МҰСЫЛМАН ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ...................................3
І МҰСЫЛМАН ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ..........5
1.1 Мұсылман құқығының мәні және мазмұны....................5
1.2 Мұсылман құқығының бастаулары...................13
1.3 Мұсылман құқығы жүйесінің ерекшеліктері................15
2 МҰСЫЛМАН ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗДЕРІ
2.1 Мұсылман құқығы ғылымының тараулары..................18
2.2 Отбасылық және мұрагерлік құқық ерекшеліктері..................22
2.3 Меншік қатынастарын құқықтық реттеу.....................25
2.4 Қазіргі кезеңдегі мұсылман құқығы..................27
ҚОРЫТЫНДЫ.......................30
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР................32
КІРІСПЕ
Мемлекеттің құқықтық жүйесінің пайда болуы мен даму тарихына барлық
Шығыстағы орта ғасырлық өркениеттің ең маңызды құбылысы – мұсылман
Мұсылман құқығы – мұсылман діні Исламның негізінде құрастырылған ережелер
Ислам бойынша қалыптасқан құқық адамға Мұхаммед арқылы Алладан келген.
Мұсылман құқығының төрт бастауы бар:
1.Алланың соңғы елшісі Мұхамедке айтқан ережелерінен тұратын киелі кітап
2.Мұхамедтің сөздері мен істерін талдайтын дәстүрлі ережелер жиынтығы -
3.Құран ережелерін талдаған ұлы мұсылман ғалымдарының пікірлері – Иджма
4.Мұсылмандардың алғашқы бастауларында көрсетілмеген өмірлік құбылыстарын сәйкесінше талдау
Мұсылман құқығына тән: институттардың ежелден бері келуі, кездейсоқтық
Құқықтық қызметте келісімдер жиі қолданылады, ол мұсылман құқығының ережелеріне
Мұсылман құқығының негізгі мазмұны – дін адамының іс -әрекеті
Мұсылман құқығы (шариғат) – Құран және Сұнна негізінде құрастырылған,
Курстық жұмыстың мақсаты: Мұсылман құқығының қайнар көздерін анықтап зерттеу.
Осы мақсатқа жету үшін төмендегідей міндеттер қойылды:
- мұсылман құқығының жалпы түсінігін беру;
-мұсылман құқығының бастауларын зерттеу;
-мұсылман құқығы жүйесінің ерекшеліктерін зерделеу;
-мұсылман құқығы ғылымының тарауларын анықтау;
-отбасылық және мұрагерлік құқық ерекшеліктерін талдау;
-меншік қатынастарын құқықтық реттеу мәні;
-қылмыс, жаза, сот ісін анықтау;
-қазіргі кезеңдегі мұсылман құқығын
Осы күндері мұсылман елдерінің көпшілігінде мемлекеттік ақсүйектер ұйымдары құрылған,
І МҰСЫЛМАН ҚҰҚЫҒЫ
1.1 Мұсылман құқығының негізгі мазмұны
Мұсылман құқығының негізгі мазмұны – дін адамының іс -әрекеті
Мұсылман құқығы (шариғат) – Құран және Сұнна негізінде құрастырылған,
Ислам құқықтық ережені Алланың заңдары мен тәртібінің бір бөлігі
Құқықтың Исламмен тығыз байланысын мұсылманның шариғатта көрсетілген 5 түрлі
1.Міндетті
2.Кеңес беру
3.Рұқсат етілген
4.Кінә қойылады, бірақ жаза қолданылмайды
5.Тиым салынған және жаза қолдану.
