттік ретеу (монополияға
ету және т.б.);
в) мемлекеттік бақылауды іске асыру
Мемлекеттік бюджетті,жалпы басқа да экономикалық категориялар се-кілді
Экономикада тауарлы-ақша қатынас болғандықтан экономикалық про-порциялар екі
Реттеу құралы ретінде мемлекеттік бюджет
Мемлекеттік бюджетті - экономиканы басқару құралы ретінде сипаттай
Бюджеттік механизм --- ол бюджеттік
ІІ тарау. ҚР-ның мемлекеттік бюджет жүйесі
2.1 ҚР-ның мемлекеттік бюджет жүйесі
Мемлекеттік органдардың өздерінің функцияларын орындауы үшін басқарудың барлық
Дүниежүзінің әр түрлі елдерінде бюджет құрылысы мемлекеттің құрылысына,аумақтық-әкімшілік
Бюджет құрылысында басты орынды бюджет жүйесі алады,ол эконо-
Бюджет жүйесінің құрамы елдің ұлттық-мемлекеттік құрылымымен анықталады. Мемлекеттің
мемлекеттік бюджет немесе федералдық бюджет немесе орталық мемлекеттің
федерация мүшелерінің бюджеттері (АҚШ-та штаттардың, ГФР-да жерлердің (ландтардың),
жергілікті бюджеттер.
Унитарлық (біркелкі) мемлекеттерде екі буынды бюджет жүйесі қолда-нылады:
түрлі дәрежесі болуы мүмкін, бірақ, әдеттегідей, әлеуметтік-экономикалық
Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі бюджет құрлымының унитарлық типімен
қарудың Президенттік нысаны және сайланатын Парламенті бар
Схема - 2
Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі
Қазақстан Республикасының
бюджет жүйесі
Мемлекеттік (төтенше мемлекеттік) бюджет
Ұлттық қор
Республикалық бюджет
Жергілікті бюджет
Республикалық маңызы
бар қала бюджеті
Облыстық
бюджет
Астана
бюджеті
Ауылдық округтер мен
кенттердің бюджеті
Астана
ауданының
бюджеті
Республикалық
маңызы бар қала
ауданының
бюджеті
Қазақстан Республикасында жиынтығында мемлекеттік бюджетті құрайтын бекітілетін,атқарылатын және
- республикалық бюджет;
- облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың, астананың
бюджеті;
-ауданның (облыстық маңызы бар
Қазақстанда төтенше немесе соғыс жағдайында төтенше мемлекеттік бюджеттің
1991 жылы Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі түбірлі өзге-рістерге
Бюджет кодексіне сәйкес,мемлекеттік бюджет-араларындағы өзара өтелетін операцияларды есепке
Мемлекеттік (республикалық) және жергілікті (муниципалды) бюджет-тер кез-келген басқа
Қазақстан Республикасы
республикалық бюджетте шоғырланған.
Республикалық бюджет - бұл салықтық және басқа да
жалпыреспубликалық бағыттарын жүзеге асыруға арналған орталықтанды-рылған ақша қоры.
