Интерфейс мәліметтер қоры мәліметтер қоры мәліметтер қоры



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
МАТЕМАТИКА, ФИЗИКА, ТЕХНИКА ЖӘНЕ АҚПАРАТТЫҚ
ТЕХНОЛОГИЯЛАР ФАКУЛЬТЕТІ
Математикалық модельдеу және
компьютерлік технологиялар кафедрасы
КУРС ЖҰМЫСЫ
тақырыбы: DELPHI ОРТАСЫНДА МӘЛІМЕТТЕР ҚОРЫМЕН ЖҰМЫС
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1 BORLAND DELPHI ОРТАСЫНДА МӘЛІМЕТТЕР ҚОРЫМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУ
1.1 BDE Administrator арқылы мәліметтерге қатынауды ұйымдастыру
1.2 Active XDate Object (ADO) технологиясының ерекшеліктері
1.2.1 BDE және ADO компоненттерінің арасындағы байланыс
1.2.2 Мәліметтер Қорына ADO компоненттерін біріктіру тапсырмасы
1.3 InterBase Express (IBX) технологиясы
2 BORLAND DELPHI ОРТАСЫНДА МӘЛІМЕТТЕР ҚОРЫНЫҢ ЖҰМЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ
2.1 DataBase Desktop көмегімен мәліметтер қорын құру
2.2 BDE технлогиясының көмегімен мәліметтер қорының байланысы үшін
3 МӘЛІМЕТТЕРДІ ӨҢДЕУ ЖӘНЕ ҚҰЖАТТАМАЛАУ
3.1 Decision Cube компоненттері мәліметтерін көпөлшемді талдау
3.1.1 Қолданба мәліметтерін баптау
3.1.2 Орындалу қолданбаларын басқару
3.1.3 DecisionPirot компоненті
3.1.4 DecisionGraph компоненті
3.2 Отчеттардың құрылуы
3.3 Мәліметтерді құжаттамалау үшін Сом серверін қолдану
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМША А DataBase Desktop көмегімен кестемен жұмыс істеу
КІРІСПЕ
Информатика ғылымының негізгі салаларының бірі - алгоритмдеу және
80-жылдардың ортасында программалауда жаңа бағыт орын алды, оны
Delphi тілінің негізінде Object Pascal тілі жатыр. Delphi-де
машиналық кодта жоғары өндіруші компилятор;
құрауыштың объектілі-бағытталған үлгісі;
қолданбаларды көрнекі тұрғызу;
мәліметтер қорын тұрғызу үшін масштабталған орта.
Қазіргі уақытта Delphi-де мәліметтерге қатынау механизмдердің бірнешеуі іске
Курстық жұмыстың мақсаты - Borland Delphi-де мәліметтер қорын
Курстық жұмыстың өзектілігі – қазіргі ақпараттық технологиялар қарқынды
1 BORLAND DELPHI ОРТАСЫНДА МӘЛІМЕТТЕР ҚОРЫМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУ
Delphi-дің алғашқы нұсқаларында мәліметтер қорымен жұмыс істеу негізі
Delphi қолданбасы мәліметтер қорымен байланысу қажет болған жағдайда
BDE бүркеніш аты бойынша көрсетілген мәліметтер қорына сәйкес
Сурет 1 Delphi қолданбасының мәліметтер қорымен байланысу сызбасы
Егер BDE-де МҚБЖ қажет драйвер жоқ болса, онда
1.1 BDE Administrator арқыыл мәліметтерге қатынауды ұйымдастыру
Қазіргі уақытта Delphi-де мәліметтерге рұқсат механизмдердің бірнешеуі іске
Біз SQL-стандартын қолдайтын мәліметтер қорының көп үлгілі екендігіне
BDE–нің қолайлылығы клиент ұсынысына жеке орналасқан. Бағдарламашыға ол
1.2 Active XDate Object (ADO) технологиясының ерекшеліктері
Delphi – де мәліметтер қорымен жұмыс істеудің альтернативті
ADO – ны қолдану мәліметтермен жұмыс істеуге
1.2 .1 BDE және ADO компоненттерінің арасындағы байланыс
Алғашқы Delphi 5, мәліметтер қорымен жұмыс жасауға мүмкіндікті
ADO – Бұл кез-келген мәліметтер типінің пайдаланушы интерфейсі,
ADO – пайдаланушы альтернативті Borland Database Engine (BDE)-ге
Мәліметтер қорының байанысы ADO технологиясының нақты бауымен іске
Тек ғана алғашқы бөлімде мұндай баулар компененттерде пайдаланылып,
Көпшілік компененттер, ADO – да жұмыстау үшін арналған,
Компенент ADO Компенент BDE
ADOTable Table
ADOQuery Query
ADOStoredProc StoredProc
ADOConnection Database
ADODataset Table, Table, StoredProc
ADOCommand -
RDSConnection -
Негізгі ADO компененттерінің қысқаша мінездемесінің көрсетілімі
ADOConnection ADO мәліметтер жиынтығының байланысы үшін пайдаланылады. Мәліметтер
ADODataset Мәліметтер жиынтығының әмбебап компоненттер байланысы, егерде басқа
ADOTable Жұмыс кезінде бір ғана кесте пайдаланылады. Бұған
ADOQuery
ADOStoredProcCommand
ADO
Соңғы тарауда ADO бөлімінің компоненттері тура көрінуге болады.