Шариғаттың негізгі бағыты - әр түрлі өмірлік жағдайды діни
Шариғат ережелері көптүрлі және қатал. Ол адамның қоғаммен, отбасымен
Шариғаттың Европа елдеріндегі құқықтық ережелерден үлкен айырмашы-лығы бар. Ол
Ескі мәдениеттердің исламға ықпалы - Исламды дүниенің түкпір-түкпірне тарату
Ықпалдасудың нәтижесінде жаңа өзгерістер пайда болды. Ал, бұл өзгерістер
Философияның ықпалы - Исламның атын жамылған кейбір бұзылған мазхаптардың
Тылсымды танудағы талас-тартыстар - Ислам сеніміне дәлел келтірудегі
Құран-Кәрімнің аяттарына қатысты тартыстар - Құран-Кәрімнің кейбір аяттар қысқа,
Осыған орай Құран аяттары құрылымы мен мағыналарына қарай екіге
1. Мүхкам аяттар; нақты және анық мағыналы, түсіндірілген кезде
2. Мүташабих аяттар; мағыналары анық емес және әртүрлі түсінуге
Алғашқыда, мүташабих аяттарға болжам жасаушылық адасқандық саналды. Салафие деп
Исламға дейiнгi кезеңде арабтарда әйелдiң құқығы тым төмен едi.
Ислам мемлекетi қалыптаспай тұрып-ақ, Мекке кезеңiнде Құран-Кәрiм әйел мен
Сондай-ақ, арабтардың қыздарын тiрiдей жерге көмуiн Құран-Кәрiм былай деп
Құранда әйелдi қадiрлеу туралы былай баяндалады: "Сендер үшiн Аллаһ
Пайғамбарымыз (с.а.у) мұсылмандарға әйел затына ерекше көңiл бөлу керектiгi
Жалпы Ислам әйелдi, өз апа-қарындасыңдай құрметтеуге шақырады. Бұл туралы
Әйел дегенде ана еске түседi. Ал Құранда әкеге құрмет
Ислам мемлекетiнiң iшкi функциясындағы үлкен өзгерiстердiң бiрi, отбасылық қарым-қатынастың
Құранның бұл үкiмдерiнiң басты мұраты – отбасының татулығын сақтап,
Пайғамбарымыз (с.а.у) ер адам мен әйелдiң кәмелет жасына толғаннан
1. Үйленбеген жағдайда жыныстық қатынасқа баратыны анық болған адамға
2. Үйленбеген жағдайда жыныстық қатынас жасауы мүмкiн қаупi бар
3. Үйленгеннен кейiн жұбайына жәбiр көрсетуi анық, белгiлi болған
4. Ауру болып, үйленгенде бұл ауру жұбайына жұғатын болса,
5. Жұбайына жәбiр көрсетуi мүмкiн болған адамға үйлену мәкруһ
6. Үйленбесе жыныстық қатынасқа баратын қаупi жоқ, үйленсе жұбайына
Үйлену мәселесiндегi мұсылман құқығының бұл үкiмдерi халықты зинадан қорғауға
Мұсылман құқығында үйленудiң соңы әйелге зұлымдық жасаумен жалғасатын болса,
Мұсылман құқығында үйленудiң ең жақсы түрi – Пайғамбармыз (с.а.у)-ның
Мұсылман құқығында некеге тұрудың үш шарты бар. Бiрiншi шарты
Маһир, әйелдiң келiсiмiне қарай, ақшалай немесе заттай болуы да
Мұсылман құқығы мына адамдардың бiр-бiрiмен үйленуiне тыйым салды: "Әйелдерден
Мұсылман құқығының отбасылық қатынастағы тағы бiр жаңалығы, бiр мұсылманның
Мұсылман құқығы бойынша әйел мен еркектiң табиғи қасиеттерiне қарай
Отбасыдағы ер адамның материалдық жауапкершiлiгi мына негiздерден тұрды:
1.Азық-түлiк. 2. Киiм-кешек. 3.Тұрғын үй. 4. Дәрi-дәрмек және емделу.
