Операциялық қызметтен кіріс
Тақырыбы: Екінші деңгейлі банктердің Қазақстан
мазмұны
Кіріспе .................................................................................................................3
І Банктердің дамуының теориялық негізі....................................................5
1.1. Банктердің нарықтық экономикадағы ролі................................................5
1.2 Коммерциялық банктер қаржы делдалдар ретінде .....................................9
ІІ Екінші деңгейлі банктер қызметтерін талдау........................................13
2.1 Екінші деңгейлі банктердің активті және пассивті
2.2 Коммерциялық банктердің жұмысын талдау жүргізу............ .................18
ІІІ Банк қызметінің дамуындағы қазіргі кездегі
тенденциялары ....................................................................................................28
Қорытынды.......................................................................................................33
Пайдаланған әдебиеттер тізімі......................................................................35
КІРІСПЕ
Қазақстан егемендік алғаннан кейін нарықтық экономика жағдайында кәсіпорындардың
Ұлттық банк – мемлекеттің Орталық банкі, ол банк
Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктер – коммерциялық банктер.
Коммерциялық банктер – кәсіпорындар мен ұйымдарға, сондай-ақ халыққа
Коммерциялық банктер қаржы делдалы ретінде ақша капиталын салааралық
Бүгінгі коммерциялық банктер өз клиенттеріне 200-ге жуық әр
Коммерциялық банктер жұмысында осы Заңды және Қазақстан Мемлекеттік
Бұл курстық жұмыс үш бөлімнен тұрады.
Бірінші бөлімде, біз коммерциялық банктердің түсінігімен оның қаржы
Екінші бөлімде, коммерциялық банктердің қызметі мен операцияларын қарастырамыз.
Үшінші бөлімде Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банк ісінің ұйымдастыруын
Бұл жұмыстың мақсаты екінші деңгейлі коммерциялық банктер мен
І тарау. Банктердің даму теориялық негізі.
Банктердің нарықтық экономикадағы рөлі.
Банктік жүйе – нарықтық экономиканың ең маңызды және
Банктердің және тауарлы-ақшалай қарым-қатынастардың дамуы тарихи тұрғыдан қатарлас
Қаржылық делдалдар осылай қоғамға ақша капиталын салааралық, ауданаралық
Банктер нарықтық экономикада басты қаржылық делдалдар болып табылады.
Осы жаңа міндеттемелер мен талаптарды жасау үрдісі қаржылық
Әр түрлі көздерден ақша қаражатын жинау арқылы банктер
Шаруашылық органдар мен тұрғындардың қаржылық несиелік қызмет көрсетуін
Банктік жүйенің мақсатымен міндеттері негізінен экономиканы жалпы басқарудың
Экономиканы басқару процесінде банктер негізінен басқарудың экономикалық қатынастарын
Банктер есеп-айрысу операцияларын жүргізудің тәртібін бұзғану үшін айыппұл,
Банктер экономикалық басқарудың органдары болғандықтан, оның өз клиенттерінің
Банктер кәсіпорындардың, мекемелердің, ұйымдардың, жергілікті халықтың шот есептерін
Банктік жүйеде қоғамның барлық ақшалай қорларды шоғырландырған:
Қоғамда белгілі бір класқа ие коммерсанттар, кәсіпкерлер
Бұл жағдайларда экономикада инфляциының төмендеуінде және олардың нарықтық
Мемлекеттік меншікке реформа жүргізуде банктердің ролі маңызды. Банктердің
Банктік реформа кәсіпорындарды жекешелендіруді қайта құруға және көп
Банктік жүйенің реформасы инвестициялық қорлардың ролін жоғарлату және
Банктік жүйенің реформасы жеке кәсіпорындардың несие алуларын қамтамасыз
Жекешелендіруші кәсіпорындарға республикада банктік реформаны құрудың барысында қажетті
Коммерциялық банктер қаржы делдалдары ретінде.
