Үстеме сыйлықтар
М А З М Ұ Н
КІРІСПЕ 3
I ЖҰМЫСКЕРЛЕРМЕН ЕҢБЕКАҚЫ БОЙЫНША ЕСЕП АЙЫРЫСУ
1.1 ЕҢБЕКАҚЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ МЕН НЫСАНДАРЫ (ФОРМАЛАРЫ)
II МЕРЗІМДІ ЕҢБЕКАҚЫНЫ ЕСЕПТЕУ 6
2.1 ҚОСЫМША ЕҢБЕКАҚЫ ЕСЕБІ 9
ҚОРЫТЫНДЫ 15
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 16
КІРІСПЕ
Жұмыс күші болашақ товар ретінде өзін
Қазіргі кезде Қазақстанның экономикасы әлі де
Жалақы өнімнің өзіндік құнының негізгі элементтерінің
Еңбек өнімділігі мен орындалған жұмыстың көлемін
Еңбек пен өндірісті басқарудағы ғылыми жолмен
Еңбекақы төлеудің сыйлық беру жүйесімен басқа
Еңбек және еңбекақы есептеуде осы күнгі
Кәсіпорын шаруашылық қызметін жасаудың процесінде қызметкерлерді
I ЖҰМЫСКЕРЛЕРМЕН ЕҢБЕКАҚЫ БОЙЫНША ЕСЕП АЙЫРЫСУ
1.1 ЕҢБЕКАҚЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ МЕН НЫСАНДАРЫ (ФОРМАЛАРЫ)
Жұмысшылар мен қызметкерлердің өндірген өнімдері мен
- Егер мердігерлік шартта орындалған жұмысқа
Негізгі еңбекақы – жұмысшылар мен қызметкерлердің
Мерзімді және кесімді еңбекақы.
Сыйлықтар мен сыйақылар.
Үстеме сыйлықтар.
Қосымша еңбекақыға – еңбек заңына сәйкес
Жұмысшылар мен қызметкерлердің жұмыс істемеген, жұмыс
(Жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбек демалысы үшін
(Жұмысшылар мен қызметкерлердің мемлекеттік, қоғамдық жұмыстарды
(Жас сәбилі адамдарға берілетін демалысқа,баланы тамақтандыру
(Жұмысшылар мен қызметкерлердің кінәсіз жұмыстың тоқтап
(Жоғары немесе арнаулы оқу орындарында мамандығын
Мерзімді еңбекақы жұмысшылар мен қызметкерлердің істеген
Мысалы: автоматтандырылған өндірісте машина жасайтын жұмысшылар
Жай мерзімді
Мерзімді сыйлықты.
Жай мерзімді жүйесі бойынша жұмысшылар мен
тікелей кесімді;
кесімді сыйлықты;
үдемелі кесімді;
аккордтық;
жанама кесімді;
Жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы есептеудің тікелей
II МЕРЗІМДІ ЕҢБЕКАҚЫНЫ ЕСЕПТЕУ
Мерзімді еңбекақыға жұмысшылар мен қызметкерлердің түнгі
Кәсіпорындарда - жұмысшылар мен қызметкерлерге мерзімді
М- жұмысшылардың тиісті разрядтың сағаттық (күндік)
Т- өндірісте нақты орындаған жұмыстардың уақтысы
Қызметкерлердің еңбекақысының мерзімдік сыйлықақы жүйесінде мына
ЕАмс =М*Т(1+М+К+П/100), мұнда
М- белгіленген көрсеткіштердің тарифтік мөлшерлеуге және
К- белгіленген көрсеткіштердің артығымен орындалғаны және
П- белгіленген көрсеткіштердің артығымен орындалғаны ,
Еңбекті нормалау ҚР-ның Еңбек және халықты
Уақыт нормасында қарастырылған бір жолғы сипаттағы
Нарықтық экономика жағдайында жалақы жүйесін дұрыс
- ең аз шамадағы мемлекеттік еңбекақы
-халықты әлеуметтік қорғауға арналған көптеген әлеуметтік
2004 жылдың 1-ші қаңтарынан бастап “2004
Кесімді еңбекақыны есептеу
Кәсіпорындарда кесімді еңбекақыны төлеу жүйесі бойынша
Мысалы: құрамында алты жұмысшы жұмыс істейтін
№ Жұмысшылар мен қызметкерлердің
аты-жөні Маман-дық дәреже-сі Жұмыс істеген
еңбекақы сомасы
(теңге) Қос-ымша табыс коэффициенті
еңбекақы
сомалары
(теңге)
1 2 3 4(2×3) 5(6/4) 6(4×5)
1 Алибаев. К. 1 175 1.76
2 Амантаев. Б. 2 160 2.06
3 Әбілов. Ж. 3 165 2.35
4 Бақтыбаев. С. 4 154 2.64
5 Жұмашев. М. 5 150 2.93
6 Тілесов.Ж. 6 164 3.23 529.72
Жиыны:
968
2401.13
62669.6
Қосымша табыс коэффициенті бұл мысалымызда 26
Егер кәсіпорындарда өнім өндірудің тапсырмасын артығымен
Кесте 1
сома бригаданың жұмысшылары мен қызметкерлердің арасында
2.1 ҚОСЫМША ЕҢБЕКАҚЫ ЕСЕБІ
Мейрам күнінің алдындағы қысқартылған жұмыс уақытына
Халық шаруашылығы салаларындағы ұйымдарда мейрам алдындағы
Жас өспірімдерге еңбекақы төлеу.
