Негізгі құралдардың келіп түсуінің аудиті
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Аудит
Орындаған:
Тексерген:
Мазмұны:
Кіріспе
I Бөлім. Негізгі құралдар аудитінің теориялық аспектілері
1.1 Негізгі құралдар түсінігі, сыныпталуы және бағалануы
1.2 Негізгі құралдар аудиті түсінігі, мақсаттары, түрлері
II Бөлім. Негізгі құралдар қозғалысының аудитін ұйымдастыру
2.1 Негізгі құралдардың келіп түсуінің аудиті
2.2 Негізгі құралдардың шығысталуының аудиті
III Бөлім. Қазақстан Республикасында негізгі құралдар аудитін
жүргізуді жетілдіру жолдары
3.1 Аудиторлық бағдарлама – қатесіз анық қадам
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қосымша
Кіріспе
Қазақстан Республикасының егемендік алып, нарықтық экономикаға көшуі қоғамдық
Аудитті бірнеше бөлімге бөліп қарастыруға болады. Соның ішінде
Негізгі құралдар дегеніміз - өндіріс үрдісінде ұзақ уақыт
Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебінің ең басты сұрақтарының шешімі
Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебін дұрыс ұйымдастырудың негізі болып
Бірде-бір Қазақстандық кәсіпорын өз шаруашылық қарекетін негізгі құралдарды
Курстық жұмыстың басты мақсаты – аудиттің маңызды әрі
Курстық жұмыстың негізгі міндеттері:
негізгі құралдардың мәні мен теориялық аспектілерін анықтау;
тақырыптың мазмұны бойынша әртүрлі әдебиет көздерінен алынған ақпараттарға
неғұрлым анық, нақты, толық, шынайы ақпарат беру;
курстық жұмыстың мақсатына жету;
алынған нәтижелерге сүйене отырып қорытынды жасау.
I Бөлім. Негізгі құралдар аудитінің теориялық
1.1 Негізгі құралдар түсінігі, сыныпталуы және бағалануы
Негізгі құралдар дегеніміз - өндіріс үрдісінде ұзақ уақыт
олардың келіп түсуінен кетуі сәтіне дейін бар болуы
бюджетке қайта есептелетін мүлікке салықтың дұрыс есептелуі үшін
негізгі құралдарды жөндеу, қайта жөндеу, жаңалау үшін кететін
негізгі құралдардарды қуаты мен уақыты бойынша тиімді пайдалануды
Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебінің жоғарыда аталған ең басты
Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебін дұрыс ұйымдастырудың негізі болып
Барлық негізгі құралдар өздерінің өндіріске қатысуына қарай өндірістік
Өндірістік емес негізгі құралдардың қатарына шаруашылықтың өндірістен басқа
Негізгі құралдар кімнің меншігінде, иелігінде екендігене қарай меншіктік,
Сонымен қатар, пайдалану барысына қарай негізгі құралдар жұмыс
Жұмыс істейтіндерге өндіріс үрдісіндегі негізгі құралдар жатады.
Жұмыс істемейтін негізгі құралдарға тоқтатылып қойылған, белгілі себептермен
Сақтауда тұрған негізгі құралдардың қатарына келешекте, яғни алдыңғы
Негізгі құралдардың есебін ұйымдастыруда оларды бағалаудың маңызы зор
Негізгі құралдардың бастапқы құны – ол активті салуға,
Кәсіпорындар мен ұйымдарда бастапқы құн былайша анықталады:
- үлес қосулар мен құрылтайшылар негізгі құралдарды жарғылық
- ұйымдар негізгі құралдарды өзі дайындап, яғни жасап
- ұйымдар негізгі құралдарды басқа заңды тұлғалардан немесе
Негізгі құралдардың ағымдағы құны – бұл кәсіпорынның белгілі
Негізгі құралдардың баланстық құны – бұл кәсіпорынның бухгалтерлік
Негізгі құралдардың қалдық құны - негізгі құралдардың пайдалану
