Кестенің терезесі


Мазмұны
КІРІСПЕ 2
1. Қазіргі кездегі мәселені талқылау 5
1.1 Ақпаратты нарықтағы «ЖКА Бөлімшесінің» АЖО-нын талдау 5
1.2 «ЖКА Бөлімшесінің» АЖО функционалды құрлымын сипаттау 8
1.3 Есептің қойылымы 12
2. Ақпаратты қамтаманы құру 13
2.1 Қолданушы талаптарын талдау 13
2.2 МББЖ талдау негізі 14
2.3 Мәліметтер базасын құру 20
2.3 Кесте құрылымын сипаттау 24
3. Програмалық қамтаманы құру 27
3.1 Программалық қамтаманың құрлымы 27
4 ЕҢБЕК ҚОРҒАУ 40
4.1 Өндірістегі қауіпті және зиянды факторларды талдау 40
4.2 Өндірістік санитария 41
4.3 Компьютерлік класты желдету 43
4.4 Компьютерлік кластағы жасанды жарықтандыру 44
4.4.1 Дірілмен шудың деңгейіне қойылатын талаптар 46
4.5 Компьютерлік кластағы дыбысты сіңіру 48
4.6 Электр қауіпсіздігі және электрмагниттік өрістен қорғану 49
4.7 Өрт қауіпсіздігі 51
5. Экономикалық бөлім 53
5.1 Экономикалық тиімділіктің бағасын есептеу 53
5.1.1 АОЖ өңдеуге және енгізуге керетін шығындар 53
5.1.2 Еңбек ақыны есептеу 53
5.1.3 Техникалық құралдар кешенін сатып алуға кеткен шығындар 55
5.2.4 Бағдарламаны жазуға және түзетуге кеткен шығынды есептеу 55
5.2.5 Шығындардың экономикасын есептеу 56
5.2.6 Енгізуден бұрын жұмсалған шығындарды есептеу. 56
5.2.7 Жүйені енгізгеннен кейінгі шығындар 56
5.2.8 Жылдық экономикалық тиімділікті есептеу 57
Қолданылған әдебиет тізімі 58
Қосымша А 60
КІРІСПЕ
Соңғы жылдарда халық шарушылығында жергілікті ақпаратты өңдеуді қарастырылған кезде
Дербес профессионалды ЭЕМ базасында ойланған ойды ұсыну үшін әр
Автоматтандырылған жұмыс орнын талдаған кезде мамандар олардың жұмысына тікелей
Әрбір басқару обьекті үшін олардың сәйкес функционалдық тағайындалуын автоматтандырылған
Бірақ АЖО құру принципі жалпылама, жүйелі, икемді, тұрақты,
Жүйелілік принципте АЖО құрылымы анықталған функцианалды тағайындалған жүйе ретінде
Ал икемді принцип жүйенің бейімделуіне барлық ішкі-жүйе модулінің
Тұрақты принципте АЖО жүйесі сыртқы және ішкі факторға тәуелсіз
АЖО тиімділігі жоғарғыда келтірілген принциптердің интегралды көрсеткіш деңгейін қалай
АЖО-ды функциалдау адам және машина арасындағы ақпаратты дұрыс үлестірілген
Енді АЖО-ның болашақтағы дамуын және күйін дербес ЭЕМ-да қарастырамыз,
Мысалы АЖО базасында мамандарды дайындауда ұйымдық формада дербес
АЖО келесі талаптарға сәйкес болу керек:
• маманның ақпараттық және есептік қажеттілікке қанағаттануы
• қолданушының сұранысқа тез жауап алуы
• қолданушының кәсіптік сұранысқа және дайындық деңгейге бейімделуі
• АЖО-да жұмыс істеу тәсілін меңгеру қарапайымдылығы және
• қолданушының тез үйрену мүмкіндігі
• есептеуіш желі құрамында жұмыс істеу мұмкіндігі.
Автоматтанған жүйеге қойылатын талаптар:
Коммуникациялық қасиеттері:
деректердің қабылдауыш-жөнелткіш құралдарымен немесе
басқа жүйелермен бағдарламалық үйлесімділігі;
жүйелердің әрекеттестігін қолдайтын бағдарламалық
жасаудың деректер пішінінің үйлесімділігі;
бағдарламалық жасауды қолдайтын лингвистикалық құралдың үйлесімділігі.
Жол көлік апаты бөлімшесінің функционал есебіне сәйкестігі:
ақпаратты өңдеу және жинау, құжаттарды сақтаумен байланысты керекті функционал
көрністі, тақырыпты және ұжымдық құжаттар құрау;
өңдеудің, іздеудің, сұрыптаудың негізгі түрлері және құжаттар мен деректердің
жұмысшылар туралы мәлімет құрау, деректерді өңдеу және жинау әрекеттері,
түскен деректерді оперативті өңдеу.
Адаптивтілігі:
негізгі есептерді орындауға қажет бағдарламалық жасауды деректердің құрамы мен
Пайдалану сипаттамасы:
1) жұмыстың орындылығы – пайдалану процесі кезінде
жүйенің жаңылысуының саны;
2) бағдарламалық орта мен ақпаратты бұзудан және уақытсыз
қатынаудан қорғау.
3) шапшаңдылық - операцияны орындау уақыты.
Бағасы:
бағдарламаның;
жүйе қолданушыны оқыту;
жүйенің жұмысын қамтамасыз ететін керекті бағдарламалық және техникалық құралдарды
жүйені пайдалану.
Жүйенің сервистік қызмет көрсетуі:
жұмыс процесінде көмек;
қиын операцияның көлемі мен санын азайту;
деректерді жайлы және эстетикалы пішінінде экранға шығару;
жүйе персоналына немесе қолданушыға эмоционалдық әсер ету;
бағдарламалық жасау мен жұмысты құжатпен қолдау.
Жабдықтауышты қолдау:
құру шартты және жүйені енгізу;
жүйені енгізетін кәсіпорынның құқығы;
жүйе құрудың ілгері дамуының бағыты мен жоспары;
бағдарламалық өнімнің келесі нұсқасын алу шарттары;
осы бағдарламалық өнімнің иесі болатын кәсіпорын болу керек.
1. Қазіргі кездегі мәселені талқылау
1.1 Ақпаратты нарықтағы «ЖКА Бөлімшесінің» АЖО-нын талдау
Жыл өткен сайын елімізде автокөлік саны көбейіп келеді.
1-сурет. Автоматтандырылған жұмыс орнының схемасы.
Жалпы программалық қамтама жаңа программаны қосуды, құруды қамтамасыз етеді.
АЖО-ның кәсіптік бағдары программалық қамтаманың функционалдық бөлігімен анықталады. Дәл
Функционалдық программаық қамтаманы құру барысында адам-машина ара-қатынасын ұйымдастыру мәселелеріне
Енді АЖО-нын құруды екі түрін қарастырамыз.
1). функционалдық, ол типті функционалды автоматттандыруды қарастырады. Қолданған нақты
АЖО үшін база болып келетін әр түрлі мамандықтарға іскер
Қазіргі кезде өзінің мүмкіндігіне әрі мәтіндік редакторлар, әрі кестелер,
Ақпаратты сақтау үшін көбінесе МББЖ–сі жиі қолданады. Өйткені
АЖО-ның жаңа программалық құрылымын жасауға келетін болсақ, олар екі
• шешілетін есепті тіркеу
• басқа қызметкерлермен араласу
• кәсіптік дағдыны тіркеу
• тек қана функционалды программалық қамтаманы құру ғана емес,
Жүйе құралатын объектілік шарттарды талдау.
Автоматты жүйені енгізудің тиімділік жоспары, берілген
объектілік шарттар үшін шешуші болады:
1) құрылып жатқан жүйенің өзіндік деректер базасы түрінде
берілген бөлімінің бар болуы немесе болмауы;
2) қолдану мүмкіндігін қолданушыға қамтамасыз ететін
сыртқы сандық көздеріндегі автоматты режимде қызмет
көрсететін күйі қалып қатынау;
3) қаржылық және қосымша бағдарламалық құрал мен
техниканың материалдық мүмкіншілігі, сонымен қатар
құрастыру мен іске қосу жұмыстарын жүргізу;
4) жүйені енгізетін және автоматтау мақсатын
ұйымдастыратын есептердің артықшылығы;
5) автоматтау объектісінің ерекшелігі, функционалды - ұйымдастыру құрылымы,
6) жұмысшылардың жүйе персоналының функциясын орындауға дайындығы.
1.2 «ЖКА Бөлімшесінің» АЖО функционалды құрлымын сипаттау
Қазіргі жағдайда сақтандыру — бұл өмірдің әртүрлі салаларында барынша
Адамдар жиі өрттерден, су тасқыны, сел және осылар сияқты
Сақтандыруды салаларға бөлу сақтандырудың әртүрлі объектілерімен байланысты. Сақтандырудың барлық
— өмірді сақтандыру;
— жалпы сақтандыру;
Аталған сақтандыру саласының біріншісі заңмен қорғалатын игіліктердің арасындағы ең
Бұл тұлғаның қартайған шағында мүліктік мүдделерін кешенді қамтамасыз етуге,
Ерікті нысанда сақтандыру өмірді сақтандыру саласына өз кезегінде кластарды
Жалпы сақтандырудың кластарына төмендегілер жатады:
1) сәтсіз оқиғадан және аурулардан сақтандыру;
2) медициналық сақтандыру;
3) автомобиль көлігін сақтандыру;
4) темір жол көлігін сақтандыру;
