Басқару әдістері
Мазмұны.
Кіріспе...................................................................................................3
I. Басқару ғылымының пәні мен әдістері.
1.1. Ұйым және менеджмент................................................................4
1.2..Менеджмент мақсаты мен тапсырмалары...................................5
1.3..Менеджменттің белгілері мен статиялары..................................7
II . Менджменттің даму эволюциясы.
2.1. Менеджмент эволюциясы...........................................................9
2.2. Менеджменттің Классикалық мектебі.....................................10
2.3. Эмпирикалық басқару мектебі...................................................15
III. Қазақстандағы менеджменттің қалыптасуының саяси алғы шарты.
3.1.Қазақстандағы менеджменттің қалыптасуының экономикалық алғышарты............................................................................................18
3.2. Басқару әдістері.Басқару әдістерінің түрлерi..........................20
Қортынды............................................................................................27
Пайдаланылған әдебиеттер............................................................29
КlРlСПЕ
Басқару адамдар іс-әрекетінің мақсатты бағытталған бірлесу қызметі ретінде,
Көптеген адамдар өздерінің саналы өмірлерінде өздері мүшелері болып
Барлық ұйым үшін ортақ белгілер бар: ұйымға кіретін
Осыдан ұйымды белгілі бір мақсатқа жетуге бағытталған адамдардың
Ұйым негізгі үш құрамдас элементтен тұрады:
-сыртқы ортадан шикізат немесе ресурстарды алу;
Менеджменттегi басты мақсат жас экономист-басқарушы кадрларды Қазақстан Республикасының
Менеджерлерге өндірісті басқару механизімін түсіндіру, заңдылықтарын анықтай отырып,
Басшыны» мақсаты менеджменттің түрлі деңгейінде шешім қабылдау процесін,
-өнім дайындау (қызмет көрсету, ақпарат т.б);
-өнімді сыртқы ортаға беру.
Осы аталған процестердің біреуі болмайтын болса, онда ұйым
I. Басқару ғылымының пәні мен әдістері
1.1. Ұйым және менеджмент.
.
Менеджмент ғылымының пәні бұл түрлі бөлімдер мен деңгейлер
Менеджменттің мақсаты-бұл заңдылықтарды тиімді пайдалануды қамтамасыз ететін басқарудың
Менеджмент басқа да қоғамдық ғылым секілді жетекшінің
Басқару ғылымы жөніндегі біліммен қаруландырып, басқару процестері мен
-менеджменттің мәні мен принциптері;
-басқарудағы жүйелік ыңғай негіздері;
-менеджмент эволюциясы;
-Қазақстандағы менеджменттің методологиялық негіздері;
-ұйым түсінігі, түрлері, мақсаттары, жіктелуі;
-менеджменттегі интеграциялық процестер: ақпаратпен қамтамасыз ету, коммуникациялар, менеджменттегі
-нарықтық экономикада басқару әдістерінің жүйесі;
-менеджмент функциялары;
-топтық динамика және басқарушылық персонал;
-менеджмент тиімділігі.
“Менеджмент негіздері” пәні экономикалық мамандықтарды дайындайтын оқу жоспарында
“Менеджмент негіздері” ең алдымен экономикалық теориямен өзара байланысады.
“Менеджмент негіздері” халық-шаруашылығын жоспарлау, бағдарламалау, статистика, бухгалтерлік есеп
“Менеджмент негіздері” құқықтық пәндерімен түйіседі. Құқықтық ғылымдар
Аталған ғылымдар басқару мәселелерінің бір жағын ғана зерттейді.
