Негізгі экономикалық басқару бағдарламалары
ЖОСПАР
КІРІСПЕ 1
1. МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ 3
1.1 Мемлекеттік басқарудың мәні мен типтері 3
1.2 Мемлекеттік басқарудың функциялары мен принциптері 15
1.3 Мемлекеттік басқарудың жүйелік және ұйымдық құрылымының маңызды сипаттамалары
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ 25
2.1 Қазақстан Республикасындағы басқарудың билік түрлері-министрліктер, агенттіктер: құрылымы және
2.2 Алматы қаласындағы әлеуметтік процестерді басқару 32
2.3 Әлеуметтік сфера салаларын инвестициялау ерекшеліктері мен проблемалары 46
3 ҚАЗАҚСТАННЫҢ НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАДА МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУІ 51
3.1 Мемлекеттік басқару. Негізгі экономикалық басқару бағдарламалары 51
3.2 Әлеуметтік басқару бағдарламалары 58
ҚОРЫТЫНДЫ 65
Қолданылған әдебиеттер тізімі 67
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Қазақстан Президентінің «Қазақстан-2030» Стратегиясында қазіргі заманғы мемлекеттік
Нарықтық экономикасына өту экономикалық тұрақтыландыруды, мемлекеттің тікелей әсерінсіз кәсіпорындардың
Сонымен қатар осы тақырыптың өзектілігінің негізі бұл қазіргі кезде
Мемлекеттік басқарудың тиімді жүйесін құру мақсатында біртұтастық пен басқарушылық
Жұмыстың мақсаты – мемлекеттік басқаруды функциолаудың механизмін, Қазақстан Республикасының
Елімізде нарықтық қатынастардың қалыптасуы экономиканы басқару жүйесінің өзгеруіне әсер
Мемлекеттік басқарудың тиімді болуы үшін оның барлық функцияларын басқару
Мемлекеттік басқаруды орталықсыздандырудың түпкі мақсаты экономика мен қоғамның дамуын
Қойылған мақсатқа жету үшін келесі мәселелерді шешеу қажет:
Ең алдымен мемлекеттік басқарудың мәнін ашып, оның типтеріне
Қазақстан Республикасының билік және басқару түрлеріне, құрылымдарына және қызметтеріне
Қазақстанның нарықтық экономикада мемлекеттік басқарумен қамтамасыз етілуі және негізгі
Бұл мәселені қарастыру экономиканы мемлекеттік реттеу, басқару қажеттілігі туралы
Осы жұмыстың зерттеу концепциясы бұл әлеуметтік-экономикалық жүйесінің трансформациясы және
Екінші бөлімде ең алдымен Қазақстан Республикасындағы басқару түрлері, яғни
Үшінші бөлімде Қазақстан Республикасының нарықтық экономикада мемлекеттік басқарумен қамтамасыз
ХХ ғасырда басқару теориясы құрылуы мен дамуын атақты батыс
1. МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Мемлекеттік басқарудың мәні мен типтері
Басқарудың қандай түрі болмасын қоғамның пайда болған кезінен бастап,
Әлеуметтік басқару өзінің мәнімен, мақсатымен, мазмұнымен, нәтижесімен, субьектісімен, обьектісімен
Адамдардың коллективтік және бірігіп іс-әрекет ететін жерде, басқару орын
Басқарудың формасы, түрі және мәні қандай болатындығы қоғамның денгейінен,
Қазіргі кезеңде адам цивилизациясын басқару ерекше күрделі сипатталады, оның
Оқу әдебиеттерімен басқару ғылымында басқарудың мәні “ықпал ету” түсінігі
Басқарудың түсінігімен мәнін анықтау үшін, оның басқару ықпалымен спецификалық
Басқару саласы, басқарудың қоғамдағы функцияларын жүзеге асыратын адамдарға
Қоғамдық процестерді басқарудағы мақсаттылық, тәжірибелік нәтижелерге жетуге бағытталған. Кейде
Басқару әсерінен бұрын, қажеттіліктер мен белгі-бір затты өзгетудегі мүдделер,
Басқаруда (басқару әсерінде) организациялық мәні бар, яғни ұйымдастырушы мәні
Басқару (басқару әсері) әсерлету күшімен иемденеді. Құқықтық нормалар, салт-дәстүр,
Басқаруда әлеуметтік институт ретінде, ұйымшылдық-құрылымдық (әкімшілік) жүйесі бар. Тарихи
Әкімшілік жүйе өзіне келесі өзара байланысты сипаттамаларды қосады: а)
Басқару әлеуметтік және қоғамдық қатынастарды реттейтін маңызды құрал ретінде
Басқару ықпалына экономикада, әлеуметтік сала да, әкімшілік-саяси құрылыс саласы
Экономиканы басқару-әлеуметтік басқарудың негізгі түрлерінің бірі. Қазақстанның тәуелсіз мемлекет
Мемлекетті басқарудағы құқықты түрде құралған заң құралдарының (заңды
Басқару практикасында екі негізгі басқару қызметін көрсететін бағыттары қалыптасқан:
Сонымен қатар мемлекеттік және қоғамдық басқару айырмашылығы бар. Өйткені
Қоғамдық басқаруға келетін болсақ, ол мемлекеттік емес ұйымның ішіндегі
Қоғамдық ұйымдар ретінде саяси партиялар, профессионалды союздар және т.б.
Қоғамдық ұйымдардың статусы белгілі нормативті актілермен (уставпен) анықталады. Бекітілген
Қоғамдық ұйымның құрылуы және іскерлігі заңмен қабылданған жалпы құқықты
Қоғамдық ұйымдар құқық алуымен бірге өзіне басқару органдар арқылы
Конституцияға және ҚР-ң 31-мамырдың 1996 жылғы «Қоғамдық ұйымдар туралы»
Үкімет пен қоғамдық ұйымдардың қатынасының бір формасы бұл –
Әлеуметтік-эконмикалық және еңбектік қатынастардан туындайтын әлеуметтік серіктестік жүйесіне ерекше
Мемлекет пен қоғамдық ұйымдардың тағы бір қатынасы болып –
Заңмен мемлекеттік органдардың қоғамдық ұйымдардың жұмыстарына араласпауы және кері
Үкіметтің құқықты саяси концепциясында, ҚР-ң Президент жарлығымен 2002 жылғы
Мемлекеттік басқарудың типтері
Бұрын болған және қазір өмір сүріп жатқан мемлекеттер бір-бірінен
Билік күшінің қайнар көзі және егемендігі (яғни, дербестігі, жоғарғы
а) монархиялық, тирандыққа айналаалатын;
б) аристократиялық, олигархиялыққа айналаалатын;
в) демократиялық, охлократиялыққа айналаалатын;
Монархиялық мемлекетке жоғарғы билік мұрагерлік монархтың қолында болып, және
Таза монархиялық әсіресе абсолютті монархиялық мемлекеттер тарихта қалды; ал
Жоғарыда айтылыпғанның ішінен ескерілетін жәйт -ол жоғарғы биліктің әр
Басқару түріне қарай, яғни жалпымемлекеттік(немесе әдетте айтып жүргеніміздей жоғарғы
Парламенттік республикасында танымалды болып келетін заң шығарушышы орган, және
Президенттік республикасында заң шығарушы орган да, және билік жүргізушісі
Ерекше мәртебеге Ресей мен Франция және т.б. мемлекеттерінің президенттері
Жалпы мемлекеттік биліктің билік ету түрлерін, функцияларын, құрылымдарын және
Мемлекеттің құрылу түріне қарай, яғни мемлекеттің белгілі бір бөліктерге
Мемлекеттердің іштеріндегі іске асып жатқан саяси режимдеріне қарай ажыратылуы
Деспотиялық, бұған тоталитарлы және автократиялық, авторитарлы режимдер жатады; бұл
Либералдық, бұл жерде мемлекеттік билік адамның құқығы мен еркіндігін
Демократиялық-құқықтық , оның мәні демократиялық қалыптастандырылған халықтың жалпы еркі(билік
Әр мемлекеттің тарихында мемлекеттік ұйым әр-түрліформаларға ие. Белгілі бір
Бұл жағдайларда экономикалық реформаларды жүргізу үшін басқарудың ролінің маңызы
Әлеуметтік саланы басқару (білім беру, денсаулық сақтау, ғылым, мәдениет,
Саяси-әкімшілік саласындағы басқару ұлттық қауіпсіздікті қанағаттандыруымен, ішкі-саяси тұрақтылық пен
Қоғам- экономикалық, саяси және әлеуметтік факторлардың бір-бірімен қарым-қатынасқа түсетін
Сонымен қатар, мен басқарудың әлеуметтік институты ретінде маңызды белгілерін
Әлеуметтік басқарудың маңызды белгілерін есепке ала отырып келесі анықтамаларды
Мемлекеттік басқаруының негізгі белгілері. Қоғам үрдістеріне (процесіне) ұйымдастырушылық және
Мемлекеттік басқаруды толық түсіну үшін оның маңызды ерекшеліктерін анализдеуімен
Мемлекеттік басқарудың әлеуметтік-саяси табиғаты оның бірнеше мағыналық ерекшеліктерінде көрінеді.