5) әуе көлігін сақтандыру;
6) су көлігін сақтандыру;
7) жүктерді сақтандыру;
8) көлік пен жүктерді сақтандыруды қоспағанда, мүлікті сақтандыру;
9) кәсіпкерлік тәуекелді сақтандыру;
10) автомобиль көлігі иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру;
11) темір жол көлігі иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру;
12) әуе көлігі иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру;
13) су көлігі иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру;
14) тасымалдаушының азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру;
15) шарт бойынша азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру;
16) зиян келтіргені үшін азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру;
Жалпы сақтандыруға көлікті сақтандыруды жатқызады, ол көлік құралын иеленуге,
1.2-сурет Сақтандыру компаниясының функционалды құрылымы
«ЖКА Бөлімшесіндегі» инспекторлардың негізгі атқаратын қызметі:
• сақтанушының сақтау көлемін уақытында және толығымен төлеу
• автотехникалық сараптама жолдама беру
• жол көлік апатын тіркеу
• жол апаты бойынша акт жасау
• жапа шеккен жүргізушімен кінәлі жүргізушінің жеке құжаттарын және
Автотехникалық сараптаманың атқаратын қызметі:
• шығынды анықтау
Автотехникалық комиссардың тіркеу бөліміндегі комиссардың қызметі:
• жол көлік апатын неден болған себебін анықтау және
• апат қауыптілігын анақтау
Сақтандыру агентігіндегі агенттің қызметі:
• сақтанушымен келісім шартқа отыру ісін атқарады
• сақтанушыны сақтандыру ережелерімен таныстырады
Сақтандырушылардың міндеттері:
сақтанушымен келісім шартқа отырып, сақтандыру төлемін бергеннен кейін сақтандыру
үш күн мерзім ішінде сақтандыру оқиғасы түскеннен кейін
бүлінген заттың құнын, бүліну дәрежесін, себебін анықтау үшін сараптама
Сақтандыру ережелері сақтандырушымен сақтандырудың әр түрі үшін бөлек дайындалады
Сақтандыру ережелері мыналарды қарастыруы керек:
1) сақтандыру объектілерінің тізімін;
2) сақтандыру сомаларын анықтаудың тәртібін;
3) сақтандыру тәуекелдерді;
4) сақтандыру жағдайларының қатарынан алып тастаулар және сақтандыруға шек
5) сақтандыру шарты қолданылуының мерзімі мен орнын;
6) сақтандыру шартын жасаудың тәртібін;
7) тараптардың құқықтары мен міндеттерін;
8) сақтандыру жағдайы орын алғандағы сақтанушы жасауы тиіс әрекеттерді;
9) сақтандыру жағдайының орын алғанын анықтайтын құжаттар тізімін;
10) сақтандыру төлемдерін жасаудың жағдайлары мен тәртібін;
11) сақтандыру төлемі немесе сақтандыру төлемінен бас тарту жөнінде
12) сақтандыру шарты жағдайларының тоқтатылуын;
13) дауларды шешудің тәртібін;
14) сақтандыру тарифтерін және оларды экономикалық негіздеу;
15) ерекше жағдайлар.
Сақтандыру ережелеріндегі жағдайларды сақтандырудың нормаларына жатқызуға болады деп айта
1.3 Есептің қойылымы
Біз автоматтаудың бағдарламалы-техникалық құралдарын, экономика-математикалық әдіс пен басқару жүйесін
Адамның басқа салаларындағы ақпараттық әрекеттер сияқты, автоматтаудың негізгі артықшылықтары:
ақпаратты өңдеу кезінде кездесетін, көп қайталанатын жұмыстарды болдырмау және
өңдеу процесін және деректерді түрлендіруді жылдамдатады;
есепке алу деректердің турасын жоғарлатады;
жоғары ұйымдастырылған деректер құрылымы мен оларды
басқару жүйесін қолдану арқылы ұйымдастыруды кеңейтіп
немесе жан-жақты ақпараттық қорды қолданады;
Жасалған шолу бойынша, келесі есептің қойылуы туындайды:
1) инспектордың жұмыс орнын автоматтау жүйесінің ақпаратты
бағдарламаны жасап құру;
2) алгоритмдер құру және оларды бағдарламалық жүзеге асыру;
3) еңбекті қорғаудан талдау жасау;
4) автоматтандырылған жұмыс орнының экономикалық бөлімнің тиімділігін есептеу.
«ЖКА Бөлімшесіндегі» инспекторлардың негізгі атқаратын қызметі:
• Сақтанушының сақтау көлемін уақатысында және толығымен төлеу
• Автотехникалық экспертизаға жолдама беру
• Жол көлік апатын тіркеу
• Жол апаты бойынша акт жасау
• Жапа шеккен жүргізушімен кінәлі жүргізушінің жеке құжаттарын және
сақтандыру полистарын тексеру
2. Ақпаратты қамтаманы құру
2.1 Қолданушы талаптарын талдау
Ыңғайлы да қолайлы жұмыс істеуді қамтамасыз ету үшін жүйеде
Бағдарлама жасау сферасынан ешқандай білімі жоқ және оператор деңгейінде
Пайдалану кезінде жүйе басқа бағдарламалық құралдармен
байланысуы қажет, яғни дербес пайдалануы қамтамасыз
етілуі қажет.
Қолданушыға келесі іс-әрекетке бағдар беретін жүйе
жұмысында көмекші құралдар қолданылуы керек.
Автоматтандырылған жүйеде жұмыс істеу үшін бағдарламалау
бойынша арнайы білімге деген талаптар болмауы керек. Қолданушы компьютерді
Жүйе өзінің функционалдық тағайындалуына толығымен
сәйкес болуы керек.
Бейнеленген ақпарат толығымен диалогтық жүйеде
құрылымдалған болуы қажет және ол ақпаратты адамның
қабылдау мен деректерді өңдеу мүкіншілігімен байланысты
болуы керек.
Автоматты жүйе қазіргі заманға сәйкес бағдарламалық құралдарды қолдануы қажет.
Жүйе есептеуіш ресурстарды үлкен емес, үнемді конфигурациялы аппарат жасауында
Қолданушылардың кейбір бөлімдерді қайта орындау мүмкіндігі болуы керек.
Автоматты жүйеде визуалдық және бағдарламалық бақылау, қолданушының әрекеттеріне, әрекеттің
Деректерге рұқсатсыз қатынаудың шектелуі қамтамасыз
етілуі керек.
Жүйенің жұмысы сақтаудың сенімділігін және құртылған
жағдайда қалпына келтіру мақсатымен қосалқы көшіру
мен деректердің архивін құруын қамтамасыз ету керек.
Бейнелеу мен түсініктеме жүйе бір типті формалды
грамматика түрінде құрылуы керек, бейне терминалдық
экранда ақпараттың рационалды орналасуы,
терминологиясы қолданушыға түсінікті, хабар қысқа
болуы керек.
2.2 МББЖ талдау негізі
Инспекторлардың құжаттар дайындау барысында үлкен көлемді мәліметтермен жұмыс істеуге
VISUAL BASIC қазіргі уаққыта программалаудың ең танымал тілдірінің бірі
VISUAL BASIC–тің арқасында, соңғы кезде ойыншық саналған Бейсик тілі
VISUAL BASIC программалауда алқашқы қадамдар жасап жүргендер үшін ерекше
VISUAL BASIC программалау жүйесі Windows–тың барлық офистік қолданбаларына енгізілген,
Сурет -1. VISUAL BASIC экранының сыртқы көрінісі
Visual Basic негізгі менюындағы камандаларға қысқаша тоқтала кетейік.
New Project – жаңа жобаны құру;
Open Project – жобаны ашу;
Add Project – жобаны қосу;
Remove Project – жобаны жою;
Save Project - жоба файлын сақтау;
Save Project As - жоба файлын басқа атпен
Save Form – форма файлын сақтау;
Save Form As - форма файлын басқа атпен
Save Selection – таңдаманы сақтау;
Save Change Script - өзгертілген скриптіні сақтау;
Print – файлды таспаға шығару;
Print Setup – принтер орнатудағы диалогтық терезені шақыру;
Make Project.exe – орындаушы модуль жобасын EXE файл
Make Project Group – топтық жобаны құру;
Edit менюінде форманың мазмұнын және программаның мәтінін редакциялауға, форманың
Can’t Undo – соңғы әрекетті болдырмау;
Can’t Redo - соңғы әрекетті қалпына келтіру;
Cut – кесу;
Copy – көшіру;
Paste - қою;
Paste Link – сызықты қою;
Remove - жою;
Delete - құрту;