Ал әйел мұсылман құқығы бойынша өз табиғатына сай, үй
Мұсылман құқығы ерлi-зайыптылардың бiр-бiрiн таңдауда қателесудiң және әртүрлi жағдайда
1. Құран мен Сүннет тәртiбiне қайшы негiздегi талақ ету
2. Тәртiбi мен iс-әрекетiнде кiнәрат болмаса да кемшiлiксiз әйелдi
3. Iшкiлiк, құмар сияқты харам iстермен шұғылданудан бас тартпаған
4. Отбасылық өмiрде харам iстердi жасап, дiн бойынша парыз
5. Араларында махаббаттары болмаған жанұялардың ажырасуы тұрғысында әр түрлi
Мұсылман құқығы талақ үкiмiн жанұяны бұзу үшiн емес, қайта
Мұсылман құқығы некенiң маңызды екенiн бiлдiру мақсатында "талақ" сөзiнiң
Мұсылман құқығы бойынша мұсылман ер адамға бiр мезгiлде төрт
1. Физиологиялық тұрғыдан күштi болып, бiрiншi әйелiнiң келiсiмiмен әйел
2. Бiрiншi әйелiнiң физиологиялық тұрғыдан кемiстiгi (тумайтын бедеу немесе
3. Туған жерiнен түрлi себептермен басқа елге өтiп кеткен
4. Соғыс жағдайында ерi қайтыс болған жесiр әйелдердiң ешқандай
Осылайша Исламға дейiн әйел затын құмарға қандырушы бiр сәттiк
1.2 Мұсылман құқығының бастаулары
Орта ғасырлардағы шығыс үшін Араб халифатында пайда болып, ең
Мұсылман құқығы дін ретінде феодалдық қатынастардың дамуына және нығаюына
Мұсылман құқығының әдебиеттегі бағасы әртүрлі сипатта, кейде тіпті қарама-қарсы
Мұсылмандық құқықтың дінмен байланысы, өзінің түбегейлі тұжырымдамасы және теориялық
Біз осы құқық жүйесінің феодализм дәуіріндегі жағдайын, құрылу кезеңін
Мұсылман құқығы мен мемлекеттің арақатынасының өзіндік ерекшелігі бар. Шариғаттың
Формальды құқықтың нұсқаларымен таныса отырып, оның мемлекетпен қатынасына көңіл
Мұсылман құқығының негізгі ерекшелігі - оның доктриналығы, құқықтанушы беделді
Сол кезеңдерде түсініктілік және айқындылық принципі батыс үшін аса
Мұсылман құқығы - дін мен құқықтың сабақтасуының жарқын көрінісі.
Шариғат адам баласы үшін жүзеге асуы міндетті идея ретінде
Мұсылман құқығы - мұсылман рухының шығу мазмұны, мұсылман идеологтарының
1.3 Мұсылман құқығының ерекшеліктері
45 афро-азиаттық мемлекеттердің құқықтық жүйесі (Мароккодан Индонезияға дейін) мұсылман
Мұсылман құқығы – бұл діни түрде көрсетілген және
Бірақ ақыр аяғында дербес және өзіндік құқықтық жүйе ретіндегі
Шариғат орыс тіліне аударғанда “қолдану жолы” дегенді білдіреді және
Мұсылман құқығының төрт бастауы бар:
1. Алланың соңғы елшісі Мұхамедке айтқан ережелерінен тұратын киелі
2.Мұхамедтің сөздері мен істерін талдайтын дәстүрлі ережелер жиынтығы -
3. Құран ережелерін талдаған ұлы мұсылман ғалымдарының пікірлері –
4.Мұсылмандардың алғашқы бастауларында көрсетілмеген өмірлік құбылыстарын сәйкесінше талдау
Мұсылман құқығына тән: институттардың ежелден бері келуі, кездейсоқтық
Құқықтық қызметте келісімдер жиі қолданылады, ол мұсылман құқығының ережелеріне
Қазіргі таңдағы Қазақстанның саясаты ұлтаралық, конфесcияаралық бейбітшілік пен келісімді
Дін кең мағынада алғанда адамзаттың көп ғасырлық тәжірибесінен көрінетін
Қазақ халқының көрнекті ойшылдары мен ағартушылары әл-Фараби, Қожа Ахмет
«Дінтану негіздері» факультативтік курсының мақсаты – оқушылардың бойында рухани-адамгершілік
Міндеттері:
1. білім алушылардың діннің тарихы және қазіргі замандағы
2. діннің танымдық-дүниетанымдық және гуманистік аспектілерін ашу;
3. толеранттылыққа және діни білімнің қазіргі заманғы қайнар
4. Қазақстандағы және әлемдегі ұлтаралық, конфессияаралық келісімдерді нығайтуға деген
Бағдарламада материалды зерделеудегі сабақтастық, тарих, қоғамтану негіздері, әдебиет, өнер
Дінтану негіздерінің тәрбиелік мүмкіндігін күшейтуге ұйымдастырылған формаларды (жаппай,
Дәстүрлі сабақтармен қоса басқа: мәдени пікір алмасу, баспасөз конференциясы,
Бағдарламаны іске асыру негізгі дидактикалық принциптерді сақтауды, пәнаралық және
2 МҰСЫЛМАН ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗДЕРІ
2.1 Мұсылман құқығы ғылымының тараулары
Мұсылман құқығы ғылымының екі тарауы бар: шариғатты құрайтын тұтас
Мұсылман құқығының қайнар көздері:
1). Құран-ислам дінінің бас кітабы.