Менеджмент еңбектің қоғамдық процесі ретінде, адамдардың нақты еңбек
Нарық жағдайында менеджмент бұл:
-кәсіпорынды нарықтағы сұраныс пен ұсынысқа бағыттау;
-аз шығын жұмсай отырып максималды пайда алу;
-алмасу процесі кезінде нарықтағы кәсіпорынның соңғы нәтижесін анықтау;
-дұрыс ақпарат пен компъютер көмегіне негізделген оптималды шешімдерді
1.2..Менеджмент мақсаты мен тапсырмалары
“Менеджмент” термині “басқару” терминінің аналогы, бірақ “басқару ”
Менеджменттің маңызды тапсырмаларының бірі товарлар өндірісі мен қызмет
Менеджмент түріне және тізбектілігіне сәйкес үш стадияға: стратегиялық
Стратегиялық басқаруға:
-басқару мақсатын дайындау:
-бағдарламалау – даму нәтижесіне факторлардың қалай әсер ететінін
-перспективті жоспарлау- бағдарланған нәтиженің қойылған мақсаттан ауытқуды жеңуге
Оперативті басқару стратегиялық басқаруды жүзеге асыру үшін,
Бақылау-қол жеткізілген нәтижелер мен мақсаттарды талдау. Басқарудың жаңа
2. Кәсіпорын(фирма) пайда алуға бағытталған кәсіпкерлік қызметтің кез-келген
Кәсіпорын соңғы нәтижеге қол жеткізу үшін, бар ресурстарын
Басқарушы жүйе ортақ мақсатқа жету үшін, басқарылушы
Ірі кәсіпорын өзінің басқару аппаратында ағылшын тілінде менеджмент
-top management –жоғары басқару звеносы;
-middle management- орта басқару звеносы;
-lower management- кіші басқару звеносы
Басқарушы және басқарылушы жүйелер өзара іс-әрекетте және тығыз
3.Менеджерлер-бұл жаңашыл нарықтық экономика жағдайында өндірісті басқаратын мамандар
Нарық және нарықтағы белгісіздік жағдай шешім қабылдауда еркіндік
Кез-келген деңгейдегі менеджерге жоғары талаптар қойылады, атап
-кәсіпорынды басқару саласына ортақ білімі болуын;
-фирмаға қатысты саладағы өндіріс технологиясының мәселелеріне ұқыпты болуын;
-тек қана басқару бейімділігін ғана иеленбей, кәсіпкерлік пен
-негізделген және дұрыс шешім қабылдай алуды;
-негізгі нарықтарда экономикалық жағдайды талдай алу білімі мен
-бәсекелес фирмалардың қызметі мен іс-әрекетін талдай алуы;
-сұраныстың т.б. өсуін алдын ала көре білу.
.Нарықтық экономикада өндірістік-шаруашылық процестері, әр түрдегі және көлемдегі
Басқару объектісі мен субъектісі үздіксіз өзара байланыста бола
5.Принцип қоғамның тарихи даму барысындағы жетістіктерін ескере
1.3..Менеджменттің белгілері мен статиялары
Басқарудың басты принциптерінің бірі ғылыми негізделу. Басқару шараларын,
Келесі принцип мақсатты бағыңқылық. Атқарылатын жұмыста қызметкерлер халық
Демократиялық принцип іс-әрекетте және басқару процесінде кәсіпорындарға, кәсіпкерлерге
Икемділік принципі бұл кәсіпорын, ұйым нарықта, қоғамдық
Дара басшылық принципінің мәні әр бір маман
II .Менджменттің даму эволюциясы.
2.1. Менеджмент эволюциясы.
1.Өндіріс көптеген бөлшектерден, ұйымдардан тұрады.Оның ойдағыдай жұмыс істеуі
Жүйе бірнеше бөліктерден тұрады:
1.Ашық жүйе
2.Жабық жүйе
Ашық жүйелер-сыртқы ортамен, заттар, энергия және информацияны айырбастап,
Жабық жүйелер-сыртқы ортадан зат, энергия және ақпарат түсетін
Өндірісті заттық тұрғыдан қарасақ ол өндіріс құрылымдарымен еңбек
.Басқарушы жүйе құрамында барлық жұмыскерлері мен байланыс құрылғылары
Экономикадағы басқарылушы жүйе бұл белгілі жұмыс орындарынан
Әр бір кәсіпорын елдің экономикалық жүйесінің бір бөлігі
Әр бір өнеркәсіптік фирма товарлар мен қызметтер өндіретін
Өндірістік жүйе өндірістік бөлімшелерден тұратын өндірістік бірліктерден құралады.