Delete Table From Database – кестеден мәліметтер базасын жою;
Select All – барлығын ерекшелеу;
Select All Columns – барлық бағананы ерекшелеу;
Table – кесте;
Find - іздеу;
Find Next – келесіні іздеу;
Replace - ауыстыру;
Indent - жылжыту;
Outdent – жылжытуды болдырмау;
Insert File – файлды қою;
List Properties/Method - қасиет/әдіс тізімі;
List Constants – констант тізімі;
Quick Info – жедел ақпарат;
Parameters Info - ақпарат параметрі;
Complete Word – толық сөз;
GoTo Row – қатарға көшу;
Bookmarks – бетбелгі.
View менюі әртүрлі программалық қоршам терезелерінен экран бетіне шығуға
Code – кодтарды көру
Object - объектіні көру;
Definition - шақырылған процедурадағы кодтардың орнын тез ауыстыруға
Object Browser - объектілерді түзету ;
Immediate Window – терезелерді жөндеу;
Locals Window - жергілікті терезе;
Watch Window – терезені іздестіру;
Call Stack – көпшілікті шақыру;
Project Explorer - жобаны бағаттаушы;
Properties Window- терезе қасиетін көру;
Form Layout Window – терезе формасын құру;
Properties Pages – қасиеттер терезесі;
Table – кесте;
Zoom – ашу;
Show Panes – терезе мазмұнын көрсету;
Toolbox – инструмент қорабы;
Data View Window – мәліметтерді қарау терезесі;
Color Palette – түрлі-түсті палитра;
Toolbars – инструменттер сызығышы;
Visual Component Manager – визуальді компонент әкімшілігі.
Run менюі программаны орандау үшін қызмет етеді:
Start – программаны орындауға жібереді;
Start With Full Compile - барлық файл жобаларын
Break – программа орындалуын үзу;
End - программа орындалуын үзу, егер нәтиже дұрыс болмаған
Restart – программа жұмысын үзудегі жаңалау;
Query менюі сұранысты құру және өңдеу үшін қызмет жасайды.
Diagram диаграмма құру үшін қызмет жасайды.
Tools менюі қосымша құрылғы құрушыға қатнас құрады:
Add Procedure- процедураны қосу;
Procedure Attributes- процедура атрибутын редакциялау;
Menu Editor - қолданушы менюін шақырады;
Options – құрастырушы ортада баптау параметрлерін диалогтық экранға шығарады;
Publish
Source Safe
Add-In менюі құрастырушы ортаны кеңейтеді. Оған стандартты командалар кіреді
Visual Data Manager – интерактивті мәліметтер жұмысы үшін утилиттер;
Add-In Manager - қосымша құрылғы құрушыны қосу.
Экранның жоғарғы жағына орналасқан батырма инструментерін талдау(оңнан солға қарай):
Add Standart EXE Project - добавить стандартты жобаны талдау,
Add Form - форманы қосу,
Menu Editor - меню редакторы,
Open Project – жобаны ашу,
Save Project Group – топтық жобаны сақтау,
Cut - кесу,
Copy – көшу,
Paste - қою,
Find - іздеу,
Can’t Undo – соңғы әрекетті болдырмау,
Can’t Redo - соңғы әрекетті қалпына келтіру,
Start - старт (орындауға жіберу),
Break – орындауды үзу,
End - соңы (орындауды болдырмау),
Project Explorer – жобаны бағыттаушы,
Properties Window – терезе қасиеті,
Form Layout Window – форма терезесін құру,
Object Browser - объектіні түзетуші,
ToolBox – инструменттер,
Data View Window – мәліметтер терезесін қарау,
Visual Component Window – визуальды компоненттер терезесі.
Экранның сол жағына орналасқан басқару элементтерін талдау (солдан оңға
Pointer – элементтерді таңдауға арналған көрсеткіш;
PictureBox – сурет терезесі (элемент-контейнер), формаға сурет қою
Label – жазу, өзгертілмейтін мәтінді қортындылау үшін пайдаланылады;
TextBox – текст, қолданушы өзгертуге болатын өріс мәнін негіздеуге
Frame – жақтау (элемент-контейнер), бірнеше басқару элементтерін біріктіруге арналған;
CommandButton – командалық батырма, операцияны активизациялау үшін қолданылады;
CheckBox – жалау, басқа параметрлерді орнату үшін қолданылады;
OptionButton – қосқыш, бірнеше варианттар ішінен бір вариант таңдау
ComboBox – аралас тізім, мәтіндік терезені қарапайым тізіммен біріктіреді;
ListBox – тізім, таңдалған қолданушының тізбе мәнін қояды ;
HscrollBar – горизанталь сызықшаны айналдыру;
VscrollBar – вертикаль сызықшаны айналдыру;
Timer – таймер, белгілі бір уақыт арасында қандайда бір
DriveListBox – құрылғы тізімі, барлық қатынауы бар дискілердің және
DirListBox – каталог тізімі, каталогты бейнелеу үшін;
FileListBox – файл тізімі, файлды таңдау үшін;
Shape – фигура:
Line – сызық, сызықты бейнелеу үшін;
Image – бейне, суреттерді бейнелеу үшін;
Data – мәліметтер, мәліметтер базасымен байланыс құру үшін;
OLE – объект OLE;
DBList – мәлімет базасындығы мәліметтер тізімі;
DBCombo – мәлімет базасындығы мәліметтер тізімін комбинирлеу;
PathControl – жолдар;
StructuredGraphicsControl – графика құрлымы;
SpriteControl – Sprite басқару элементті;
SequencerControl – тізбектелу;
DataGrid – мәліметтер (сетка) кестесі, Adodc басқару элементімен
DataList – мәліметтер тізімі, Adodc басқару элементімен жұмыс істеу
DataCombo – комбинирленген мәліметтер тізімі, Adodc басқару элементімен жұмыс
RichTextBox – мәтінмен жұмыс істеу;
Adodc – ADO мәліметтері, мәліметтер базасының байланысын ұйымдастырыды;
DBGrid – мәліметтер кестесі (сетка), мәліметтер базасын кесте түрінде
TabStrip – вкладканы бейнелеу, вкладкамен диалогтық терезе құру үшін
ToolBar - панель инструменті;
StatusBar – панелдің күйі, әр түрлі ақпараттарды бейнелеу үшін;
ProgressBar – операцияны орындау барысында процесті бейнелеу;
TreeView – иерархиялық құрлымды бұтақ түрінде бейнелеу ;
ListView – тізімді көру, тізім және кестенің элементтері
ImageList – бейне тізімі, программа орындау барысында көрінбеуі;
Slider – диапазон мәнін орнату элементі;
ImageCombo – бейненің комбиналды тізімі.
VB ортасының терезелерін сипаттаймыз. Project терезесінде кострукторлық программаны орындауды
VB құру этапында программалауды және экрандық объектіні құруды көмектесетін
VB қасиетінің түсінігі объектінің формальді жазылудың сипаттамасы механизімімен
2.3 Мәліметтер базасын құру
Visual Basic-те мәліметтер базасын құру Visual Data Manager
Add Field батырмасын басу арқылы өрістерді қосуға болады.
Сурет – 2. Database Window терезесі
Сурет – 3. Table Structure диалогтық терезесі
Сурет - 4 . Add Field терезесі
Өрістерді жазу үшін мәліметтер типі келесідей болады:
Boolean – логикалық, логикалық мәліметерді сақтау үшін;
Byte – 0 ден 255- ке дейінгі оң
Integer – бүтін сандар үшін;
Long – ұзын бүтін сандар үшін;
Currency – ақшалай, тура мәні бар үлкен көлемдегі
Single – жалғыз;
Double – екі еселенген нақты шама;
Data/Time – күн/уақыт
Text – текстік, текстік ақпаратты сақтау;
Binary – екілік;
Memo – Ұзындығы 255-ке дейінгі текстік блоктарды
Кестенің құрылымын өзгерту үшін Database Window терезесіндегі кестеге тышқанның
Open – кестені ашу;
Design – кесте құрлымын өзгерту;
Rename – кесте атын өзгерту;
Delete – кесте атын жою;
Copy Structure – кесте құрлымын көшіру;
Refresh List – кесте тізімін жаңарту;
New Table – жаңа кестені құру;
New Query – жаңа сұранысты құру;
Open командасын таңдау барысында бесінші суреттегі терезе ашылады. Қарастырылған
Add – жаңа жазбаны қосу үшін, жаңа мәндер енгізу
Edit – жазбаны редакциялау, ағымдағы жазбаны түзету үшін UPDATE