Негізгі құралдардың келісілген құны – бұл кез-келген екі
1.2 Негізгі құралдар аудиті түсінігі, мақсаттары, түрлері
Жалпы, Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет туралы заңында көрсетілгендей,
Негізгі құралдар аудитінің негізгі мақсаты – негізгі құралдардың
Негізгі құралдарды сақтау, есептеу және қолдану аудитіні төмендегідей
негізгі құралдардың бар болуы мен сақтылығына бақылаумен қамтамасыз
заттарды негізгі құралдарға жатқызудың, өндірістік үрдіске қатысу сипаттамасы,
есепте негізгі құралдарды бағалаудың дұрыстығы;
есепте негізгі құралдардың келіп түсуі мен шығуы бойынша
есепте негізгі құралдардың жөндеуден өтуі мен тозуының есептелу
негізгі құралдарды қолданудың дұрыстығы мен тиімділігі;
бухгалтерлік есеп пен есептілікте негізгі құралдардың қозғалысы жөнінде
Осы талаптарды ескере отырып келесілерді тексеру қажет:
негізгі құралдардың сақтылығын қамтамасыз ету бойынша шаралар атқарылғандығын;
материалды-жауапты тұлғаларға материалдық құндылықтардың сақталуын қамтамасыз ету үшін
ғимараттар өрттік-сақтану дабылымен жабдықталғандығын;
кәсіпорын шекарасынан материалдық құндылықтарды алып шығу жағдайында құжаттарды
негізгі құралдармен жүргізілетін операциялар бойынша басшы бұйрығымен тұрақты
түгендеу, таңдамалы тексеру жүргізілгендігін және негізгі құралдар объектілеріне
Негізгі құралдар аудиті кез-келген басқа аудит секілді ішкі
Сыртқы аудит тәуелсіз аудиторлық фирмалар арқылы жүзеге асады;
Ішкі аудитті кәсіпорынның қызметіндегі нақты нәтижелерге жету және
Ішкі аудит кәсіпорынның құрылымдық бөлімі ретінде болып, кәсіпорынның
Соңғы жылдары көптеген ұйымдарда ішкі аудит рөлі шешім
Ішкі аудиторлар фирманың, компанияның бақару қызметіне тәуелсіз эксперттік
II Бөлім. Негізгі құралдар қозғалысының аудитін ұйымдастыру
Негізгі құралдардың келіп түсуінің аудиті
Негізгі құралдар аудитін жүргізу барысында объектілердің түсуін есепке
Типтік операцияларды тексеру таңдау арқылы, ал типтік емес
Негізгі құралдар қозғалысы бойынша аудит кезінде негізгі құралдар
Негізгі құралдарды есепке алған кезде олардың қозғалысы келесідей
1. Негізгі құралдарды қабылдау-тапсыру актісі.
Ең алдымен негізгі құралдарды қабылдау-тапсыру актісін жасайтын комиссияның
Бұл форма негізгі құралдар құрамына олардың эксплуатацияға енуін
Негізгі құралдар типтік нысандағы қабылдау-тапсыру актілері негізінде кірістіріледі.
2. Жөндеуден, қайта жөндеуден өткізілген және жаңартылып жетілдірілген
Негізгі құралдарды жөндеуден, күрделі қайта жөндеуден, жаңартудан қабылдауды
Расталған актіні бухгалтерияға өткізгеннен кейін негізгі құралдар есебінің
Негізгі құралдарды есептеудің инвентарлық карточкасы.
Ол негізгі құралдардың барлық түрлерінің есебін жүргізуге арналған.
Карточкаларды бухгалтерияда әр объект бойынша жүргізеді; акт негізінде
«Объектінің қысқаша жеке сипаттамасы» деген бөлімде оның негізгі
4. Негізгі құралдар есебінің инвентарлық карточкасының жазбасы. Бұл
Жазбаларды негізгі құралдардың сыныпталған топтары бойынша жүргізеді.
Негізгі құралдар қозғалысын есепке алу карточкасы.
Инвентарлық карточка мәліметтері негізінде жүзеге асады.