Мемлекеттік басқарудың мақсаттық сипаты бар және арнайы сұрақтардың шешуін
Мемлекеттік билік қоғамды органдар жүйесінің көмегімен басқарады. Ол органдар
Мемлекеттік басқару бүкіл қоғамның мүддесін көрсетіп, барлық салаларының келісімдерінің
Мемлекеттік органдар жүйесінің ішінде мәжбүр етуші органын ерекше бөлуге
Мемлекеттік басқарудың келесі белгісі мемлекеттің барлық халқына сәйкес территориясына
Қазіргі заман қоғамында мемлекет әлеуметтік қарсылықтарды, қоғамның әр мүшесінің
Мемлекеттік басқаруына тікелей әлеуметтік азаматтықтың институты қатысты болып келеді.
1.2 Мемлекеттік басқарудың функциялары мен принциптері
Мемлекеттік қызметті қоғаммен байланыста көруге болады,яғни жеке және қоғамдық
Қазіргі кездегі мемлекетің қоғамдық функцияларының бірнеше түрлерін бөліп, көрсетуге
Бірақ күні бүгінге дейін кейбір саясат күштері мемлекетті жеке
Бәріне белгілі біздің ғасырымыздың бірінші жартысында көп мемлекеттер дәл
Әрине, әр адамның бостандығы қоғамдағы қарым-қатынаспен, бірігуімен жүзеге асырылады.
Алайда, осы елдердің күнделікті тәжірибесі бекітілген заң мен адамның
Мемлекеттің әлеуметтік функциясы қарастырылған кезде, оның мазмұны адамдардың құқықтарымен
ХХғ. Екінші жартысында еркін экономикалық нарықпен мемлекет арасындағы қарым-қатынас
Қарама-қарсы идеологиялық позицияларда тұрған мемлекет пен экономика арасында байланыс
Адамның тіршілік ететін ортасында дағдарыс, қайтадан қайталанбайтын табиғи ресурстардың
Мемлекеттің тағы бір айта кететін функциясы, ол бостандықпен егемендікті
АҚШ-тың 200 жылдық тарихын зерттеп, басқа елдердің тарихымен салыстыру
Мемлекеттік басқарудың функционалдық құрылымын ұйымдастырушы мемлекеттік басқарудың құрылымдық-функционалдық принциптерінің
1.Құқықтық нормаларды шығару арқылы қызметтерді тіркеу және диффересациялау мемлекеттік
2. Бір органның құзіреттерінің шеңьеріндегі бір реттік басқарушылық қызметтерінің
3.Шоғырландыру-белгілі органға тиісті басқарушылық қызметтерді жүктеу және қажетті ресурстардың
4.Комбинациялау-яғни әр-түрлі басқарушылық қызметтердің қосарланушылық және параллелизмдігін болдыру үшін
5.Жеткілікті әр-түрлік-саны және мазмұны бойынша басқару жүйесінің сол немесе
6.Басқарылатын компоненттердің ең алдымен басқарылатын обьектілердің нақтылы қажеттіліктеріне, сұраныстарына
Мемлекеттік басқарудың ұйымдық құрылымының құрылысына қатысты мемлекеттік басқарудың құрылымдық-ұйымдық
1.Мемлекеттік-басқарушылық процестерінің әсерлігін, келісімдігін және бүтіндігін қамтамасыз етуші мемлекеттік
2.Аймақтарға, өндіріс және қызмет көрсету салаларына, қоғамдық тіршілік қызметінің
3.Мемлекеттік басқару жүйесіндегі жергілікті өзін-өзі басқарумен мемлекеттік билік органдарының
4.Жергілікті өзін-өзі басқару және мемлекеттік билік органдары қызметінің реттілігінен
5.Мемлекеттік басқарудыың ұйымдық құрылымында басқарушылық өзара әрекеттердің және бағыныштылықтардың
Мемлекеттің басқарушылық қызметін ұйымдастырушы және кең қолданыс тапқан құрылымдық-іс
1.Мемлекеттік билік органдарының және өзін-өзі басқару органдарының қызметтеріне және
2.Басқарушылық қызметтінің және оның нәтижелері үшін жеке жауапкершіліктің нақтылануы.
3.Оңтайлы және тиімді басқарушылық қызметке ынталандыру.