1.2.2 Мәліметтер Қорына ADO компоненттерін біріктіру тапсырмасы
BDE компонентінің артықшылығы – Table, Query және т.б.
Provider Провейдер аты, біріктіру үшін қолданад.
File name Файл аты, ақпаратты біріктіруді болдыру
Remote Provider Провейдер аты, клиенттер жағын пайдаланады
Remote Server Жол және сервер аты
Өйткені бұл параметрлер жолдық біріктіруді тағы басқа параметрлермен
ADOTable компонент фирмасын тасымалдап және Инспектор Обьектісінің көп
Бірнеше түрі және ODBC мәліметтер жиынтығының тапсырмалық
Сонымен, Build батырмасын шертсеңіз сурет.10.17 терезесінен сізге қасиеттермен
Использовать строку подключения (Use Connection String ) батырмасы
Использовать строку подключения (Use Connection String ) батырмасын
Кейін сізге диологтық терезенің кезегі келіп, мұнда сіз
Сурет.10.17
Біріктіру жолының тапсырмасының
алғашқы диологтық терезесі
1.3 InterBase Express (IBX) технологиясы
Мәліметтер қорына альтернативті қаиынаудың тағы бір түрі –
Delphi 6 және 7 нұсқаларында мәліметтер қорына қатынаудың
Delphi 7-де Borland құрушылары BDE-ден біртіндеп бас тарта
2 BORLAND DELPHI ОРТАСЫНДА МӘЛІМЕТТЕР ҚОРЫНЫҢ ЖҰМЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ
2.1 DataBase Desktop көмегімен мәліметтер қорын құру
Database Desktop бағдарламасы BDE және Delphi-де (файл DBD32.EXE
Сурет 2 Database Desktop бағдарламасының негізгі терезесі
Ал Database Desktop кестесінің көмегімен мәліметтер қорының МҚБЖ-не
Кесте 1 Database Desktop менюі
QBE Query Сұраныстардың визуалдық құрылысы және бұл сұраныстың
SQL File SQL-де сұраныс құрып және оны файлға
Table Жаңа кесте құру
Table-ді таңдаңыз. Сәйкес сұхбат терезесі ашылады. Оған түсетін
Өрістердің берілу. Құрылатын кестедегі кез-келген өріс үшін алдын-ала
Кесте 2 Paradox-те қолданылатын мәліметтер типі
Белгі Өлшем Белгіленуі Сипаттамасы
A 1-255 Alpha Жолдық өріс, ASCll симболының шығарылуының
N
Number Нақты сан -10 -ден 10
$
Money Оң немесе теріс сандар, Number формасында күнтізбелік
S
Short Бүтін сан -32 767-ден 32767-ге дейін.
I
Long Integer Бүтін сан -2147483648-ден 2147483648 дейін.
Кесте 2 жалғасы
#
BCD BCD (Binary Coded Decimal) форматтағы сан.