Қазіргі коммерциялық банктер қаржы делдалы ретінде ақша капиталын
Несиелік жүенің төменгі буыны халықаралық шаруышылығындағы тікелей қызмет
“Коммерциялық банк ” термині банк ісінің ертеректердегі даму
Бүгінгі коммерциялық банктер өз клиенттеріне 200-ге жуық
Бір операциялардан болған зиян, екінші бір оперциялардан түсетін
Депозиттік қарыздық операцияларды жүзеге асыра отырып коммерциялық банктер
Шынында да, банктер бұндай операциялардан пайда көреді. Олар
Жалпы қоғамға көмек, олар банктен алған қарыздарды есебімен
Осы уақытқа дейін Қазақстанда несиелер үкіметтін қажеттілігіне
Коммерциялық банктер өз клиенттерінің ақшаларын сақтауға қолайлы әр
Қазіргі коммерциялық банктер туралы сөз қозғағанда, несиелік жүйенің
Коммерциялық банктердің мынадай бастапқы қызметтері бар: депозиттер қабылдау,
Коммерциялық банктердің басқа қаржы институттарынан айырмашылығы және ерекше
Коммерциялық банктер мұндай сұрақтарды шешуде маңызды роль атқарады.
Банктер өз қызметінде ақшаның бір бөлігін жоятыны да
Банктердің бірігу процесін үкімет тарапынан реттеу, сондай-ақ банктік
ІІ Екінші деңгейлі банктер қызметінің анализі
2.1 Екінші деңгейлі банктердің активті және пассивті
Қазіргі кезде дәстүрлі қызметтерге бұрынғысынша салымдар тарту мен
Қазіріг кезде әмбебап банктер банк қызметтерінің және қаржылық
Коммерциялық банктердің желісі ақша нарынығың қалыптасуына ықпал етеді,
Коммерциялық банктер негізінен өз клиенттерінің шарушылық қызмет көрсетумен
«Қазақстан Республикасының банктер және банктік қызметтер туралы» заңға
ақылы негізде депозиттерді тарату;
клиенттер мен банк –корреспанденттердің шоттарын жүргізу және оларға
қайтарылымдылық, мерзімділік және төлемдік шарттарымен заңды және жеке
инвестицияланған қаражаттар иелерінің немесе иемдеушінің тапсырмалары бойынша капиталдық
заңда көрсетілген тәртіппен өз бағалы қағаздарын шығару (чектерді,
төлем құжаттарын сатып алу, сату және сақтандыру, олармен
ақшалай нысанда орындауды қарастыратын үшінші тұлғалар үшін кепілдеме
тауар тасымалын талап ету құқын, сатып алу және
банктік операциялар бойынша брокерлік қызметтерді көрсету, клиенттердің тәуекелі
клиенттер үшін құжаттар мен бағалылықтарды сақтандыру бойынша қызметтер
коммерциялық мәлімелерді қаржыландыру, сондай-ақ сату құнсыз (форфрейтинг);
клиенттерлің тапсырмалары бойынша сенімділік операцияларды;
банктік қызметепен байланысты кеңес беру қызметін көрсету.
Уақытша бос ақшалай қаражаттарды жинақтау – коммерциялық банктердің
Басқа кәсіпорындармен салытырғандаосы барлық міндеттемелер коммерциялық банктерге меншікті
Жоарыда айтылып өткендей, банктер өздерінің активті операцияларын жүзеге
Депозиттік операциялар мынадай қағидалармен ұйымдастырылады:
банктік пайда алуға немесе болшақта пайда алу үшін
депозиттік оперциялар әрекет ету керек;
банк балансының оперативтік өтімділігін демеу мақсатында икемді депозиттік
банк балансының өтімділігін жоғары дәрежеде демеп отыратын мерзімдік
депозиттерді тартуға әрекет ететін банктік қызметтерді дамытуға шаралар
Депозиттік емес пассивтерге банктік облигациялармен және кепілге
Сонымен бірге банктер ақша қаражаттарын тарту үшін шығарылатын
Осылайша коммерциялық банктердің дәстүрлі базалық қызметінің бірі –
Коммерциялық банктердің екніші дәстүрлі-базалық қызметі – экономика және
Несиелік оперциялар – бұл несие беруші мен қарыз
Банктік активтік қарыздың операцияларын қарастырайық.Өз клиенттерніне қарыз ұсына
Коммерциялық несилендіруде несие беруші де және қарыз алушы
Банктердің несиелік оперциялары, банктердің және клиенттің өзара қатынастары,
2.2. Коммерциялық банктердің іс-әрекет жұмысын талдау.
Қазақстан Республикасында жұмыс істеуші сенімді банк жүйесінсіз нарықтық
Қазсіргі кезде Қазақстанда банктар арасындағы негізні клиенттердің бөлінуі
Ретті басылымдағы коммерциялық банктардың жағдайын нарықтағы әртүрлі субъектілер
Қазіргі кезде есеп беру басылым түрлерін Қазақстан Республикасының
Баланс;
Крісі пеншығыс туралы есеп беру.
Берілген есеп берулердің түрлері арқылы коммерциялық банктар хал-жағдайы
2004 жылдың 31 желтоқсанында басылған баланс мәліметтерін және
Есеп беру күніне банктың балансының анализі.
Коммерциялық банктіңбалансы бұл – несиелік, есептік, кассалық және
Қазіргі күнде коммерциялық банктің балансы есептің негізгісі болып
Басылымдағы баланстың мәліметтері бойынша банктың келесі сипаттамаларын бағалауға
активтер бойынша: көлемі, құрылысы, ликвидтілігі;
пассивті бойынша: көлемі және толығымен пассивтің құрылысы және
мен бірге баланстан банктің потенциалды клиентіне келесі мәліметтерді
-нарықтағы банктің орны туралы;
-ызметкерлердің квалификациясы туралы;
-банктің өнімдері мен қызметерінің сапасы туралы;
-банктің өнімділігі мен қызметтерінің реализациясының сапасы туралы;
-банктің репутациясы туралы;
-менеджмент сапасы туралы;
-клиенттік базаның құрыма мен сапасы туралы;
Активтер анализі.
кесте №1.
2004 жылғы 31 желтоқсан
мың.теңге Үлес,% 2005 жылғы
31 желтоқсан
мың.теңге Үлес,% Өзгеріс
Активтер:
Ақшалай қаражат ҚРҰБ шоттар 1963184 16,4% 2378585 4,73%
Қымбат металдар 1866 0,002% 670 0,001% 2,79
Банктерге берілген несие мен қаржы-
лық мүмкін бола-
тын шығындарға резервті шегеріп тастағанда 891674 0,74% 2241651
Сауда-саттыққа арналған бағалы қағаздар 31324220 26,13% 1564473 3,11%
РЕПО шарты бойынша берілген бағалы қағаздар 6421331 5,36%
Қызмет көрушілер-
ге берілген несие мен қаржылық мүмкін болатын шығындарға
вті шегеріп таста-
ғанда 53308589 44,48% 30669931 60,97% 1,74
Бағалы қағаздарға салымдар:
- сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар 5466947
- қазырды өтеуге дейін ұстап қалатын бағалы қағаздар
Ассоцияланған компанияларға инвестиция - - 49576 0,10% 0
Негізгі құралдар мен материалдық емес активтер, жиынтықты тозу
Басқа активтер мүмкін болатын шығындарға резервті шегеріп тастағанда
Активтердің барлығы 119859763 100% 50302539 100% 2,38
Банктің активінің көлеміне банктардың ресурстары бағытталған активтер кіреді,
Өзінің құрылысында активінің сатьяларын, халықаралық тәжірибиелерде қабылданғандай, актив
1-кестеде қарастырулушы банктың актив бойынша мәліметтері берілген.
Қарстырылушы банкта 31.12.04ж. активінің өлшемі 119859763 мың.
1-кестеде көрсетілген 31.12.04ж. жағдай бойынша банктің салымының
тен 83,3% дейін төмендеді. Бұл кезде ссудалық
Осындай жағдайда, ағысдағы ликвидтіліті қамтамасыз ету үшін, банк
Активті операциялардың қоғаныштық коэффициенті есеп беру күніндеактивті операциялардың
Активті операцияларға салынатын қаржылар мөлшерін анықтау кезінде банкпен
Қарстырылып жатқанан банкта активті опреацияларға салынған қаржы
Несиелік қауіптен қорғаныш көрсеткіштерінің мәнк ссудалық жоғалтуға
Есеп беру кезеңіндегі жұмыс істеу нәтижесін бағалау. Басылымдағы
динамикасының, көлемін және оларды құрайтын бөліктер бойынша табыстар
толығымен таза кіріс және оынң түзілуінің бөлінген этаптары
Сонымен бірге баланстың анализінің негізінде және кіріс пен
2- таблицадағы мәліметтер бойынша банктің кірістерінің проценттік өсімі
Сонымен бірге қызмет пен комиссия шығысының (1,83 ретке)
Сонымен қатар шет ел валюталарымен операциялардың саудадағы қағаздармен
Нәтижесінде жыл бойғы таза кіріс 4,15 ретке өсті.
2-кесте.
2004 жылғы 31 желтоқсанға аяқталған жыл мың теңге
Пайыздық табыстар 6975704 4292225 1,62
Пайыздық шығыстар -4205353 -2610795 1,61
Несие бойынша мүмкін болған шығындарға резервтер қалыптасқанға дейінгі
Несие боынша мүмкін болған шығындарға қалыптастырылған резервтер -1308020
Таза пайыздық кіріс 1459331 593242 2,46
Қызмет көрсету және комиссиялық бойынша кіріс 1380436 615788
Қызмет көрсету және комиссиялық бойынша шығыс -113119 -61927
Шетелдік валютамен операциялардан таза кіріс 45793 234845 0,19
Сатылатын бағалы қағаздармен операциялардан таза кіріс 128062 141496
Басқа кірістер 70302 82967 0,85
Таза пайыздық емес кірістер 1511474 1013169 1,49
Операциялық кірістер 2970805 1606411 1,85
Операциялық шығыстар -2082336 -1363219 1,53
Операциялық қызметтен кіріс 888469 243192 3,65
Басқа операциялардан мүмкін болатын шығындарға резервті қалыптастыру (27866)
Салық салғанға дейінгі кріс 860603 236840 3,63
Табыс салығы бойынша шығыс - -29,29
Таза табыс 860603 207550 4,15
Таза кірістің абсолютті көлемі (207550 мың теңге
Сол себептен банктың жұмысының эффективтілігінің иллюстрациясы ретінде кезең
Кіріс пен шығыс туралы баланс есептің мәліметтерінің анализі
рентабельді көрсеткіштері;
капиталдың мультипликаторлары;
Басылымдағы есеп беру бойынша бағаланатын банктің рентабельдігінің салыстырмалы
Таза кірістің активтер көлеміне қатынасымен анықталатын активтер рентабельдігі,
31.12.03ж. жағдай бойынша ROA=207550*100/50302539=0,4%;
31.12.04ж. жағдай бойынша ROA=860603*100/119859763=0,72%;
Бұл көрсеткіштің оң динамикасына қарамастан оның көлемінің қазіргі
31.12.04ж. жағдай бойынша қарастырылатын банктің ROA негізін құрайтындарды
ROA=таза процентті кіріс/ активтер+таза процентті емес кірістер/активтер –операциялық
Жоғарғыдан, проценттік және процентті емес кірістер тәкелетін, сонымен
Таза кірістің меншікті капиталға қатынасымен анықталатын меншікті қаржының
31.12.03ж. жағдай бойынша ROE=207550*100/3729715=5,5%.
31.12.04ж. жағдай бойынша ROE=8606603*100/15988082=5,4%.
Осылайша меншікті қаржының рентабельдігі бір деңгейде қалып отыр
Активтердің меншікті капитал көлеміне қатынасымен есептелетін Мк
31.12.03ж. жағадй бойынша Мк=50302539/3729715=13,4%;
31.12.04ж. . жағадй бойынша Мк=119859763/15988082=7,5%.
31.12.04ж. жағдай бойынша 7,5 капиталдың мультипликатор деңгейінің төмен
Банктердің жұмысына қортынды:
Банкте өз портфелін басқаратын басқару стратегиялары, активті операциялармен
Банк «абайланған » несие – инвистициялық саясатын ж.ргізеді.
Активтердің өсінің динамикасын міндеттерімен және меншікті капиталдың өсуіне
ІІІ Банк қызметінің дамуынадағы қазіргі кездегі тенденциялар.
Қазіргі кезде банк қызметінің өзгергені соншалықты, көптеген экономистер
Ақпатартты-коммуникационды төңкеріс (ИК төңкеріс). ХІХ және ХХ ғғ.
Әдетте ИК-төңкерісінің екі кезеңін көрсетуге болады: біріншісі
Қазіргі кездегі АБЖ бухгалтерлік есепті банк масштабында
1960 ж. пайда болған пластикалық карточкалар өз кезегінде
Соңғы жылдары мемлекеттік автоматтандырудың дамуы барлық ұлттық банктардың
Интернет банкинг жүйесі – банктік қызметтерді интернетке шығу
Интернет банкинг мобильді телефондардың немесе ноутбуктің көмегімен банктік
Интернет банкингте тарылып жатқан жаңа динамикалық көрініс болып
Интернет консалтинг төрт сатыны бөледі:
1) Статикалық сайт, оның мазмұнына қолданушы әсер ете
2) Ақпатарттың динамикалық берілуі. Клиенттер интерактивті сұраныстар жүргізе
3) Сайттың персонализациясы. Клиенттің персонализация технологиясының көмегімен банктің
4) Интерактивті онлайн консультациясы. Көптеген қаржылық қызметтер қазіргі
Футурологтардың болжамы бойынша, ақырында банктердің өз клиентімен кездесетін
Виртуальді банк өнімдерін жинақтайтын дәстүрлі стационарлы жүйеден ғана
ИК технологтар ақпараттық ағымның толық өзгеруін ғана талап
Банктің бизнес процестерінің рейнжинирингі шығын көлемінің төмендеуін ғана
ИК төңкеріс және қаржылы инжиниринг әртүрлі шектеулер мен
Қараушы ұйымдар эффективті корпаративті басқаруды енгізудегі банк басқармасымен
Қорытынды
Сонымен, банк жұмысын жүргізуіне мынадай қорытынды жасауға болады.Банктің
Бұндай ізденістер көптеген банктер өздерінің жұмыстарының орындалуына итермелейді.
Кейінгі жылдары банктік өрісте “бәсекелес” банктік бөлімдерден өте
Коммерциялық банктер көлемді өз капиталына ие бола отырып,
Экономикамыздың қарқынды өсуі мемлекеттік шығыстардың
дың айтарлықтай бекемдік деңгейге жеткенін айғақтайды.
Менің ойымша, нарықтық экономикада коммерциялық банк орнын дұрыс
Қолданған әдебиеттер тізімі:
1. “Ақша,несие,банк” Сейткасимов, Алматы “Экономика” – 2001
2. “Коммерческие банки и их операции” О.Маркова, Л.С.Сахарова,
В.И.Сидоров Алматы 1997.
3. “Банктер және несие алушылар” Кушербаев
4.”Банки и банковские организации в РК” Алматы 2002.
Основные законодательные акты.
5. Кабажанов Д. Группы Мирового банка структура и
ление деятельности экономики Казахстана.
6. “ Банковские и кредитное дело” Гамидов А.В.
7. “Банки Казахстана” 2005г №5,8.
8. Нарықтық экономиканың қазіргі терминологиялық түсіндірме сөздігі
9. “Ақша, несие, банк” Көшкенбаева. Алматы-2000ж
10. Егемен Қазақстан (Астана) №68 (24026) 08.04.2005ж.
11. Бекболатулы Ж.К. Коммерческие банки
12. Банки и банкиры Казахстана: Спец. выпуск 1999г.
3
Ақша қаражаттар қозғалысы туралы жалпы түсінік
7 IAS халықаралық қаржы есептілігінің стандарты
Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есептер
Ақша қаражаттарының шығуы
Банктің валюталық операцияның негізгі есептері
Валюта шотындағы қолма-қол ақша есебі
Ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп берудің теориялық аспектілері мен негіздері
Кассаны және кассалық операцияларды тексеру.
Кірістер аудитінің бағдарламасы
Кәсіпорынның пайдасы мен пайдалылығы көрсеткіштерінің жүйесі