2). Сунна-құдайға байланысты дәстүрлер.
3). Иджма-мұсылман қоғамының біртұтас келісімі.
4). Қияс-аналогиялық пікірлер.
Құран - Алланың соңғы Пайғамбары Мұхаммедке жіберген қасиетті кітабы.
Сунна - Пайғамбардың тұрмыс-тіршілігі жөнінде діни нанымдағылардың қалай басқару
Иджма - докторлардың өзара келісімінен құралған. Құран да, сунна
Мұндай күрделі жағдайда (қандай да бір сұраққа жауап жоқ
1). Адат менің қоғамым қате шешімді ешқашан қабылдамайды;
2). 115 қатар 4 өлеңнен тұрады "кімде-кім наным жолына
Мұсылман құқығы догма негізінде біздің дәуіріміздің X ғасырында өзгермейтіндей
Әрине, құқық жүйесінде Құран негізгі орын алады. Ол мұсылмандар
Құранда соңғы жағынан қысқартылған 90 меккелік, 24 мединалық сүре
"Алладан басқа құдай жоқ, Мұхаммед - оның Пайғамбары" -
Әдебиеттерде Құранға әртүрлі баға беріледі. Құран заңның бастапқы көрінісі.
Дінге байланысты кейін пайда болған тұжырымдаманы негізге алды. Басқа
Араб жаулап алу жылдарында (639-750) жаулап алушылар қабілетті болып
Арабтардың бақытына қарай олар әртүрлі облыстардың жақсы мәдениетін қабылдап,
"Діни тарихтардан бізге жақсы белгілі, - деп жазады көрнекті
Құранды түсіну үшін ислам діні туралы әртүрлі көзқарастар болған
Мұсылман құқығында істің бес түрлі категориясы бар: міндетті, айтылған,
Мұсылман құқығы ғылыми орта ғасырларда терең қалыптасты, сондықтан көптеген
Исламның бір бөлігі - мешіт құқығы. Кім оның талабына
1) Ханифиттік (Иран, Түркия, Ауғанстан, Пәкістан, Үндістан, Египет);
2) Малакиттік (Солтүстік және Батыс Африка);
3) Шафегиттік (Сирия, Индонезия, Шығыс Африка);
4) Ханбалиттік (Аравия).
Құран, Сұнна
Шариғаттың бастауы мұсылмандардың киелі кітабы – Құран, ( араб
Алғашқыда пайғамбар хадистері ауызба–ауыз беріліп отырды. Олардың көбісін
Құран 6219 аятқа бөлінген, 14 сүреден тұрады. Аяттардың көп
Сұнна
Мұсылмандарға міндетті тағы бір құқықтық ереже, Мұхаммедтің іс-әрекеті мен
Иджма, Қияс
Мұсылман құқығының үшінші сатысы иджма, мұсылман қоғамының жалпы келісімі.