Өндірістік бірлік (production unit) –кәсіпорын тапсырмасын орындауға бағытталған
Бөлімше ( subunit) ұймдағы белгілі бір тапсырмалар
Бөлімше, цех, участок, бөлім ( department) –бұл нақты
Фирманың өндірістік құрылымын келесілер сипаттайды:
Кәсіпорын құрамы (өндірістік қуат, мамандану мен кооперциялану формалары);
Фирманың салалық құрылымында бейнеленетін өндірілетін өнім сипаты.
3.Басқару жүйелері орнықты да дұрыс жұмыс істеуі үшін
-өз құрылымы болу керек;
-белгілі бір деңгейі болу қажет;
-жүйе сыртқы ортадан әр түрлі әсерді алып, оларға
Жүйелі тәсіл бойынша басқару – жүйенің өзінің құрылымын
Басқару жүйелі болу үшін мына шарттар орындалу қажет:
-жүйе арасында тығыз себепті салдарлы байланыс болуы қажет.
-Жүйе әрқашанда динамикалық жағдайда болуы керек;
-жүйеде жүріп жатқан процестерді өзгертуге мүмкіндік туғызатын
-басқарушылық ықпалын сезіну мен қатар оны күшейту керек;
-басқару жүйесінде басқару ақпаратын қабылдап, қайта өзгерте алу
Жүйені мұнсыз басқару мен бақылау мүмкін емес. Экономикалық
2.2. Менеджменттің “Классикалық” мектебі.
1.Классикалық мектептің негізін қалаушы Американдық Фридрих Тейлор(1856-1915). Ол
1.Оқып үйрету.
2.Ынталандыру.
3.Достық қарым-қатынасты орнату болды.
Анри Файл басқаруды жетілдіруді дамытудың негізі ретінде
1. Билік жауапкершілікпен бірге әрқашанда бірге айырылмас болады.
2.Мамандандыру мен қатар еңбекті бөлшектеу қажет.
3.Жарлық бірлігі.
4.Тәртіп принципі. Тәртіп барлығына бірдей болуы қажет. Жұмысшыдан
5.Басқару бірлігі.
6.Жеке бастың мүддесін жалпы мүддеге бағындыру.
7.Сіңірген еңбегі үшін сый беру.
8. Бір орталықтан басқару.
9.Төменгі сатыдан жоғарғы сатыға бағыттау тәртібі.
10.Рет, жөн, тәртіп принципі.
11.Әділеттілік принципі
12.Жұмыскерлердің тұрақтлығы.
13.Ынталылық, ықластылық принципі.
14.Корпорациялық рух.
Классикалық-әкімшілік мектептің дамуы екі бағытта болды.
1.Өндірісті жеңілдету бағыты.
2.Басқарудың жалпы проблемаларын зертеу.
Бұл бағытта Эморсон, Урвик, Вербер және Фордтың еңбектерін
1.Алға мақсатты айқын қою.
2.Дұрыс мағына болу керек.
3.Толық жеткілікті кеңес беру
4.Тәртіп.
5.Қызметктерлерге әділеттілік көрсету.
6.Жылдам, толық сенімді, дәл есеп беру.
7.Диспетчерлік
8.Нормалар мен кестелер болу керек.
9.Операцияларды нормалау.
10.Жағдайды тұрақтандыру керек.
11.Үлгі нұсқауларды жазбаша дайындау.
12.Еңбек өнімділігінің өсуін ынталандыру, сый беру.