Мемлекеттік басқару субьектісінің ұйымдастырылуы және қызмет етуі неғұрлым осы
1.3 Мемлекеттік басқарудың жүйелік және ұйымдық құрылымының маңызды сипаттамалары
ХХғ. соғыстармен революцияларға, глобальдік және локальдік масштабтағы трагедияларға қарамастан,
Мемлекеттің мазмұны тағы да, өзінің мақсаттары мен функцияларын жүзеге
Аппараттың көрінісі, оның қоғаммен байланысы немесе қоғамнан тыс болғандығы,
Қоғам ретінде мемлекет, бірмезгілде қоғамның өзін-өзі басқару құрылысы және
Бірақ қалай айтқанда да, мемлекет ол, қоғаммен құрылған және
Мемлекет өзін Дүние Жүзілік аренада, басқа елдермен қарым-қатынаста қоғаммен
Осындай тәсілмен мемлекет өзінің ішіндегі көпқоғамдақ және сонымен қатар
Адамдардың тарихи драмасы және қазіргі заманы билеуші күш және
Жоғарыда атап өткендей, мемлекеттік басқарудың субьектісі бүтіндей мемлекет болып
Мемлекеттік басқарудың ұйымдық құрылымы бұл ерекше мемлекеттік-құқықтық құбылыс. Бұл
Ғылыми еңбектерде мемлекеттік органның әр түрлі сипаттамаларын байқауға болады:
Бұл тақырыпта мемлекеттік органның ұйымдық қасиеттері және олардың мемлекеттік
Әдетте, мемлекеттік органды мемлекеттік меншік негізінде экономикалық қызметін жүзеге
Мемлекеттік баскарудың ұйымдық құрылымының негізін-биліктің атқарушы органдары құрайды. Сөйтіп,
Сондықтан, атқарушы билік басқарушылық ақпараттардың айқындалуын, саралануын және өтуін
Кейбіреулер қайткен күнде де жергілікті өзін-өзі басқару органдарын мемлекеттік
Сонымен мемлекеттік басқарудың ұйымдық құрылымы тек атқарушы биліктің жиынтық
Демек, бұл құрылым мемлекеттік-басқарушылық әрекеттерді жүзеге асыруда және қалыптастыруда
Элементтердің өзара әрекетін, орнын, нақтылы көрінісін, олардың сатыластық және
Қазіргі мемлекет, объективтік жағдайлардың негізінде қызмет етеді. Елдегі объективтік
Мемлекеттік басқарудың ұйымдық құрылымына басқарылатын объектілердің орналастырылуы және күйі
Басқару (мемлекеттік аппарат) субъектісі қоғамдық жүйенің барлық байланыстарын және
Мемлекеттік басқарудың ұйымдық құрылымында басқару оргаңдарының келесі "блоктары" бөлінеді:
а) Экономикалық процестерді; б) әлеуметтік-мәдениеттік процестерді; в) әкімшілік-саяси процестерді
Стиль арқылы кадрлардың басқарушылық
Мемлекеттік басқарудың ұйымдық құрылымының құру моделін (үлгісін) таңдап алу
1. Сызықтық (немесе таза сызықтық) негіздеме органдардың
Құрылымның сызықтық типі қатал нысандандырылған, бұнысы оған тұрақтылық, сенімділік,
2. Функционалдық (атқарымдық) негіздеме
3. Сызықтық-атқарымдық негіздеме сызықтық және атқарымдық негіздемелерінің біріктірілуін
4. Соңғы жылдары
Басқарудың багдарламалық мақсатты негіздемесінің болашағы зор. Бұл тұрғыдан басқару
Мемлекеттік басқарудың ұйымдық құрылымдарын немесе оның жеке ішкі жүйелерін
Әдетте, мемлекеттік органның құрылымы деп оның бөлімшелерінің жиынтығын,
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ
2.1 Қазақстан Республикасындағы басқарудың билік түрлері-министрліктер, агенттіктер: құрылымы және
Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік құрылыс және басқару тәжірибесін рационализациалаумен дамыту
Министрлік мемлекеттік басқарудың сәйкес салаларын салааралық координацияны басқаруды заң
Министрлік Республиканың Премьер-министрінің ұсынысы бойынша Республика Президенті тарапынан құрылады,
Министрлік Республика үкіметінің құзіретіне жатпайтын сұрақтар бойынша қз құзіреті
Министрлікке негізгі қызмет болып үкіметтің қоюымен бекітілген министрлік жайындағы
Министрлік келесідей сәйкес атрибуталары бар заңды тұлға: елтаңбалы мөр,
Әр министрліктің қызметі министрлікпен реттелетін өзінің қызметсаласына сай әркелкі
Барлық министрлікке тән келесідей қызмет түрлерән бөліп көрсетуге болады:
-реттеліп саланың дамуының мемлекеттік бағдарламасын әзірлеу мен жүзеге асыру;
-реттеліп саладағы субьектілердің Республиканың коститутциясы мен басқа да заңдық
- экономикалық өсуге, сонымен қатар реттелетін саланың дамуына,
Министрлікті Президент тағайындайтын Премьер-министр басқарады. Министрдің бірнеше орынбасарлары болады,
Министрліктің құрылымы сәйкес министрмен бекітіледі. Министрліктің құрылымдық бөлімшелері болып
Департамент — министрліктің құрамына тікелей кіретін ең ірі құрылымдық
Департаменттің ведомстводан айырмашылығы, ведомствоның заңды тұлға мәртебесінің болуы, ал
Департамент тәртіп бойынша өз алдына басқармаларға бөлінеді. Басқарма —
Басқарма өз кезегінде, бөлімдерге бөлінеді. Бөлімдер сала іші сұрақтарының
Кей жағдайларда департамент министрдің меншігіне және оған жүктелген тапсырмалар
1) нормативтік құқықтық құжаттарды
2) зандық бөлім;
3) халықаралық ғылыми-техникалық бағдарлама және қор бөлімі;
4) Халықаралық ынтымақтастық бөлімі.
Қазіргі таңда Қазақстан Республикасында 1999 жылғы 22 қаңтардағы Қазақстан
1) Қазақстан Республикасының сыртқы істер министрлігі.
2) ҚР-ның қорғаныс министрлігі.
3) ҚР-ның ішкі істер министрлігі.
4) ҚР-ның мемлекеттік кіріс министрлігі.
5) ҚР-ның қаржы министрлігі.
6) ҚР-ның әділет министрлігі.
7) ҚР-ның мәдениет, ақпарат
8) ҚР-ның ауыл шаруашылық министрлігі.
9) ҚР-ның еңбек
10) ҚР-ның энергетика, индустрия және сауда министрлігі.
11) ҚР-ның табиғи ресурстар
12) ҚР-ның экономика министрлігі.
13) ҚР-ның білім және ғылым министрлігі.
14) ҚР-ның көлік және коммуникация министрлігі.
ҚР-ның сыртқы істер министрлігі мемлекеттің сыртқы экономикасын қарастырады және
ҚР-ның қорғаныс министрліг мемлекеттің қорғаныс саясатын жүргізеді, яғни шекараларға
Ішкі істер министрлігі азаматтардың конституциялық құқықтарын қорғауды қамтамасыз етумен,
Мемлекеттік кірістер министрлігі қаржы министрлігінен бөліп шығару арқылы құралған.
Қаржы министрлігі мемлекеттің ақша-несиелік саясатын әзірлеу мен іске асырумен
Әділет министрлігінің басты міндеті болып ҚР-ғы жұмыс істейтін барлық
Мәдениет, информация және қогамдық келісім министрлігі, баспа Министрлігі мен
Ауыл шаруашылық министрлігінің негізгі қызметінің аясына мемлекеттің ауыл, орман,
Энергетика, индустрия және сауда министрлігі. Басты мақсаты қоршаған орта
Экономика министрлігі мемлекеттің экономикалық, аймақтық саясатын әзірлеп, іске асырады.
Білім және ғылым министрлігінің қарамағында жоғарғы, орта және бастапқы
Көлік және коммуникация министрлігі мемлекеттің көлік және коммуникацияны дамыту
Жалпылап айтсақ, министрліктер мемлекеттің нақты бір саладағы қызметін атқаратын
Егер әрбір бөлімшенің өзінің айқын белгілі бір көлемде уәкілеттігі
Егемендігімізді алған кезде Қазақстанда 43 министрлік болған болатын. Нәтижесінде,
Агенттіктер: құрылымы және қызметтері. Қазақстан Республикасындағы Агенттіктер үкімет құрамына
1.Қазақстан Республикасының төтенше жағдайлар Агенттігі.
2.Қазақстан Республикасының статистика Агенттігі.
3.Қазақстан Республикасының миграция және демография Агенттігі.
4.Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпияларды қорғау
5.Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау істері Агенттігі.
6.Қазақстан Республикасының туризм және спорт Агенттігі.
7.Қазақстан Республикасының жер ресурстарын басқару Агенттігі.
8.Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет істері Агенттігі.
9.Қазақстан Республикасының табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті қорғау және кіші
10.Қазақстан Республикасының инвестиция Агенттігі.
11.Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу Агенттігі.