Delete – ағымдағы жазбаны жою, келесі сұрақпен терезе ашылады
Close – кестені жабу;
Sort – жазбаны сұрыптау, бағанды шығаруды талап ететін
Filter – жазбаны сүзгіден өткізу, терезе ашылады, өрнекті
Move – жазба арқылы жылжыу, Enter Number of Move
Find – жазбаны іздеу, терезесі ашылады,ол келесі командалардан тұрады
Find First – алғашқы жазба,
Find Next – келесі жазба,
Find Previous – алдынғы жазба,
Find Last – соңғы жазба.
Сурет – 5. Кестенің терезесі
Терезенің төменгі жағында орналасқан жүгірткінің батырмасы арқылыда
2.3 Кесте құрылымын сипаттау
Кесте 1– Жүргізушілер дерек қорының құрылымы.
№ Өріс аты Өріс түрі Ұзындығы
1 FIO v Text 50
2 FIO pos Text 50
3 A v Memo 0
4 A p Memo 0
5 marka vin Memo 0
6 marka pos Memo 0
7 Gos n vin Memo 0
8 Gos n pos Memo 0
9 Kod Long 40
Берілген кесте келесі өрістерден тұрады:
1 – Кінәлі жүргізушінің ата-жөні;
2 – Жапа шеккен жүргізушінің ата-жөні;
3 – Кінәлі жүргізушінің мекен жайы;
4 - Жапа шеккен жүргізушінің мекен жайы
5 - Кінәлі жүргізушінің авто көлік маркасы;
6 - Жапа шеккен жүргізушінің авто көлік маркасы;
7 - Кінәлі жүргізушінің авто көлік маркасының мем.номері ;
8 - Жапа шеккен жүргізушінің авто көлік маркасының мем.
9 – Жүргізушілердің код;
2 кесте – Жол-көлік апата дерек қорының құрлымы.
№ Өріс аты Өріс түрі Өріс ұзындығы
1 Kod Long 40
2 Data Data/Time 8
3 Vremia Data/Time 8
4 Cvidetel Text 50
5 Mesto Memo 0
6 Marka v Memo 0
7 Marka pos Memo 0
Кесте келесі өрістерді қамтиды:
Жол-көлік апаты коды;
Жол-көлік апаты болған күн;
Жол-көлік апаты болған уақыт;
Жол-көлік апаты куәгері;
Жол-көлік апаты болған жер;
- Кінәлі жүргізушінің авто көлік маркасы;
Жапа шеккен жүргізушінің авто көлік маркасы;
3 кесте – Сақтандыру полис дерек қорының құрлымы.
№ Өріс аты Өріс түрі Өріс ұзындығы
1 Kod Long 40
2 FIO graj Text 50
3 Ctrachov Text 50
4 Stoimost Memo 0
5 Ceria Memo 0
6 Polis vidan Memo 0
7 Deisstv Memo 0
Кесте келесі өрістерді қамтиды:
1 - Сақтандыру полис коды;
2 - Жүргізушінің аты-жөні;
3 - Сақтандырушы;
4 – Сақтандыру полисының құны;
5 – Сақтандыру полисының сериялық номері;
6 - Сақтандыру полис берілген күн;
7 - Сақтандыру полис жарамдылығы
Кесте 4 – Авариялық комиссар қызметінің дерек қорының құрылымы.
№ Өріс аты Өріс түрі Ұзындығы
1 FIO klienta Text 50
2 Ceria strachovogo polisa Memo 0
3 Marka i gos nomer vin Memo 0
4 Adresi telefon Memo 0
5 Data DTP Data/Time 40
6 Mesto DTP Memo 0
7 Cvidetel DTP Text 50
8 Uchacnik DTP FIO Text 50
9 Marka i gos nomer pos Memo 0
10 Adres i telefon vin Memo 0
11 Avarini komicar Text 50
Берілген кесте келесі өрістерден тұрады:
1 – Клиенттің аты-жөні ;
2 – Сақтандыру полисының сериялық номері;
3 – Кінәлі жүргізушінің авто көлік маркасы және
4 – Кінәлі жүргізушінің мекен жайы және телефоны;
5 – Жол-көлік апаты болған күн;
6 – Жол-көлік апаты болған жер;
7 – Жол-көлік апатының куәгері;
8 – Жол-көлік апатыны қатысушының аты-жөні ;
9 – Жол-көлік апатыны қатысушының авто көлік маркасы және
10 – Жол-көлік апатыны қатысушының мекен-жайы және телефоны;
11 – Авариялық комиссар;
Кесте 5 – Автотехникалық сараптама дерек қорының құрылымы.
№ Өріс аты Өріс түрі Ұзындығы
1 Kod Long 40
2 trancport Text 50
3 Marka Memo 0
4 Nomer Memo 0
5 Vnech pov Text 50
6 Mat ucherb Memo 0
7 Mesto ucheta Text 50
Берілген кесте келесі өрістерден тұрады:
1 – Автотехникалық сараптама коды;
2 –Көлік құралы;
3 – авто көлік маркасы;
4 – номерлік белгісі ;
5 – Сыртқы зақымдынуы;
6 – Материалдық шығын көлемі;
7 –Тіркелген орны;
3. Програмалық қамтаманы құру
3.1 Программалық қамтаманың құрлымы
Бұл дипломдық жобада меню түрінде берілген 6 пунктен тұратын
Негізгі бөлім (6 – суретінде көрсетілген) келесі пунктен тұрады:
Мәліметтер базасымен жұмыс;
Статистика;
Құжаттар ;
Іздеу;
Программа жайлы;
Шығу;
Сурет - 6. Негізгі бөлімнің терезесі
Менюдің басқа пунктеріне өтуді ←,↑,↓,→ пернелері арқылы
Бірінші “Мәліметтер базасымен жұмыс” пункті 4 бағыңқы пунктен тұрады:
“Жүргізушілер” туралы деректерді енгізу ;
“Жол көлік апаты” бойынша деректерді енгізу;
Автотехникалық сараптама туралы деректерді енгізу;
Апат комиссар қызметі;
Сурет – 7. Мәліметтер базасымен жұмыс пункты.
Жүргізушілер (жапа шеккен, кінәлі )кестесінде жүргізушілердің мекен-жайы, аты-жөні, көлік
Сурет – 8. Жүргізушілер кестесі.
Сурет – 9. Жүргізушілерді таңдау формасы.
Сурет – 10. Кінәлі жүргізуші формасы.
“Жол көлік апаты” кестесі жол апаты болған жер, жол
Сурет – 11. Жол көлік апаты кестесі.
Автотехникалық сараптама кестесінде соғылған авто көліктің маркасы, номерлік
Сурет – 12. Автотехникалық сараптама кестесі.
“Мәліметтер базасымен жұмыс” пунктің соңғы бағыңқы пункті ол
Олар келесі мәліметтер өрісінен тұрады: 1) клиенттің аты-жөні, сақтандыру
Сурет – 13.Апат комиссар қызметі кестесі
Екінші “Статистика” пункті 3 бағыңқы пунктен тұрады (сурет- 14):
1) Жол көлік апаты туралы есепберу ;
2) Жүргізушілер туралы мәлімет;
3) Сақтандыру полисының тұратын құны;
Сурет - 14. Статистика пункты
Жол көлік апаты туралы есепберу бағынқы пунктта жол көлік
Сурет -15.Жол көлік апаты туралы есепберу бағынқы пункты
“Статистика” пунктегі екінші бағыңқы пункт “Жүргізушілер туралы мәлімет” деп
Сурет– 16. Жүргізушілер туралы мәлімет
“Статистика” пунктегі соңғы бағыңқы пункт “Сақтандыру полисының тұратын құны”
Сурет – 17. Сақтандыру полисының тұратын құны
Үшінші “Құжаттар” пункті 4 бағыңқы пунктен тұрады (сурет- 18):
1) “Апат комиссар қызметі“ құжаты;
2) “АКТ” құжаты;
3) “Сақтандыру полис” құжаты;
4) “Өтініш” құжаты, екі қосымша бағынқы пунктен тұрады:
а) жапа шеккен жүргізушінің өтініші;
б) кінәлі жүргізушінің өтініші;
“Апат комиссар қызметі“ құжатында жол апаты кезінде апаттың
Сурет- 18. “Құжаттар” пункті
Сурет – 19.“Апат комиссар қызметі“ құжаты
“АКТ” құжатын сақтандыру төлемін төлеу барысында осы сақтандыру компаниядағы
Сурет – 20. АКТ құжаты
“Сақтандыру полис” құжатында қандай авто көлік сақтандырылды, азаматтың ата-жөні,
Сурет -21. “Сақтандыру полис” құжаты
“Құжаттар” пунктің соңғы бағыңқы пункті “Өтініш ”деп аталады.
Сурет – 22. Кінәлі жүргізушінің өтініші
Сурет – 23. Жапа шеккен жүргізушінің өтініші
Төртінші “Іздеу” пункті 2 бағыңқы пунктен тұрады (сурет -
Жүргізушілер бойынша іздеу(сурет - 25);
Бұл бағынқы пункт арқылы біз жүргізушілерді аты-жөні, мекен-жайы,авто
Жол көлік апаты бойынша іздеу(сурет - 26);
Осы пунктан біз жол мәліметтерді жол көлік апаты болған
Сурет – 24. “Іздеу” пункті
Сурет – 25. Жүргізушілер бойынша іздеу
Сурет – 26. Жол көлік апаты бойынша іздеу
Соңғы екі пункт “ Программа жайлы” және “ Шығу”
4 ЕҢБЕК ҚОРҒАУ
4.1 Өндірістегі қауіпті және зиянды факторларды талдау
Бұл бөлімді жазу барысында «Қауыпсіздік және еңбекті қорғау» 28.02.2004
Көбейту операциясын жетелдету құрылғысы дербес электронды
есептеу машинасы көмегімен орындалғандықтан, машиналық залдардағы еңбекті қорғау сүрақтары
метрологиялық жағдайдың қолайсыздығы;
жұмыс орнының жеткіліксіз жарықтандырылуы;
шу деңгейінің жоғары болуы;