6. Негізгі құралдардың инвентарлық тізімі (олардың эксплуатацияға орналасуы
Негізгі құралдардың есебінің жағдайын тексеру барысында аналитикалық есептің
Негізгі құралдардың аналитикалық есебі инвентарлық карточкаларда жүргізіледі. Ол
Аудитор негізгі құралдардың жекелеген және топтастырылған есебінің карточкаларының
Инвентарлық карточкалардың санын тексеру керек. Жетіспеушілік байқалған жағдайда
Аналитикалық және синтетикалық есептер арасында сәйкес келмеушіліктер байқалған
Инвентарлық карточкадағы мәліметтердің шынайылығына көз жеткізу керек. Ол
Негізгі құралдардың сақтығын қамтамасыз ететін маңызды жағдай болып
Негізгі құралдар саны ондац көп болмаса аудитор жаппай
Түгендеудің барлық материалдарын зерттеу негізінде оған қорытынды беріліп,
Негізгі құралдардың дұрыс бағалануын тексеру қажет. Ұйымға жаңадан
Капиталдық салымдар арқылы жүзеге асқан объектілердің қосымша құрылысы
Негізгі құралдардың шығысталуының аудиті
Негізгі құралдардың шығуы негізгі құралдардың бухгалтерлік есебі жөніндегі
Негізгі құралдар кәсіпорыннан әртүрлі себептерге байланысты шығарылуы мүмкін:
1. Қайтарымсыз беру. Бұл жағдайда негізгі құралдарды беру
Басқа кәсіпорынға қайтарымсыз тапсырылған негізгі құралдардың құны
2. Кәсіпорын өз негізгі құралдарын құрып жатқан еншілес
3. Қолданылмай тұрған негізгі құралдарды сату. Мұндай жағдайда
4. Табиғи тозығы жеткен объектілерді өткізу. Бұған төмендегі
а) олардың физикалық тозуы, апаттар, табиғи апаттар, эксплуатацияның
б) табиғи ескіруі;
в) кәсіпорынның, цехтардың құрылысымен, жөнделуімен, техникалық жабдықталуымен байланысты.
5. Жетіспеушіліктер. Негізгі құралдарды есептен шығару қажеттігі бұл
6. Табиғи апаттар. Негізгі құралдар шығысы өрт, табиғи
7. Жал шарты бойынша басқаларға беру.
Аудит процесінде кәсіпорын балансынан сапалық ескірген, тозған және
Негізгі құралдар объектілерін баланстан шығару дұрыстығын тексеру кезінде
Негізгі құралдардың жарамсыздығын, оларды қалпына келтіру мүмкін еместігін
Комиссия объектіні қарап, есептен шығарудың нақты себептерін ашып,
Актіні субъект басшысы бекітеді. Объектіні талдауға (жоюға) бекітілгеннен
Негізгі құралдарды жою актілері негізінде инвентарлық (мүліктік) карточкаларға,
Егер инвентарлық объект эксплуатацияның амортизациялық мерзімінен аз пайдаланылса,
Негізгі құралдар объектілерін есептен шығаруды бақылай отырып аудитор
Жарамсыз материалдар сатылуы мүмкін. Болжамды сатып өткізу бағасы
Объект түсу кезінде жою құнын анықтауда қиыншылықтар болады.
Әдетте жою құны объектінің эксплуатацияға енгізілген күніндегі бағамен
Жалға берілген негізгі құралдар объектілері жалға беруші балансында
Актив ретінде мойындалғаннан кейін негізгі құралдар жинақталған амортизация
Негізгі құралдардың әділ құны көп жағдайда тиісті объектілерді
Негізгі құралдарды қайта бағалауды жүргізу үшін түгендеу комиссиясына
Қайта бағалауға компания меншігіндегі әрекет етушімен қатар, резервтегі,
Қазақстан Республикасында актив эксплуатациясына қарай қайта бағалау сомасы
ҚР Қаржы Министрлігінің Бухгалтерлік есеп және аудит методологиясы
Амортизацияның жинақталған сомасы есепті күнгі жағдай бойынша есептеледі.
Негізгі құралдарды жөндеу шығындары есебінің дұрыстығын тексеру.
Осы тексеруді жүргізу кезінде аудитор жөндеу жоспары мен
жөндеу жұмыстарының шағын көлемін жүргізу кезінде пайда болған
күрделі жөндеу жүргізу кезінде шығындарды өнімнің өзіндік құнына
Негізгі құралдарды жөндеу шығындарын есепке алудың таңдап алынған
Тексеру барысында аудиторға жөндеу жүргізудің жоба-сметалық құжаттары дұрыс
Кәсіпорын негізгі құралдарды жөндеуді шаруашылық, мердігерлік және аралас
Мердігерлік тәсілмен орындалған негізгі құралдардың күрделі және ағымдық
Жұмысты жүргізудің шаруашылық тәсілі кезінде ақаулық ведомості негізінде
III Бөлім. Қазақстан Республикасында Негізгі құралдар аудитін
жүргізуді жетілдіру жолдары
3.1 Аудиторлық бағдарлама – қатесіз анық қадам
Аудитор аудиттің жалпы жоспарының орындалуы үшін қажетті жоспарланған
Аудит бағдарламасы тексерісті жүзеге асыратын аудитор үшін нұсқаулықтар
Аудит бағдарламасына, сонымен қатар, қаржылық есептілікті дайындаудың тексерілетін
Аудит бағдарламасын жасау барысында аудитор мына жағдайларды назарға
- аудитор алған ажырамас тәуекелділік пен бақылау тәуекелділігін
- елеулілігі бойынша тексеріс процедуралары кезінде қажет болатын
- бақылау құралдарының және елеулілік бойынша тексеру процедураларының
- аудиттелетін тұлғадан алынатын кез-келген көмектің координациясы;
- басқа аудиторлар мен эксперттерді тарту.