2000 жылы желтоқсан айында соңғы екі агенттік қысқарып олардың
Миграция және демография Агенттігі мемлекеттік миграциялық саясатты жасаумен және
Мемлекеттік құпияны қорғау Агенттігі мемлекеттік құпия сақталынуы қажет обьектілердегі
Туризм және спорт Агенттігі мемлекеттің туризм және спорт саласындағы
Жер ресурстарын басқару Агенттігі жерді, оның пайдалы қазбаларын қолдануға
Мемлекеттік қызмет Агенттігі мемлекеттік қызметкерлерді кезеңді түрде аттестациялаумен айналысады
Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті қорғау және кіші бизнесті қолдау
Қазіргі кезеңде елдерде мемлекеттік механизмнің құрылуы мен қызмет етуінің
Сонымен, барлық агенттіктер мемлекетіміздің қазіргі тарихи даму кезеңіндегі ең
2.2 Алматы қаласындағы әлеуметтік процестерді басқару
Алматы қаласы республиканың интеллектуалды және білім орталығы ретінде ролін
Қала әкімнің шешімдері бойынша орта мамнды оқу орындарында кадрлерды
Халықаралық тәжірибені пайдалана отырып, инновациялық бағыттар бойынша тәжірибелер жүргізіліп
Халықаралық баколаврият бағдарламасы бойынша, республикада бірінші Халықаралық лингвистикалық гимназия,
Бұдан басқа спецификалық мекемелерде қажеттіліктің есебі бойынша 11 коррекциондық
Соңғы бірнеше жылдарда мектеп құрылыстары қолға алынады. Өткен жылда
Мектепке бармайтын балаларды есепке алу жұмыстары жүріп жатыр. Мектеп
Төменгі сыныптардың мүғалімдерін бастапқы білімнің мемлекеттік міндетті стандартын игеру
Жалпы Алматы қаласының білім саласындағы күшті және әлсіз жақтарын
- Алматы қаласында 2006 жылға дейін білімді дамыту туралы
- Мекетепке дейінгі 5(6) жастағы балаларды дайындауды ұйымдастыру.
- Орта жалпы білім стандарттарды енгізілген, мектептерде жаңа
- Алдындағы отандық және шетел технологиясы бойынша оқытуды қолдану,
- Бюджеттік қаржыландырудың артықшылығы, 1999 жылдан бастап оның көлемі
- Уақытылы жалақының төленуі, жалпы білім мектеп объектілерінің құрылысын
- Кемтар балалар үшін түзету және арнайы мектеп жүйелерінің
- Мемлекеттік емес және аралас білім мекеме жүйелерінің дамуы.
- Ғылыми-зерттеу институтының, жоғарғы, орта және төменгі (профессион) маманданған
- ВУЗ және ССУЗ-ң студенттер санының өсуі.
Әлсіз жақтары:
- білім ұйымдарының оқу-құрал техникалық базасын дамыту үшін қаржының
- профессионалды оқу мекемелердің мәліметтендірілуінің әлсіздігі және арнайы мектептердің
- мекетепке дейінгі, бастауыш және профессионалды білімді мемлекеттік тілде
- Қазақстан Республикасының “Білім туралы” Заңын жүзеге асыруға бағытталған
- Білім мекемелері, кәсіпорындар мен ұйымдар арасында мамандырылған кадрларды
- Жастар мен жасөспірімдер арасындағы есерткі заттар, ішімдіктер және
- Білім саласындағы жұмысшылардың жалақысы төмен болуы, оқу сапасын
Осындай әлсіздікті болдырмау үшін қабылданып жатқан бағдарламалар арқылы өз
Мұғалімдер мен оқитындардың денсаулығы, олардың әлеуметтік тұрмыс жағдайы сапалы
Қаланың тәжірибелік мектептердің оқу бағдарламаларына республикалық бірден-бір валеология (сонымен
Республикалық деңгейде мемлекеттік тілде оқыту үшін бірдей оқу-әдістемелік құралдарын
Еңбек рыногының сұранысының анализі мен мониторинг жүргізу үшін және
Еңбек рыногының сұранысына сәйкес мамандалған мамандарды дайындау жүйесін дамыту
Болашақта тоғыз жыл ішінде 18 жалпы білім мектептерін ашу,
Жалпы білім мектептерінде оқитындар саны 10-12% және 2005 ж.
Кәсіптік мектептерде оқитындардың саны 2005 жылдың соңына екі есе
ССУЗ-да оқитындардың саны болжанып отырған кезеңнің соңында 35-40% өседі
б) Денсаулық сақтау
Қазіргі күні денсаулық сақтау саласында көптеген жұмыстар жүргізілуде. Қала
Денсаулық сақтау қалалық мемлекеттік ұйымдарынан басқа, қаланың тұрғындарына медециналық
Медициналық қызметтің кепілдік көлемінде көрсету қамтамассыз етіледі, негізгі көңіл
Бюжджеттің қаржыландыру көлемі 1999 жылдан бастап 30% -ға дейін
1999-2003 жж. денсаулық сақтау саласын бюджеттік қаржыландыру динамикасы( млн.
Денсаулық сақтау жүйелерін қайта құру, тұрғындардың әр түрлі медициналық
Стационарлық ұйымдар саны азанды, диспансерлер саны қысқаруды, оларды кейбіреулеріне
Бірнеше медициналық ұйымдар жекешелендіріліп алынған стоматологиялық поликлиникалар, косметологиялық емдеушілер,
Дәрігерлік ұйымдарды қаржыландыру жолдары қағидалы түрде өзгертілді. Сметалық қаржыландыру
Ашық конкурс шаралары бойынша тегін дәрігерлік көмектін кепілділік көлемінде
Бірінші дәрігерлік-санитарлық көмек көрсету басымдылығының даму мақсатында 7 жеке
Емханалық-поликлиникалық көмекее қол жеткізу деңгейін көтеру қамтамасыз етілген, жылына
Соңғы жылдары стацои-халықтың керуетті күші маңызды түрде қысқарып кетті,
Халықты және дәрігерлік ұйымдарды дәрігерлікпен қамтамасыз етуге жолдар өте
Қазіргі күні бұл екі бағытта жүзеге асырылады: халықты тегін
Әкімнің шешімі бойынша, дәрігердің ұсынысы бойынша дәрмектерді ауруға және
Бірақ қала тұрғындарының денсаулықтары әлі де күрделі жағдайда тұр.
в) Халықты әлеуметтік қолдау
Халықтың тұрмысы нашар топтарға адрестік әлеуметтік көмек көрсету бойынша
1999 жылдың 1 сәуірінен бастап, жергілікті бюджеттен, туылған балаға,
Республика бойынша Алматы қаласы зейнеткерлерге ай сайын есептік көрсеткішпен
Халықты әлеуметтік қолдау бойынша шаралардың бірі болып, мұқтаж ететін
халықтың жан басына
халықтың жасы бойынша
Минималды тұтыну қаржыны – натуралды және бағалық сипаттағы тауарлар
Минималды тұтыну қаржыны құралады:
азық-түлік қоржыны
азық-тулік емес тауарлар мен қызметтерге шығындардан /24/.
Бүгінгі күні 55 мың адам шамасында кедейшілік белгіде тұр,
Тұтас әлеуметтік қамтамасыз ету мен әлеуметтік көмекке жергілікті бюджеттің
Соңғы жылдарда әлеуметтік бағытталған объектілер дами бастады. Осыған байланысты,
Халықты әлеуметтік қорғау артықшылықтары мен кемшіліктері:
- кедейлікпен және жұмыссыздықпен күресу бойынша республикалық және қалалық
- халықты әлеуметтік қорғау жөнінде белсенді саясат жүргізу;
- тұрмысы нашар азаматтарды категория негізінде есепке алу бойынша
- Алматы қаласының 1999-2003 ж.ж. мүгедектерді реабилитациялау жөнінде комплексті
- қайырымдылықты дамыту;
Кемшіліктері:
- адрестік әлеуметтік көмектің жетіспеушілігі және кедейлікті түбімен жоюға
- “Мемлекеттік адрестік әлеуметтік көмек туралы” Заңның жоқтығы және
- жүзеге асып жатқан заңда жетім-балаларға адрестік әлеуметтік көмек
Жоғарғы және орта арнайы білім жүйесінде оқитындарға, сондай-ақ студенттердің
Алматы қаласының әлеуметтік жағдайын көтеру бойынша стратегиялар мен анализдер.