электромагниттік және рентгендік сәулеленуіне;
электр тоғымен зақымдануына;
өрт қауіптілігіне.
Микроклиматқа залда орналасқан жылу көздері көп әсерін тигізеді. ЭЕМ,
Машиналық залдағы жарықтандыру өте маңызды роль атқарады, өйткені
4.1 кесте-Машиналық залдағы жарықтандыру нормалары [17]
Көру жұмысының сипаттамасы Ажырату объекттіңең кіші өлшемі Фон Объект
Ең жоғары дәлдікті 0.15 мм Ақ-шыл түс Орташа
Машиналық залдағы жұмысшыларға әсерін тигізетін тағы да бір зиянды
4.2 кесте – Сәулеленудің рұқсат етілген дозасы [17]:
Категория Топ ЖРД
А 2 0.15 Дж/кг
Электр тоғымен зақымдану машиналық залдағы қауіпті фактордың негізгісі. Өйткені
Оларды пайдаланған кезде немесе профилактикалық жұмыстар жүргізген кезде, адам
Қазіргі кезде ЭЕМ-дерде электрондық сұлбалардың элементтерінің орналасу тығыздығы өте
4.2 Өндірістік санитария
Машиналық залдың биіктігі, яғни технологиялық еден мен ілінбелі төбеге
Түс маңызды психологиялық стимулятор екенін ескеріп, машиналық залдың қабырғалары,
Залды қалыпты температурамен қамтамасыздандыру үшін суық уақытта, зал орталық
.Машиналық залдағы негізгі жылу шығару құрылғы ЭЕМ болып табылады,
МЕСТ 12.1.005-88 Ауада жұмыс істеу зонасындығы санитариалық-гигеникалық
4.3 Кесте – Машиналық залдағы рұқсат етілген ауа
Сырқы ауаның
темпера-турасы 0С
Тем-ра
0С Ыл-дық
% Жыл-қ
м/с Тем-ра
0С Ыл-дық
% Жыл-қ
м/с
Суық уақытта:
+10-нан
төмен 20-22 40-60 0,2 18-22 70-тен жоғары емес 0,3
Жылы уақытта:
+10-нан жоғары
20-25 40-60 0,5 18-22 50-70 0,3
Машиналық залда, жазғы уақытта қажетті ауа параметрлерімен қамтамасыз ету
Диаграммаға жұмыстың технологиялық шарттарына сәйкес келетін ауа параметрлерін анықтаймыз.
4.4 Кесте – Комфорт факторлары бойынша ауа күйлері[13]:
Зал сипаттамасы Жұмыс категориясы Жазғы
Т ( V
Жылу артығымен болатын өндірістік бөлме (84 кДж/м3*сағ)
2 Энергия шығыны 630 кДж/сағ-на дейін болатын жеңіл жұмыс
1 17-28 55-75 0,3-0,7
Осы параметрлермен диаграммада“комфорт”факторы бойынша ауа күйін тұрғызамыз: (17;55),(17;75),(28;55),(28;75). Осы
4.3 Компьютерлік класты желдету
Машиналық залда жылу көздерінен келіп түсетін жылудың жалпы көлемі:
Qmax=Qa+Qпр+Qж+Qм;
Qа=n*Q;
Мұнда Qа-адамдар жылуы;
N - залдағы адам саны;
Q- бір адамнан шығатын жылу.
Qa=24*325=7800кДж/сағ.
Q пр=q0*F0*A0;
Мұндағы Qпр- күн радиациясының жылуы; q0-радиация мөлшері;
F0-әйнектелу ауданы;
A0-әйнектелу түрін ескеретін коэффициент,алты әйнегі бар терезе үшін
A0=1,15, Q пр =252*(6*1,5*1,75)*1,15=6945,75кДж/сағ.
Qж=(*3612*N;
Мұндағы Qж-жасанды жарықтан шығатынжылу;
(- жылуға айналатын электроэнергия көлемін ескеретін коэффициент;
3612-жылуэлектрлік коэффициент;
N-жасанды жарықтандыру жүйесі пайдаланатын қуат;
Qж =1*3612*1.2=4334.4кДж/сағ.
Qм=(N)*3612*(1(2(3(4;
Мұндағы Qм ЭЕМ-дерден шығатын жылу;
N-электр қозғалтқыштардың шығындалатын жалпы қуаты;
(1(2(3(4-арнаулы суықтандыру жоқ электортехникалық жабдық үшін 0.25.
Qм=(4*5)*3612*0.25=18060;
Енді машиналық залдағы жылу көздерінен келіп түсетін жылудың жалпы
Qмах=7800+6945,75+4334,4+18060=37140,15кДж/сағ.
J-d диаграммасында кондиционерден шыққанда ауаның күйін анықтаймыз. Ол үшін
L1=Qmax/(JH-JBH)=37140,15/(76,44-42)=1078,4кг/сағ. Ауаның қажетті шығыны: L=(*L1=1.122*1078.4=1209,9м3/сағ.
Мұндағы (-ауаның массасы.
Ауаның қажетті шығыны L және бөлме көлемі V бойынша
Осы деректерге сәйкес КСИ-12А типті бір кондиционерді аламыз. Оның
4.4 Компьютерлік кластағы жасанды жарықтандыру
Қазіргі кездегі өндірістік жарықтануға, соның ішінде машиналық залдағы жарықтануға,
Машиналық залда бір жақ қабырғалы табиғи жарық ұйымдастырылған және
Машиналық залда жасанды жарықтандыру міндетті түрлде болады және де
Машиналық залда жасанды жарықтандыру үшін ЛБ 80 люминесцентті шамдарды
Машиналық зал ғимараттың бірінші қабатында орналасқан.Залдың биіктігі –1.5м,ені-1.75м болатын
H=H-0.8=2,9-0.8=2.1м.
Бөлме ауданы :S=F*B=32*32=1024м2.
Бөлме индексі: і=(A*B)/h*(A+B)=32*32/2.1*(32+32)=8
Бөлме индексі бойынша жарық ағынын пайдалану коэффициентін табамыз:(=0.61.УСП 35
L=(*h=1.4*2.1(2,94м
Шырақтарды бөлме ұзындығы бойымен орналастырамыз. Бөлме ені:В=32м болғандықтан,
N=B/L=32/2,94(10,9
ЛБ 80 шамдардың номиналды жарық ағыны Фш=2*Фл=2*4320=8640лм., өйткені
N=(EH*Kқ*S*z)/(n*Фш*()=(400*1.5*1024*1.1)/(10,9*8640*0.61)(12 дана.
УСП 35 типті шырақты” ұзындығы lш=1.27м. болғанда, олардың
4.4.1 Дірілмен шудың деңгейіне қойылатын талаптар
Шудан қорғану шараларын ұйымдастыру үшін машиналық залдағы шу көздерінің
Кесте 4.6 – Дыбыс қысымының рұқсат етілген деңгейі және
Жұмыс орынның түрлері(ЖО) Дыбыс қысымының деңгейі, дБ, в октавных
Дыбыс деңгейі LA и Lэкв, дБ А
0,06 0,125 0,25 0,5 1 2 4 8
Творческалық жұмыс, оқытушы және оқыту; жобалау – конструкторлық
71
61
54
49
45
42
40
38
50
Жоғарғы мамандандырылған жұмыс;Аппаратпен басқарылатын цех тұратын бөлменің ЖО
79
70
63
58
55
52
50
49
60
Операторлық және диспетчерлік жұмыс ; диспетчерлық қызмет және телефон
83
74
68
63
60
57
55
54
65
Кесте 4.6.1– 3-ші категориялы "в" типті технологиялық дірілдің
Орташагеометриялық
жиілік жолағы,
Гц Ось бойынша рұқсат етілген мәндер Z;
Дірілдіжеделдету Дірілдіжылдамдату
м/с2 дБ м/с дБ
1/3 окт. 1/1 окт. 1/3 окт. 1/1 окт. 1/3
окт. 1/3 окт 1/1. окт.
1,6
2,0
2 5 0,0125 0,0112 0,01 0,02 82
82
80
86
0,13 0,089 0,063 0,18 88 85
82 91
3,15
4,0
5.0 0,009 0,008 0 008 0,014 79
78
78 83
0,045 0,032 0,025 0.063 79 76
74 82
6,3
8,0
10,0 0,008 0,008 0,01 0,014 78
78
80 83
0,02 0,016 0,016 0.032 72 70
12.0
16,0
20,0 0,0125 0,016 0,02 0,028 82
84
86 89
0,016 0,016 0,016 0,028 70 70
70 75
25,0
31,5
40,0 0,025 0,032 0,04 0,056 88
90
92 95
0,016 0,016 0,016 0,028 70 70
70 75
50,0
63,0
80,0 0,05 0,063 0,08 0,112 94
96
98 101
0,016 0,016 0,016 0,028 70 70
70 75
0,014
83
0,028
75
Кесте 4.7–Барлық оқыту мекемелері үшін рұқсат етілген діріл нормасы,
Орташа -
Метрлік жиіліктегі октавтық жолақ,
Гц Рұқсат етілген мән
Дірілдіжеделдету Дірілдіжылдамдату
мс-2*10^-2 дБ мс-1*10° 1 дБ
Z, X.Y
2
4
8
16
31,5
63 0,56
0,56
0,56
1,1
2,2
4,5 75
75
75
81
87
93 45
22
11
11
11
11 79
73
67
67
67
67
Түзетілген мән және оның деңгейі
1,0 80 20 72
Егер шу көздері берілген нүктеде бірдей дыбыс қарқындылығын құратын
L(=L+10lgn;
L-бір шу көзінің дыбыс қарқындылығының деңгейі, дБ;
N-шу көздерінің саны;
10lgn-ді шу көздерінің санына қарап табамыз. Бұл жобада процессор
4.5 Компьютерлік кластағы дыбысты сіңіру
Дыбысты сіңіру есебін көрсетеміз.
Бұл залдың ұзындығы –32м, ені –32м, биіктігі-2,9м. Залда ені
4.8 кесте – Дыбыссіңіруді есептеу кестесі [6]
Өлшем Октавалық жолақтардың орташагеометриялық жиіліктері
125 250 500 1000 2000 4000
Дыбыссіңіру коэф.және қаптағышқа дейінгі дыбыссіңіру қоршауының эквивалентті ауданы
Sтер=15м2 0.35
5.25 0.25
3.75 0.1
2.7 0.12
1.8 0.07
1.05 0.04
0.6
Sқт=174+180-15=339 0.01
3.39 0.01
3.39 0.02
6.78 0.02
6.78 0.03
10.17 0.03
10.17
Sеден=32*9=180м2
0.02
3.6 0.02
3.6 0.03
5.4 0.03
5.4 0.04
7.2 0.04
7.2
Қаптағышқа дейінгі дыбыссіңіретін эквивалентті аудан 12.24 10.74 14.88 13.98