D
Date Дата мәнін көрсетеді. Форматтың таңдалуын Paradox-тың пайдалануында
T
Time Дата мәнін көрсетеді. Форматтың таңдалуын Paradox-тың пайдалануында
@
Timestamp Дата және уақыттың сақталу мәні. Форматтың таңдалуын
Белгі
ленуі Размер
(Size) Тізімде белгіленуі
M
Memo Ұйымдаспаған ұзындықты мәтінде сақтауға арналған өріс. Мәтін
F
Formatted Memo Мәтін .mb.файлдық бөлімінде сақталады. Өлшем көрсетілімі
Graphic .bmp, .pcx, .gif немесе .eps форматағы файлдардың
O
OLE OLE мәліметтер типі - документердің үні. Database
L
Logical Логикалық өріс. Үнсіздікте true және false мәнін
+
Autoincrement
B
Binary Негізінде бөлімнің .mb екілік файлында сақталады. Бұл
Validity Checks - дұрыс мәндерді тексеру. Validity Checks
Кесте 3 Validity Checks терезесіндегі өрістердің сипаттамасы
Required Field Өріс бұл индификатормен әр жазбаны
Minimum Бөлім минималдық. Бұл қасиет сандық өрістер үшін
Maximum Бөлім махсималдық. Бұл қасиет сандық өрістер үшін
Default Үнсіздіке арналған бөлім. Бұл қасиет сандық және
Picture Мәліметтерді енгізуге арналған шаблон. Мысалы, Телефон номерінің
Assist Picture шаблонын құру үшін бұл батырма диолог
Secondary Indexes –– екінші индекс. Ол анықталмаған екіші
Password Securіty – парольмен қатынау. Paradox парольді кестесін
Сурет 3 Пароль енгізу терезесі
Current Password ағымдағы пароль терезесіне парольды көрсетіп, форматтауға
Table Language – кестелер тілі. Table Proрerties тізімінде
Соңында кестенің енгізілген туралы барлық мәліметтерді тексеріп, Save
2.2 BDE технлогиясының көмегімен мәліметтер қорының байланысы үшін
Delphi версиясынан үздік болып табылатын Delphi 7 және
Компоненттер – Мәліметер жиыны (Data set). Бұл мәліметтер
Компонент – Мәліметтер көзі (data source). Бұл барлық
DBGrid, DBText, DBEdit және басқа мәліметтерді басқаратын және
Мәліметтер қорының бұл компонентерінің бір-бірімен байланысын 4 суреттегі
Сурет 4 Мәліметтер қорының Delphi визуалдық компонентерінің сыбасы
Компоненттер нұсқасы қолданбада Database компонентімен орналасуы мүмкін. Бұл
Жаңа қолданбаны ашып, BDE кітапхана беттеріне Table компоненттік
DBGrid-тің негізгі қасиеті, басқа компоненттермен визуалданып, data
Тағы бір компоненттің қасиеті Table – Exclusive екенін
Session компонентті мәліметтер қорының қолданбаларын байланыстыратын және жалпы
Бұл оператор Session обьектісінен GetAliasNames әдісін пайдаланады. Кейін
Бұл таңдауда мәліметтер қорының таңдау кестесінің тізімінен мәліметтер
Session.GetTableNames(cbAlias.text,’ ‘,true, false6 cbTable.Items);
cbTable.ItemIndex:= 0;
Алғашқы бұл оператор GetTableNames әдісін пайдаланып, мәліметтер қорының
3. МӘЛІМЕТТЕРДІ ӨҢДЕУ ЖӘНЕ ҚҰЖАТТАМАЛАУ
3.1 Decision Cube компоненттері мәліметтерін көпөлшемді талдау
3.1.1 Қолданба мәліметтерін баптау
Delphi – де мәліметтер қорынан алынатын көп факторлы
Мұндай сұрақтар өте көп жиынтығы болуы мүмкін және
Бұл жүйе келесі компоненттерден тұрады:
DecisionCube Мәліметтердің көпөлшемді текшесін жүзеге асырады.
DecisionGraph Көпөлшемді текшеде қолданушы талдануына сәйкес мәліметтер графика
Көпөлшемді текшеде қолданушы талдануына сәйкес мәліметтер кесте түрінде
DecisionPivot Қолданушыға текшені жеке өлшеулерді алушыға немесе жабуға
DecisionQuery Текшесні құру үшін қолданылатын мәліметтер жиынын анықтайды.
DecisionSource DecisionSource аналогты мәліметтер қөзі және олар DecisionCube
Барлық осы компоненттердің қолдануын dbp қандайда бір ұйым
Мәліметтер қорымен жұмыс істейтін қарапайым компонентерді байланыстыратын сілтеме
Жобалау жұмысын бастау DecisionQuery1 мәліметтер жиынын бастаудан басталады.
Сурет 3.1
DecisionCube сұранысты түзету терезесі
Database терезесінде жұмыс істегелі отырған мәліметтер қорын өзгермлі
Алғашқы өлшеу кесте бағанасына, ал қалғандары жолына сәйкес
Summaries тізіміне кесте ұяшықтарында кескінделемін немесе сипаттама
SQL Query (сурут 11.2) бетінен осы әрекеттер нәтижесінде
SELECT DEP, SEX, YEAR_B, COUNT(*) COUNTALL, SUM
FROM PERS
GROUP BY DEP, SEX, YEAR_B
Бұл сұраныста SELECT кілттік сөзінен кейін (DEP, SEX,
Осы сұранысты Edit Query түймешесіне баса отырып немесе
Сурет 3.2
Decision Cube сұраныс редактор
терезесінің SQL Query беті
Терезенің төменгі жағындағы SQL Builder түймешесі сұранысты қалыптастыруға
Сұраныс редактор терезесінде жұмыс аяқталғаннан кейін OK түймешесіне
Яғни, негізгі компонент - Decision Query қолданылады. Оның
(Сурет 3.3).