Жыл сайын білім процессіне қаржылай салымдардың көлемін көбейтуді қамтамасыз
Стратегиялық тапсырмалар:
- білім сапасын көтеру;
- білім жүйесінің барлық деңгейін информациялау;
- білімге қол жеткізу теңдігін және таңдау мүмкіндігін қамтамасыз
- білімнің барлық деңгейін тиімді қамтамасыз ету;
- тәрбие жұмыстарын жаңарту, оқыту және тәрбие жүйесінің бірлігін
- профессионалды оқыту сапасын жетілдіру;
- бастауыш және орта профессионалды білім жүйесінде әлеуметтік қызметтестік
- білім саласындағы басқару жүйесін жаңарту, қаржыландыру жүйесінің тиімділігін
- білім процессіндегі субъектілерді әлеуметтік қорғау туралы аймақтың жуйесін
Алдыңғы жылдарда мектептерде қазіргі кездің бағдарламалары мен құралдарын енгізу
Қалада оқытудың сапасы білімнің сапасы білімнің барлық деңгейлері мен
Жасалған белгілер негізінде білім, оқыту және оқитындардың тәрбие мекеме
Халықты сапалы оқытудың маңызды факторы болып, мұғалімдік құрамының дайындық
“педВУЗ – мектеп – КЖИ” жүйесінде тиімді байланыстарды қамтамасыз
Бүгінгі таңда республиканың бірден-бір Алматы қаласында, қаланың білім жүйесінің
Білім саласында мәліметтендіруді дамыту үшін корпоративті байланыс жүйелерді, дистанциялық
Алматы қаласының оқушыларының дайындық деңгейінің жеткілікті жоғары екенін ескере
Білім сапасын басқаруда информациялық жүйелер енгізіледі. Әрбір оқу пәні
Мектепке дейінгі тәрбие салаларында, мемлекеттік ұйымдар арқылы 5(6) жастағы
Бюджеттік және қоғамдық ұйымдар мен тәуелсіз қорлардың қолдауы арқылы
Барлық оқу бағдарламасын жүзеге асыру мақсатында міндетті түрде тұрмысы
2002-2003 жылдары кәсіптілік оқу мекемелерінің оқу процесіне жаңа компьютерлік,
Оқитындарды сауықтыру бойынша жинақ бағдарламаларын – “Балалардың білімі мен
“Алматы тарихы, географиясы және мәдениеті”, “Азаматтың құқық негізднрі” сияқты
Білім саласындағы жағдайдың анализіне келетін болсақ, Алматы қаласы республиканың
Халықтың 70% жоғарғы, орта жалпы және орта арнайы білімі
ЖОО-да 225, ал колледждерде 65 мамандықпен, проф. Мектептерде 71
Бұндай білім жүйесі кадрларды профессионалды дайындау және қайта дайындау,
Тек 2001 жылы халық шаруашылығының жоғары маманданған жұмысшылар кадрларына
Аймақтық даму стратегиясының құрылымы. Сурет 2.
Жалпы білім ұйымдарының альтернативті түрлері мен типтері іске асуда.
“Салауатты өмір сүру” Бағдарламасының шегінде 2002 жылы денсаулық Жылына
Соңғы жылдары қалады Республикалық және Халықаралық жарыстар өткізіліп жатыр.
2002 жыл ағымында 375 объектілер құрылыс және қайта іске
Бұрынғыдай спорт инфроқұрылымының материалды-техникалық базасын қатайту бойынша жұмыстар жүргізіліп
Сондай-ақ халықтың демографиялық жағдайына келетін болсақ, оралман жанұяларына “Байбесік”
Халықтың демографиялық жөніндегі 2003 ж. негізгі тапсырмалар:
- 2002 ж. квотасына сәйкес мигранттарды тіркеуін қабылдау;
- олардың білім жұмысқа орналастыру және үй-жай алуға жағдай
- емдеу және профилактикалық шаралар жүргізу;
- оралмандарды кәсіпкерлік қызметіне тарту;
- үй-жәйінің жеке құрылысы, сонымен қатар кіші бизнесті дамыту
Денсаулық саласында бірнеше стратегиялық тапсырмалар бар. Халықтың дәрігерлік және
Келешекте комплекстік қалалық бағдарламаларды жасауды қарастырады: “Алматы халқының денсаулығы”,
Халықтың денсаулығын жақсартуды қамтамасыз ететін “Диабет”, “Туберкулез”, “Қазақстан Республикасының
Жақын аралықта консультативті-диагностикалық қызметтер үшін емхана-поликлиникалық ұйымдардың орын таптыру
Дәрігерлік көмекті нормаландыру және біркелкілендірудің есебінен келешекте стационарлық орын
Денсаулық сақтау мемлекеттік ұйымдарын дәрігерлік құрал-жабдықтармен қамтамассыз етілгені туралы
Міндетті түрде жақын болашақтамедициналық сақтандырудың альтернативті формасын дамыту керек.
Әйел мен баланың ауруларын емдеу мен диагностика саласында жаңа
Орта медициналық білімі бар мамандардың ынталы бағдарламаларын енгізу жоспарланып
Емханалық деңгейде қаны аз әйелдердің жүрек-тамыр ауруларды (гиперпологиялық аурулар),
Балалар мен жастардың денсаулығын қамтамасыз ету қалалық бағдарлама “Мектеп
Жақын бем жылдықта Қазақстан Республикасында ВИЧ/СПИД-қа қарсы бағдарламалар жасалынады
Миокорда инфарктің алған аурулар үшін стационарлық көмек көрсету ұйымдастыру
Қартайған жастағы денсаулықты сақтау бағытында геронтологиялық кабинеттің, соғыс және
Халықтың психологиялық денсаулығы саласында жастардың мінез-жыныстың тәрбиелеу бағдарламаларын жасау,
Кепеңсіз жағдайдан зақым және улану салдарынан жоғалтуды азайту үшін,
Жұқпалы ауруларды бақылау стандарттары жасалынды және “Таза қолдар” атты
Салауатты өмір сүру жүргізу бағытында ВОЗ “Сау қала”, “Сау
Болжанып отырған кезеңнің соңында кепілденген дәрігерлік көмектің көлемі 2
2002 жылы халықты дәрігерлік көмек көрсетудің сапасын көтеру үшін
Жергілікті бюджеттен медициналық құрал-жабдықтарға 4 млн. теңге шығындалды, халықтың
Тауарларды, жұмыстар мен қызмет көрсетуді сатып алу қатаң түрде
2003 жылға жасалған жоспардың негізгі мақсаты – кедейшілік масштабын
- халықтың әлеуметтік-әлсіз топтарының жұмыс бастылығын қамтамасыз ету;
- жасырын еңбек миграциясын аттап өту, ішкі еңбек нарығын
- кедейлік деңгейін біртіндеп, өмір сүру минимум мөлшеріне дейін
- халықтың әлсіз топтарын әлеуметтік қамтамасыз ету;
- әлеуметтік сақтандыру жүйесін енгізу
2002 жылы кедейлік пен жұмыссыздықпен күресу бойынша республикалық және
2003 жылдың 1 қаңтар бойынша адрестік әлеуметтік көмек 18664
2002 жылдың басынан демалысқа және емделуге жіберілді: “Ардагер” пансионатына
2002 жылдан бастап, барлық Ұлы Отан Соғыс мүгедектері мен
Алматы қалалық Маслихатының кезекті сессиясында 2002 ж. 19 желтоқсанда
Жұмыс бастылық қызметіне жұмысқа тұрғызу бойынша 11,2 мың адам
Қайта дайындық және мамандық дәрижесін көтеру курсында оқитындардың 2,5
2003 ж. 1 қаңтар бойынша қоғамдық жұмыстарға 8,2 мың
Ағымдағы жылдың басына қаланың экономикасында 11785 жаңа жұмыс орындары
2003 жылдың жоспарының негізгі мақсаты болып, кедейлікпен күресу және
Негізгі тапсырмалары:
- келешекте адрестік көмек алушылардың мәліметтері бойынша тиімді база
- қалалық вакансия жәрменкелерін өткізу;
- мүгедектерді кресло-коляска, есту, ортопедиялық және басқа да арнайы
- шетел жұмыс күшін әкелуді реттеу;
- төлейтін қоғамдық жұмыстарға жұмыссыз азаматтарды шақыру (6мың адам
- 7,5 мың жұмыссыздарды жұмысқа тұрғызуда жағдай жасау;
- қоғамдық көліктерде ҰОС қатысушылары мен мүгедектеріне тегін жол
2.3 Әлеуметтік сфера салаларын инвестициялау ерекшеліктері мен проблемалары
Экономикалық әдебиеттерде әлеуметтік сфера ұғымы халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыру
Әлеуметтік сфера – халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыратын, яғни оларға әртүрлі
Әлеуметтік сферада инвестициялық процесстін мақсаты нақты инвестициялық жабада әлеуметтік
Әлеуметтік сферада инвестициялық процесс – бұл қаржы ресурстарының іс-әрекеті,
Кесте 1
1996-2001 жж. Алматы қаласының инвестициялық қызметі (млн. теңге).