Дыбыссіңіру коэф. және дыбыссіңіретін материалдармен қапталған дыбыссіңіру қоршауының
Sтер=15м2 0.35
5.25 0.25
3.75 0.18
2.7 0.12
1.8 0.07
1.05 0.04
0.6
Sеден=180м2
0.02
3.6 0.02
3.6 0.03
5.4 0.03
5.4 0.04
7.2 0.04
7.2
Sқт=339м2 0.4
135.6 0.85
288.15 0.98
332.22 1.0
339 0.93
315.27 0.87
328.83
Қапталған кейінгі бөлменің эквивалентті ауданы 144.45 295.5 341.37 346.2
(Lj 10.72 14.4 13.61 13.94 12.45 12.73
Жұмыскерлерді зиянды сәулелерден қорғау үшін монитор экранында арналғн фильтерлерді
4.6 Электр қауіпсіздігі және электрмагниттік өрістен қорғану
МЕСТ 12.1.030-81 Электрқауіпсіздігі [4].
Оқшауланған нейтралі бар тарамдарда электр тоғы зақымдануынан қорғау үшін
Машиналық залда портативті компьютерлерді пайдаланғанда, олардың бір ұшы корпусқа,
Ал статикалық электр тоғынан қорғау үшін, машиналық залда
Кесте 4.9- Әртүрлі мәндегі электр тоғының әсер ету
Тоқ, мА Айнымалы тоқ,
50-60 Гц Тұрақты тоқ
0,6-1,5 Басында сезіледі, қолдың саусағы ақырын дірілдетеді Сезілмейді
2-3 Қолдың саусағы қатты дірілдетеді Сезілмейді
5-10 Қолды қатты дірілдетеді Шымырлайды, қызуы сезіледі
12-15 Қолды өздігінен электр тоғынан
тарту қиындайды. Қолдың ауырғаны қатты сезіледі. Қызу көтеріледі
20-25 Қол тез тырысады, қолды электр тоғынан жұлып алу
50-80 Тыныс тарылады. Қызудың қатты көтерілгені байқалады. Тыныс
Өрісті құрастыру және сол арқылы қатынасты бағалау, диапазон жиілігі,
Электрлік құрастыру:
00,6-3
3-30
30-50
50-300
50 В/м
20 В/м
10 В/м
5,0 В/м
Магниттік құрастыру
0,06-1,5
30-50
5,0 А/м
0,3 А/м
Кесте 5.1- Бір тәулік ішіндегі электрорнатудағы электр өрісінің адам
Элекрт өрісіндегі кернеу, кВ/м Өріске келгендегі рұқсат етілген уақыт
5 – тен кіші Шектелменген
5 – тен 10-ға дейін 3с.жоғары болмау керек
10-нан жоғары 15-ке дейін 15мин. жоғары болмау керек
15-тен жоғары 20-ға дейін 10мин. жоғары болмау керек
20-дан жоғары 25-ке дейін 5мин. жоғары болмау керек
Кесте 5.2- Рұқсат етілген кернеу ЭМП [8]
4.7 Өрт қауіпсіздігі
Өрт қауіпі бойынша машиналық зал В категориясына, яғни өрт
Өрттің алдын алу үшін автоматтық өрт сигнализациясы жүйесі қолданады.
Өрт болғанда, от басқа бөлмелерге өтіп кетпеу үшін өртке
4.3 кесте - Кедергілердің өртке қарсы минимальді шектері:
Қабырға 2.5 сағ.
Есік пен терезе 1.2 сағ.
Осы шаралармен қатар, машиналық залдағы кабельді желілердің бәрі өртке
Өртті сөндіру үшін бастапқы стадиясында, коридорда 1.35м биіктікте орналасқан,
Өртті сөндірудің автоматтық құралдары адамдарды бөлмелерден эвакуациялау қажеттілігі жайлы
.
Ал эвакуациялаудың 2-ші этапы, яғни коридордан сырқа дейін шығу
Кесте 5.4– Құрлыс конструкциясының минимальді отқатөзімділігі[16]
Отқатөзімділік дәрежесі Қабырға Лестнич
ные
площад
ки и
клетки Плиты
настила
кон-й Эл-ты покр..
Көтергіш Өздігінен көтергіш Сыртқы Ішкі
Плиты
настила Балки
фермы
рамы
1 2,5 1,25 0,5 0,5 1 1 0,5 0,5
2 2 1 0,25 0,25 1 0,75 0,25 0,25
5. Экономикалық бөлім
5.1 Экономикалық тиімділіктің бағасын есептеу
5.1.1 АОЖ өңдеуге және енгізуге керетін шығындар
Өңдеу шығындары мен жүйені енгізу мыналарды біріктіруден тұрады:
С=Салг+Стқк+Сен+Стүз
Мұнда Салг– алгоритм өңдеуге кеткен ақша шығындары, теңге;
Стқк– жобаны жасауға кеткен техникалық құралдар кешенін сатып алуға
Сен– жүйені енгізуге кеткен шығындар, теңге;
Стүз- бағдарламаны жазу және түзету шығыны, теңге;
5.1.2 Еңбек ақыны есептеу
Бағдарлама құрушының еңбек ақысын кеелесі формаламен есептейміз:
(мың. теңге), (4.3)
мұнда - бағдарлама құрушының орта тарифты
Т – бағдарлама құрушының еңбек сиымдылығы, адам. дн.
Еңбек ақының қорын келесі формуламен есептейміз
ЕАҚ=ЕА N M,
Мұнда ЕА – қызметкердің табысы, тенге/ай.,
N – ұйымдағы қызметкер саны,
М – бір жылдағы айлар саны, М=12.
Осыдан,
ЕАҚ1=16000 1 12=192 тыс. тенге.
Енді 4.1-кестесі бойынша әлеументтік салықты есептейміз: Онда
ЕАҚ2=ЕАҚ1 0.20=38400 тенге.
Келесі кезекте таза пайданы есептейміз:
ТЕА=ЕАҚ1-ЕАҚ2=192000-38400=153600 тенге
Кесте 4.1
Салық алынатын шығынның көлемі Салық ставкасы
15-еселік ГПР-ға дейін (165 420 тенге дейін)
15 - еселік ГПРдан 40-еселік ГПР-ға дейін (165 420
40- есеік ГПРдан 200-еселік ГПРға дейін ( 441 120
200 – еселік ГПРдан 600- еселік ГПРға дейін
600-еселік ГПРдан бастап және одан да жоғары
600-еселік ГПРдан алынатын салық +оны асатын сомасынан
4.2-кестеде әлеументтік салықты есептеу ставкалары келтірілген
Таблица 4.2
Салық алынатын шығынның көлемі Салық ставкасы
15-еселік ГПР-ға дейін (165 420 тенге дейін)
15 - еселік ГПРдан 40-еселік ГПР-ға дейін (165 420
40- есеік ГПРдан 200-еселік ГПРға дейін ( 441 120
200 – еселік ГПРдан 600- еселік ГПРға дейін
600-еселік ГПРдан бастап және одан да жоғары
600-еселік ГПРдан алынатын салық +оны асатын сомасынан
CПН=(ЕА 12 1) 5%=16000
Зейнетақы қоры үшін:
СЗА=16000 1 12 0.1=19200 теңге
Сонда таза пайда:
ТП=153600-96000-19200=38400 тенге.
Құрастырушының орта тарифты ставкасын келесі формуламен есептейміз
К = (мың. теңге/адам. дн),
Мұнда N =1;
ЖУҚ – алдағы жылдағы бір ұйым-құрастырушы қызметкерлерінің жұмыс уақыт
К = =739 мың. теңге/адам. дн.
5.1.3 Техникалық құралдар кешенін сатып алуға кеткен шығындар
Ақпараттық жүйені программамен қамтамасыз ету үшін біз PentіumІІІ-750 ММХ
Стқк=Сдк+Сприн
Сдк-дербес компьютер құны;
Сприн-принтер құны.
Сдк=450*138,2=61190
Сприн=275*138,2=38005
Барлығы: Стқк=61190+38005=99195 тг.
5.2.4 Бағдарламаны жазуға және түзетуге кеткен шығынды есептеу
Стүз=Ктүз+Кжал
Ктүз-жасау мен түзеу кезінде машинаны пайдалану шығындары;
Кжал-жасау мен түзеуге қатысқан программашының жалақы қоры.
Кжал=Кай(Жжасау+Сәс)
Кай-жасау мен түзеуге кеткен айлар саны;
Жжасау-программалаушыға төленетін жалақы;
Сәс-әлеуметтік сақтандыру қоры.
Сәс=Жжасау+Кәс
Жжасау- программалаушыға төленетін жалақы;
Кәс-әлеуметтік сақтандыру қоры.
Машинаны пайдалану уақытындағы шығындар:
Ктүз=Кай*Ккүн*Ксағ*q
Кай-1 айдағы жұмыс күндер саны;
Ккүн-жасау мен түзеуге кеткен айлар саны;
Ксағ-1 күнде жұмыс істелген уақыт
q-машина уақытының 1 сағаттағы құны.
Программаны жасау мен түзеуге 1 бағдарламашы қатысты. Бұған 2
Сәс=10000*0,26=2600 тг
Кжал=2(10000+2600)=25200 тг
Стүз=Ктүз+Ктүз
Стүз=48000+25200=73200 тг
Қорытындылай келе біз өңдеуге және енгізуге кететін шығындарды (4.2.1)
С=22680+105995+76920+73200=278795 тг.
5.2.5 Шығындардың экономикасын есептеу
Жүйенің экономикасын былай есептейміз:
Э=Шбұр+Шж
Шбұр-жүйені енгізгеннен бұрынғы шығындар;
Шж-жүйені енгізгеннен кейінгі шығындар.
5.2.6 Енгізуден бұрын жұмсалған шығындарды есептеу.
Берілген есеп ақпараттану факультетінде ІNTERNET технологиясын қолдана отырып электронды
Экономикалық шешім алу және мәліметтерді өңдеу мақсатында жұмсалған жалпы
Шбұрын=12(Жкж+Сәс)
Жкж-кәсіпорын жұмыстарының айлық жалақысы.
Кәсіпорын жұмысшыларының айлық жалақы қоры:
Жкж= кжі*Акжі
n-мамандық түрінің саны;
Qкжі-і-ші мамандықты маман жалақысы;
Акжі-і-ші мамандықты мамандар саны.
Әлеуметтік сақтандыру қорына төлемдер:
Сәс=Жкж*Кәс
Жкж-кәсіпорын жұмыскерлерінің жалақысы;
