Бейнелеу өнерінің тарихы
Тақырып: «Кескіндеме» (өнер)
МАЗМҰНЫ:
КІРІСПЕ.............................................................................................................4
I-Тарау: Қазақстанның ХХ-ғасырдағы бейнелеу өнеріндегі кескіндеме көрмесі.................................................................................................................9
1.1. Ұлттық суретшілердің рухани үйлесімділігі.............................................9
1.2. Кескіндеме – бейнелеу өнерінің ең толысқан түрі
II-Тарау: Бейнелеу өнерінің әмбебап тақырыбы, идеясы, мазмұны мен
2.1. 50-жылдардан бүгінгі күнге дейінгі өнер кеңістігіндегі адамдар
2.2. Картина салуда әртүрлі техниканы қолдану жолдары..............................
ҚОРЫТЫНДЫ................................................................................................49
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР...............................................................53
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі: Әр түрлі техниканы қолдану арқылы
Мәдениет – қоғамның өмір сүруінің қозғаушы күші. Қазақстанның
Мәдениет – жеке адамның өмір сүру мақсаты мен
Мәдениет - әлеуметтік фактор, қоғамның қозғаушы күші. Мәдениеттің
Өмірдің заңына сәйкес мәдениет үнемі жаңғыруды қажет етіп
Өнер – қоғамдық сананың ең көне формаларының бірі.
Өнер өте ертеде шықты. Алғашқы адамдар кейінгі ұрпақтарға
Курстық жұмыстың мақсаты: Ұлттық суретшілердің рухани үйлесімділігін келтіре
Курстық жұмыстың міндеті: Кескіндемені (өнер) әртүрлі техниканы қолдану
Өнер қалай пайда болды? Ал өнерді тудырған қоғамдық
Адам еңбек процесінде айналадағы дүниені танып біледі. Бұл
Өнердің мынадай үш негізгі ерекшелігін атап көрсету керек:
Өнердің шындықты бейнелеу формасының ерекшелігі сол, ол көркем
Көркем образ дегеніміз ең маңызды, типтік образды жеке
Өнердің келесі ерекшелігі сол, ол – қоғамдық сананың
Сұлулық заңы бойынша адамның дүниені игеру барысында әдеби
Өнер деп адамның рухани болмысына, сезіміне, эмоциясына әсер
Әсемдік, әдемілік, сұлулық сынды бірдеңгейлік ұғымдар мазмұнына негізделген
Өнердің жекелеген түрлерін және олардың бір-бірінен ерекшеліктерін білу,
Бейнелеу өнері – дүниені көзбен көріп түйсіну негізінде
Бейнелеу өнері негізінен кескіндеме, мүсін, графика жатады. Бейнелеу
Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, екі тараудан, қорытынды мен
1. Қазақстанның ХХғ-дағы бейнелеу өнеріндегі портреттер көрмесі:
1.1. Ұлттық суретшілердің рухани үйлесімділігі
Георг Вильгельм Фридрих Гегель «...кескіндеме прогресі жетілмеген тәжірибелерден
Портрет деген не? Адамның адамға қызығушылығы. Тең дәрежедегі
Адамның сырт бейнесімен қатар, оның ішкі жан дүниесін
Портреттер өзінің сипаты жағынан әр түрлі болады. Сәндік
Ұқсастықты суретші неден іздеуі қажет? Тек табиғат берген
Суретшінің негізгі және басты міндеті – бояуды, қалам
1.2. Кескіндеме – бейнелеу өнерінің ең толысқан түрі
Кескіндеме – бейнелеу өнерінің ең толысқан түрі. Онда
Натьюрморт ХVІІ ғасырда Голландияда пайда болды. Натюрморт, суретшінің
Кейде бір затты салу арқылы, белгілі бір ойды,
Пейзаж – табиғатқа қарап отырып, айнытпай сурет салу
Қазақтың алғашқы суретшісі Әбілхан Қастеев Алматыдағы 1929 жылдың
1930 жылы Қастеев салған шағын көлемді «Құсықбаев портреті»
«Автопортрет» те (1931) тартымды: иығын ала бейнеленген мұңды
«Мәскеу сезаннизмі» стилінде жазылған Сергей Богдановтың «Ұлттық киімдегі
Богдановтың, сол сияқты Гайдукевич, Каптерев және Лидия Литвиненконың
Соғысқа дейінгі жұмыстардан екі бастауды көруге болады: біріншіден,
Қырқыншы жылдардың басында соғыс жүріп жатқан жерлерден Қазақстанға
Павел Зальцманның «Сақшы» (1932-1971) аквареліндегі формальді шешімі де
Бұл туындының шығармашылық тағдыры қызық. Зальцман оған үлкен
Картиналық жазықтықтағы адамға деген өзгеше қатынасты соғыстан кейінгі
Психологиялық сипаттағы Абрам Черкасскийдің «Сәбит Мұқановтың портреті» (1952)
Владимир Эйфеттің «Автопортреті» (1954) образының құрылымы да қызықты.