2000 2001 2002 2003 2004 2005
1 2 3 4 5 6 7
Негізгі капиталға инвестиция көлемі - - 26839 50208 53909,3
Орташа және ірі кәсіпорындар бойынша капиталдық құрылысқа инвестиция 14030
Шетел инвестицияларды негізінде капиталды құрылыс көлемі - 3168,1 2164,7
Инвестициялық қызметті белсендіру мақсатында акиматпен келесі шаруалар жүргізілуде:
2000-2005 ж. Алматы қаласының инвестициялық саясатының стратегиясы әзірленген және
бағала қағаздар рыногын даму шегінде 400 млн. теңге соммасына
іскерлік ақпараттық рыногы қалыптасуда, басымдылықты инвестициялық жобалардың жинағы потенциялы
қаланың инвестициялық мүмкіншіліктерін көрсету үшін семинар, конференция, көрме жүргізілуде,
Макродеңгейде инвестициялық процесстің басты қызметі болып, аймақтың әлеуметтік сфера
Макродеңгейдегі инвестициялық процессті қамтамасыз ететін қызметтері болып, жеке мемлекеттік
Әлеуметтік сферада инвестициялық процесстің функциалды иерархиясының микродеңгейіне әлеуметтік бағыттағы
Қаржыландыру қызметі инвестициялық процессті қолдау деңгейінде ең маңыздылардың бірі.
Инвестициялық процессті реттеу (кең мағынада – басқару) жүйесін құрастыратын
Нақтылық принципті, реттеудің қолданатын құралдары берілген инвестициялық жобаның жоспарлы
Адекваттың принципі, оның ағымындағы салалық.
Жалпы экономикалық, функционалды және құрылымды-ұйымдастық шараларының барлық ерекшеліктерін нақты
Барлық реттеу құралдары Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық өмірдің жалпы процессінде
Әлеуметтік саладағы инвестициялық процессті реттейтін қаржы құралдарына бір жағынан
Мемлекеттік қаржылай салымы әлеуметтік сфераның инвестициялық процесстің аспектісіне субендия
Бүгінгі күні білім мекемелері мемлекеттік бюджет есебімен қаржыландырады, сыртқы
Саланың негізгі қаржы көзі болып табылатын мемлекеттік бюджеттен білім
Қаржы ресурстарының жетіспеушілігі сәйкесінше білімінің сапасына және білім мекемелерінің,
Білім мекемелерін мемлекеттік қаржыландыру 2 тәсілмен жүзеге асады:
сметалық қаржыландыру
орталықтандырылған бухгалтерия әдісі, яғни орталықтандырылған бухгалтерия есебіне құралдарды аудару
Саланы қаржыландыру жүйесінде еңбір маңызды сұрақтардың бірі болып, қаржы
Ал ауылды жерлердегі мекемелер, қаржы инфроқұрылымының дамығандығына байланысты ол
Сурет 3. 1999-2003 жж. Білім беру саласын бюджеттік қаржыландыру
2000 ж. қаңтар айында қабылданған “Білім туралы” заңға сәйкес
Әлеуметтік-мәдениет шараларын қаржыландыру проблемаларын айта кетіп, Қазақстан Республикасының зейнетақы
Біздің елдің қазіргі экономикалық жағдайы екі деңгейде көрсетілген –
Себебі реформаның жаңа элемнті мемлекеттік зейнетақы жүйесіне мемлекеттік емес
Сондай-ақ зейнетақы қамтамассыз етудің нормативті-құқық базасын жетілдіру қажет. Негізі
Мемлекеттік инвестициялаудың әлеуметтік сфера объектілеріндегі рөлі икемді, әсіресе елдің
3 ҚАЗАҚСТАННЫҢ НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАДА МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУІ
3.1 Мемлекеттік басқару. Негізгі экономикалық басқару бағдарламалары
Экономиканы реттеудің нарықтық механизмдерін ұйымдастыру мен қолдану мәселелерінің
Аймақтық – шаруашылық жүйлерінің дамуын реттеу
Соңғы жылдардың тәжірибесі мемлекеттік реттеу
Ұйымдық тұрғыдан, макроэкономикалық және нарықтық реттеу механизмдерінің жалпы сипатталған
Президенттің Қазақстан халқына Жолдауына сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003-2005
Сонымен қатар, жалпы экономикалық өсу аясында қала және ауыл
Елдің жалпы ішкі өніміндегі ауыл шаруашылығының үлесі шамамен 8,5%
Республика ауыл шаруашылығының ЖӨ-дегі ең жоғары үлес Қостанай (14,2
Ауыл шаруашылығының республикалық ЖӨ-дегі өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығының
Ауыл тұрғындарының тіршілігін қамтамасыз етудің көгейге қонымды деңгейін қамтамасыз
Агроөнеркәсіп кешенінің өсуін қамтамасыз ету саласында бюджет қаражатын бөле
Ауыл шаруашылығы өндірісінің өсуі бәсекеге қабілетті өнім өндіру және
Мысалы, Алматы облысында ауыл шаруашылығ өндірісін өсіруді экономикалық тиімді
Айналымға 1020 га тыңайған жарамсыз, соның ішінде 403 га
Шығыс Қазақстан облысында астық себуші аудандарда дәнді дақылдарды өндіруді
2003 жылдан бастап Ұжар ауданының шаруашылықтарында соя өсіру қайта
Қостанай облысында мал шаруашылығында асыл тұқымды жылқы өсіруді дамыту,
Оңтүстік Қазақстан облысында Қызыл құм және Келес алаптарының құрылысын
Жер – жерде АЕМ-де ауылдық кәсіпкерлік, соның ішінде мыналар
Шығыс Қазақстан облысында жидектерді, саңырау құлақтарды қайта өңдеу
Солтүстік Қазақстан облысында 83 жаңа жұмыс орнын құра
Қостанай обылысында 15 ауданының даму әлеуеті бар АЕМ
Маңғыстау облысында Каспидің жағалау аймағында орналасқан АЕМ – де
Оңтүстік Қазақстан облысында жеміс – көкеніс косервілерін өндіру
Алматы облысында 7 АЖМҚ, 3 ТҚКС, 52 шаштараз
Қостанай облысында ауылдарда 308 обьектіні ашу көщделеді: жалпы сауда
Қарағанды облысында ауылда кірістерді арттыру мақсаттарында 27 дайындау
Туристік инфроқұрылымын обьектілерін дамыту туристік базаларды, сауықтыру кешендерін, мейманханаларды,
Мысалға: Ақмола облысында – инвестициялық жобалар есебінен дамитын “Бурабай”
Батыс Қазақстан облысында “Ақжайық” шипажай – профилакторииін қайта жаңарту
Солтүстік Қазақстан облысында Шалқар көлінің жағалауында 2004 жылы
Маңғыстау облысында туристік инфрақұрылым құру жөнінде іс шаралар жүзеге
Әрбір АЕМ бойынша алу халқының көкейге қонымды табыс деңгейімен
Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә.Назарбаевтің 18 ақпанда Қазақстанның экономикалық, әлеуметтік
Біз бәсекеге қабілетті экономиканың үлгісін таңдай отырып, бәсекелестікке қарымы
Биылғы жылдың ортасына қарай біздің қолымызда нарықтың туризм, мұнай-газ
Біз өзімізді жаңа технологиялар мен жаңа экономика әлеміне енгізетін
Индустриялық – инновациялық дамудың инфрақұрылымы қазірдің өзінде қалыптасты. Мемлекеттік
2004 жылы 204 инвестициялық жоба іске асырылса, соның тең
Біздің стратегиялық міндетіміз – бәсекеге қабілетті елдердің қатарынан лайықты
Жапония, Германия, Бельгия, Италия сияқты елдерде шағын және орта
Сондықтан да біздің шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың түбірінен
Әрбір іскер қазастандық осы ортаға кірігіп, инновациялық экономикадағы өз
Қазақстандықтардың бастамашылығына кең өріс ашу үшін жағдай жасалды, кәсіпкерлер
Мен өңірлерді экономикада өршіл болуға шақырамын.