Кәс-әлеуметтік сақтандыру қоры.
Кәсіпорын жұмыскерлерінің жалақысы 14000 тг.
Жкж=14000*5=70000 тг
Сәс=70000*0,20=14000 тг
Шбұр=12(70000+14000)=1008000 тг
5.2.7 Жүйені енгізгеннен кейінгі шығындар
Шж=12(Жкж+Сәс)+Кмаш+Кээ
Жкж-кәсіпорын жұмысшыларының айлығы;
Кмаш-жылдық машина уақыты шығыны;
Кээ-электроэнергия шығыны.
Кәсіпорын жұмыскерлерінің айлығы:
Жкж= кжі*Акжі
і-мамандық түрі индексі;
Qкжі-і-ші мамандықты маман жалақысы;
Акжі-і-ші мамандықты маман саны.
Әлеуметтік сақтандыру қорына жұмсаулар:
Сәс=Жкж*Кәс
Жкж-кәсіпорын жұмыскерлерінің жалақы қоры;
Кәс-әлеуметтік сақтандыру коэффициенті.
Жылдық машина уақытының шығыны:
Кмаш=12*Ккүн*tg*g
Ккүн-1 айдағы жұмыс күндер саны;
tg-1 күнде жұмсалатын машина уақыты;
g-машина уақытының 1 сағаттағы құны.
Жылдық электорэнергия шығыны:
Кээ=12*Ккүн*tg*Cээ*Рдн
Сээ-1кВт электроэнергия құны;
Рдн-дербес компьютер жұмсайтын қуаты.
Жұмыс енгізгеннен кейін шешім қабылдайтын жұмыскерлер саны 3 адамға
Жкж=12000*3=36000 тг.
Сәс=36000*0,20=9200 тг.
1 айда 24 жұмыс күні бар. Жұмыс уақыты 8
Кмаш=12*8*24*120=276480 тг
Кээ=12*8*24*4,03*0,25=2321,28 тг.
Шж=12(Жкж+Сәс)+Кмаш+Кээ
Шж=12(36000+9360)+276480+2321,28=823121,28 тг.
Сонымен, (4.3.1) формуланы есептейміз:
Э=Шбұр+Шен
Э=1058400-8231,28=235278,8 тг.
Жүйені” барлық шығындары мен экономикасы бойынша оның өтеу мерзімін
Жүйенің қаржыны өтеу мерзімі:
Төтеу=С/Э=278795/235278,8=1,18(1,2 (1 жыл 2 ай)
5.2.8 Жылдық экономикалық тиімділікті есептеу
Жылдық экономикалық тиімділік былай есептелінеді:
Эт=Э-Ен*С
Ен-жұмсалған қаржы тиімділігінің нормативті коэффициенті;
Э-шығынының жылдық экономикасы.
Қаржы тиімділігінің нормативті коэффициенті 0,32 тг. Жылдық тиімділік:
Эт=235278,8-0,32*278795=146064,4 тг.
Сонымен, есептерді қорытындылай келе біз осы дипломдық жобаны өңдеу
Программа өз құнын 1 жыл 2 айда ақтап шығады.
Қолданылған әдебиет тізімі
Денисенко Г.Ф. Охрана труда. М.: Высшая школа, 1995.
Кобевник В.Ф. Охрана труда. К.: Высшая школа, 1990.
Кустов В.Н. Охрана труда в дипломных проектах. Алма-Ата:
МЕСТ 12.1.030-81 Электрқауыпсіздігі.
МЕСТ 12.1.002-75 Электрлік өрістегі өнеркәсіп жиілігі.
МЕСТ 12.1.003-83 Шуыл.
МЕСТ 12.1.029-80 Шудан қорғанудағы әдіс және ортақ жіктеу
МЕСТ 12.1.029 Құралды пайдаланудағы ұжымдық қорғану.
МЕСТ 12.4.051 Құралды пайдаланудағы жеке-дара қорғану..
МЕСТ 12.1.050 Мекеме және өндірістегі жұмыс орsндарында шуларды
МЕСТ 12.1.004-91 Өрт қауіпсіздігі.
МЕСТ 12.1.033-81, МЕСТ 12.1.004-8 Электрлік желісі бар бөлмелер үшін
МЕСТ 12.1.005-88 Ауада жұмыс істеу зонасындығы санитариалық-гигеникалық ортақ талаптар.
МЕСТ12.1.006-84 Электромагниттық өрістің радиожиілігі.
16 МЕСТ 12.2.032-78, ГОСТ 22269-76
17 МЕСТ 12.1.005-88
18 МЕСТ 12.1.019-79
19 МЕСТ 25861-83
20 «ҚР –ның еңбек
«Өндірістегі қауыпті объектілердегі өндірістік қауыпсіздік туралы» ҚР заңы. Алматы:
«Қауыпсіздік және еңбекті қорғау ». Алматы: Мунайгаз экономика, 2004,
«ҚР төтенше жағдайлар туралы». Алматы, Жеті жагы, 1999, -
«Өрт қауіпсіздігі туралы» заңы. Алматы.
Ермилов В.В., Омиргалиева С.А. Исследование и расчет параметров заземляющих
Кондиционирование и вентиляция помещений вычислительных центров. Алматы: 1989.
26 Санитарное законодательство РК. Санитарные правила и нормы по
гигиене труда в промышленности в 3-х частях. Под редакцией
Козловского В.А. ИПК «Омич», 1995г.
27. О.Э.Лер, К цивилизованному страховому рынку.- Алматы; Қаржы-Қаражат,1997.
28. Автоматизированное рабочее место в
29. В.В.Шураков. Автоматизированное рабочее место для
30. В.З. Абдуллина Проектирование и отладка пользовательских
31. И.Л.Кантарь. Автоматизированные рабочие места управленческого аппарата, 1990г
32. А.Ананьев, А.Федоров. Самоучитель VISUAL BASIC 6.0. Санк- Петербург
Қосымша А
Private Sub akt_Click(Index As Integer)
Load Form4
Form4.Show
End Sub
Private Sub Cak_Click(Index As Integer)
Load frmForm5
frmForm5.Show
End Sub
Private Sub Ctp_Click(Index As Integer)
Load frmForm3
frmForm3.Show
End Sub
Private Sub Dt_Click(Index As Integer)
Load DataReport1
DataReport1.Show
End Sub
Private Sub DTP_Click(Index As Integer)
Load frmForm2
frmForm2.Show
End Sub
Private Sub Fvt_Click(Index As Integer)
Load frmForm4
frmForm4.Show
End Sub
Private Sub npp_Click(Index As Integer)
Load frmForm7
frmForm7.Show
End Sub
Private Sub ruk_Click(Index As Integer)
Load Form9
Form9.Show
End Sub
Private Sub st_Click(Index As Integer)
Load DataReport3
DataReport3.Show
End Sub
Private Sub stt_Click(Index As Integer)
Load frmForm3
frmForm3.Show
End Sub
Private Sub Stu_Click(Index As Integer)
Load Form8
Form8.Show
End Sub
Private Sub Svv_Click(Index As Integer)
Load DataReport2
DataReport2.Show
End Sub
Private Sub Vch_Click(Index As Integer)
End
End Sub
Private Sub Vod_Click(Index As Integer)
Load frmForm1
frmForm1.Show
End Sub
Private Sub ДТП_Click(Index As Integer)
Load Form3
Form3.Show
End Sub
Private Sub зв_Click(Index As Integer)
Load Form5
Form5.Show
End Sub
Private Sub зп_Click(Index As Integer)
Load Form6
Form6.Show
End Sub
Private Sub Пс_Click(Index As Integer)
Load Form2
Form2.Show
End Sub
Dim a, b As String
Dim field, txt, f, g, usl As String
Private Sub Command1_Click()
Unload Me
End Sub
Private Sub Command2_Click()
a = "("
b = ")"
field = List1.Text
txt = Text1.Text
usl = Text2.Text
If Not ((Text1.Text = "Текст") And (Text2.Text = "="))
Select Case field
Case "ФИО вин-го:":
field = "FIO"
txt = "'" + txt + "'"
Case "ФИО пос-го:":
field = "FIO pos"
txt = "'" + txt + "'"
Case "Марка авто.вин-го:": field = "Marka"
txt = "'" + txt + "'"
Case "Марка авто.пос-го:": field = "Marka pos"
txt = "'" + txt + "'"
Case "Гос.номер вин-го:": field = "Gos n"
txt = "'" + txt + "'"
Case "Гос.номер пос-го:": field = "Gos n pos"
txt = "'" + txt + "'"
Case "Адрес вин-го:": field = "Adres"
txt = "'" + txt + "'"
Case "Адрес пос-го:": field = "Adres pos"
txt = "'" + txt + "'"
Case "Код:": field = "Kod"
End Select
f = f + a + field + usl
Data1.RecordSource = f
Data1.Refresh
With DBGrid1
.ClearFields
.ReBind
End With
End If
f = "select * from Voditeli where "
g = ";"
Text1.Text = "Текст"
Text2.Text = "="
End Sub
Private Sub Command3_Click()
Data1.RecordSource = "Voditeli"
Data1.Refresh
With DBGrid1
.ClearFields
.ReBind
.SetFocus
End With
End Sub
Private Sub Form_Load()
f = "select * from Voditeli where "
g = ";"
End Sub
Dim sb, sa As String
Dim sk1, sk2, fiel, usl, naz As String
Private Sub Command1_Click()
Unload Me
End Sub
Private Sub Command3_Click()
sk1 = "("
sk2 = ")"
fiel = Combo1.Text
usl = Combo2.Text
naz = Text1.Text
If Not ((Combo1.Text = "Fields") And (Combo2.Text = "Условие")
Select Case fiel
Case "Место ДТП :":
fiel = "Mesto DTP"
naz = "'" + naz + "'"
Case "Свидетель:":
fiel = "Svidetel"
naz = "'" + naz + "'"
Case "Код:":
fiel = "kod"
naz = "'" + naz + "'"
Case "Дата:": fiel = "Data"
naz = "'" + naz + "'"
Case "Времия:":
fiel = "Vremia"
naz = "'" + naz + "'"
End Select