Мұсылман құқығының мұндай жолмен дамуы “Иджитихад” деп аталды. Шариғаттың
Қияс
Мұсылман құқығының әр бағытында көп талас тудыратын даулы бастауы,
Бірақ мұсылман соттарының қолында Қияс көпшілік кездерде мықты қаруға
Мұсылман құқығына кірмеген, бірақ оның ережелеріне қайшы келмейтін жергілікті
Соның ішінде араб қоғамында (УРФ) орын алған, сонымен
Фирман, Канун
Соңғысы шариғат туындысы, мұсылман құқығы – халифтардың жарлықтары мен
2.2 Отбасылық және мұрагерлік құқық ерекшеліктері
Отбасылық құқық. Неке-екі жақтың, әйел мен еркектің келісімі негізіндегі
Құқықтанушылардың көпшілігі келесі жағдай некеге тұру үшін керекті деп
Молда неке қиярда кәмелетке толған мұсылманнан екі куәгер сұрайды.
Некенің түрлері. Сунниттерде тек бір неке. Ол мәңгілік және
Құран қандас туысқандардың некесіне тыйым салады. Туысқандарға жататындар: ана,
Құран төрт әйел алуға дейін рұқсат етеді. Ері әйелін
Еркектерге үйінен басқа жерде тұруына да рұқсат берілген. Ал
Тек "Құранның" бір жерінде сатып алған қалыңмалын қайтарған жағдайда
Талақ. Егер жұбайлар иддат кезінде бір-бірімен жанаспаса, ал оның
Иддат біткеннен кейін әйел үйден кетеді. Ері иддат ажырасуы
Талақ-иддат біткеннен кейін салыстыру басталады.
Ажырасудың екінші түрі - Зихар (зихр-бел). Өзінің әйелін өз
Ажырасудың үшінші түрі - айман. Еркек әйелімен жұбайлық қатынасқа
Шариғат бойынша тағы екі ажырасудың түрі бар: олар ила
Әйел шариғат соты арқылы ажырасуды талап ете алады. Бұл
Мынадай жағдайда, егер өлшемі "некенің өтеуінде туысқандары мен оның
Егер мехр төленсе, онда оны қайтаруға мәжбүр етпейді. Шариғат
Баланы адам ету ата-ананың борышы. Балалардың мынадай екі түрі
1) Нәресте заңды некеден кейін туылғанымен, әкесі оны өзімдікі
2) Некесіз бала (Әкесімін деп мойындаған адамның заңды балам
Әке отбасын асырауға міндетті. Әйелінен ажырасып, анасы асырай алса
Мұрагерлік құқық.
Өсиет-васипа. Мүліктің 1/3 бөлігі кімге тиесілі болса, өсиетте соның
Заңды мұрагерлер. Бұл Құранның ең күрделі бөлімі. Әйелдердің үлесі
Мұрагерлік келесі түрде таратылады:
1). Көмгендігі үшін ұстап қалу;
2). Қарыздарын төлеу;
3). Өсиеттің 1/3 өлшемде болуы;
4). Заңды мұрагерлердің арасында бөлінетін қалған мүліктер.
Мұрагерлер мыналарға бөлінеді:
1). Фарди ер екіден бірі, егер әйелде мұрагер болмаса,
Әйел немесе әйелдері, егер мұрагер болмаса 1/4, егер бар
Әкесі-алтыдан бірі, егер әкесі болмаса, онда нақ осы үлес
Балалар барлығын алады. Әрі қарай әйелдің үлесі еркектің үлесінің
2). Асаба-мұрагерлердің екінші категориясы. Бұған еркектің туыстары қатысады.
3). Зуль-ахрам-қайтыс болған адамның мұрагері болмайтын және мұрагерлікке құқы
Мұрагерлік құқын жоғалтатындар: кісі өлтірген мұрагерлер, дінге сенбейтін адам,
2.3 Меншік қатынастарын құқықтық реттеу
Шариат бойынша құқық салалары бөлінбегенімен, азаматтық-құқықтық қатынастар, соның
«Жеке мәртебе құқығына» шариғат ерекше мән берді. Ортағасырлық Шығыс
-мұсылмандармен шарттар жасалғанда;
-қылмыс жасалған жағдайда.