Аудиторлық бағдарламаны құру кезінде аудиттің жалпы жоспарын құрумен
Аудит жүргізудің бастапқы кезеңі бола тұра, жоспарлау аудиторлық
Аудиторлық тексерістің алдыңғы кезеңінде «Клиент жайында негізгі ақпараттар»
Негізгі құралдардың қозғалысы есебі біртектіленген құжаттармен рәсімделеді. Тексеріс
Негізгі құралдарды жарғылық капиталға салым ретінде берген кезде
Тізімге беретін жақтың мөрі қойылған қабылдау-тапсыру актісінің екінші
Негізгі құралдарды жеке тұлғадан алған кезде бастапқы құны,
Негізгі құралдарды толықтай сатып алу кезінде инвентарлық карточкада
Негізгі құралдар объектілерін шетел валютасымен сатып алған
Негізгі құралдарды сату кезінде нарықтық баға белгіленуі керек;
Егер құралды жаңа объектілердің құрылысымен, кеңейтумен, қайта жөндеумен
бағалы металдардан тұратын бөлшектер қайта өңдеу арқылы бағалы
Негізгі құралдар кірісі бойынша операцияларды тексеру кезінде объектілер
Сонымен қатар, шаруашылыққа негізгі құралдардың келіп түсуінің мақсаттылығы
Негізгі құралдар кірісінің толықтылығы мен уақытылылығын бастапқы құжаттар
Мұндай мәліметтер негізгі құралдардың қабылдау-тапсыру актісінен, көпжылдық көшеттерді
Қайтарымсыз беру негізінде келіп түскен негізгі құралдарды тексеру
Аудиторлық тексерістер тәжірибесі көрсетуінше негізгі елеулі қателіктер мен
Мысалы, негізгі құралдар келіп түсуі кезінде накладнойлар мен
Осы уақыттан бастап қана тозуды есептеу және жабдықтаушыларға
Аудиторлық тексеріс олардың тиімді қолданылуын талдаумен аяқталады.
Негізгі құралдарды пайдаланудың тиімділігін қор қайтарымдылығы көрсеткіші
Қорытынды кезеңде аудитор тексеріс нәтижесін жалпылап, қорытындылап, қателіктерді
Қорытынды
Қазіргі таңда кәсіпорындар үлкен біліктілікті қажет ететін бухгалтерлік
Бухгалтерлер қызметін көптеген мәселелер қиындатады: даму үстіндегі нарықтық
Бір жағынан, мен өзім үшін, мүмкінді кәсіпорын басшысы
Аудиторлықтың негізгі мақсаты – бухгалтерлік және салық есептіліктерінде
Қазіргі уақытта әлемнің нарықтық экономикалы барлық елдерінде өз
Аудиторлық қызметтің дамуымен байланысты аудиторлық фирмалардың көрсететін қызметтері
Негізгі құралдар әр кәсіпорынға ауадай қажетті еңбекке керекті
Нақты өндіріс түріне тән арнайы ерекшеліктері болғандықтан олар
Негізгі құралдар үлкен және бір уақытылы капиталдық салымды
Кәсіпорынның нарыққа көшуіне байланысты бухгалтерлік есептің рөлі кәсіпорынның
Бухгалтерлік есепті құру және жүргізу аясында кәсіпорындардың құқықтарының
Осы курстық жұмыста негізгі құралдардың келіп түсуі мен
- негізгі құралдардың құрамы бойынша әртүрлілігіне орай келіп
- кәсіпорынның ұйымдастырушылық-құқықтық меншіктік нысанына тәуелсіз негізгі құралдардың
- есептеуіш техниканы қолданып ұйымдастырылған аналитикалық есеп еңбек
Заңдық органдар кәсіпорындарға негізгі құралдар есебін жүргізуге көмектесуге
Қосымша
Аудит жүргізу жоспары
1. Тексерілетін ұйым ____________________________________________
2. Аудит жүргізу кезеңі __________________________________________
3. Аудитті жүргізу адам-сағ. саны ________________________________