sb = sb + sk1 + fiel + usl
Data1.RecordSource = sb
Data1.Refresh
With DBGrid1
.ClearFields
.ReBind
End With
End If
sb = "select * from DTP where "
sa = ";"
Combo1.Text = "Fields"
Combo2.Text = "Условие"
Text1.Text = "Название"
End Sub
Private Sub Command4_Click()
Data1.RecordSource = "DTP"
Data1.Refresh
With DBGrid1
.ClearFields
.ReBind
End With
End Sub
Private Sub Form_Load()
sb = "select * from DTP where "
sa = ";"
End Sub
Private Sub cmdAdd_Click()
Data1.Recordset.AddNew
End Sub
Private Sub cmdDelete_Click()
'this may produce an error if you delete the
'record or the only record in the recordset
Data1.Recordset.Delete
Data1.Recordset.MoveNext
End Sub
Private Sub cmdRefresh_Click()
'this is really only needed for multi user apps
Data1.Refresh
End Sub
Private Sub cmdUpdate_Click()
Data1.UpdateRecord
Data1.Recordset.Bookmark = Data1.Recordset.LastModified
End Sub
Private Sub cmdClose_Click()
Unload Me
End Sub
Private Sub Command1_Click()
Data1.Recordset.AddNew
End Sub
Private Sub Command2_Click()
Load Form7
Form7.Show
End Sub
Private Sub Data1_Error(DataErr As Integer, Response As Integer)
'This is where you would put error handling code
'If you want to ignore errors, comment out the
'If you want to trap them, add code here
MsgBox "Data error event hit err:" & Error$(DataErr)
Response = 0 'throw away the error
End Sub
Private Sub Data1_Reposition()
Screen.MousePointer = vbDefault
On Error Resume Next
'This will display the current record position
'for dynasets and snapshots
Data1.Caption = "Record: " & (Data1.Recordset.AbsolutePosition + 1)
'for the table object you must set the index
'the recordset gets created and use the following line
'Data1.Caption = "Record: " & (Data1.Recordset.RecordCount * (Data1.Recordset.PercentPosition *
End Sub
Private Sub Data1_Validate(Action As Integer, Save As Integer)
'This is where you put validation code
'This event gets called when the following actions occur
Select Case Action
Case vbDataActionMoveFirst
Case vbDataActionMovePrevious
Case vbDataActionMoveNext
Case vbDataActionMoveLast
Case vbDataActionAddNew
Case vbDataActionUpdate
Case vbDataActionDelete
Case vbDataActionFind
Case vbDataActionBookmark
Case vbDataActionClose
End Select
Screen.MousePointer = vbHourglass
End Sub
Private Sub cmdAdd_Click()
Data1.Recordset.AddNew
End Sub
Private Sub cmdDelete_Click()
'this may produce an error if you delete the
'record or the only record in the recordset
Data1.Recordset.Delete
Data1.Recordset.MoveNext
End Sub
Private Sub cmdRefresh_Click()
'this is really only needed for multi user apps
Data1.Refresh
End Sub
Private Sub cmdUpdate_Click()
Data1.UpdateRecord
Data1.Recordset.Bookmark = Data1.Recordset.LastModified
End Sub
Private Sub cmdClose_Click()
Unload Me
End Sub
Private Sub Data1_Error(DataErr As Integer, Response As Integer)
'This is where you would put error handling code
'If you want to ignore errors, comment out the
'If you want to trap them, add code here
MsgBox "Data error event hit err:" & Error$(DataErr)
Response = 0 'throw away the error
End Sub
Private Sub Data1_Reposition()
Screen.MousePointer = vbDefault
On Error Resume Next
'This will display the current record position
'for dynasets and snapshots
Data1.Caption = "Record: " & (Data1.Recordset.AbsolutePosition + 1)
'for the table object you must set the index
'the recordset gets created and use the following line
'Data1.Caption = "Record: " & (Data1.Recordset.RecordCount * (Data1.Recordset.PercentPosition *
End Sub
Private Sub Data1_Validate(Action As Integer, Save As Integer)
'This is where you put validation code
'This event gets called when the following actions occur
Select Case Action
Case vbDataActionMoveFirst
Case vbDataActionMovePrevious
Case vbDataActionMoveNext
Case vbDataActionMoveLast
Case vbDataActionAddNew
Case vbDataActionUpdate
Case vbDataActionDelete
Case vbDataActionFind
Case vbDataActionBookmark
Case vbDataActionClose
End Select
Screen.MousePointer = vbHourglass
End Sub
Private Sub cmdAdd_Click()
Data1.Recordset.AddNew
End Sub
Private Sub cmdDelete_Click()
'this may produce an error if you delete the
'record or the only record in the recordset
Data1.Recordset.Delete
Data1.Recordset.MoveNext
End Sub
Private Sub cmdRefresh_Click()
'this is really only needed for multi user apps
Data1.Refresh
End Sub
Private Sub cmdUpdate_Click()
Data1.UpdateRecord
Data1.Recordset.Bookmark = Data1.Recordset.LastModified
End Sub
Private Sub cmdClose_Click()
Unload Me
End Sub
Private Sub Command1_Click()
Data1.Recordset.AddNew
End Sub
Private Sub Command2_Click()
Load Form1
Form1.Show
End Sub
Private Sub Data1_Error(DataErr As Integer, Response As Integer)
'This is where you would put error handling code
'If you want to ignore errors, comment out the
'If you want to trap them, add code here
MsgBox "Data error event hit err:" & Error$(DataErr)
Response = 0 'throw away the error
End Sub
Private Sub Data1_Reposition()
Screen.MousePointer = vbDefault
On Error Resume Next
'This will display the current record position
'for dynasets and snapshots
Data1.Caption = "Record: " & (Data1.Recordset.AbsolutePosition + 1)
'for the table object you must set the index
'the recordset gets created and use the following line
'Data1.Caption = "Record: " & (Data1.Recordset.RecordCount * (Data1.Recordset.PercentPosition *
End Sub
Private Sub Data1_Validate(Action As Integer, Save As Integer)
'This is where you put validation code
'This event gets called when the following actions occur
Select Case Action
Case vbDataActionMoveFirst
Case vbDataActionMovePrevious
Case vbDataActionMoveNext
Case vbDataActionMoveLast
Case vbDataActionAddNew
Case vbDataActionUpdate
Case vbDataActionDelete
Case vbDataActionFind
Case vbDataActionBookmark
Case vbDataActionClose
End Select
Screen.MousePointer = vbHourglass
End Sub
АЖО
Техникалық құрылғы
Программалық құрылғы
Ақпараттық қамтамасыз ету және методикалық құжаттама
Орталық программалық қамтама
Функционалдық программалық қамтама
Есептеу жүйеде ресурсты басқару, торапты жұмыспен қамтамасыз ету
Жаңа программалық құрылғыны құру құрылғысы
Бөлімше бастығы
Бухгалтерия
Жол көлік апаты бөлімшесі
Комиссия
Касса
Архив
Автотехникалық комиссардың тіркеу бөлімі
Сақтандыру агенттігі
Автотехникалық сараптама




Ұқсас жұмыстар

---

Мәліметтер қорының терезесі

---

MS Access деректер қорын басқару жүйесі

---

Мәліметтер қорын басқару жүйесі (МҚБЖ). Негізгі ұғымдар. МҚБЖ - нің функционалды мүмкіндіктері. МҚБЖ - мен жұмыс істеу негіздері

---

Деректер базасының архитектурасы

---

Access бағдарламалау ортасында «Фирма» автоматтандырылған жүйесін зерттеу

---

«Компьютерлік орталық» деректер қорын құру

---

Мәліметтер базасы кестелері

---

«Кино жұлдыздары» мәліметтер қорын құру.

---

Есепті шығару алгоритмі

---

Кесте режимінде мәліметтерді енгізу және түзету

---