2.Адамдар арасындағы қатынастар мектебі - психология, адамның мінез-құлқын
Жұмысшының еңбек өнімділігі тек қана әкімшіліктің жұмысына, жалақының
1.Басқару субъектісі шешімдерді дайындау, қабылдау және орындаудың негізін
Сондықтан да, басқару шешімдері дегеніміз — басшылардың, мамандардың,
Басқару әрқашанда тұрақтандыру, үйлестіру жөне жаңалықтарды енгізу мәселелеріне
Тұрақтандыру қабылданған тәртіпті (режимді) басқару құрылымын, еңбекті бөлуді
Үйлестіру процесі жалпы еңбекті басқаруда қажет. Жаңалықтарды енгізу
Өмірде әр бір адам көптеген шешімдер қабылдайды. Көбінесе
Басқару шешімдері көптеген адамдардың, кәсіпорындар тағдырын шешуге бағытталады.
2. Шешімді мынадай жағдайларда қабылдайды:
1.Интуицияға сүйенген, негізделген шешімдер (6-сезім).
2.Арнайы пікірлерге негізделген шешімдер.
3.Мәселені талдау арқылы қабылданған рационалды, ұтымды шешімдер.
1.Интуицияға (болжауларға) негізделген шешімдер әрқашан дұрыс болады
Қазіргі экономикалық жағдайда кәсіпорын үшін шығаратын өнімнің ассортименттік,
2.Арнайы пікірлерге сүйенген шешімдер көптеген басқару шешімдерінің негізін
а)өте ыңғайлы сәтті өткізіп алудың арқасында мол пайда
б)кейбір жағдайлар, бір қарағанда өте бір қарапайым құбылыс
Өз тәжрибесіне сүйену арқылы, сіз мәселені терең көрмей
Релевативтік мәлімет дегеніміз осы іске қатысы немесе тек
Мұндай ақпаратты кәсіпорындардың есеп беру мәліметтерінен, мемлекеттік ресми
3.Мәселе — бұл жүйедегі керексіз ауытқуды сипаттайтын жағдай.
Мысалы: транспорт проблемасы - транспорт жүйесіндегі қиындықтар, бұзылуы.
Мәселені ұтымды шешу мынадай ретте орындалады:
1.Мәселені анықтау, диагноз қою.
2.Шектеулер мен көрсеткіштерді анықтап алу (тұжырымдап алу).
3.Альтернативтерді іздестіріп табу.
4.Альтернативтерді бағалау.
5.Соңғы қорытынды.
Диагноз қою үшін медицинадағыдай алдымен ұйымның ауруының белгілерін
4.Шешімнің өзі ақпаратқа сүйену арқылы қабылданатын болғасын, шешім
а)нақты-айқын, белгілі орта.
б)қауіп-қатерлі, тәуекелдік орта.
в)белгісіз, екі ұшты орта.
а)Белгілі ортадағы қабылданатын шешімдер басшы жұмысындағы көп кездесетін,
Мысалы: мәжілістер, кеңестер, презентациялар өткізу. Мұндай ортада -тұрақты
б)Қауіп-қатерлік ортада қабылданатын шешімдерге стратегиялық, болашаққа бағытталған, жаңа
в)Белгісіз ортада қабылданатын шешімдер — ақпарат жоқ немесе
Экономикалық, қоғамдық өмірдің әр саласы әртүрлі деңгейде белгісіз
5.Басқару мәселелерін шешудегі дұрыс жолдар табу басқаруды ұйымдастырудың
Басшы әрқашанда қол астындағы қызметкерлердің (ынталандыру) функцияларын атқаратын
2.3.”Эмпирикалық”басқару мектебі
. Эмпирика деген сөз (күнделікті тәжрибе) көбінесе
1.Басшы қолдағы бар ресурстардан, қорлардан толық біртұтас жүйені
2.Басшылардың әр бір шешімі және іс-әрекеті кәсіпорынның болашақ
Бұл бағыт өкілдерінің ең басты мақсаты жергілікті материалдарды
4.Адамдар арасындағы қатынастар мектебі биховеристикалық ғылымның (мінез-құлық жөніндегі
5.Жаңа бағыт басқару ғылымында дәл ғылымдардың әдістері мен
Орталықтың Республика мен оның аймақтарының мүдделерін ескермеуі, қоғамдық
Республикамызда терең де батыл өзгерістерді жүзеге асыруда нақтылы
Қазақстан экономикасы мемлекеттік реттеудің субъектісі болып табылады. Бұған
Қазақстан Республикасы Конституциясының құрамында экономиканы басқаруды ұйымдастырудың әдістемелік
Бұл қағидалар Қазақстан экономикасын басқарудың қазіргі жүйесінің негізін
III. Қазақстандағы менеджменттің қалыптасуының саяси алғы шарты.
3.1..Қазақстандағы менеджменттің қалыптасуының экономикалық алғы шарты.
. Қазақстан экономикасы басқарудың саяси-экономикалық негіздері
Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуын басқарудағы дербестілік, саяси алғышарттарының
Орталықтың Республика мен оның аймақтарының мүдделерін ескермеуі, қоғамдық
Республикамызда терең де батыл өзгерістерді жүзеге асыруда нақтылы
Қазақстан экономикасы мемлекеттік реттеудің субъектісі болып табылады. Бұған
Қазақстан Республикасы Конституциясының құрамында экономиканы басқаруды ұйымдастырудың әдістемелік
Бұл қағидалар Қазақстан экономикасын басқарудың қазіргі жүйесінің негізін
.Нарықтық экономика ұдайы өз арнасымен, өз заңдылықтарымен
Бірінші кезең, екі негізгі процесімен сипатталады:
-меншікті мемлекет иелігінен белсенді түрде алу,
-тұтыну рыногын тауарлармен толтыру.
Екінші кезең, экономиканың шикізаттық бағытын біртіндеп жою жалғасады,
Үшінші кезең (5-7) жыл мерзіміне дейін созылып, ашық
Нарықтық қатынасқа өтудің негізгі бағыттарына жататындар:
-экономиканың мемлекет иелігінен алынуы мен меншіктің жекешелендірілуі;
-экономиканы монополизациясыздандырылуы;
-кәспкерліктің дамуы;
-бәсеке.
Экономикасы нарықтық бағытқа бет алған Қазақстан үшін кәсіпкерлікті
Қазақстан Республикасы Конституциясында былай деп жазылған: «Әркімнің кәсіпкерлік
Жалпы өркениетті елдердің қай-қайсысын алсақ та, өздерінің экономикалық
3.2. Басқару әдістері.Басқару әдістерінің турлерi
Басқару әдістері дегеніміз бұл басқарудың мақсатқа жетудегі іс-әрекеттік
Басқару ілімінде бірнеше әдістер бар:
1.Әкімшілік әдістері
2.Экономикалық
3.Әлеуметтік-психологиялық
Басқарудың шеберлігі осы әдістерді толық, пайдаланып, алға қойған
Ең негізгі әдіске - әкімшілік әдіс жатады.
2.Әкімшілік әдістерінің негізі — жекеменшік кәсіпорынның мақсатқа жетудегі
Басқару аппаратында: 1. Линиялық алдынғы саптағы басшыларға:
а)Жалпы басшылық ететін басшылар — директор — ол
б)Цех бастығы — орта деңгейдегі басшы.
в)Мастер, бригадир - төменгі деңгейдегі басшылар.
2.Басқарудың ұйымдық-әкімшілік әдістері ұжымдарға және солар арқылы өндіріс
Мекеменің функцияналдық бөлімдері мен бюро басшылары функцияналдық басшылар
Ұйымдастырушылық ықпалдарына: әр бөлімнің іс-әрекеттері жөніндегі ережелері, әр
Әкімшілік әдісіне күнделікті жұмыстарды ұйымдастырып, басқарып отыру әрекеттері
3.Халық шаруашылығы дамуының қазіргі кезеңінде басқарудың экономикалық әдістері
Экономикалық әдістер орындаушыларға олардың экономикалық мүдделері арқылы жанама
Басқарудың экономикалық әдістерінің негізгі мақсаты-кәсіпорынның коллективті, жекелеген қызметкерлерді
Мемелкеттік мекемелерде өндірісті қаржыландыру саясаты, тиімді, келешегі зор,
Ынталандыру жүйесін кеңінен жұмыскерлер, цех және ұжымдар да
Несиені тиімді пайдалану арқылы жаңа техника, технология, жаңа
Салық жүйесін де тиімді пайдалану арқылы еңбек өнімділігін
4.Әлеуметтік-экономикалық жүйеде басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістерінің атқаратын роліне баға
Сондықтан осы шартты іске асыру үшін басшы:
-өндіріс пен еңбекті ұйымдастыру шарттары;
-материалдық және моральдық ынталандыру жүйесін;
-идеялық тәрбие жұмысын жолға қоюды;
-өндірісте демократиялық негіздрдің дамытылуын;
-өзінің қызметтік және қоғамдық функцияларын орындау жөнінде жеке
Бұл әдістің негізі — адамдардың мұқтаждығын, қажеттілігін ескере
Адамдардың мінез-құлқын, жан дүниесін, зерттеп келіп, олардың рухани
Мұндай жағдайларды жасау үшін мекемеде ғылыми негізде әр
үнемі тиімді басқарушы бола алмайды. Лидердің тиімділігі олардың
Басқару—бағыныштыларды өздеріне арналған тапсырмалар мен міндеттерді орындауға мәжбүр
Басқарушы ұйымның басшылығына алдын-ала қарстырылған ресми әрекет-өкілеттіліктерді беру
Ұйымның басшысы — лидер, сонымен бірге өз бағыныштыларын
Лидерлік (жеке қызметкерлік) — бұл ұйымның мақсатына жету
2.Әсер (ықпал)және билік.
Ықпал — жеке адамның келесі бір адамның мінезіне,
Қоғамда билікке теріс сезім әрекеттері қалыптасқан. Лорд Эктон
Көптеген адамдар билік ұғымын зорлық, күш көрсету және
Билік балансы.
Ұйымдағы билік тек ішінара иерархиямен анықталады. Белгілі бір
билік берілген А адамның Б адамға ықпалының деңгейі
Бағыныштылар билігі.
Басшылардың өз бағыныштыларына билік жүргізетін себебі, бағыныштылар жалақы,
Бірақ, кейбір жағдайларда бағыныштылар басшьшарға билік жүргізуі мүмкін.
Мысалы, шешім қабылдауға қажетті мәліметтер мен ақпараттарды жинақтауда
Сондықтан да тиімді басшы әрқашанда билік балансының сақталуына
3. Билік пен ықпалдылықтың формалары.
Басшылық жасау үшін ықпал ету қажет, ал ықпал
Маслоудың айтуынша негізгі қажеттіліктер мыналар:
—физиологиялық
—қорғаныс
—әлеуметтік
—сыйластық
—құрметке ие болу
Ықпалдың барлық формалары басқа адамның талаптарын орындауға талпындырады.
Биліктің әртүрлі формалары болады. Олар:
1. Мәжбүр етуге негізделген билік. Орындаушы ықпал етушінің
2. Марапаттауға негізделген билік. Орындаушы ықпал етушіге өз
3. Сараптау билігі. Орындаушы ықпал етушінің белгілі бір
4. Эталондық (үлгі билігі). Орындаушы үшін ықпалдың сипаты
5. Заңды билік. Орындаушы ықпал етушінің бұйрық беруге
Билік ықпал ету арқылы жүргізіледі. Енді осы
а) Мәжбүр етуге негізделген билік. Үрейлендіру арқылы
Адам өзінің қауіпсіздігіне нұқсан келетін кезде үрейленеді. Жұмыс
ә) Марапаттауға негізделген
Бұл басқа адамдарға ықпал етудің ең көне және
б) Сараптау билігі. Салихалы сенім арқылы ықпал
Бағынышты адам өз басшысының белгілі бір проблема бойынша
Мысалы, адамдар емдеуші дәрігерге деген сенімін айтуға болады.
в) Заңды билік. Дәстүрлер арқылы ықпал ету.
Дәстүр—ықпал етудің ең көп тараған түрлерінің бірі. Басқарушы
Дәстүр - ұйым үшін де басшы үшін де,
г) Эталондық билік (үлгі билігі). Харизма арқылы
Харизма — бұл логика немесе дәстүрге байланысты билік
Харизматикалық ықпал орындаушының өз басшысына деген сүйіспеншілігі мен
Харизматикалық лидердің мынадай сипаттары болады:
1.Энергиямен алмасу. Адамдар энергия бөліп,
2.Сыртқы кейпінің
3.Мінез-құлқы тәуелсіз.
4.Басқарушымен жақсы қарым-қатынас орнатып, сөйлесіп тіл таба алады.
5.Өзінің ерекше тұлға екенін сезінеді.
6. Кез-келген жағдайда өзін-өзі жоғалтпайды, сенімді адам, ойы
ҚОРТЫНДЫ
Менеджменттің мақсаты-бұл заңдылықтарды тиімді пайдалануды қамтамасыз ететін басқарудың
Менеджмент басқа да қоғамдық ғылым секілді жетекшінің
Басқару ғылымы жөніндегі біліммен қаруландырып, басқару процестері мен
-менеджменттің мәні мен принциптері;
-басқарудағы жүйелік ыңғай негіздері;
-менеджмент эволюциясы;
-Қазақстандағы менеджменттің методологиялық негіздері;
-ұйым түсінігі, түрлері, мақсаттары, жіктелуі;
-менеджменттегі интеграциялық процестер: ақпаратпен қамтамасыз ету, коммуникациялар, менеджменттегі
-нарықтық экономикада басқару әдістерінің жүйесі;
-менеджмент функциялары;
-топтық динамика және басқарушылық персонал;
-менеджмент тиімділігі.
“Менеджмент негіздері” пәні экономикалық мамандықтарды дайындайтын оқу жоспарында
“Менеджмент негіздері” ең алдымен экономикалық теориямен өзара байланысады.
“Менеджмент негіздері” халық-шаруашылығын жоспарлау, бағдарламалау, статистика, бухгалтерлік есеп
“Менеджмент негіздері” құқықтық пәндерімен түйіседі. Құқықтық ғылымдар
Аталған ғылымдар басқару мәселелерінің бір жағын ғана зерттейді.
Ќортындылай келе менеджмент еңбектің қоғамдық процесі ретінде, адамдардың
нымен менеджмент алға қойған мақсатқа жетуге бағытталған кәсіби
1. Бердалиев К.Б и др. Основы
2. Бердалиев К.Б. Основы управления экономикой
3. Веснин В.Р. Основы менеджмента - М: 1997.
4. Виханский О.С, Наумов А.И. Менеджмент.- М.: Гардарика,
5 Виханский О.С. Стратегическое управление.- М.: Гардарика, 1998.
6.Галькович Р.С. и др. Основы менеджмента.-М., 1998.
7.Герчикова И.Н. Менеджмент - М.: Банки-Биржи, 1994
8.Глухов В.В. Основы менеджмента.- Санкт-Петербург. 1995.
9.Игнатьева А.В. Основы менеджмента. - М., 1995
10.Кнорринг В.И. Искусство управления. - М.: Бек, 1997.
П.Кохно П.А., Микрюков В.А., Комаров СЕ. Менеджмент.
12. Котлер Ф. Управление маркетингом (сокр. Пер. с
13. Крайнина М.П. Финансовый менеджмент- М.: Дело и
14. Кубаев К.Е. Теория построения систем управления. /Ж.
1
Басқару әдістері
Экономикалық басқару әдістері
Басқарудың ұйымдастыру - әкімшілік әдістері
Менеджмент әдістерін қалыптастырудың жалпы ғылыми принциптері
Басқару ғылымының мазмұны мен әдістері
Экономика мамандықтарының студенттеріне арналған оқу-әдістемелік кешеннің жинағы
Басқаруда қолданылатын негізгі әдістер
Басқару функциялары - берілген нәтижелерге қол жеткізуге бағытталған мақсатты қызметтің нақты түрлері
Персоналды басқару жүйесі туралы
Басқарудың әлеуметтік - экономикалық әдістері