4. Аудиторлық топ құрамы________________________________________
5 Жоспарлы аудиторлық тәуекелділік
6. Жоспарлы елеулілік деңгейі
№ жоспардағы жұмыс түрлері жүргізу кезеңі орындаушы ескертулер
1 негізгі құралдар есебінің дұрыстығын тексеру
2 негізгі құралдардың амортизациясының дұрыс есептелуін тексеру
3 негізгі құралдардың амортизациясының бухгалтерлік есепте дұрыс есептелуін
4 негізгі құралдар амортизациясының дұрыс құжаттық рәсімделуін тексеру
Ұйым атынан аудиторлық қорытындыға
қол қою құқығы бар
аудиторлық ұйым басшысы
Аудиторлық топ жетекшісі
Аудит жүргізу бағдарламасы
1. Тексерілетін ұйым ____________________________________________
2. Аудит жүргізу кезеңі __________________________________________
3. Аудитті жүргізу адам-сағ. саны ________________________________
4. Аудиторлық топ құрамы________________________________________
5 Жоспарлы аудиторлық тәуекелділік
6. Жоспарлы елеулілік деңгейі
№ мазмұны жүргізу кезеңі орындаушы жұмыс құжаттары
1.1 негізгі құралдардың бар болуын тексеру
1.2 негізгі құралдардың келіп түсуі есебінің дұрыстығын тексеру
1.3 негізгі құралдардың шығуы есебінің дұрыстығын тексеру
2.1 шаруашылықтағы амортизацияны есептеу әдістерінің дұрыстығын тексеру
2.2 негізгі құралдардың амортизацияланатын топтарға апарылу дұрыстығын тексеру
2.3 негізгі құралдардың тозу нормаларының дұрыс есептелгенлігін тексеру
3.1 амортизацияның дұрыс есептелгендігін тексеру
3.2 амортизация сомаларының шығындар шотына дұрыс апарылғанын тексеру
4.1 негізгі құралдар есебінің инвентарлық карточкасының дұрыс толтырылғанын
4.2 «Бухгалтерлік балансқа қосымша» формасының дұрыс толтырылғанын
Ұйым атынан аудиторлық қорытындыға
қол қою құқығы бар
аудиторлық ұйым басшысы
Аудиторлық топ жетекшісі
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қазақстан Республикасының 20.11.98 ж. «Аудиторлық қызмет туралы» заңы
Абленов Д.О. Аудит негіздері. Алматы, 2005ж.
Ажибаева З. Н. Аудит. Алматы, 2004 ж.
Безруких П. С., Кондраков Н. П., Палий В.
Белолипецкий В. Г. Финансы фирмы. М.: ИНФРА-М, 1998
Бухгалтерско-аудиторский портфель. - М.: "СОМИНТЭК", 1999
Вещунова Н. Л., Фомина Л. Ф. "Бухгалтерский учет
Ворст И., Ревентлоу П. Экономика фирмы. Изд., 1993
Вуд Ф. Бухгалтерский учет для предпринимателей. М., 1999
Ержанов И. С. Аудит-1. Алматы: Бастау, 2005 ж.
Журнал «Библиотека бухгалтера и предпринимателя». № 12, 2005ж.
Журнал «Библиотека бухгалтера и предпринимателя». № 12, 2006ж.
Журнал «Библиотека бухгалтера и предпринимателя». № 5, 2006ж.
Кондраков Н. П. Бухгалтерский учет. 2-е издание, учебное
Луговой В. А.. Учет затрат на производство
Радостовец В. К., Радостовец В. В. Бухгалтерский учет
3
3
Негізгі құралдар қозғалысының аудиті
Аудит
Негізгі құралдар есебінің инвентарлық карточкасының жазбасы
Кәсіпорынның ақша қаражаттарының қозғалысының есебі
Активтердің рентабелділігі Таза табыс активтердің жалпы орташа құны
Ұзақ мерзімді активтердің есебі
Ұйымның кредиторлық борыштарының есебі
Ұзақ мерзімді аудиторлық тексеру бағдарламасы
Негізгі құралдардың есебі жайлы
Ұзақ мерзімді активтер жайлы