Әлеуметтік қатынастардың дамуы тек құлдар жағдайына әсер етті. Құлдар
Шариғаттың діни талаптары бойынша құқық субъектісі тек Алла болып
Мүліктік қатынастарын реттеуші мұсылман доктринасы маңызды орын алады. Заттық
Мұсылман құқығы бойынша заттар мынадай негіздерде топталды:
-жылжымалы және жылжымайтын;
-ауысатын және ауыспайтын;
-жеке белгілерімен сипатталатын немесе сипатталмайтын т.б.
Жер мүліктері мұсылман құқығы бойынша ерекше топтауға түсті. Ерекше
Шариғат бойынша меншік құқығына ие болу жолдары нақты анықталды.
Шариғат бойынша меншік иесі болудың мынадай жолдары белгілі: мұрагерлік,
Меншік құқығына байланысты қасиетті шығу тегі бар заттар анықталды.
Араб халифатындағы феодалдық жеке меншік құқығы (мүлік) мемлекеттік меншікке
Шариғаттағы зат құқығы ішінде вакуф ерекшеленеді. Ол әдетте діни
Шариғат бойынша міндеттеме, түрлері: тегін және тегін емес, екі
Шарт жасау мұсылман құқығы бойынша формальді сипат алды. Шарт
Шариатта өсімқорлық түрі шартты түрінде көрінді. Құранда саудаға жол
Жерді жалға алу мұсылман құқығында кең түрде таралды. Жер
2.4 Қазіргі кезеңдегі мұсылман құқығы
Мұсылман құқығы осы күнге дейін әлемдегі ықпалды жүйелердің бірі
Мұсылман құқығы өзгеріссіз. Бірақ оның қолданылу мүмкіндігі өте кең.
Қазіргі кезде діни факторлардың әсер етуі едәуір күшейіп, ол
1979 жылдың басында Зия-уль-Хактың жар салуымен Пәкістандағы қоғамдық-саяси және
Бүгінгі таңда мұсылмандар жер жүзі бойынша бір миллиардқа жақын
Ислам төңірегіне он үш ғасыр бойы белсенді түрде үздіксіз
Араб мәдениеті философия ғылымына, әдебиет пен көркем өнерге зор
Қазақстанның мұсылман әлемімен қарым-қатынасы елдің сыртқы саяси бағытын жүзеге
Аталған халықаралық институттардың жұмысына қатысу Қазақстанға мұсылман қоғамдастығында орын
Қазақстан ұзақ жылдар бойы Исламның өзге орталықтарымен байланыссыз қалды,
Мұсылман әлеміндегі Қазақстанның танылу үдерісінде іргелі рөлді Қазақстан Президенті
ҚОРЫТЫНДЫ
Мұсылман құқығы бойына Шығыстың құқықтық мәдениетін, оның ішінде исламға
Мұсылман құқығының принциптері бүгінгі саяси өмірде кеңінен қолданылады. Кейде
Қоғамдық өмірдегі жалғыз ғана реттеуші заң ретінде шариғатты ұзақ
Айтарлықтай маңызды орын алатын жағдайдың бірі - мешіт ұзақ
Арабтар жаулап алу кезіңдегі шариғат шарттары құқық ретінде Египет,
Бұл жағдай сапасы жағынан алғанда шариғат қолданыстағы бірден бір
Сонымен бұл жұмыста мұсылман құқығының пайда болуы мен қалыптасуының
Ислам құқықтық ережені Алланың заңдары мен тәртібінің бір бөлігі
Мұсылман құқығын қазіргі қоғаммен байланыстыру үшін: келісім, заң шығару,
Мұсылман құқығы бар елде Конституция ең басты заң деп
Бірқатар елдерде мұсылман құқығын бір қалыпқа келтіріп оған заңдық
Орта ғасырлар тарихы алуан түрлі көрнекті оқиғаларға толы ұзақ
Осы күндері мұсылман елдерінің көпшілігінде мемлекеттік ақсүйектер ұйымдары құрылған,
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Черниловский З.М. Всеобщая история государства и права. М. 2006.
