Жалпы экономикалық теория
Жоспары
Кіріспе
Негізгі бөлім
Экономикалық өсу: мәні, мазмұны
Экономикалық өсудің үлгілері (модельдері)
Қазақстан Республикасындағы тұрақты экономикалық өсу мәселелері
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Менің курстық жұмысымның тақырыбы “Экономикалық өсу: үлгілері және
Экономикалық даму не үшін қажет? Ел нақты экономикалық
Экономикалық даму дегеніміз не? Кез-келген берілген уақыт аралығында
Экономистердің түсіндіруі бойынша үлкен өлшемді “Экономикалық бәліш
1. Экономикалық өсу: мәні, мазмұны
Экономикалық өсу – адамзат қоғамының үдемелі дамуын бейнелейтін
Осы (жаңа) заманғы теория мен практикада “экономикалық өсу”
Дүниежүзілік банктің ресми анықтамасына сәйкес Жалпы Ішкі Өнім
Экономиканың өсуі көбінесе тұтынудың жаңа түрлерін қанағаттандыру қабілеті
Экономикалық өсу деп нені түсінуге болады? Экономикалық өсу
Ұлғаймалы ұдайы өндірістің экстесивті типінде өнім шығаруды екі
Ұлғаймалы ұдайы өндірістің интенсивті типінде осындай нәтижеге жұмыс
Практикада бұл ұлғаймалы ұдайы өндірістің типтерін белгілі арақатынаста
Экономикалық даму, әдетте, келесідей іс-әрекеттердің нәтижесінде орындалуы мүмкін.
Жұмыс күшінің санын көбейту. Егер жұмыс күшін құратын
адамдардың санын көбейтсе, онда экономиканың өндіріс қуаты міндетті
Еңбек өнімділігін арттыру. Егер әрбір жұмысшы көбірек өндіре
бастаса (кез-келген), онда мемлекеттің өндіріс қуаты өседі.
Техникалық деңгейін көтеру. Техникалық сипаттамалары
жақсартылған машиналарды қолдану еңбек өнімділігін арттырудың ең негізгі
Капитал жинақтау. Өндірісті дамыту үшін тек қана тұтыну
тауарларын өндіріп қоймай, онымен қатар қоғам өзінің ресурстарының
Кәсіпорынның ақша қаражатын жұмасуын өсіру. Кәсіпорын еңбек
өніміділігін арттыру үшін жаңа сапалы құрал-жабдықтар алу, ғылыми
Соңғы жүзжылдықта дүние жүзінің көп мемлекеттерінде адам басына
Экономиканың өсуін өлшеудің екі жолы бар:
Макроэкономикалық көрсеткіштердің мәнінің өсуі (ЖҰӨ, ЖІӨ,
ТҰӨ, ҰТ немесе адам басына шаққандағы тұтынудың өсуі).
Әлеуметтік институттар үрдісінің өзгерісі (Жеке меншік құқығы
құрлымының өзгеруі, өндірісті ұйымдастыру және бөлу формаларының өзгерісі
Неокейнстік
Ноеклассикалық
Тарихи-әлеуметтік
Неге экономикалық өсу қажетті экономикалық мақсат ретінде қарастырылады?
2. Экономикалық өсудің үлгілері (модельдері)
Экономикалық өсу факторларының 3 тобы бар:
Ұсыныс
Сұраныс
Бөлу
Ұсыныс факторлары болып табылатындар:
Елдегі табиғи ресурстардың саны мен сапасы
Елдегі еңбек ресурстарының саны мен сапасы
Негізгі капиталдың көлемі
Технолгия
Нақ осы факторлар өндірістің өсуін нақты түрде мүмкін
Экономиканың нақты өсуі, сондай-ақ сұраныс факторларына да байланысты
Жоғарыда көрсетілген факторлармен қатар экономиканың бөлу факторлары да
өндіріс ресурстарын салалар, кәсіпорындар, елді аймақтар
бойынша нақты бөлу;
шаруашылық қызмет субъектілірнің арсында табыстарды
бөлудің қоғамда қолданылатын тәртібі.