Ендігі жерде жаңа идеологияға сәйкес заңнаманы сапалық жағынан жақсарту
Қысқасы, сөзден іске көшетін, мемлекеттік кәсіпорындар мен мегахолдингтердің, ең
Бұл ретте бір қатар стратегиялық маңызды мемлекеттік компаниялар акцияларының
Келесі бір мәселе туралы. Даму банкі мен Инвестициялық қорға
3.2 Әлеуметтік басқару бағдарламалары
XXI ғасырда білімін дамыта алмаған елдің тығырыққа тірелері анық.
Демек, барлық деңгейдегі техникалық және кәсіптік білім беруді
Бағдарламаның негізгі міндеттері:
халықтың барлық жіктері үшін сапалы білімге қол жеткізуді
қамтамасыз ету;
білім беруді басқаруды одан әрі демократияландыру
негізінде білім берудің ұлттық жүайесінің жұмыс істеуінің
нормативтік құқықтық базасын жетілдіру;
қазақстандық патриотизмге, төзімшілікке, биік мәдениетке,
адам құқықтары мен бостандықтарына құрметтеуге
тәрбиелеу;
мемлекеттік тілді басым дамыту;
отандық дәстүрлер, әшлемдік тәжірибе және тұрақты даму
қағидаттары негізінде білім берудің мазмұны мен
құрылымын жаңарту;
12 жылдық жалпы орта білім беруге БХСЖ өлшемдеріне
сай көшу;
білім беру және кадрларды даярлау жүйесін қайта
құрылымдау;
әлемдік білім беру кеңістігіне ықпалдасу;
білім беру сапасын бағалаудың ұлттық жүйесін құру;
білім берудің біріңғай ақпараттық ортасын құру;
білім беру жүйесінің материалдық – техникалық базасын
нығайту.
Бағдарлама кезең – кезеңімен іске асырылатын болады.
Бірінші кезең ( 2005-2007 жылдар).
Өңірлік деңгейде білм беруді басқарудың бір ізділік жүйесі құрылатын
Мектепке дейінгі тәрбиемен оқыту жүйесінде әйелдерге жұмыс істеуге мүмкіндік
Балабақшалар салу және білім беру ұйымдарының базасында мектепке дейінгі
Орта білім беруде:
12 жылдық оқытуға көшудің нормативтік – құқықтық және
ұйымдастырушылық жағдайлары жасалады;
“Оқулық” ғылыми - әдістемелік орталығы құрылады;
сыртқы ағымдағы және қорытынды бағалау жүйесі құрылады;
оқытуды ұйымдастыру қағидаттары мен оқушының білім – білікті және
мектептегі оқытудың күтілетін нәтижелерін және мониторинг деректерінің негізінде оларға
аудандық білм бөлімдері жанындағы әдістемелік кабинеттерді қалпына келтіру арқылы
оқытудың жаңа педагогикалық, ақпараттық және денсаулық сақтайтын технологиялары енгізілетін
Жыл сайын 54 мың педагог, оның ішінде 31
Ауылдық аумақтарды дамыту мемлекеттік бағдарламасының шеңберінде ауыл мектептерін
Көру қабілетінде ақауы бар балаларға арналып 2005-2007 жылдары 2
2005 жылы – 780, 2006жылы – 880, 2007 жылы
2005 жылы – 2746, 2006 жылы – 1628, 2007
Кәсіптік білім беруде :
кәсіби кадрларды даярлауды ұйымдастыруға экономиканың нақты ұйымдарын тартудың нормативтік
еңбек нарығы мен қоғамның қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін кәсіптік білм
техникалық және кәсіптік білім беру жүйесінің жұмыс берушілермен әрі
жұмыс берушілер мен МЖБС-нің қазіргі талаптарына келетін жаңа оқу,
кредиттік оқыту жүйесі енгізіледі, техникалық және орта білімнен кейінгі
техникалық және кәсіптік білім беретін оқу орындарында компьютерлер саны
Жоғары оқу орындарының кадрлық және материалдық – техникалық қамтамасыз
Жыл сайын жоғары оқу орындары үшін саны 100 –
Аспирантураны, дәстүрлі докторантураны Ph.D докторантурасына кезең – кезеңімен өзгерту
Бағдарламаның орындалуы нәтижесінде білім берудің біріңғай ақпараттық ортасының негіздері
2005 жылдың соңына дейін республика мектептерінің 75%-ын интернетке қосуға;
2007 жылы мектептердегі копмпьютерлер санын 35 оқушыға 1 компьтер
республиканың жоғары оқу орындары мен өңірлерінде білім берудің ақпараттық
Екінші кезең (2008 – 2010 жылдар)
Балаларға үш жастан бастап міндетті білім беруге біртіндіп көшу
23 мың орындық 164 мектепке дейінгі ұйымдардың құрылысы;
білім беру ұйымдарының базасында 20 мың орындық 800 мектепке
мүмкіндіктері шектеулі балаларды мектепке дейінгі білім беру жүйесіне
5 жастағы балалардың 75%-ы жақсартылған оқу - әдістемелік, кадрлық
Атаулы әлеуметтік көмек алатын тұрмысы төмен отбасыларын білім беруде
Орта білім беру жүйесінде :
12 жылдық орта білім беруге көшу жүзеге асырылады;
нәтижеге бағдарланған мемлекеттік жалпыға бірдей міндетті білім беру стандарттары
кәсіби кадрларды даярлауды ұйымдастыруға экономиканың нақты секторын тартудың заңнамалық
кәсіптік білім беру бағдарламаларының құрылымы мен мазмұны өзгереді;
техникалық әрі кәсіптік білім беру ұйымдарын жеткілікті желісі құрылады
Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесінде
2010 жылдың соңына қарай мектептердегі компьтерлердің саны 20 оқушыға
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2010 жылға дейінгі мемлекеттік
Соңғы жылдары Қазақстан едәуір экономикалық өсуге қол жеткізді, осының
Жинақталған проблемалар денсаулық сақтау саласын басқару қағидаттарын түбегейлі қайта
Бірінші кезектегі міндеттер ретінде мыналар белгіленген:
негізгі екпінді БМСК-ге, стационарда емдеуден амбулаториялық емдеуге көшіру;
халықаралық стандарттарға, емдеу мен медициналық қызмет көрстеудің жаңа технологиялары
ана мен бала денсаулығын нығайту;
тәуелсіз сарапшыларды тарта отырып, тәуелсіз сараптау жүйесін құру;
денсаулық сақтау жүйесін саланың ресурстары мен қаржыландыруды басқару менеджерлерін
әлеуметтік жағынан елеулі аурулардың алдын алу, оларды диагностикалау және
денсаулық сақтау ұйымдарының материалдық – техникалық базасын нығайту.
