Инвестициялық банктер
Коммерциялық банктердің инвестициялық операциялары-47 тема
Жоспар
Кіріспе....................................................................................................................2
І Бөлім. Инвестицияның экономикалық маңызы...................................3-16
. Инвестиция, оның мәні, түрлері және сыныптамасы.............................3-9
. Инвестицияның түрлері және қайнар көздері......................................10-12
1.3. Қазақстан Республикасы экономикасындағы инвестицияның
рөлі....................................................................................................................12-16
ІІ Бөлім. Коммерциялық банктердің инвестициялық операциялары.................................................................................................17-29
2.1. Коммерциялық банктердің қызметтері мен операциялары.................17-21
2.2. Коммерциялық банктердің бағалы қағаздармен
инвестициялық операциясы............................................................................22-25
2.3. Бағалы қағаздар нарығында банктің атқаратың қызмет
түрлері...............................................................................................................25-29
ІІІ Бөлім. Қазақстан қор нарығындағы екінші деңгейлі банктер.............................................................................................................30-35
Қорытынды.....................................................................................................36-38
Пайдаланған әдебинттер тізімі....................................................................39-40
Кіріспе
90-шы жылдардың экономикалық тәжірбиесі дәлелдегеніндей шаруашылықты жетілдірудің нарықтық
Бағалы қағаздар нарығы басқа нарықтардан өзінің айрықша тауармен
Бірінші бөлімінде ҚР-на инвестицияның экономикалық маңыздылығы туралы жаздым.
Екінші бөлімінде Коммерциялық банктердің инвестициялық операциялары
туралы қарастырдым.
Үшінші бөлімінде Қазақстан қор нарығындағы екінші деңгейлі
Бұл тақырыпты тандау себебім коммерциялық банктердің инвестициялық
І Бөлім. Инвестицияның экономикалық маңызы.
1.1. Инвестиция, оның мәні, түрлері және сыныптамасы.
Инвестиция, (капитал салу). Халық шаруашылығының барлық салаларының негізгі
1. Инвестиция – бұл дегеніміз капиталды сақтайтындай және
2. Қазақстан Республикасының “Шетел инвестициялар” туралы заңында “инвестиция”
Ал мына анықтама тереңірек болады деп ойлаймын.
3. Инвестиция – бұл барлық мүлік түрлері (жеке
Жоғарыда көрсетілген анықтамалардан қорытынды жасап мен мынадай анықтама
Инвестиция – ол жаңа технологияларды әкелумен және өндірісті
Инвестиция – ол біздің экономикадағы жаңа терминдердің бірі
Ол деген былай айтқанда нақты инвестиция “капитал салу”
“Экономист” журналында инвестициялық саясаттың негізгі бағыттары анықталған. Сол
мемлекеттік емес секторға инвестициялық белсенділік тудыратын, арнайы орта
Егер де капитал салуға тереңірек тоқталсақ, онда
1. Оның біріншісі табыс болып табылады.
2. Екіншісі, ірі қаржыландыру көзі болып амортизациялық аударымдар
Осы жоғарыда айтылғандарға қарап келесідегі қаржыландыру көздерін көрсетуге
1. Акционерлік инвестициялық қор.
Акционерлік инвестициялық қор қалай жұмыс істейді? Ашық түрдегі
2. Үлесті инвестициялық қор.
Үлесті инвестициялық қорда, акционерлік қордан ерекшелігі инвестор акционер
Бұл жерде инвестор мен басқару компаниясының арасында келісім-шарт
Гитман Л.Дж.
Закон РК “об иностранных инвестициях” 20.І.95 г.
Закон РК “об иностранных инвестициях” 8.І.03 г.
3. Мемлекеттік емес зейнетақы қорлары.
Дамыған елдерде Мемлекеттік емес жинақтаушы зейнетақы қорлары
4. Инвестициялық банктер.
Инвестициялық банктер 1929 жылғы кризистен кейін Америка Ѕґрама
Қазірдің өзінде әлемде көптеген инвестициялық банктер жұмыс істейді.
Инвестициямен және оның қаржыландыру көздерімен танысып болғаннан кейін,
Россиялық экономист Игошин В.В. инвестицияның 2 түрін бөліп
а) Тікелей инвестиция
б) Портфельдік инвестиция.
Тікелей инвестиция-ол инвестордың инвестициялық процесспен тікелей байланысын көрсетеді,
Меншік қаражатының құрамына табыс пен амортизациялық аударымдар кіреді.
Қарызға алған қаражат болып банктік несие немесе бағалы
Портфельдік инвестиция- ол заңды немесе жеке тұлғаның өз
Бұлар уақыт аралығына қарай ұзақ мерзімді және қысқа
Инвестицияның мақсатына қарай 3 типке бөлінуі мүмкін:
Материалды активке инвестициялау, дәлірек айтсақ қаражатты 1 жылдан
Қаржылық активтерді инвестициялау, бағалы қағаздарға салу.