Қарапайым қолданба формасы.
Алдымен олардың бейнелену формасын қалыптастыра отырып, 11.3 суретте
Текше шешімі редакторының
Decision Setting беті
Осы терезенің Decision Setting бетінде Available Fields тізіміндегі
Format терезесінде жолға кескіндерді форматтауға беруді Grouping тізімі
Текше шешімі редактор терезесіндегі Memory Control бетінің тек
Текше шешімі редакторы жоғарыда сипатталған тәсіл бойынша егер,
DecisionGrid компоненттінің Options қасиеті cgPivotable және т.б
DecisionGrid қасиетінің сонымен қатар DefaultColWidth – үнсіздік жағдайындағы
LabelColor және LabelSumColor қасиеттері кестенің негізгі ұяшықтарына қосынды
Орындалу қолданбаларын басқару
Қолданбаны бастау аяқалғаннан кейін оны арындауға болыады. Әрбір
Егер жобалау үрдісі кезінде DecisionGrid компоненттінің Options қасиетіне
сурет 3.5
Орындарда уақыты
бойынша ақпараттық б)
әртүрлі дәрежелі
детальданған қолданбасы
Сурет 3.6.а менюдің жоғарғы бөлімі аралық және толық
Сурет 3.6
Қолданбаның контекстік
менюі а)
б)
Егер қандайда бір өлшемнің тақырыбына тышқанның оң жақ
Қандайда біәр бөлімше тақырыбының бос жеріне тышқанның оң
СgPivotable опциясы орнатылған бойынша қолданушы жекеленген өлшемдер көрнектілігін
DecisionPirot компоненті
компоненті өлшемдерді тиымды басқаруды қамтамассыз етеді. Осы компонентті
DecisionPirot компонент тақтасы түймешелердің үш тобына ие. Сол
DecisionPirot компоненті өлшем мәнін тұрақтылауға мүмкіндік береді. Тышқанның
11.1.4 DecisionGraph компоненті
Бұл компонент қолданбаға диограммалар мен графикалық енгізуге мүмкіндік
Decision Cube көмегімен мәліметтерді көпөлшемді талдауды қарастыру барысындағы
Сурет 3.8
Диограммалы қолданба
Отчеттардың құрылуы
Мәліметтер қорының ағымды жағдайы туралы формада орнатылған отчеттарды
Жоғардағы мысалда, қолданылған dbp мәліметтер қоры үшін
Бөлім тақырыбы Бөлімде басып шығарылатын ақпарат
БӨЛІМДЕР Барлық бөлімдер тізбегі
БӨЛІМДЕРДІҢ ТІЗІМДІК ҚҰРАМЫ «БӨЛІМ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ...» тақырыбынан тұратын бөлімшелер
Осы отчетты құрмас бұрын алдымен мәліметтер қоры бойынша
Сурет 3.9
Жасалатын отчеттың бірінші беті
Қолданба формасында Table екі компонентін орналастырамыз, оларды dbp
Формаға Rave бетінен RvDatasetConnection екі компонентін орналастырамыз. RvDatasetConnection1
Формаға RvProject компонентін орната отырып, отчет формасын құру
Алдымен мәліметтер көзін алдын – ал қарау обьектерін
Сурет 3.10
Отчет жасау барысындағы
Rave редактор терезесі
Отчет формасы қурастыруды қарастырайық. Яғни, Report бетінен
Біздің қолданбада бірінші жолақ отчет тақырыбынан тұрады. Сондықтан,
Отчет тақырыбының екінші бөлігі ағымдық датадан тұруы қажет.
“ПО СОСТОЯНИЮ НА” + Report.Date Short жолын енгіземіз.
Бұл жолды DataField қасиетіне тікелей жазуға болады немесе
“Бөлімдер” тақырыбынан кейін Data View1 обьектісімен байланысқан Dep
Отчеттың бірінші бөлігі дайын болғаннан кейін жоба файлын
Енді отчеттың екінші бөлігіне көшеміз. Отчетқа Band
“ БӨЛІМҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ ” ‘+Dep+’”’ жобасын енгіземіз. Бұл “Бухгалтерия”
Мәтінді баспаға беру үшін алдымен сәйкес бөлім қызметкерлері
Сонымен қатар жолақ Data Band2 жолағымен басқарылатынын көреміз.