II-Тарау: Бейнелеу өнерінің әмбебап тақырыбы, идеясы, мазмұны мен
2.1. 50-жылдардан бүгінгі күнге дейінгі өнер кеңістігіндегі адамдар
50-ші жылдарда ұлттық суретшілерімізде де бейнелеудің жаңа жүйесі
«Терезе алдындағы қыз» (1958) композициясында екі терезе аралығындағы
«М.Лизогуб» (1959) портретінде мүлдем басқа образ. Жастық шаттығының
Қастеев пен Зальцмандағы сияқты Мәмбеевте де декоративті тұтастыққа,
Сонда бетті жайлаған әжімдердің орнына ашық және күңгірт
Алексей Степановтың «Великанованыңпортреті» (1959) Қазақстандағы портреттік жанрдың классикасы
Анна Мартованың («Қазақ КСР-ның еңбек сіңірген әртісі Х.Бөкееваның
70-ші жылдары әсіресе, шығармашылық проблемаларына байланысты туындалар жиі
Михаил Рапопорт «Есте Сақталған портреті» (1976) графикалық туындысында
Өнер кеңістігіндегі адам – Александр Ророкиннің акварельдік «Портреттің»
Бұл жылдары көп суретшілер Павел Филоновтың шығармашылығына беріліп
Филоновқа қызығу Сергей Кимде өзінше өрнек тапты. Асқан
Үкі Әжиевтің «Автопортреті» (1981) акварелі көркемсурет өмірінде айтарлықтай
Суретшілер Батыс өнерінде әлдеқашан ашылған және дамыған барлық
Кенжебай Дүйсенбаев қылқаламсыз, бояусыз әлем жайында айтуға болатын
Қадыржан Хайруллиннің «Автопортреті» (2000) өте назар аударарлық дүние.
Егер Хайруллинді адам тіршілігі, әлемнің үсті алаңдатса, ал
«Ұлымның портреті» (2001) көрме үшін арнайы жасалған жалғыз
2.2. Катина салуда әртүрлі техниканы қолдану жолдары
Суретші, өзінің түпкі мақсатының композициялық түйінін тауып, сол
Болашақ шығарма жазу жайлы нақтылы бір ой, елестету
Жоғарыда айтып кеткеніміздей картинаға кірісер алдында, суретші көптеген
Эскизді толығымен аяқтағанда, ойлаған композиция көңілден шықса, онда
Суретші басқа да қосымша материалдармен бірге натураны егжей-тегжейлі
Шебер, бұл айтылған әдіс-тәсілдер мен шарттарды, портрет, пейзаж,
Суретші портрет салуға кіріспес бұрын, портреті салынатын адамды
Пейзаж, натьюрморт, сәндік эскиз, интерьер жасағанда да әр
Композиция жасағанда, заттың өзіне қарап көп жұмыс істеуді
Батыс Еуропа елінде жүріп танымал Пикассо, Матисс еңбектерімен
Өрнектеп сурет салудың сырын ашқан суретші ретінде Ө.Рыстанұлы
«Көңіл биі» атты көркем шығарма қазақ киіз үйінің
Ө.Рыстанұлы өзінің табиғи қарапайым қазақи мінезі арқылы көптеген
Тыңнан жол тартқан талантты суретш-ұстаз Ө.Рыстанұлы Т.Жүргенов атындағы
«Мен өзімді қалайша ақынмын деп айталамын,
Халқымның өз айтқанын қайталадым.
Күпі киген қазақтың қара өлеңін,
Шепкен жауып өзіне қайтарамын» - деп ұлы ақын
Бейнелеу өнерінің әмбебап тақырыбы, идеясы, мазмұны мен қыр-сыры
90-шы жылдардағы қазақ өнерінің жалпы ауқымын көру үшін,
Адам мен оны қоршаған орта арасындағы нәзік және
Түрлі жағынан көріне отырып, осы дүниетанымдық принциптер дамудың
Келесі жайды айта кетуіміз керек, бейнелеу және мүсін
Өнердің шартты «ұлттық арнаға түсуі» 80-ші жылдардың екінші
Осы жылдары үшін таңғаларлық оқиға қазақтың, түркілердің, жалпы
Ғасырымыздың соңғы он жылдығында, әсіресе оның бірінші жартысында,
Онжылдықты дүние байлығының барлық рәміздерін шоғырландыратын таңбалық бейнелеу
Дүниенің жан – жақтылығын шифрленген көп таңбалар арқылы
Атабековтың адам демі сияқты нәзік бейнелерін атап өтуге
Жаңа бағыттарды іздестіру барысында түрлі дәуір мен мәдениет
Осындай жалпылама мифтік шығаршашылық арнасы арқылы Қазақстанның алдыңғы
Е. Түлебаев өзінің кеңістіктік түрлі шешімдерінің күрделілігіне қарамастан,
А. Ақанаевтің пластикалық және рухани кеңістікті бейнелейтін шығармалары
ағымына ұқсас өзіндік бейнелеу мифтерін асқан зор жігерлікпен
Әр түрлі объективті жағдайларға байланысты (бұрынғы орталықтың қысымдық
Алайда 90-шы жылдардың екінші жартысындағы өнер саласында ұлттық
Егер де көптеген суретшілердің шығармашылығында өмірдің нақты реалдылығына
Г. Исмаилова сияқты қазақ бейнелеу өнерінің классиктері де
Қазақстанның бүгінгі күнгі өнер туралы сөз қозғасақ, әдетке
Бүгінгі күнгі өнерде оның алдыңғы қатарлы түрлері бейнелеу
Сөйтсе де, Қазақстанда түрлі буын мен өзіндік қолданбас
таңбалары және шешімдердің әсемділік көріністері де сәйкес келуде.
Бір-біріне ұқсамайтын стильдер бойынша қызмет атқаратын А. Есенбаев,
Өз уақытында тарихи кезеңнің біртұтас тізбегін түсінуді, ал
Қорытынды
Қазақстанның ХХ ғасырдағы бейнелеушілік өнері 3-ші мыңжылдыққа парасаттылық
Классикалық академиялық халықтың көпғасырлық тарихының өзіндік жылнамасын жасайды
Реалдық әлемі дегеніміз? Әрине, мәдениеттігінің бәрі тұтастай алғанда
Қорыта айтқанда, суретші өзінің ойы мен сезімін толық
Кең мағыналы «реализм» ұғымының шексіз кеңістігінде еркін қалыптап
Қазақстан мәдениеті деген үлкен ұғымға негізгі ұйықты болатын
Мәдениет ұлтты қорғайды, сол ұлттың басын құрып отырған
ХХІ ғасырда бейнелеу өнері сияқты адам жайында айтудың
Келесі онжылдық мәдениетіміздің қайта гүлдеп, жаңа қарқынмен қайта
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
Р.Қарғабекова, Г.Жубаниязова. «Бейнелеу өнерінің тарихы». Алматы-2004ж; 125-бет.
Б.Р.Виппер. «Введение в историческое изучение искусства». Москва, «Изобразительное
О.Жаңбыршиев. «Кескіндеменің техникасы мен технологиясы». Алматы-2004, 31-бет.
Д.В.Сарабьянов. «Русская живопись конца 1900-х – начала 1910-х
А.Қастеев. «Мастера изобразительных искусств Казахстана». Алматы. «Өнер». 1986,
Ергалиева. «Этнокультура традиции в современной искусстве Казахстана». Алматы,
«Қазақ портретіне 100-жыл». Алматы, 2002, 38-бет.
Jan Kriz. Pavel Nikolayevich Filonov. Praha. 1966, 114-бет.
«История искусств Казахстана». Очерки – 2 том. Алматы.
А.С.Шипанов. «Әуесқой жас суретшілер мен мүсіншілер». Алматы. «Мектеп».
«Современное искусство Казахстана: проблема и поиски». Алматы. «Мектеп».
Мүсәлімов, Теміржан, Самылтыров, Мұхаметқали. «Бейнелеу өнерінің негіздері». Алматы.
Өмірбекова Маргарита Шаяхыновна. «Традиционная культура казахов». Алматы. «Алматы
Есмаханов А. Ли К. «Қазақстанның қазіргі бейнелеу өнері:
Г.Шалабаева. «Ғасырлар тоғытындағы Қазақстанның көркем өнері». «ОЮ» көркем
4
Бейнелеу өнерінің тарихы
«Бастауыш мектептегі бейнелеу өнерін еңбекке баулуды оқытудың әдістемесінің тарихы »- пәні бойынша дәрістер
Көркемдік білім туралы түсінік
Болашақ бейнелеу өнері муғалімдерін мектепте графиканы оқытуға даярлау жайлы
Қазақстанның дәстүрлі өнеріне тарихи және теориялық шолу
Бейнелеу өнерінің теориялық негіздері
Бейнелеу өнерінде оқушылардың жан-жақты ой өрісі мен оқу-тәрбие жұмыстарын қалыптастыру
Бейнелеу өнері туралы мәліметтер
Қазақ өнерінің тарихы
Орта мектеп оқушыларына бейнелеу өнері пәнінде пейзаж жанры туралы және оның салу тәсілдерін үйрету