Жергілікті бюджет (әкімшілік-аймақтық бірліктердің бюджеттері)-облыстық бюджет, республикалық маңызы
Бюджет кодексімен айқындалған салықтық және басқа да түсімдер
Бюджет заңнамасымен айқындалған салықтық және басқада түсімдер есебінен
Тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет Қазақстан Республикасының
Төтенше мемлекеттік бюджетті бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті
Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында төтенше немесе соғыс жағдайын
Төтенше мемлекеттік бюджеттің қабылданғаны туралы Қазақстан Республикасының Парламенті
Төтенше мемлекеттік бюджеттің қолданылу уақытына тиісті қаржы жылына
Төтенше мемлекеттік бюджет төтенше немесе соғыс жағдайы
Төтенше мемлекеттік бюджеттің қолданылуы тоқтатылғаннан бастап республикалық және
Қазақстан Республикасының жекелеген жерлерінде төтенше жағдай енгізілген ретте
Қазақстан Республикасының бірнеше аймақтарының аумақтарында бір мезгілде төтенше
Бюджет жүйесінің жұмыс істеуі бюджеттердің әртүрлі деңгейлерінің өзара
Бюджеттің бірлігі қағидаты бюджет жүйесін ұйымдық-экономикалық орталақтандырудың дәрежесін
Бюджеттердің бірлігі біріңғай бюджет заңнамасын қолданумен,соның ішінде ғана
Алайда бюджеттердің бірлігі бюджет жүйесін құрудың маңызды қағидаты
Биліктің әрбір органы өз бюджетін жасайды, бекітеді және
Бюджеттің толықтығы бюджетке үкіметтің барлық қаржы операцияла-рының, оның
Бюджет іске асатындай болуы тиіс, нақты экономикалық және
Реалистік қағидаты-параметрлердің экономиканың ағымдағы жай-күйі-нің көрсеткіштеріне, сондай-ақ Қазақстанның
Реалистік қағидаты бюджет тізімдемесін бұрмалаудың болдырмау және бұзылудың
Транспаренттілік қағидаты-бюджет заңнамасы саласындағы норматив-тік құқықтың актілерді,бекітілген бюджеттерді
Дәйектілік қағидаты дегеніміз мемлекеттік басқару органдарының бюд-жет қатынастары
Тиімділік пен нәтижелік қағидаты –бұл бюджеттік бағдарламалардың паспорты
Басымдық қағидаты - бюджеттік процесті республиканың немесе аймақтың
Жауапкершілік қағидаты - бюджеттік процеске қатысушыларды бюджет заңнамасын
Бюджеттердің жариялығы қағидаты - бекітілген бюджеттер мен алдағы
Бюджет кірістерінің қалыптасуы (ең алдымен салықтар,алымдар арқылы) бюджет
Бюджет жүйесін құрудың барлық қағидаттары өзара үйлестірілген және
Нақтылы жағдайда бұл қағидаттардан жиі ауытқиды.Мысалы,кейде бюджеттің бірлігі
Бюджет жүйесі реттеуші кіріс көздерін пайдалану,мақсатты және аймақ-тық
Кірістер мен шығыстардың егжей – тегжейлі тізбесі мен
Біріңғай бюджеттік сыныптама біріңғай және бюджеттердің барлық
Бюджет түсімдерінің сыныптамасы бюджет заңнамасына негізделген барлық деңгейлер
Бюджет шығыстарының функциялық сыныптамасы барлық деңгейлер бюджеттің шығыстарын
Бюджет шығыстарын функциялық сыныптауды топтастыру мынадай деңгейлерден тұрады:
Функциялық топ - салалық белгілері мен функциялық бағыты
Бюджет шығыстарының функциялық сыныптамасының негізінде бюджеттік бағдарламалар әкімшілерін,
Мелекеттік басқарудың функциялары мен мемлекеттік саясатты жүзеге асыру
Экономикалық нәтижелерге қарай бюджеттік бағдарламалар былайша атқарылады:
- ағымдығы бюджеттік бағдарламалар, олар тұрақты
- дамудың бюджеттік бағдарламалары, олар бюджеттік инвестицияларды
Белгілі бір функцияларды атқаратын мемлекеттік басқару деңгейіне