Экономикалық өсуге екі жол арқылы жетуге болады:
экономикалық қызметке жаңа жұмыс күшін тарту және экономикалық
Экономикалық өсудің экстенсивті үлгісі ұлғайтылған үдайы өндірістің
Экономикалық өсудің қарқынды үлгісінің басты айрықша белгісі-техникалық прогресс
Сонымен, экономикалық өсу қарқынды және экстенсивті сипат алу
Экономиклық өсуді сипаттайтын индикатор болып табылатындар: ЖІӨ нақты
Ұлғаймалы ұдайы өндірістің қайнар көзі қосымша құн болып
Сұранымның қалыпты жағдайындағы экономикалық өсудің экстенсивті түрін
Бұл жағдайда туындаған кедергілер шаруашылық айналымына жекелеген, қолайлы
Бір сөзбен айтатын болсақ, экстенсивті дамудың өзіндік экономикалық
Өндіріс көлемінің ауытқуы жиынтық сұраныстың өзгеруімен түсіндіріледі (Кейнс
Жекеленген уақыт мерзімінде экономикалық өсу жылдық өсу
Жалпы ұлттық өнімнің ЖҰӨ біраз жылғы қарқынды өсу
Экономикалық өсудің қазіргі типінің өзіндік ерекшелігі бар. Ол
ҒТР-ның қазіргі дәуірі технологиялық революция айдарымен жүзеге асып
-еңбекті сақтандыратын технологияны кеңінен қолдану, яғни робототехниканы кеңінен
Экономикада нақты пайданың өсуі “Экономикалық өсу” деп түсіндіріледі
(Ү=Үt –Yt-1 немесе Yt
t- уақыт индексі.
Егер экономикалық өсу сырттан әкелінген қосымша ресурстардан
Экономика өсуінің факторларын көбіне экономиканың өсуінің типімен топтайды.
Экономиканың өсуін шектеп тұрған себептер ретінде мыналарды айтуға
Экономика өсуінің негізгі үлгілерін қарастырайық. Басқа үлгілер сияқты
Өсу үлгісінің көбі өнімнің нақты көлемінің көбеюі, негізгі
Өсу үлгісінің көбі шығынның нақты көлемінің көбеюі, негізгі
Кейнстік өсу үлгісі негізінде логикалық құрал қолданылады, бізге
Сұраныс талдауын ұсыныс динамикасын анықтайтын факторларды қоса отырып
Кейнстік өсу үлгісінің қарапайым түрі Е. Домор
Инвестицияның өсуі экономикада ұсыныс пен сұраныс өсуінің факторы
(YAD =(I * m=(I(1/1-b) =(I1/s
m-шығын мультипликаторы
b-тұтынуға шекті бейімділік
s-қор жинағына шекті бейімділік
(YA =(* (К-жиынтық ұсынысының өсуі.
(-капиталдың шекті өнімділігі
Капиталдың (К өсімшесі инвестицияның І көлемімен қамтамассыз етіледі,
Экономиканың өсуінің тее-теңдігі сұраныс пен ұсыныстың теңестірілудің шартында
(I/s=(*І немесе (I/І=(* s, яғни инвестицияның өсімшесі капиталдың
Тепе-теңдік шарты бойынша инвестиция қор жинағына тең болғандықтан,
Сондықтан, Е. Домардың теориясына сай, экономикадағы нақты
Егер үлгіде берілген деңгейде жеке сектордың жоспарлы инвестициясының
Е.Домардың үлгісі өсу теориясына сай келе алмайды. Бұл
Инвестицияның эндогендік функциясын қоса отырып Р.Ф. Харрод
Акселератор принципіне сай, табыстың кез-келген өсуі капитал салымының
It =v(Үt –Yt-1 )
Мұндағы v-акселератор.
Экономикадағы алдыңғы кезеңде қалыптасқан жағдайларды ескере отырып, кәсіпкерлер
Егер де алдыңғы кезеңдегі сұраныс туралы болжамдары ақталып,
Ал егерде экономикадағы сүраныс көлемі ұсыныстан көп болса,
Осы атылғандарды формула арқылы былай өрнектеуге болады.
Үt –Yt-1 / Yt-1 =a(Үt -1–Yt-2 )/ Yt-2
Егер a=1 болса, онда алдыңғы кезеңдегі сұраныс
Үt –Yt-1 ((а(Үt -1–Yt-2 )/ Yt-2 )+1)
Жиынтық сұранысты табу үшін акселератор үлгісі қолданылады (және
Yt =It/s=v(Yt-Yt-1)/s
Экономиканың өсуі жиынтық сұраныс пен ұсыныстың теңдігінен шығады:
v(Yt-Yt-1)/s = Yt (а(Үt -1–Yt-2 )/ Yt-2
Өрнектеп келесі формуланы алуға болады:
V/s(Yt-Yt-1/ Yt-1)= а(Үt -1–Yt-2 )/ Yt-2 )+1
Алдыңғы кезеңдегі сұраныс пен ұсыныс өзара тең болады
Үt –Yt-1 / Yt-1 = Үt -1–Yt-2
Осыдан тепе-теңдік көлемінің өсуі қарқыны келесі болады:
(Yt /Yt-1 =s/v-s
Харрод s/v-s формуласын “кепілдік өсу қарқыны” деп атайды.
Кепілдік пен нақты өсу қарқынының арасындағы сараптама мынадай
Кепілдік өсу қарқынымен қатар Харрод “табиғи” өсу қарқынын
3. Қазақстан Республикасындағы тұрақты экономикалық өсу мәселелері
Ұлттық экономика соңғы жылдары үздіксіз даму үстінде.
Бұл тиімді жол емес . Біздің шикізат басқа
Міне, сондықтан да Президенттің жолдауында экономиканы шикізаттық бағдарынан
Индустриядан кейінгі елдердің қалыптасу тәжірбиесінен көп нәрсе үйренуге
Мемлекет басшысы жаңа стратегиялық бағыттарды айқындап берді. Олардың
Біріншіден, экономиканы ырықтандырудың жоғары ережесі мемлекеттік реттеудің пәрменді
Екіншіден, елімізде әлдеқашан толыққанда қорлар рыногын құратын уақыт
Қаржылық айналымға жіберілгелі отырған ұлттық бюджеттік инвестициялық ресурстардың
Үшіншіден, озық индустриялық даму мемлекеттік қамқорлықпен сүйемелдену керек.
Жаңа ұйымдық формалар - технопарктер мен технополистерді пайдалануға
Реиндустрияландыру бағдарламаларын оңтайлы жүзеге асырсақ, Қазақстанның экспорттық мүмкіндіктері
Ең соңында, Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі индустриялық
Қорытынды
Қорыта келе, мен өзімнің курстық жұмысымда жалпы экономикалық
Жалпы экономикалық өсу мәселесіне мен өз ойымды қосар
Елбасы Үкіметке “жекелеген салықтардың пәмін одан әрі кеміту
Президенттің “ішкі және сыртқы саясаттың 2004 жылға арналған
Қолданылған әдебиеттер:
Шеденов Ө.Қ, Байжомартов Ү.С, Жүнісов Б.А., Комягин Б.И.
“Жалпы экономикалық теория”
Мамыров .Н.Қ, Акчура Ф. “Қазақстандағы адам дамуы”
Мамыров Н.Қ., Тілеужанов М.Ә: “Макроэкономика”
Ермекова Т.Р. “Қолданбалы экономика”, Алматы 1997
“Экономикалық өсу және сапалық көрсеткіштер”, С.Сатыбалдин, “Егемен Қазақстан”,
20
Экономикалық жүйе және, оның экономикалық заңдылықтары
Экономика саласынан дәрістер курсы
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТЕОРИЯНЫҢ ДАМУ КЕЗЕНДЕРІ ТУРАЛЫ
Экономикалық теорияның дамуы
Экономика: түсінік және қызметтері
Экономикалық теорияның жалпы әдістері
Экономикалық тәрбие беру
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТЕОРИЯ ПӘНІ ЖӘНЕ ӘДІСТЕРІ
Экономикалық теорияның даму кезеңдері
Экономиканың зерттеу әдістері