Детализация жолағының барлық қажетті қасиеттері орнатылады, енді онда
Fam+’ ’+Nam+ ’ ‘+Par мәтінін енгіземіз.
Компонентте бос орынмен бөлінген Fam, Nam және Par
Сурет 3.11
Детализация жолағының
Стилін беру
Туған жылды бейнелеу үшін DataText компонентін қолдануға болады,
Year_b+’ г.р‘мәтінін енгіземіз.
Мінездемелерді бейнелеуді жүзеге асыру үшін DataMemo, ал фотосуреттер
Отчет формасын құру аяқталғаннан кейін алдын – ала
Бұл оператордағы ReportDepPers – жобалау кезінде меншіктелген отчет
Жобаны сақтап, оны орындаймыз немесе оның қалыпты жұмыс
Мәліметтерді құжаттамалау үшін Сом серверін қолдану
Мәліметтер қоры мағлұматтарына тұратын отчеттар құру барысында Rave
Word, Excel т.б. көптеген басқада кең таралған бағдарламалармен
Сонымен қатар, қолданушы қажетті ақпараттарды таңдап алып, құжатқа
Қолданба Word серверіне жаңа құжатты құру, файлды ашу,
Сурет 3.12
Демонстрациялық қолданба
Формасы (а) немесе орындалу
Барысындағы қолданба
Терезесі
Word – пен жұмыс істеу терезесі қолданушыға көрінбеуі
Қолданба тұрғызуды сипаттау үшін оның dbp мәліметтер қорымен
Query1 байланысты мәліметтер көзі болып DecisionSource1 табылады. Онымен
Формада қолданба орындалатын негізгі әрекеттер сипатталған AcnionList1 компоненті
Цикл алдында ProgressBar1 диограммасы бапталады немесе көрнекті болады.
Кластан тыс сипатталған DocumentSearch процедурасы Word – та
Pathname аргументі тек аттан ғана емес, орындалатын файлға
WindowsStyle аргументі міндетті емес болып табылады. Егер бұл
ҚОРЫТЫНДЫ
Бұл курс жұмысы барысында Borland Delphi ортасында мәліметтер
Сонымен бұл курстық жұмыста жоғардағы жақтарын қарастыра отырып
Бұл курстық жұмыста Borland Delphi ортасында мәліметтер қорымен
Мәліметтер қорымен жұмыс істейтін технологиялар (Interbase, Borland Database
Borland Delphi7 ортасында DataBase Desktop көмегімен кесте
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Архангельский. А.Я. Программирование в Delphi 7 /
2. Кандзюба С.П., Громов В.Н. Delphi 6/7. Базы
3. Малыхина М.П. Базы данных: основы, проектирование, использование./
4. Хомоненко А.Д., Цыганков В.М., Мальцев М.Г. Базы
5. В.В. Фаронов. Программирование баз данных в Delphi
6. Харрингтон Д. Проектирование объектно-ориентированных баз данных /
7. Орлик С.В. Секреты Delphi на примерах /
8. хомоненко А. Д., Гофман В. Э. Работа
9. Дарахвелидзе П. Г., Марков Е. П. Программирование
10. Фаронов В. В. Delphi 5. Учебный курс.
7
Delphi қолданбасы
Borland Database Engine (BDE)
Драйвер
Paradox
...
Драйвер
ODBC
ODBC
Интерфейс
мәліметтер қоры
мәліметтер қоры
мәліметтер қоры
SQL
сервер
кесте
кесте
кесте
кесте
мәліметтер қоры
кесте
кесте
мәліметтер қорының
кестесі
Data set
Table, Query
немесе
StoredProc
data source:
Data Source
Визуалдану және басқару:
DBGrid,
DBText,
DBNavigator...





Ұқсас жұмыстар
Мәліметтер қорын басқару жүйесінің архитектурасы
«Бағдаршам»бағдарламасын құру.
Delphi бағдарламасында құрастырылған интерфейс
DELPHI ортасында мәлметтер қорымен жұмыс жасау
Бала-бақша МҚБЖ-н құру
Мәліметтер базасы кестелері
ҮЙ ЖАНУАРЛАРЫ ЕСЕБІ БАҒДАРЛАМАСЫН СИПАТТАУ
Студенттің сабаққа қатысу деректер қорының қосымшасын бағдарламалау
Деректер қорының тілдері
Клиент - серверлік мәліметтер қоры