Кәсіпорындарда аптасына алты күн жұмыс күні,
Жас сәбилі аналардың демалуы және баланы
Еліміздегі заңға кәсіпорындар мен ұйымдарда жұмыс
Мысал. Екіқабат және босануы бойынша парағы
Кесте 2
Айлық
кезең
Жұмыс аптасының 5 күндік графигі бойынша
Нақты жұмыс істеген күні
Нақты есептелген жалақысы, теңге
2001ж
Мамыр
Маусым
Шілде
Тамыз
Қыркүйек
Қазан
Қараша
Желтоқсан
2002ж.
Қаңтар
Ақпан
Наурыз
Сәуір
21
21
22
22
20
22
22
20
21
20
19
22
21
21
22
22
20
22
22
20
21
20
19
22
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
Есептік кезеңнің жиыны 252
252
240000
10 МЕК деңгейін ескере отырып, еңбекке
орташа күндік жалақыға көбейту жолымен жәрдемақының
Қаңтар - 733х 16=11728теңге;
Ақпан - 733х 20=14660
Наурыз - 733х 19 =
Сәуір -733х 22 =16126
Мамыр - 733х 10 =7330
Қаңтардан мамырға дейін ЕББП есептелген сома
Сонымен, жәрдемақының жалпы сомасы мынаны құрады:
Мемлекеттік, қоғамдық міндеттер мен жұмысты атқарған
Ұйымдарда жұмысшылар мен қызметкерлерге жұмыс уақыты
Соттың мәжілісіне куә ретінде қатысу;
Мемлекеттік және қоғамдық ұйымдардың конференцияларына, пленумдарына,
Әскери коммисариаттың шақыруына бару және тағы
Түнгі уақытта істеген немесе атқарған жұмыстары
Кәсіпорындарда кешкі сағат 22.00-ден ертеңгі, яғни
Халық шаруашылығының басқа салаларында жұмыс істейтін
Түнгі жұмыс уақыты бір сағаттық қысқартылған
Мерзімді еңбекақы алатын жұмысшыларға жеті сағаттық
Біреудің орнына жұмыс істегені үшін төленетін
Біреудің орнына уақытша атқарған қызмет деп
Жұмысшыларға өзіне берілген разрядтан төмен тарифтелген
Кәсіпорындарда кесімді еңбекақы алатын жұмысшылар ұйым
Мысалы: бесінші разрядты жұмысшы үшінші разрядты
Жұмысшылар мен қызметкерлердің қан тапсырған күніне,
Кәсіпорындарда жұмысшылар мен қызметкерлер қан тапсырған
Қан тапсырғаны үшін жұмысшылар мен қызметкерлердің
Жұмысшылар мен қызметкерлерге жұмыстың тоқтап қалған
Ұйымдарда жұмысшылар мен қызметкерлерге олардың кінәсінен
Өнім өндіру барысында кездесетін ақау үшін
Ақау деп өнім өндіру барысында сапасы
Егер өндірілген өнімдер немесе дайындалған бұйымдар
Жұмысшылар мен қызметкерлердің мерзімнен тыс уақытта
Белгіленген жұмыс уақытынан өзге, яғни мерзімнен
Жұмысшылар мен қызметкерлерге демалыс және мейрам
ҚР-ның еңбек туралы заңына сәйкес кәсіпорындарда
Жұмыс істеуіне тура келеді. Егер де
Жұмысшылар мен қызметкерлердің жұмысқа амалсыздан шықпай
Ұйымдарда жұмыстан заңсыз босатылып, бұрынғы жұмысқа
Ұйымдарда жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбекке уақытша
ҚР-ның заңына сәйкес қайтыс болған жұмысшы
ҚОРЫТЫНДЫ
Осы айтылғандарды қорытындылайтын болсақ, шаруашылық субьектісінің
Еңбекақының берілу мерзімі аяқталғанда кассир алған
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1.“Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру
2. Бухгалтерлік есептің типтік шоттар жоспары.
3. Еңбекақының формалары мен жүйелері Еңбек
4. Еңбекті нормалау ҚР-ның Еңбек және
5.“Еңбек туралы” “Қазақстан Республикасының заңы Алматы
6. Әбдіманапов. Ә.Ә. Бухгалтерлік есеп теориясыжәне
7. “Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі ”
8. Назарова В.Л. “Шаруашылықты жүргізуші субьектілердегі-
9. Салық кодексі . Алматы 2005
10. Қ.К. Кеулімжанов , З.Әжібаева, Құдайбергенов.Н.
11. Қ.К. Кеулімжанов, З. Әжібаева Қаржылық
12. Бухгалтерлік есеп стандарты. Қазақстан Республикасының
13. Тоқсанбай С.Р. Толық экономикалық орысшы
Дәуір 1998ж.
16
Мемлекет және еңбекақы төлеу
Аудит және экономикалық талдауды ұйымдастыру
Еңбек және оның төлемақысын есебі
Еңбекақының түрлері мен нысандары
Кепілдіктер мен өтемақылар
Қызметкерлерге төленетін қосымша төлемдер есебі
Еңбекақы есебі және еңбекақыдан ұсталынатын төлемдер
Жұмысшылар мен қызметкерлердің кінәсіз жұмыстың тоқтап қалған уақытына төленетін төлемдер
Ұйымдардағы еңбек және төлемақы есебінің мақсаттары
Еңбекақы төлемінің аккордтық жүйесі