Материалды емес активтерді инвестициялау, бұл жерде лицензияларды сатып
Ең негізгі макроэкономикалық фактор болып экономикадағы қаржы салатын
Жеңіл және тамақ өнеркәсібінің инвестициялық активтігін белсендету болып
1. Портфельдік инвестициясы жайлы мәліметтер келесі тарауда
1. Бұл тауар сұранысты көп
2. Аз капитал сыйымдылығымен және
3. Жеңіл өнеркәсіптің өнімдері елімізде ғана емес, шет
Инвестиция сыныптамасы.
Инвестициялық қатынастың негізінен субъектісі болып заңды тұлға табылады.
шаруашылық серіктестіктер, акционерлік қоғамдар, кооперативтер; мемлекеттік және муниципалды
Инвестициялық процессті ұйымдастыру және оларды қаржыландыру шарттары
Осы меншік нысанына байланысты жеке, мемлекеттік, шетелдік және
Жеке инвестиция – азаматтардың акция, облигация және тағы
Мемлекеттік инвестиция – Үкімет және аймақтық билік органдарының
Шетелдік инвестиция – шет елдік азаматтардың инвестициясы.
1.Игошин В.Н.
Инвестициялық әрекеттің субъектілері.
Инвестициялық әрекеттің субъектілері болып инвесторлар, тапсырыс берушілер, жұмысты
Инвестициялық әрекеттің негізгі субъектісі – инвестор. Ол меншік,
Негізгі шаруашылық әрекетінің бағытына қарай инвесторларды жеке және
Барлық инвесторлар:
кез келген түрдегі инвестициялық әрекет жасауға;
инвестицияланатын объектіні иемденуіне, пайдалануға, өнім жасауға;
инвестицияның көлемін, және бағытын өз еркімен анықтауға;
инвестициялық әрекетке келісім бойынша басқа субъектілерді
қатыстыруға;
инвестициялық қаражаттың мақсатты жұмсалуына, жасауына және тағы басқаға
Инвестициялық әрекеттің келесі субъектісі – тапсырыс беруші. Тапсырыс
Мердігерлер болып тапсырыс берушімен келісіммен жұмыс атқарушы жеке
түрлі әрекетте жұмыс істеуіне қажетті лицензиясы болуы керек.
Инвестициялық әрекеттің субъектілері практика жүзінде қаржы салымдарын іске
Инвестициялық салаға жататындар: өндірістік және өндіріске жатпайтын негізгі
Жаңартпашылық салаға – ғылыми-техникалық өнімдерді және парасатты әлуетті
Қаржы капиталының айналым саласына: ақша, қарыз және әртүрлі
Субъектілердің инвестициялық әрекеттері Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексімен, “Құнды
Инвестицияны басқару.
Инвестицияны басқаруға қатысатындар:
инвестициялық әрекетті мемлекеттік деңгейде басқару, сол арқылы инвестициялық
жекелеген инвестициялық жобаларды басқару. Ол өзіне жоспарлауды, ұйымдастыруды,
жекелеген шаруашылық етуші субъекті – кәсіпкерлік етуші фирманың
Фирмалар бойынша инвестициялық әрекетті басқару ең тиімді капитал
Осыған байланысты инвестицияны басқару бірнеше кезеңдерден тұрады, Олардың
1.2. Инвестицияның түрлері және қайнар көздері.
Инвестиция дегеніміз табыс табу мақсатында кәсіпкерлік қызметке салынған
Инвестицияның экономиканың тиімді және тұрақты дамуындағы маңыздылығы жоғары.
Жалпы коммерциялық практикада инвестицияның келесі үш түрін көрсетуге
Физикалық активтегі инвестициялар;
Ақшалай активтегі инвестициялар;
Материалдық емес активтегі инвестициялар.
Бағалы қағаздар арқылы жүргізілетін инвестицияларды портфельді инвестициялар деп
Ал физикалық активтегі инвестициялар нақты инвестициялар болып табылады.
Сыртқы инвестициялар тікелей және портфельді болып бөлінеді. Тікелей
Инвестициялар сондай-ақ пассивті және активті инвестициялар болып бөлінеді:
Пассивті инвестициялар - кәсіпорынның ескірген құрылғыларын жаңарту және
Активті инвестициялар – кәсіпорынның бәсеке қабілеттілігін, технологиялық деңгейін,
Инвестициялық жобалау – бұл техникалық комплекстегі документтерді талдау,
Инвестиция объектілері болып жаңа инновациялық өнім немесе
Инвестиция – экономикалық стратегияның маңызды элементі. Өйткені қазіргі
Жалпы экономикада инвестиция қалыптасуының негізгі қайнар көздеріне келесі
Экономикадағы бос қаражаттар;
Ұлттық банк немесе екінші деңгейдегі банктердің шығарған қарыз
Кәсіпорындардың акция шығару арқылы қаржы тартуы;
Мемлекеттен арнайы берілетін немесе жеңілдікті инвестициялар;
Халықтың әр түрлі салымдары;
Банктердің ұзақ мерзімді несиелері;
Шетелдік инвестициялар.
Тікелей шетел инвестициялары қазіргі уақытта жаһанданып жатқан экономиканың
Әлемде салымдарының көлемі бойынша ең ірі 100 трансұлттық
Соңғы 10-20 жылда шетелдік инвестициялардың басым бөлігі қазіргі
1.3. Қазақстан Республикасы экономикасындағы инвестицияның
рөлі.
Өтпелі экономикада – құлдыраудан жоғары көтерілудің шарты болып
Жалпы Ішкі өнімді 1%-ке жоғарылату үшін, өндірістік инвестиция
Қазақстанда осындай жағдайларды жасау енді-енді қолға алынып келеді.
Осы тәуелсіздігін алғаннан кейін Қазақстан Республикасында инвестициялық жағдай
Қазақстан Республикасындағы негізгі салынған инвестицияның жалпы көлемі.
Жалпы Ішкі өнім
2005 жыл 2006 жыл 2007 жыл
ЖІӨ (млрд. тнг.) 130,7 170,8 210,5
2004 жылға
қарағанда %-өсуі 9,68 16,9 25,8
Инвестиция
2005 жыл 2006 жыл 2007 жыл
Негізгі капиталға
инвестиция
(млрд. тенге)
399,084
665,6
1143,3
2004 жылға
қарағанда %-өсуі 69,6 145,4 277,1
Егер де осы жоғарыда көрсетілген мәліметтерге анализ жасасақ,
Қазақстан Республикасының экономисттерінің санауы бойынша, экономиканың тұрақты өсуіне
Ішкі өнімге кемінде 25%1, ал негізгі капиталға салынатын
“Вестник Н.Б.” бойынша жасалған.
2008-2010 жылдарында болады. Бұл болжам басқа Қазақстан экономистерінің
Ал Болгария, Албания, Румыния елдерінде бұл мерзім 13
Төмендегі таблицада Қазақстан Республикасына шетел инвестицияларының келуі көрсетілген.
2006
Салалар аты
Түскені
% қоры-
тынды
тікелей
портфельдік сауда несие-
лері, ссудалар,
тағы басқа
міндеттер
Багам аралдары
Бельгия
Ұлыбритания
Виргин аралдары
(ұлыбритания)
Германия
Ирландия
Италия
Канада
Қытай
Лихтенштейн
Нидерланды
Норвегия
Біріккен Араб
Әмірлері
Панама
Ресей Федерациясы
Румыния
АҚШ
Түркия
Франция
Швейцария
Басқа мемлекеттер* 43,2
16,1
1026,0
108,4
285,3
29,3
503,8
811,1
280,7
27,0
510,2
17,4
84,6
153,3
941,9
18,5
1740,8
116,4
151,3
761,5
1188,0 0,5
0,2
10,8
1,1
3,0
0,3
5,3
8,5
2,9
0,3
5,3
0,2
0,9
1,6
9,9
0,2
18,2
1,2
1,6
8,0
12,5 0,4
0,7
595,4
32,7
53,3
11,1
484,7
739,8
210,6
20,9
198,6
17,1
0,4
0,0
211,9
0,0
1464,4
58,2
66,3
22,8
36,0 0,3
0,0
150,1
38,2
5,0
1,1
0,0
0,0
0,0
0,0
3,0
0,0
0,2
2,2
0,9
0,0
8,7
0,0
0,0
3,9
267,9 42,5
15,3
280,5
37,6
227,1
17,1
19,1
71,3
70,1
6,1
308,6
0,2
84,0
151,1
729,1
18,5
267,7
58,1
85,0
734,8
884,0
*Басқа мемлекеттерге мыналар кіргізілді: Халықаралық қаржы бірлестіктері; Қазақстан
Осы таблицаға анализ жасасақ, шетел мемлекеттері жылдан жылға
Инвестициялық қатынасты дамыту үшін, негізгі тұжырымдамаларды инвестордың жағдайына
жасау керек. Осы жоғарыда аталғандардың бәрі Қазақстанда инвестициялық
Мемлекеттік инвестициялық саясаттың негізгі тґжырымдамалары мен принциптерін жасау.
Мемлекеттік инвестициялаудың басыңқыларын анықтау, технологиялардың прогрессивті дамуына жағдай
Инвестицияны тартуға және тиімді қолдануға, ұйымдастыру –экономикалық механизмін
Экономиканың нарыққа өтуімен байланысты макроэкономикалық саясаттың және инвестициялық
Мемлекеттің экономикалық өсуінің басыңқыларын анықтау.
Мемлекеттік инвестициялық бағдарлама жасау.
Мемлекеттік орталықтандырылған инвестицияларды дұрыс орналастыру мен мемлекеттің
Қазақстанда инвестициялық саясатты орындау үшін төмендегілерді қарастыру керек:
- Экспорттық потенциалды жақсарту, өндірістің басқа салаларын
Әлеуметтік сфера және Республиканың өмірін қамтамасыз ететін жүйе,
- Ішкі және сыртқы нарықта үлкен сұраныс тудыратын,
Міне, Қазајқстан Республикасы өзінің тәуелсіздігін алғаннан бері де
құрлығында емес, Еуропа елдерінде де бәсеке туғыза алады
1. “Стратегия 2030” 1997.
ІІ Бөлім. Коммерциялық банктердің инвестициялық операциялары.
2.1. Коммерциялық банктердің қызметтері мен операциялары.
Коммерциялық банктер – нарықтық экономикада несие жүйесінің негізгі
Банк қызметін - банктің клиент мүддесі үшін белгілі
Қазіргі кезде негізгі дәстүрлі қызметтерге бұрынғыша салымдар тарту
Қазіргі кезде әмбебап банктер банк қызметтерінің және қаржылық
Оның мынадай негізгі атқаратын қызметтері бар:
Уақытша бос ақша қаражатын шоғырландыру, оны капиталға айналдыру;
Несие беруде делдал болу;
Шаруашылықтармен есеп және төлем жұмыстарын жүргізу;
Төлем құралдарын шығару;
Бағалы қағаздарды шығаруды және орналастыруды ұйымдастыру;
Сенімхат бойынша клиенттердің мүлкін басқару (яғни, траст операциясын
Клиенттерге кеңес беру:
несиелеу және есеп айырысу ісі бойынша;
бағалы қағаздарды шығару және олармен операция жүргізу бойынша;
күрделі қаржы беру бойынша.
Коммерциялық банктер негізінен пассивтік, активтік және қаржылық операциялармен
Қаржы және несие сөздігінде:
Пассивтік операциялар – бұл несиелік және активтік операцияларды
Пассивтік операциялардың мынадай формалары бар:
коммерциялық банктердің бағалы қағаздарды алғашқы эмиссиялауы;
банк пайдасынан капиталдарды немесе қорларды ұлғайту, құру;
басқа да заңды тұлғалардан несие алу;
депозиттік операциялар.
Алғашқы пассивтік операциялардың екі формасы негізінде банктік ресурстардың
Сонымен банктің ресурстары екі топқа бөлінеді:
* банктің меншікті қаражаттары – банктің экономикалық дербестігін
банктің жарғылық капиталы – банктің заңды тұлға ретінде
Банктің резервтік капиталы - ағымдағы пайдадан бөлінген сомадан
Бөлінбеген пайда шоты - ол арадағы транзит
* тартылған қаражат – заңды, жеке тұлғалардың
І-топ : депозит – бұл клиенттердің банктегі белгілі
Экономикалық мазмұнына қарай депозиттерді мынадай топтарға бөледі:
талап етуіне дейінгі депозиттер – бұл салым иелерінің
мерзімді депозиттер – белгілі мерзімі бар, тұрақты пайыз
жинақ салымдары – белгіленген мерзімі жоқ, қаражатты алуда
бағалы қағаздар.
ІІ-топ: депозиттік емес тартылған қаражаттар – бұл банктің
Депозиттік операцияларды ұйымдастыру барысында коммерциялық банктер баланс өтімділігін
депозиттік ресурстардың қаржыландыратын активтік операциялардың мерзімдері мен сомасына
депозиттік операциялар банк пайдасын ұлғайтуға, болашақта пайда алу
депозиттік операцияларды ұйымдастыру процесінде мерзімді депозиттер, мерзімді салымдардың
салым иелерінің санын өсіру мақсатында, депозиттік операциялар түрлерін
Активтік операциялар – бұл банктердің табыс алу және
Банктердің активтік операцияларының ең көп тараған түрлеріне мыналар
Ссудалық операциялар. Макроэкономикалық деңгейдегі бұл операциялардың мәнін,
Инвестициялық операциялар. Инвестициялық операцияларды жүргізетін бағалы қағаздары 2
Мемлекеттің бағалы қағаздары;
Корпоративтік бағалы қағаздар;
Қаржылық операциялар:
- Лизинг операциясы. Лизинг – бұл лизинг берушінің
Лизинг операциясының сызбасы:
7
1
2
3
4
5
Факторинг операциясы – жабдықтаушының жабдықтаған тауары мен көрсеткен
Факторинг мәмілесін ұйымдастыру:
Форфейтинг операциясы – форфейтордың, яғни коммерциялық банктің немесе
Форфейтинг мәмілесінің техникасы:
1
2
3
4
7
Форфейтинг операциясының мерзімі 180 күннен 5 жылға дейінгі
2.2. Коммерциялық банктердің бағалы қағаздармен
инвестициялық операциясы.
Коммерциялық банктердің бағалы қағаздармен
инвестициялық операциясы.
Белсенді операцияларды әртараптандыру мақатында коммерциялық банктер қосымша табыс
Нормативтік құжаттарға сәйкес өз атынан өз ақшасы бойынша
Инвестициялық операцияларды коммерциялық банктер төменгілер арқылы жүзеге асырады:
Өздерінің ресурстары;
Қарыз және тартылған қаражаттары.
Банктер осы және де басқа да басқа да
Тәуекел деңгейі;
Өтемділік;
Табыстылық.
Тәуекел саламы- нарықтағы әр түрлі ықпалы өзгерістер арқылы
Банктің портфелдік инвестициясы бағалы қағаздардың жинтығы, яғни табыстарды
Банктің портфелдік инвестициясының шамасын анықтайтын негізгі фактор менеджментінің
Банктің тиімді инвестициялық қызметінің негізгі шарттары:
Мемлекеттегі дамыған қор нарығының жұмыс істеуі. Бағалы қағаздарын
Бағалы қағаздардың мерзімі және эмитент бойынша портфелдік инфестицияның
Портфелдік инвестицияны қалыптастыру дың негізгі тәсілі бұл қор
Банктік тәжірбиеде екі тәсілі бар.
Динамикалық құның зерттейтін нарықтық жиынтық белгіде қалыптасқан;
Эмитенттің қаржылық, экономикалық жағдайына әсер ететің бағалы қағаздардың
Осыған байланысты банк тәжірбиесінде қор нарығының анализінде
Фундаменталды талдау;
Техникалық талдау .
Фундаменталды талдау эмитентті бағалаудан қалыптасады, оның табыстары, сату
Фундаменталды аналитикпен анықталған бағалы қағаздардың табыстылығын, қор нарығының
Техникалық талдау керсінше ұйғарады, барлық фундаментальды себептер қор
Мемлекеттік бағалы қағаздарды және инвестицияларды басқаруда техникалық талдау
Техникалық жеңілдік;
Талдаудың жылдамдығы;
Акциялардың көптеген санына жарамдылығы және тағы басқалары.
Сонымен фундаменталды және техникалық талдау арасында айтарлықтай үлкен
Активтердің бағасының түсу мүмкіндігіне байланысты Қазақстан Республикасының
Орталық банктің бағалы қағаздарына 0% бойынша міндет жүктелген;
Мемлекеттің қарыздық міндеттемесі, сыртқы және ішкі валюталық қарыздар
Дамыған мемлекеттердің қатарына кірмейтін мемлекеттер үшін қарыздық міндеттемеге
Қазақстан Республикасының субъектілеріне және жергілікті органдарының өзін-өзі басқаруға
Басқа заңды тұлғалардың акциясының бір бөлігін сатып алу
Банктік инвестициялық операциясы нарықтық тәуекелділікпен анықталады. Олар мынаған
Салынған қаражаттардың толық немесе жартылай сомасын жоғалту;
Бағалы қағаздардың құнсыздануы және инфляция қарқыны;
Салынған қаражаттан күтілген табыс толық немесе жартылай ала
Кіріс алудағы тежелу;
Бағалы қағаздарды өзіне аудару құқығын алуда қарама- қайшылықтардың
Коммерциялық банктер бағалы қағаздардың құнсыздануынан пайда болған шығындарды
Акционерлік қоғам акциясында;
Мемлекеттік емес қарыздық міндеттемелері;
Орталық банктің міндеттемесі бойынша басқа да бағалы қағаздар.
Қайта бағалау өтіп жатқан кварталдың соңғы күннің орташа
Орташа айлық биржалық айналым кварталдық есептеудің қорытындысы бойынша
Бағалы қағаздардың биржалық катеровкасы жалпы ресми газет- журналдарда
Жоғарыда айтылған критерилерді қанағаттандыратын бағалы қағаздар нарықтық катеровкадан
Бағалы қағаздардың нарықтық құнының өзгеруі бухгалтерлік есептеумен байланыспайды.
Банктің инвестициялық операциялары банктің инвестициялық саясатының басшысының
Саясаттың негізгі мақсаты;
Инвестициялық портфельдің құрылымы;
Бағалы қағаздардың сапасы туралы мәліметтер;
Бағалы қағаздарды сату тәртібі және мерзімі;
Бағалы қағаздардың әр түріне операциялардың өзіндік ерекшелігі.
Инвестициялаудың мақсатын анықтағаннан кейін,бағалы қағаздарды алу үшін банк
Активті стратегияның негізінде мамандардың бағалы қағаздарының портфелінің
Бағалы қағаздардың табыстылығы анықталған индекске және мерзімінде айырмашылығы
2.3. Бағалы қағаздар нарығында банктің атқаратың қызмет
түрлері.
Бағалы қағаздар нарығында коммерциялық банктер: бағалы қағаздардың эмитенті,
Коммерциялық банктермен шығарылатын бағалы қағаздарды екі негізгі топқа
Акция және облигациялар;
Жинақтау және депозиттік сертификаттар, вексельдер.
Коммерциялық банктер өздерінің акцияларын шығарғанда, қаржы-несиелік қоғам ретінде
Вексельдерді шығарып, оған қызмет көрсетіп, сонымен қатар жинақы
Бағалы қағаздармен операцияларда коммерциялық банктер делдал ретінде, акция
Коммерциялық банктер қарыз алушылардан бағалы қағаздарды берілген судалардың
Соңғы жылдары коммерциялық банктер мемлекеттік бағалы қағаздар нарығына
Аталған бағалы қағаздармен операцияларға қоса, коммерциялық банктер депозитари
Коммерциялық банктердің бағалы қағаздар нарығындағы қызметі жалпы банктік
Коммерциялық банктердің бағалы қағаздармен операцияларын төмендегідей топтастыруға болады:
Банктердің бағалы қағаздармен жеке мәмілелері:
Инвестициялық;
Саудалық;
Банктердің кепілдік операциялары.
Банктердің бағалы қағаздармен жеке мәмілелері банктің атынан
Пайда табу мақсатында банк өз қаражаттарын бағалы қағаздарға
Банктердің инвестициялау объектісі ретінде- тұрақты пайыздық бағалы қағаздар
Банк тәуелсіз судагер ролінде бағалы қағаздарды өз қоржынына
Коммерциялық банктер инвестициялық компания ретінде үшінші беттерге
Бағалы қағаздардың эмиссиясы болған жағдайда кепіл болған банктер
Қарызды немесе акцияны толық орналастырса банктер тәуекел үшін
Мысалы: «Аң банкі инвестициялық компания ретінде «XVң мекемесінің
Банктің мемлекеттік бағалы қағаздармен жүргізетін операциялары
Банктердің инвестициялық операциясы бағалы қағаздармен жасалатын операцияларды сипаттайды
Қор бағалы қағаздарының өзін екі негізгі топқа бөледі:
Мемлекеттің бағалы қағаздары;
Мемлекеттік емес (корпоративтік) бағалы қағаздар.
Қазақстан Республикасындағы мемлекеттің бағалы қағаздарын өзіндік сипатына қарай
ҚР -дағы мемлекеттің бағалы қағаздарының сипаты
Түрі Шығару мақсаты Орналастыру
тәсілі Айналыс мерзімі Наминал құны
1 2 3 4 5
Ұлттық банктің қысқа мерзімдінотасы Айналыстағы ақша массасын реттеу
Ұлттық банктің арнайы валюталық нотасы Еркін өзгермелі валюта
Зейнетақы қорларымен айырбастау 35 күн 100 АҚШ доллары
Арнайы валюталық мемлекеттікоблигациялар(АВМЕКАМ) Жинақтаушы зейнет ақы қорларының активтерін
Мемлекеттің арнайы қазыналық міндеттемесі (МЕАКАМ) Ұлттық банкке Үкіметтің
10 жыл 1000теңге
Мемлекеттің қысқа мерзімді қазыналық валюталық міндеттемесі
(МЕКАВМ) Республикалық бюджеттің ағымдағы тапшылығын қаржыландыру Аукцион 3,6,9,
Мемлекеттің индексацияланатынқазыналық міндеттемесі (МЕИКАМ) Республикалық бюджеттің ағымдағы тапшылығын
Мемлекеттің орта мерзімді қазыналық міндеттемесі (МЕОКАМ) Республикалық бюджеттің
Мемлекеттің қысқа мерзімді қазыналық міндеттемесі
(МЕККАМ) Республикалық бюджеттің ағымдағы тапшылығын қаржыландыру Аукцион 3,6,9,
Мемлекеттік ішкі займдық ұлттық жинақ облигациялары(ұжо) Республикалық бюджеттің
Мемлекеттің бағалы қағаздары табыстылығына қарай 3 түрге бөлінеді:
Дисконттық , мұндай бағалы қағаздар алғашқы нарықта инвесторларға
Мысалы, 91 күнге шығарылған, номиналдық құны 100 теңге
100-75=25 теңге немесе
25 теңге (бастапқы салынған инвестиция) х 100% =
Сонымен қатар, егер 91 күнге салсаңыз, онда бір
33,3%:91 күн=0.3659% құрайды. Демек, бір жылдық табыс: 0,3659%
Купондық, яғни номиналдық құнына пайызбен бейнеленген табыс әкелетін
Аралас, яғни купон және дисконт түрінде қатар табыс
Бүгінгі таңда ҚР-дағыекінші деңгейлі банктердің инвестициялық операцияларға бағытталған
Акциялар;
Облигациялар;
Депозиттік және жинақ сертификаттары;
Ипотекалық куәліктер;
Депозитарлық қолғаттар.
ІІІ Бөлім. Қазақстан қор нарығындағы екінші деңгейлі банктер.
Қазақстан Республикасының банк жүйесі негізінен қалыпты нарықтық қатынастарға
Акционерлік банктер- қазіргі нарық экономикасындағы неғұрлым тұрақты институттар.
Банктік несиелерге сұраныстың өсуі;
Банктердің валюталық сатылымы ұлғайуы;
Акционерлік банктер бола отырып, жеңілдікпен несие алу мүмкіндігі;
Қазақстан коммерциялық банктері қор нарығының бір деңгейде тұруында
Мемлекеттік меншікті алу мен мемлекеттін қазыналық міндеттемелері және
Болашақта коммерциялық банктердің бағалы қағаздармен жұмысының мынандай бағыттары
Вексельмен сенімді операциялар жүргізу;
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банктің «Вексельдің есептеу жүйесінің уақытша
Қазақстандық банктердің 2 үлкен топтарға бөлуге болады.
Мемлекетпен құрылған банктер.
Бұл акция пакеттері мемлекетке тиісті болған мамандандырылған банктер
Бағалы қағаздар нарығының өсуіне қосымша ықпал еткен Қазақстан
Банктердің екінші тобы экономикалық реформалардың 1-ші кеңеуіндегі алынған
Кәзіргі танда Қазақстанда екі бағыт- бюрократиялық капитализм және
Қор нарығында немесе басқа аумақтардағы банктер алдында қандайда
Банк акционерлерінің басты мақсаты- жекеменшікті иелену, кіріс инфляциясымен
Акциялардың келесі атрибуты – банкті басқару құқығы- инвесторларды
Кейінгі кездері банктер басқа кәсіпорындар мен ұйымдардың бағалы
Қазір Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі өзінің дербестігін
Қазақстанда аса ірі инвесторлар коммерциялық банктер болып табылады,
Мемлекет- бұл үнемі жеңілдіктер мен артықшылық ,ал коммерциялық
Бұнда банкке келесі амалдарды қолдану пайда әкеледі :
Банкті бақылаудың қолдан-қолға өтуінің мүмкіндіктерін азайту. Коммерциялық
Қазақстанда нарықтық қатынастардың дамуы көп адамдардың бос қаржылық
Қазіргі кезде бұқаралық ақпарат құралдарында түрлі акционерлік қоғамдардың
Кейігі кездері бағалы қағаздар нарығында айналымы қаржылық құралдар
Сонымен қатар, өндірістің барлық салалары жаппай түсіп кетсе,
Банктік бағалы қағаздарың басқа ұйымдар шығарған акциялары
1985 жылдың сонында арнайы резервтеу нормасы 20%-ға тең
Экономиканың белгілі- бір саласын инвестициялау 1-3 ай ішінде,
Ең өтімді деп, өндірістік сауда компанияларының инвесторлары шығаратын
Банктерге ақша салу және олардың акцияларын сатып алуға
Түрлі бағалы қағаздарға қатысты өзгешелік инвесторлардың ниеттері мен
Дүне жүзінде облигациялар түсінігі жалпылама қарыз міндеттемелері
Коммерциялық банктердің депозиттік және жинақ сертификаттарын шығару процедурасы
Депозиттерге қойылатын пайыз резерв түрінде қатырылған депозиттік ақшалардан
1995 жылы депозиттік нарықтың құрылу жылы болды деп
Халықтын жинақтарының жартысы доллар түрінде сақталады.
Егер Ресейде, кейбір сатаптама бағалары бойынша мұндай қаражат
Кейбір банктер, мысалы Туран Алем банкі, өздерінің акцияларын
Казкомерцбанк, инвесторлар және эмитенттер мүдделерін қорғайтын, вексельді
Бірақ бағалы қағаздардың барлық банктерде іске асырылып қоймауы
Қазақстанда вексель әзірге несиелік ресурстарды қызықтыру үшін қолданылады.
Бұл форма бағалы қағаздарға немесе белгісіз формаларға, әріптестерге
Жақында банктердің өздері банкаралық қатынастарды жүргізу үшін
Казкомерцбанктың вексельдер сериясы дәстүрлі теңгеліктен басқа
Қорытынды.
Мемлекеттің экономикасында коммерциялық банктердің алатын орны өте ерекше.
Коммециялық банктер- нарықтық экономикада несие жүйесінің негізгі буыны.
Кәзіргі коммерциялық банктер қаржы делдалы ретінде ақша капиталын
Кәзіргі коммерциялық банктер несие жүйесінің басқа буындары сияқты
Ұйымдық тұрғыдан коммерциялық банктердің басым көпшілігі акционерлік қоғам
Коммерциялық банктер акция және облигация түріндегі бағалы қағаздарды
Сол сияқты коммерциялық банктер мемлекеттік облигацияларды белсенді түрде
Банктің өз қаражатына акционерлік және резерв капиталы, сонымен
Банктің резерв капиталы ағымдағы пайдадан бөлінген сомадан құрылады.
Бөлінбеген пайда шоты деген – ол арадағы транзит
Коммерциялық банктердің бағалы қағаздармен жүргізетін операциялары келесідей: банк
Коммерциялық банктердің бағалы қағаздарды инвестициялаудың басты мақсаты- дивиденд
Дүние жүзіндегі барлық банктер бағалы қағаздар нарығында инвесторлар
Бағалы қағаздар бизнесінде андерайтинг эмитентке мұндай ақша
Қазақстандық банктердің бағалы қағаздар портфелі негізінен акционерлік қоғамдардың
Қазақстанда экономиканың бюракратиялық капитализм және жеке кәсіпкерлік капитализм
Банктік бағалы қағаздар инвесторлар үшін де, салымшылар үшін
Төлеушілік экономикалық ресурстардың қалыпты айналымын ақша құралдарын тоқтатып,
Нәтижесінде ортақ қарыздың кұрделі өрімі пайда болады.
Пайдаланған әдебинттер тізімі.
«Қазақстан Ұлттық Банк туралың заң 1995 жыл 30
«Қазақстандағы Банктер және банк қызметі туралың заң 1995
«Акционерлік қоғам туралың заң 2003 жыл 13мамыр;
«Бағалы қағаздар туралың заң 2003 жыл 2 шілде;
Мақыш.С. «Коммерциялық банктерң 2004 жыл;
Ефремов И.А. «Операций коммерческих банков с ценными бумагамиң
Көшенова Б.А «Бағалы қағаздар нарығың Алматы: Экономика баспасы,1999ж.
Көшенова Б.А «Ақша Несие Банктерң Алматы: Экономика баспасы,1999ж
Глобалды Интернет жүйесінен алынған мағұлматтар.www.KazReff.ru
10.Закон РК “Об инвестициях” 2003 1.02.
11.Закон РК “об иностранных инвестициях” 8.І.03 г.
12.Постановление Правительства РК:Об утверждении Программы Государственных инвестиций
13.Закон РК: О государственной поддержке прямых инвестиций
// Экономики и предпринимательство 2000 №4
14.Гитман Л.Дж. Джонк М.Д. Основы
15.Оспанов М.Т. Мукамбетов Т.И.
Инвестирование Москва 2000 г.
16.Оспанов М.Т., Мухамбетов Т.И. Иностранный капитал и инвестиция:
17.Сейтказиева А.М. Инвестиционная активность предприятий РК Алматы
18.Шарп Ф.Ф. и др. Инвестиция: Москва 1998 г.
19.Абдукадыров М. Об инвестиционной политике // Деловая неделя
20.Давильбеков Ж. Роль иностранных инвестиций в экономике
Казахстана // Аль-Пари 2001 №1.
21. Әмірханов.Р.Ә «Қаржы менеджментің, Алматы, Экономика 2005.
4 Мақыш С.Б. Коммерциялық банктер операциясы, Алм.,Қазақ Университеті,
2
Инвестиция типтерi
Қалыптастыру
көздерi
Негiзгi капиталды
өндiрудегi
рөлi
Мақсатты бағыт және өндеу
сферасы
Инвестиция объектiсiне
тiкелей әсер ету дәрежесi
шетелдiк
инвестициялар
аралас
инвестициялар
жеке
инвестициялар
мемлекеттiк
инвестициялар
жалпы
инвестиция
шығынды
қайтаруға
арналған
инвестициялар
таза
инвестициялар
материалдық
емес активтерге
инвестициялар
қаржылық
активтерге
инвестициялар
материалдық
активтерге
инвестициялар
портфельдiк
инвестиция
тiкелей
инвестиция
Инвестицияның түрлерi
Инвестицияланатын капиталды объектiлерге салу
Нақтылы
Қаржы
Инвестициялау кезеңi бойынша
Қысқа
мерзiмдi
Ұзајқ
мерзiмдi
Кәсiпорындардың инвестициялық процеске қатысу сипатына байланысты
Тура
Жанама
Инвестицияланатын капиталдың меншiктiлiк түрiне байланысты
Меншiк
Мемлекеттiк
Аралас
Инвестицияның басқару кезеңдерi
Елдiң инвестициялық климатын талдау
Инвестициялық әрекеттiң нақтылы бағытын таңдау
Инвестицияның өтiмдiлiгiн бағалау
Қажеттi инвестициялық ресурстар көлемiн анықтау
Инвестициялық тәуекелдiктi басқару
Банк
Жабдықтаушы
Өндірістік кәсіпорын
(лизинг алушы)
Лизинг компаниясы
(лизинг беруші)
Факторингтік
(банктің фактор бөлімі)
Өнімді төлеу
Құжаттарды төлеу
Төлем қабілетін
талдау
Жабдықтаушы
Тауарды жабдықтау
Сатып алушы
Төлес құжатын сатып алу
Импортер
Экспортер
Форфейтор банк
Инвестициялық банктер
Инвестициялық банктердің портфелін қалыптастыру
Коммерциялық банктердің бағалы қағаздармен инвестициялық операциясы
Банктің инвестициялық қызметіндегі табыстар мен тәуекелдер
Қазастандағы коммерциялық банктердің инвестициялық қызметі
Бағалы қағаздар түрлері және олармен банктік операциялар
Коммерциялық банктердің инвестициялық операцияларын талдау және бағалау
Инвестициялық нарықта коммерциялық банктің әрекеттерінің түрлері
Банктердің инвестициялық қызметінің экономикалық мәні
Қаржы нарығындағы ЕДБ ролін арттыру бағыттары