История государства и права зарубежных стран. Часть I,II. М.,1997-98.
Хрестоматия по всеобщей истории государства и права. М.,2008.
Всеобщая история государства и права. п/р. К.И. Батыра. М.,2008.
Булгакова Д.А., Истаев А.Ж. Мемлекет және құқықтың жалпы тарихы.
История государства иправа стран Азии и Африки.. М., 1981.
Колесницский Н.Ф. Феодальное государство. (ҮI-ХҮ вв). М.,
Сюкияйнен Л.Р. Мусульманское право. М.,1986.
Беляев Е.А. Арабы, ислам и арабский халифат в раннем
Решетников Ф.М. Правовые системы мира. М.,1993.
Грицанов Н.А., Смило Г.В. «Религия. Энциклопедиялық сөздік». - Минск,
Грицанов Н.А., Смило Г.В. «Религия. Энциклопедиялық сөздік». - Минск,
Дінтану негіздері: Жоғары оқу орындарына арналған оқулық. (Яблокова И.Н.
Гараджа В.И. Дінтану негіздері. Педагогикалық ЖОО-дың студенттеріне арналған оқу
Васильев Л.С. Шығыс дінінің тарихы. 8-баспа, Мәскеу, 2006.
Дворкин А.Л. Сектоведение. Тоталитарные секты: Опыт систематическое исследования. -
Сурдель Доминик, Сурдель Жанин. Цивилизация классического ислама /фран. тілінен
Ғарифолла Есім. Данышпан Шәкәрім. - Алматы «Атамұра», 2008. -
Мухин А.А., Здоровец Я.И. Религиозные конфессии и секты. Мәскеу
Джилл Кэррол. Диалог Цивилизаций. - Алматы «Дәуір», 2009. -
Хрестоматия по всеобщей истории государства и права. М.,2008.
Всеобщая история государства и права. п/р. К.И. Батыра. М.,2008.
Булгакова Д.А., Истаев А.Ж. Мемлекет және құқықтың жалпы тарихы.
История государства иправа стран Азии и Африки.. М., 1981.
Черниловский З.М. Всеобщая история государства и права. М. 2006.
История государства и права зарубежных стран. Часть I,II. М.,1997-98.
Колесницский Н.Ф. Феодальное государство. (ҮI-ХҮ вв). М.,
Сюкияйнен Л.Р. Мусульманское право. М.,1986. С. 152.
Беляев Е. А. Арабы, ислам и арабский халифат. "Наука",
Беляев Е.А. Арабы, ислам и арабский халифат в раннем
Грицанов Н.А., Смило Г.В. «Религия. Энциклопедиялық сөздік». - Минск,
Дінтану негіздері: Жоғары оқу орындарына арналған оқулық. (Яблокова И.Н.
Гараджа В.И. Дінтану негіздері. Педагогикалық ЖОО-дың студенттеріне арналған оқу
Васильев Л.С. Шығыс дінінің тарихы. 8-баспа, Мәскеу, 2006.
Булгакова Д.А., Истаев А.Ж. Мемлекет және құқықтың жалпы тарихы.
Дворкин А.Л. Сектоведение. Тоталитарные секты: Опыт систематическое исследования. -
Сурдель Доминик, Сурдель Жанин. Цивилизация классического ислама /фран. тілінен
Джилл Кэррол. Диалог Цивилизаций. - Алматы «Дәуір», 2009. -
2

Ұқсас жұмыстар

Мұсылман Құқығы

Мұсылмандық құқық және оның бастаулары

Қазіргі заманның негізгі құқықтық жүйесі

Мұсылмандық құқық

Мұсылмандық құқықтың қайнар көздері

Әр түрлі құқықтық жүйедегі құқықтың бастау көздерінің түрлері мен ерекшелігі

Ислам құқығына кіріспе: теория және практика мәселелері

Құқықтық жүйе

Мұсылман құқығы бойынша неке мен отбасы