Денсаулық сақтауды реформалау мен дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік
Бағдарламада Қазақстан Республикасында қолжетімді, сапалы, әлеуметтік бағдар ұстанған және
2002-2004 жылдар ішінде жүргізілген мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы функциялар
Соңғы жылдары денсаулық сақтау жүйесіне жұмсалған мемлекеттік шығыстар көлемінің,
Жан басына шаққандағы шығыстардың соңғы жылдардағы серпінінде белгілі бір
2002-2003 жылдардағы қаржыландыруды ұлғайтудың, станционарларда емделген аурулар санының жылына
Бағдарламаның мақсаты мемлекет пен адам арасындағы денсаулық мақтау үшін
Бағдарламаның негізгі міндеттері мыналар болып табылады:
Мемлекет пен адам арасындағы денсаулық сақтау үшін жауапкершілікті бөлісу.
БМСК-ға негізгі екпінді ауыстыра отырып, медициналық көмек көрсетуді ұйымдастырудың
Денсаулық сақтауды басқарудың жаңа үлгісін және саланың біріңғай ақпараттық
Ана мен бала денсаулығын нығайту, медициналық демографиялық ахуалды жақсарту.
Әлеуметтік мәні бар аурулардың деңгейін тұрақты төмендету.
Медициналық білім беруді реформалау.
Бағдарламаның шеңберінде шешілетін проблемалардың ауқымы, республикалық және жергілікті
Бірінші кезеңде ( 2005-2007 жж) мынадай міндеттерді шешу көзделеді:
денсаулық сақтау үшін мемлекет пен азаматтардың ынтымақтасқан жауапкершіліктерін бөлісу;
тегін медициналық көмектің кепілді көлемі бойынша ең төменгі стандарттарды
салауатты өмір салтын қалыптастыру жөнінде халықпен жұмыс жүргізу;
назарды статционарлық көмектен БМСК-ға ауытыру;
стационарлардан БМСК қызметін қаржылық - әкімшілік жағынан бөлу;
денсаулық сақтау ұйымдарының, бірінші кезектке БМСК материалдық – техникалық
стационарлық және жедел медициналық көмек қызметін ұтымды ету;
ана мен бала денсаулығын нығайту жөніндегі іс – шараларды
әлеуметтік жағынан елеулі аурулар саласында профилактикалық, диагностикалық және емдеу
тәуелсіз медициналық сараптама жүйесін құру арқылы медициналық қызметтердің сапасын
медицина ұйымдары арасында экономикалық қарым-қатнастарды енгізу;
менеджерлерді даярлау және денсаулық сақтау жүйесінің ресурстарын басқаруды жетілдіру.
Екінші кезеңде ( 2008-2010жж ) мыналар жүзеге асырылады:
жүйелік және кезеңдік нығайту және жалпы практика дәрігері институтын
стационарлық және жедел медициналық көмекті қайта ұйымдастыру және нығайту,
халықаралық стандарттарды енгізу және медицина ұйымдарының арасында бәсеке туғызу
медициналық білім беруді түбегейлі реформалау;
назарды қалыптасқан ауруларды емдеуден алдын-алу іс – шараларына және
Денсаулық сақтауды басқарудың қазіргі жүйесі негізінен әкісмшілік әдіспен басқаруды
Бірінші кезеңде Бағдарлама басымдықтарының бірі тиісті нормативтік құқықтық база
Екінші кезеңде денсаулық сақтауды басқару осы заманғы ақпараттық технологиялардың
Саланы басқаруды жетілдірудің негізгі бағыты әкімшілік реттеуден экономикалық ынталандырулар
Орталық атқарушы органның құзіретіне:
денсаулық сақтау саласында біріңғай мемлекеттік саясат жүргізуді қамтамасыз ету
атқарушылық функциялары (денсаулық сақтау саласында елдің барлық аумағында Қазақстан
реттеуші функциялар (денсаулық сақтау саласында саясаттың іске асырылуын бақылауды
Функциялардың көбінің орталықсыздандырылуы нәтижесінде жергілікті жерлерде ұсынылатын қызмет көрсетулер
Облыстық деңгейде денсаулық сақтау бюджетін шоғырландыруға байланысты халық
ҚОРЫТЫНДЫ
Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасы өзінің тәуелсіздігін алғанына аз уақыт
Қазақстан Республикасының ХХ ғасырдың 90-жылдарынан бастап әлемдік нарық кеңістігінде
Әр ел өз мүмкіндігіне, потанциялына және түрлі шектеулерді ескере
Даму жолында тұрған күрделі проблемалар мен бөгеттермен сипатталатын кризистен
2015 жылға дейінгі экономикалық дамудың нақты стратегиялық мақсаттары болуы
-Қазақстан мемлекеттілігінің және ұлттық қауіпсідіктің экономиклық негізін нығайту;
-Әлемдік экономикалық жүйеге интеграцияланған және бәсекеге қабілетті қарқынды дамудағы
-Экономиклық даму деңгейі бойынша орташа дамыған елдер деңгейіне жеткізу.
-Заңдардың орындалуына, либеральды құндылықтар мен ашық нарық экономикасына және
Бұл мақсаттарға жетү үшін инновациялық әс-әрекеттерді жандандыру, электронды ақпаратты
Түрлі мемлекеттік органдардың қолда бар ақпараттарды басқа құрылымдарға қолдануға
Қазақстан Республикасының билік жүйесінің ғылыми негізделген өндірістік және агрорлық
«Қазақстан-2030» стратегиясында көрсетілгендей Қазақстан халықтарының Ассамблеясының IV сессиясында Қазақстан
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1
Стратегияны жүзеге асыруды бағалау және басқару
Стратегияны жүзеге асырудың қаржылық механизмі
Аймақтық даму концепциясы
Аймақтық дамудың стратегиялық мақсаты мен тапсырмалары
Аймақтық дамудың стратегиялық бағыттары
Білім беру мақсаттары жайлы ақпарат
Білім беруді ақпараттандыруда педагогикалық технология
“Қазынашылық бюджетінің кірісін бақылаудың” ақпараттық жүйесін талдау
Арнайы білім беру қызметінің қазіргі жүйесі
Бюджеттік бағдарламалардың түрлері
Қазақстан Республикасында техникалық және кәсіптік білім беруді дамытудың 2008 – 2012 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
Көлік инфрақұрылымын дамыту
Қазақстан Республикасының заңы
Білім беру экономиканың бәсекеге қабілеттілік факторы ретінде
Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері