Канаданы Францияның отарлау тарихы
Тақырыбы: Канаданы Францияның отарлау тарихы
МАЗМҰНЫ
Кіріспе.......................................................................................................3
Ітарау.Европа отарлауына дейінгі Канада
І.1. Елдің байырғы тұрғындары............................................................7
І.2. Европалықтардың Канада
жағалауларына алғаш рет келуі....................................................10
І.3. Канаданы отарлаудың басталуы..................................................13
ІІтарау. Францияның отарлық режимінің орнауы.....................................................................................................23
ІІІтарау. Әкімшілік басқарудың сеньоральдық
құрылымы және бағалы аң терісімен
жасалатын сауданың дамуы .........................................................31
ІҮтарау. Ағылшын-француз бәсекелестігі
және Жаңа Францияның құлауы...................................................41
Қорытынды............................................................................................55
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі......................................................57
Қосымшалар..........................................................................................59
Кіріспе
Тақырыптың өзектілілігі:
Ұлы географиялық жаңалықтар дәуірінде талай елдердің Үнді мемлекетіне жақын
Диплом жұмысының мақсаты мен міндеттері.
Жұмыстың мақсаты – отарлаудың қиыр солтүстік ел – Канаданы
Жоғарыда көрсетілген мақсатқа қол жеткізу үшін біз Англияның отарлық
Диплом жұмысының хронологиялық шеңбері.
Жұмыс ХVІ-ХІХ ғасырларды, яғни, Франция капитализмінің Канаданы отарлау кезеңін
Жұмыстың теориялық және
Канада тарихы Солтүстік Америка тарихымен ұштастырылып қарастырылып, негізгі шынайы
Сондай-ақ, Канада тарихы, оның ішінде оны отарлаудың ерте
Жоғарыда көрсетілген еңбектер және Малидович И. И. «История открытии
Диплом жұмысының құрылымы.
анған әдебиет тізімінен құралады.
І тарау. Европа отарлауына дейінгі Канада
І.1. Елдің байырғы тұрғындары
Кейінгі палеолит пен мезолит дәуірлерінде-ақ Солтүстік Америкканы американдық халықтар
Европалықтардың Жаңа дүниені ашуы кезінде Солтүстік Американы адамдар бірқатар
Тынық мұхиттың батыс жағалауын отырықшы балықшылар тайпалары: хайда, цимшиан,
Солтүстік Американың Ұлы көліне дейін жеткен тайпалар отырықшыланып, осы
Европалықтар отарлағанға дейінгі Солтүстік Амерканың қоғамдық қатынасы әртүрлі дәрежеде,
І.2. Европалықтардың Канада жағалауларына алғаш рет келуі
Европалықтар Канада жағалауларына Христофер Колумбтың Жаңа Дүниені алғаш
Жаңа жерлерді отарлаудың негізгі әрекеттерін алғаш рет норвегиялық Торфанин
Үнді мен Қытайдың керемет байлықтары европалықтарды Солтүстік мұзды мұхиттың
Осыдан кейін тек 1536 ж. ғана, 30 жылға созылған
Бұл кезеңде Канада жағалауларына флоренциялық Джованни Веренцанно бастаған
Бірақ, осы алғашқы саяхаттардың барлығы – Қытайға баратын жолдағы
1.3. Канаданы отарлаудың басталуы
1533 жылы Францияның королі Франциск І, Жак Картьені жаңа
1535 ж. 19 мамырда Картье 3 кемемен Франциядан
Картье осы жолмен аса сақтықпен Канадаға қарай бет алды.
Бірден Монреаль деп аты өзгертілген Хошелагиға келіп жеткеннен кейін
1541-42 жылдың қысы француздар үшін өте ауыр болды, олар
Осыдан соң Канадаға келіп жеткен Робервиль Картьенің лагерінің орнына
ІҮ Генрихтың тұсында Францияны қалжыратқан тоқтаусыз соғыстар кезеңі аяқталды.
1603 жылдың көктемінде Сан-Мало мен Руаноның саудагерлері Канадаға экспедиция
Шампленнің келесі экспедициясы да Руано мен Сен-Мало көпестерінің ақшасына
1608 жылы Шамплен жаңа экспедицияны бастап Квебекке келіп, шағын-ғана
Ирокездерге қарсы алғашқы әскери экспедицияны Шампленнің өзі басқаарды. Өзінің
1610 жылдың мамырында Шамплен Канадаға қайтадан келді. Индеецтер француздарғаүш
Шамплен Жаңа Францияның чолтүстік жерлерін келесі 1611 жылғы сапарында
Оқтын-оқтын-ғана жүргізіліп отырылатын бағалы аң терісі саудасы Францияның Канаданы
1613 жылы Францияда Руан мен Сен-Мало компаниясы деген аипен
ХҮІІ ғасырдың 20-шы жылдарында Канада компаниясымен бәсекелес Монмаранси компаниясы
Үнділіктер отарлау жүйесінің маңызды бөлігі болатын. Бағалы аң терісінің
Француз отаршылары негізгі тайпа өкілдері – гурондарды өз ықпалына
1627 жылы Порт-Ройял аумағында ағылшындардың Жаңа Шотландия деп аталған
Компанияның кемелері Францияның жағалауын тастап шықпай жатып-ақ, Франция мен
1633 жылы үш кемеге отырған 200 француз қайтадан Квебекке
ІІтарау. Францияның отарлық режимінің орнауы
Ағылшындарды ығыстырып шығарған француздар өздеріне қалған жерлерді ірі дворян
Жаңа Франция компаниясының монополиясы Канадада жері бар, бірақ отаршылардың
1647 ж. корольдың жаңа нұсқауы барлық отаршылардың бағалы аң
Әкімшілік құрылымы қайта жаңғыртылған отар өз күшіне енді ене
Сөйтіп, 1647 жылы ирокездер соғыс бастады. Труа-Ривьера мен Монреальдан
Сан жағынан шағын болып келген француз отаршылары ирокездерге қарсы
1663 жылдың мамыр айында Канада король провинциясы деп жарияланды.
Алайда, отарлық әкімшілік жүйесін реформалау тез арада-ақ, әкімшілік пен
Елді мекендердің шекарасы, әсіресе, Ришелье өзені бойында жаңа бекіністер
Жаңадан жәрдем алған француздар индеецтерге қарсы жаңа қимыл бастауды
Осы кезеңде Европада кезекті соғыс аяқталған болатын Англия
Жан Талонның Жаңа Францияда билік құрған жылдарында Францияның канадада
Отардың аумағында франциялық феодалдық жүйе жұмыс істеді. Сот ісін
Король сарайы отарлық экономиканың қолөнер, балық аулау, кеме салу,
Канаданың экономикалық дамуына француздардың отарлық саясатының өзі бөгет болды.
ІІІтарау. Әкімшілік басқарудың сеньоральдық құрылымы және бағалы аң терісімен
Жаңа Францияның отарлары Миссисипи өзені дельтасындағы Жаңа Орлеаннан бастап
Канададағы сеньоралдық жүйенің құқықтық негізі болып Францияда қабылданған Париж
Алдымен компания, кейінірек король үкіметі сентриялар бөліп шығарды. Олардың
Сениорийлер негізінен отаршылардың ең бай топтарына беріліп отыырылды. Сеньорлардың
Феодалдық жер иеленудің көлеміне әсіресе, алғашқы кезде, шек қойылған
Сеньоральдық жүйенің бас кезінің өзінде-ақ ооның бөлшектенуі процесі шапшаң
Сеньорияның бір бөлігін сеньор өзіне ферма, ағаш кесі орны
Сеньориялардан түсетін табыс цензитриялардың төлейтін төлемдері мен доменнің пайдасынан
Елді басқарудың сеньоральдық типі отарлау үшін тиімсіз болдды. 1715
Теория бойынша әрбір цензитарий тек бір-ғана цензив алуға құқылы
Цензитарийлердің негізгі кәсібі ауыл шаруашылығы болатын. Отаршылардың бір
Канаданың алғашқы отарлық мемлекетінің өзінде де мүлік теңсіздігі үлкен
Әлеуметтік иерархиялық сатының ең жоғарғысында сеньорлар, ірі саудагерлер, үкімет
Канададағы бағалы аң терісі саудасына бірнеше сыртқы фактор да
Сол кезеңдегі қалыптасқан жағдайда бағалы аң терісімен жжасалатын саудамен
Алғашқы кезеңде үнділіктердің өздері Монреаль мен басқа бағалы аң
Отарлық билік бағалы аң терісімен сауданы қаншама монополияландыруға күш
1636 ж. Миссисипи өзенінің жоғарғы ағысындағы жерлерді алғаш рет
Францияның Канададағы жаңа жерлерді игеріп, бағалы аң терісі саудасының
Кавалье Ла Саль өзінің көмекшілері - орман кезбелерімен және
Бағалы аң терісі саудасын тек жаңа аймақтарды ғана өз
Мұндай монополияландыру тек қана сол саудагерлердің өзіне ғана емес,
ХҮІІ ғ. соңына қарай Канададан Францияның ішкі нарығы тұтына
ІҮтарау. Ағылышын-Француз бәсекелестігі және жаңа Францияның құлауы
Францияның отарлық жерлелрді кеңейтіп, одан неғұрлым көп пайда түсіруге
ХҮІІІ ғасырдың І жартысындағы Канаданы отарлау осындай бірнеше қарама-қарсы
1670 жылы Гудзон шығанағы компаниясы құрылғаннан кейін Франция ағылшын
Канаданың отарлық әкімшілігінің негізгі назары Кавалье Ла Сальдың экспедициясынан
Бірте-бірте ирокездер өздерінің тактикасын тек қана өз тәуелсіздігі мен
Ирокез тайпаларының данышпан әрі көоеген саясаты отарлаушыларға ұнаған жоқ,
Солтүстікамерика континентіндегі екі держава арасындағы нағыз соғыс Англиядағы 1688
1689 жылы Канада губернаторлығына Фронтенак қайта оралды. Оның қолбасшылығымен
1701 жыды Европада Бурбондар мен Габсбургтар арасындағы испан тағы
Бірақ, Утрехт келісім-шарты Солтүстік Американы отарлаушы француздардың өздерінің отар
Әлеуметтік-экономикалық жағынан алғанда Жаңа Франция аграрлық облыс болып қала
Осы кезеңде Канаданың абитан тұрғындары тек өз қажеттері ғана
Канадада өнеркәсіптің ағаш өңдеу, кеме құрылысы және металлургия түрлері
Король әулеті франциялық мануфактурашылардың монополиясына нұқсан келтірмеу үшін,Канадада мата
Канданың сыртқы сауда байланыстары да кеңи бастады. Әрине, бұл
Бағалы аң терісінің өндірісі мен саудасы отарлық экономиканың негізі
Бағалы аң терісі саудасының механизмі ондаған жалдар бойына өзгертілген
Монреальдық көпестердің өздері құрған компания бәріір Вест-Индия компаниясының бәсекелестігіне
ХҮІІІ ғасырдың алғашқы ширегінде француздар Жоғарғы көлдердің оңтүстігі мен
1731-1732 жылдарда Ла Верандра өзінің төрт ұлымен бірге кри
1738 жылы Ла Верандра екі баласымен және 50 адамымен
Отарлаушылардың жабайы тайпалардың ағылшындарға қарай кетпеуін қадағалау үшін ғана
ХҮІІІ ғасырдың соңында Жаңа Францияны интендант Франсуа Биго басқарған
Отарлық билік иелерінің соғыстары мен алымқорлығы Жаңа Францияны терең
Континенттегі күрестің соңғы фазасын бірінен кейін бірі болып өткен
Ағылшындардың Канадаға ендеп кіріп кетуінен қорыққан француздар ағылшындардың шекарасындағы
Соғыс француздардың Ұлы көлдердің оңтүстігіне қарайғы жерлердегі позициясын әлсіретіп
1754 жылы Вирджинияның жер иеленушілері Огайо өзенінің доғарғы ағысы
Батыста оңай жеңіске қол жеткізе алмаған ағылшындар материкті жаңа
1756 жылы Европада Жетіжылдық соғыс басталған кезде француздар Солтүстік
1759 жылдың мамыр айында ағылшындардың 200 кемесі, генерал Уолф
1759 жылы 13 қыркүйекте 5 мың ағылшын солдаты бір
Осы оқиғадан кейін Франция отарының маңызды орталығының бірі Монреальдың
ҚОРЫТЫНДЫ
Жетіжылдық соғыстың нәтижелері 1763 жылғы Париж бейбіт келісім-шартында біржола
Ағылшын және француздардың жаңа дәуірдегі бәсекелестігінің бір құрбаны болған
Канаданың алғашқы отарлық мемлекетінің өзінде де мүлік теңсіздігі үлкен
Отарлау барысында Солтүстік Американы мекендеген ру-тайпалар негізгі өз жерлері
60 жылдардың соңына қарай Канада мемлекеті халықаралық қатынастарда өзінің
Сонымен қорыта келгенде, отарлық тарихы Канадада да өзінің даму
Пайдаланылған әдебиет
Североамериканские индейцы. Под ред. Ю.П.Авериной. –М.: 1989. Б.
Берзина М. Я. Формирование этнического состава населения Канады. –
Малидович И. И. История открытии и исследования Северной Америки.
Инестай Х. По следам Лейфа Счастливого. – М.: 2001.
Бейклесс Дж. Америка глазами первооткрывателей. М.: 1969. Б. 109-123.
Сонда. Б.121-122.
Тишков В.А.,Кошелев Л.В. История Канады.-М.:1982. Б.13-14.
Сонда. Б. 19.
Малидович И. И. История открытии и исследования Северной Америки.
Фидлер А. Канада пахнущая смолой.- М.:1981. Б. 17.
Райерсон С.Б. Основание Канады. Канада с древнейших времен до
Тишков В.А.,Кошелев Л.В. История Канады.-М.:1982. Б.33.
Сонда. Б.34.
Райерсон С.Б. Основание Канады. Канада с древнейших времен до
Милейковский А.Г. Канада и англо-французской противоречия. Б. 60.
Кошелев Л.В. Трагедия жителей Акадий.// Вопросы истории. 1981. №9.
Райерсон С.Б. Неравный союз. История Канады.-М.: 1970. Б.
Сорока-Цюпа Л.С. Из истории франко-канадского национального вопроса.-М.: 1972.
Антипова А.В. Антонова И.Ф. Канада М-1972. Б. 111-112.
Фидлер А. Канада пахнущая смолой.- М.:1981. Б. 77.
Райерсон С.Б. Основание Канады. Канада с древнейших времен до
22. Североамериканские индейцы. Под ред. Ю.П.Авериной. –М.: 1989.
23. Милейковский А.Г. Канада и англо-американские противоречия. М., 1958.
24. Молочков С.Ф. Внешняя политика Канады в 70-е годы,
25. Райерсон С.Б. Неравный союз. История Канады.-М.: 1970.
Қосымша №1
Маңызды оқиғалар хронологиясы
1. Х ғ. соңы ХІ ғ. басы - Солтүстік
2. 1497, 1498 - Джон Каботтың саяхаты
3. 1534, 1535, 1541 - Жак Картьенің саяхаттары
4. 1603, 1608 - Самюэль Шампленнің
алғашқы саяхаттары
5. 1605
6. 1608
7. 1627
8. 1663
9. 1666-1687
10. 1668 - Гудзон шығанағы компаниясының ашылуы. Канадалық Солтүстікті
11. 1713 - Утрехт бейбіт келісімі. Ағылшындардың Ньюфаундлендті, Акадияны
12. 1731-1741 - Ла Веранди мен оның балаларының Орталық
13. 1755 - ағылшындардың Акадия тұрғындарын баспаналарынан ұуып шығуы
14. 1760 - Англияның Жаңа Францияны басып алуы.
46
Канаданы Францияның отарлау тарихы
Канаданы Францияның отарлауы тарихы
Канада, тарихы, экономикасы
Англияның Еуропадағы саясаты
Солтүстік Америкадағы ағылшын отарлары
Канада халқы
Жеті жылдық соғыс, 7 жылдық соғыстан кейінгі Еуропа дипломатиялық жағдайы
Канада мемлекетіне экономикалық – географиялық сипаттама
Франция баспасөзінің тарихы
Канада