Жүзеге асыру тәсіліне қарай бюджеттік бағдарламалар бір әкімші
Бюджеттік бағдарламалардың тиімділігін бағалау үш стадияда –бюджеттің жобасын
Жоғарғы және төменгі бюджеттердің бюджет процесіндегі қатынас-тары
Бюджет кодексіне сәйкес бюджет процесінде облыстық бюджеттің,
Бюджетаралық қатынастар мемлекеттік басқарудың деңгейлері арасында функциялар мен
Үкімет пен орталық мемлекеттік органдарының, облыстардың жергі-лікті атқарушы
Шығыстардың өкілеттерін немесе түсімдердің жекелеген түрлерін бюджеттің
Бюджетаралық қатынастар мынадай қағидаттарға негізделеді:
1) Облыстар, республикалық маңызы бар қалалар, астана бюджеттерінің
2) Түсімдерді тиімді бөлу , ол түсімдердің ара
а) төменгі бюджеттерге тұрақты сипаты бар, сыртқы
б) мемлекеттік мекемелер көрсеткен қызметтер үшін төлемақы болып
в) қайта бөліну сипаты бар, сондай-ақ салық базасы
г) салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
д) нақты аумақтық байланыстылығы бар салықтық баазадан алынатын
3) Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық бірліктерінің
4) Жергілікті атқарушы органдардың бірдей деңгейде мемлекеттік қызмет
5) Мемлекеттік қызмет көрсетуде ұсынудың барынша тиімділігі мен
6) Мемлекеттік қызмет көрсету деңғгенйін оны алушыларға
7) Бюджеттің әрбір деңгейінің алынған ресми трансферттер мен
Бюджетаралық қатынастар:
1) республикалық және облыстық бюджет,республикалық маңызы бар қала,
астана бюджеттің араасында:
а) ресми трансферттер;
б) бюджеттік кредиттермен;
в) кірістерді бөлу нормативтерімен реттеледі;
2) облыстық және аудандық бюджеттер арасында:
а) ресми трансферттермен;
б) бюджеттік куредиттермен;
в) кірістерді бөлу нормативтерімен реттеледі;
Ресми трансферттер жалпы сипаттағы трансферттер ағымдағы нысана-лы трансферттер,дамуға
Бюджетаралық қатынастарды реттеу нысандарын айқындаған кезде бюджеттер деңгейлерінің
Нысаналары трансферттермен мен кредиттерді жергілікті атқарушы органдар тек
Нысаналы трансферттер мен кредиттердің қаржы жылы ішінде пайдаланылмаған
Бюджетаралық реттеу-теңгерімділік мақсаттарында жоғарғы бюджет ресурстарының бір бөлігін
Бюджеттік алынымдар- заңнамалық актілермен немесе маслихаттардың шешімдерімен бекітілген
Субвенциялар - төменгі бюджеттердің жоғарғы бюджеттерден заңнама-лық актілермен
Реттеуші кіріс көздері бекітіліп берілген және реттеуші болып
Бекітіп берілген кірістер-бұл түгелдей немесе ішінара белгілі бір
Реттеуші кірістер-жоғрғы бюджеттен төменгі бюджетке нығайту үшін бағытталған
Сатылас теңгерімділікке жету - жалпы теңгерімділіктің І-кезеңі, ал
Бюджетаралық қатынастарда түрлі деңгейлер бюджеттерінің қаржы өкілеттіктерінің келісілмегендік
1) Негізгі рөлді ойнайтын салықтар:
а) тура салықтар:мүлік,жер салықтары,көлік құралдарына салынатын салық;
ә) жанама салықтар:сатып алуға салынатын салық,көпшілік тұтынатын тауарлға
2) Жергілікті органдардың аумақтарында жиналатын мемлекеттік салықтарға биліктің
3) Басқадай жергілікті салықтар,алымдар және төлемдер,салықтық емес кірістер
Жергілікті бюджеттерде салықтық және салықтық емес кірістер 85-70%
1. Төленбеген төлемдер.
2.Жалақы бойынша берешек.
3.Заң бойынша тиісті міндетті төлемдері жұмылдыруға бейімсіз салық
4.Орталық пен жергілікті жерлердің арасында айқын өкілеттіліктің жоғы.
Мемлекеттік бюджет кірістері мен шығыстарының
құрылымы
Мемлекеттің орталықтандырылған ақша қорын қалыптастырумен және пайдаланумен байланысты
Нарықтық қатынастарға көшкенге дейін КСРО-ның мемлекеттік бюджетінің кірістері
Дағдыдағыдай, кірістердің көзі салықтар немесе оларға барабар төлем-дер
Бюджет кодексіне сәйкес бюджеттің құрылымы мына бөлімдерден тұрады:
1) кірістер:
а) салықтық түсімдер;
б) салықтық емес түсімдер;
в)негізгі капиталды сатудан түскен түсімдер;
г)ресми трансферттер түсімдері;
2) шығындар;
3) операциялық сальдо;
4) таза бюджеттік кредит беру;
а)бюджеттік кредиттер;
б)бюджеттік кредиттерді өтеу;
5) қаржы активтерімен жасалатын операциялар бойынша сальдо:
а)қаржы активтерін сатып алу;
б)мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер;
6) бюджет тапшылығы
7) бюджет тапшылығын қаржыландыру (профициптін пайдалану):
а)қарыздар түсімі;
б)қарыздарды өтеу;
в)бюджет қаражаты қалдықтарының қозғалысы.
Бюджеттерді бекіту және бюдждеттердің атқарылуы туралы есептерді түзу
Бюджеттің кірістері салықтық және басқа міндетті төлемдер (салықтар
Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдерге мемлекеттік мекемелерге бекітіліп
Мақсатты ресми трансферттерді қоспағанда, кірістердің нысаналы мақсаты болмайды.
Бюджеттің шығындары - қайтарылмайтын негізде бөлінетін бюджет қаражаттары.Шығындардың
Бюджет шығындары мынадай түрлерге бөлінеді:
1) мемлекеттік мекемелердің қызметін қамтамасыз ететін шығындар;
2) тұрақты сипаты жоқ іс-шараларды ұйымдастыру мен өткізуге
шығындар;
3) мемлекеттік тапсырысқа арналған шығындар – мемлекеттік
асыру мақсатында (мемлекеттік органдардың өздерінің тұтынуына
маған ) өндірілетін тауарларға
мемлекеттік органдардың ақы төлеуі;
4) жеке тұлғаларға ақшалай төлемдер – қызметкерлерге
төлемдерден басқа, Қазақстан Республикасының
сәйкес жеке тұлғаларға ақша
шығындар;
5) заңи тұлғаларға субсидиялар –
бірлестіктер болып табылматын заңи тұлғаларды өтеусіз
негізде қаржыландыру;
6) ресми трансферттер –
Ұлттық қорға трансферттер төлеу және
орындауға арналған шығындардың өзге де түрлері.
Заңи тұлғаларға субсидициялар нақты саланы неесе қызмет аясын
Ресми трансферттердің жалпылама сипаты да, нысаналы мақсаты да
Республикалық және жергілікті бюджеттерді болжауға болмағандықтан жоспарланбаған және
1) төтенше резервтері;
2) шұғыл шығындарға арналған резервті;
3) облыстық бюджеттердің, республикалық маңызы бар қалалар, астана
жеттерінің, аудандар ( облыстық маңызы
кассалық алшақтығын жабуға арналған резервті кіріктіреді.
Үкімет резервінің және жергілікті атқарушы орган резервінің жалпы
Үкіметтің және жергілікті атқарушы органдарының резервтерінен ақша болу
Резерв құрамында көзделген ақша толық көлемінде пайдаланылған жағдайда
Үкіметтің немесе жергілікті атқарушы органның резервіннен бөлінген ақша
Операциялық сальдо бюджет кірістері мен шығындары арасындағы айырма
Таза бюджеттік кредит беру бюджеттік кредиттердің және бюджеттік
Қаржы активтерімен жасалатын операциялар:
1) қаржы активтерін сатып алуды;
2) мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдерді кіріктіреді.
Қаржы активтерін сатып алу – заңи тұлғалардың, соның
Қаржы активтерімен жасалатын операциялар бойынша сальдо қаржы активтерін
Бюджет тапшылығы (профициті) таза бюджеттік кредит беруді және
Бюджет тапшылығының жол берілетін шекті мөлшері әлеуметтік-экономи-калық дамудың
Бюджет тапшылығын қаржыландыру - қарыз алу және бюджет
Бюджет профицитін пайдалану - қарыздар бойынша негізгі борышты
Қазақстан Республикасының экономикасы басынан кешіріп отырған нарықтық қатынастарға
Бюджеттің кірістері - бюджетке қайтарылмайтын негізде салықтардан, алымдардан
« Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне » сәйкес республикалық
1) салықтық түсімдер, алымдар және басқа да міндетті
2) салықтық емес түсімдер республикалық меншіктен алынатын кірістер
3) негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер ( республикалық
4) ресми трансферттердің түсімдері (облыстық бюджеттерден, республи-калық маңызы
Оңтүстік Қазақстан облысының Қаржы
2007 жылдың 1 желтоқсанына облыс бюджетінің
Кесте - 1
Табыстардың атауы 2007 ж. 1
кассалық орындалу,
мың теңге Есеп беру кезеңіне қаржыландырудың
%
І. Табыстар
Салықтық түсімдер
Салықтық түсімдер
Негізгі капиталды сатудан түскен кіріс
Алынған ресми трансферттер 133868261,4
32391526,4
356786,8
9636052,0
91483896,1 97,1
89,4
131,5
52,6
110,2
ІІ. Шығындар 123388215,7 93,3
ІІІ. Операциялық сальдо 10480045,7 -
IV. Таза бюджеттік несиелеу
Бюджеттік несиенің өтелуі -4851,7
4851,7 -
10,2
V. Қаржы активтерімен
операциялар сальдосы 1184263,4 -
VI.Бюджет тапшылығы (профицит) 9300634,0 -
VII. Бюджет тапшылығын
қаржыландыру -9300634,0 -
Бюджеттің шығыстары - бұл бекітілген бюджет шегінде қайтарылмай-тын
Республикалық бюджеттің шығыстары мына бағыттар бойынша жұмсалады:
1) Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер көрсету: Қазақстан Республи-касының
2) Қорғаныс, қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік:мемлекеттің қорғанысын ұйымдас-тыру және
3) Құқық, сот, қылмыстық - атқару қызметі: әділет
4) Білім беру: білім берудің республикалық ұйымдарында дарынды
5) Денсаулық сақтау: жоғары мамандырылған медициналық көмек көрсету,
6) Әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамсызддандыру: бюджет қаражаттары
7) мәдениет, спорт, туризм, ақпараттық кеңестік;
8) ауыл, су, орман, балық шаруашылығы және қоршаған
қатынастары;
9) өнеркәсіп, жер қойнауын пайдалану, сәулет, қала құрылысы
10) көлік және коммуникациялар;
11) экономикалық қызметті реттеу: стандарттау, метреология және сертифи-каттау,
12) басқада бағыттар:облыстық бюджеттерге, республикалық маңызы бар қалалар,
Республикалық бюджеттен сонымен бірге барлық мемлекеттік орган-дардың және
Әр бюджетте оның кріс және шығыс бөлігін теңестірген,
Тапшылықтың ұйғарымды деңгейі деп елдің жалпы ішкі өнімге
Бюджет тапшылығы экономиканың жай-күйін қамтып көрсетеді, ал оның
елдің экономикасында өндірістің жалпы құүлдырауы;
қоғамдық өндіріс шығындарының өсуі;
айналысқ тауар жиынымен жабылмайтын ақшаны шектен тыс шығару;
бюджеттің шығыстарында экономиканың даму деңгейіне сәйкес келмейтін едәуір
әскери-өнеркәсіп кешенін ұстауға жұмсалатын әскери шығыстарды, басқару шығыстарын
«көлеңкелі» экономиканың ірі ауқымды айналымы;
ұлттық шаруашылықтағы өнімсіз шығыстар мен ысыраптар;
Бюджет тапшылығын төмендетудің мынадай әдістері болады:
- шығыстар тұрақты, кірістер өседі;
- кірістер тұрақты, шығыстар азаяды;
- кірістер өседі, шығыстар азаяды
төмендейді).
Тапшылықты қаржыландыру - оны жабу үшін қосымша ақша
1. Ақша белгілерін шығару. Бұл жол теріс әлеуметтік-экономикалық
2. Мемлекеттік қарыздар. Бұл жағдайда қаржыландыруға бос ақша
3. Шетелдік қарыздар. Оларды Дүниежүзілік валюта қоры, басқа
4. Ұлттық байлықты пеайдалану.Бұл орайда мемлекет басқа субъектілерге
Салықтардың мөлшерлерімен көбейтуге және шығыстарын қысқартуға, бюджет
Бюджет тапшылығына қатысты фискалдық саясат үш тұжырымдамаға негізделеді.
1. Жыл сайын теңгерілетін бюджет. Мұндай бюджет мұндаға
Бюджетті теңгеру саясаты сонымен бірге инфлияцияны үдетуі мүмкін.
2. Циклдік негізде теңгерілетін бюдждет. Бұл тұжырымдамаға сәйкес
3. Қаржының функциялық тұжырымдамасының мақсаты макроэкономикалық тұрақтылыққа, инфлияциялық
ҚОРЫТЫНДЫ
Бюджет әр мемлекетке өзінің экономикалық,
Сондықтан,Бюджет кодексінде мемлекеттік бюжетке мынадай түсінік
Мемлекеттік бюджетті,жалпы басқа да экономикалық категориялар се-кілді
Қорыта айтқанда, бюджеттік үрдіс-бюджетті жоспарлау , әзірлеу ,
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтің
ҚР-ның Бюджет кодексі. – Алматы: Юрист,
Ілиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С.
Өтебаев Б.С. «Мемлекеттік бюджет».
Статистикалық баспасөз бюллитень - № 2 .
Мәдешов Б. «Нарықтық экономика
Қазақстан – цифрларда. Алматы – 2005 ж.
Жүнісова Н.А. «О бюджетной политике» //
Исаев Б. «Видим перспективу» // Қаржы-қаражат
Амрекулов Н.. «Қаржы жүйесін ұйымдастыру
Аманбеков Б. «Бюджет есептері» //Қазақстан қаражаты.
Жүнісова Н.А. «Бюджет саясаты» . 2005 ж
«Салық - бюджеттің қайнар
Сейітқасымов Ғ.С. « Ақша, несие, банктер» .
Жанибеков С. «Бюджеттің орындалуын қадағалау
Республика бюджетінің ҚР-ның Заңдары –
Иманбердиев Б.Ж. «Қазақстан Республикасындағы экономикалық
Облыс бюжетінің басты бағыты. Қаржы –
Егеменді Қазақстан «Салық және бюджетке
Бюджетке жаңаша қарау қажет. Қаржы-
Райымқұлұлы С. «Экономика теория негіздері»
Правила исполнения республиканского и месных
Кадырбекова М. «Преодоление малежного баланса
Қаржы-қаражат. Д. Ісқақов « Ілгерілеу бар, баяулы
Интернет желісі GOOGLE./ KZ./
III. ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта айтқанда, бюджеттік үрдіс-бюджетті жоспарлау , әзірлеу ,
Бюджеттің жобасын уақтылы және сапалы әзірлеу мен бюджетті
Бюджеттік жоспарлау жоспарланып отырған кезеңге арналған бюджет түсімдерінің
Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен Қазастан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының
Еліміздің нарықтық әлемде 50 аса дамыған мемлекеттер қатарына
Ауданның бюджеті
Мемлекеттік бюджеттің экономикалық мәні мен ролі туралы
Бюджет жүйесі туралы
Мемлекеттік бюджет жүйесі және бюджет құрылысы
Бюджет баланысы. Бюджет тапшылығы
Бюджет жүйесі және бюджет құрылысы
Мемлекеттік бюджеттің кірістері мен шығыстарының құрамы мен құрылымы
Бюджет жүйесі және бюджет құрылымы
Мемлекеттік бюджет жүйесі және оның теориялық негіздері
Мемлекеттік бюджетті жоспарлау мен болжаудың теориялық және методологиялық негіздері туралы
Республикалық және жергілікті бюджеттердің жобаларын қарау және бекіту рәсімі