Аудит теориясы
Кіріспе
Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп жүйесін реттеудегі
1.1.Қазақстан Республикасындағы аудиттің дамуы және халықаралық стандарттарға
1.2.Аудиттік реттеудің негізгі мақсаты, оның ғылыми дәрежеде АҚ
1.3. Бухгалтерлік есеп және сапалы қаржылық есеп
2.Аудиторлық тексерімдердің тұрлері, олардың құжаттық рәсімделуі.
2.1. АҚ “Ұлттық компаниясы” “Қазақстан Темір Жолы”,
2.2 АҚ” “Ұлттық компаниясы” “Қазақстан Темір Жолы”мысалындағы
2.3 Тексерімнің түрлері бойынша аудитордың қолданатын
3. Бухалтерлік есеп және қаржылық есеп берудегі аудиттің жетілдіру
3.1 АҚ “Ұлттық компаниясы” “Қазақстан Темір
3.2.АҚ ” “Ұлттық компаниясы” “Қазақстан Темір Жолы”,
3.3 Аудиторлық қорытынды жасау.
Қорытынды.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Нарықтық экономикада басқаруды жетілдіруде бухгалтерлік есеп пен аудиттің ролі
Бақылау-тексеруші қызметтер құрылымдары мен бақылау түрлерінде түбегейлі өзгерістер болды.
Қазіргі нарық жағдайындағы экономикалық бақылаудың перспективті және тиімді түрлерінің
Соңғы жылдары елімізде тәуелсіз аудиторлық бақылау жүйесін құру, аудитор
Аудиттің негізгі ақпараттық негізі бухгалтерлік есеп болып табылғандықтан ұйымдарды
Дипломдық жұмыстың тақырыбы өзекті,осы айтылған жағдайларға байланысты таңдалды және
1.1.Қазақстан Республикасындағы аудиттің дамуы және халықаралық стандарттарға
Аудит - білімдердің арнайы саласы, ғылым ретінде қалыптасуына ғылыми
Қоғамдық ғылымдарды саралаудың диалектикалық процессі әкономикалық теорияның жалпы жағдайын
Аудитті функционалды экономикалық ғылымдар қатарына жатқызуға болады. Аудит ғылым
Аудит - қосымша ғылым. Танымның теориясына сүйене отырып ол
Аудит стандарты деп аудиторлық процедураларының негізін құрайтын принциптері немесе
Аудит стандарттары жалпы, жұмыс және есеп беру стандарттарына бөлінеді.
Жұмыс стандарттары - аудитор аудит мәліметтерін орындауда жүмыс істейтін
жоспарлау, аудиторлық тексеру кезінде басқа аудитордың материалдарын пайдалану, бухгалтерлік
Есеп берудің стандарттарына аудиторлық тексерудің нәтижелері бойынша материалдарды орналастыруына,
Аудит - бұл есеп беруді, есепті, оның толықтығын және
есепті бастапқы құжаттарды және басқа ақпараттарды тексеру;
Аудит жасалған қаржылық және шаруашылық операциялардың ҚР-ның заңына сәйкестігін
Аудит - кәсіпорынның қаржылық есеп беру туралы пікір айту
Аудит -шаруашылық субъектінің бухгалтерлік және қаржылық есеп беруді тәуелсіз
Нарықтық экономикасы дамыған елдерде аудит дамудың үш сатысынан өтті:
біріншісі - қорытындылаушы аудит;
екіншісі - жүйелі-бағдарланған аудит;
үшіншісі - тәуекелділікке негізделген аудит. -
Қорытындылаушы аудитте негізінде қаржылық есеп беру қарастырылған. Жүйелі -
Аудит дамуының үшінші кезеңі бүл тексеруді таңдамалы түрде жүргізілетін
шаруашылықтағы субъект;
мәлімет;
аудитордың мамандығы;
фактілерді жинау мен бақылау;
аудит стандарты;
аудитор ақпараты, есебі.
Осы көрсетілген аудит әлементтерін жеке-жеке қарастыру қажет.
Шаруашылықтағы субъект. Аудит жүмысын орындау үшін
міндетті түрде сол субъектінің шаруашылық бағытын,
қажет. Оны сол субъектінің шаруашылық параметрлері құрайды. Оған аудит
барысында нақты болжам жасау үшін аудит қамтитын объектілердің көлемі,
мақсаты қарастырылуы қажет.
әкономикалық объектіге қосылмайтын мәлімет жүйесі.
Мәлімет. Аудит жұмысы барысында тапсырушылар берген
мәлімет қарастырылады. Аудитор олардың дұрыстығын дәлелдеп, өзінің
жаңа мәліметтерін құрайды. Сол жұмыс барысында олардың кемшілік табуы
немесе дұрыс еместігін анықтауы мүмкін. Ол негізінде екі түрлі
болуы мүмкін; 1) ақпаратта кейбір
ақпарат дұрыс жасалынбағандықтан.
Аудит жүргізуші жоғары
Фактілерді жинау мен бақылау. Аудитордың негізгі мақсаты ол -
ақпаратын жасайды.
Аудит стандарты. Жиналған фактілер, мәліметтер өз кезегінде
бір жүйеге келтірілуі қажет. Оған негіз аудит стандарты. Стандарт
мәліметті бір жүйеге келтіру әдісі немесе нормативтік ереже-нұсқау талабына
Аудитор өз жұмысының қорытындысын тексеру барысында анықталған кемшіліктердің мазмұнын,
Қорыта келгенде, жоғарыда келтірген аудиттің міндетті қүрамын қарастырмай, нақты
1.2.Аудиттік реттеудің негізгі мақсаты, оның ғылыми дәрежеде АҚ
Қаржылық, кешендік және операциондық аудиттердің ақпараттық базаларының құрылымы олардың
функционалдық белгілеумен - жоспарлы,
есептік, есеп берушілік, есептен тыс және талдамалы;
көздері және өңдеу
қажетті мағлұматтардың мөлшерімен - кешенді, тақырыптық және жеке;
мазмұндылығы (насыщенность) және
бейнелеу тәсілімен -
өзгеру деңгейлерімен - тұрақты, шартты-тұрақты, өзгермелі және сәттік;
ұсыну формаларымен - ауызша, жазбаша, телефондық,
машиналық, машиналық емес, магнит таспалары мен дискілер,
дыбыс жазу (аудио) және бейне жазу (видео) таспалары және
Нормативтік көрсеткіштер бизнесті басқарудың тиіміділік деңгейі мен жағдайын бағалауға
Қарастырылған акпарат көздерін дұрыс пайдалану шаруашылық жүргізуші субъектілер кызметінің
Кешендік аудиттің маңызды көзіне статистикалық есеп пен есеп беру
Соңғы жылдары кәсіпорындардың статистикалық есеп берушілігі едәуір қысқарды және
Дегенмен іріктелген мәліметтер ағымдағы бухгалтерлік есеппен бастапқы құжаттамалардан алынатындықтан,
Есептік ақпарат экономикалық объектінің нақты жағдайын көрсетеді, болып өткен
Мұның бәрі барлық есеп түрінің, ең алдымен кәсіпорын деңгейіндегі
Нарықтық қатынастардың үстемдік етуіне қарай кәсіпорынның табысы мен шығыны,
Осынау өзекті мәселелерге карай ТМД елдерінің ішінде алғашқылардың бірі
Аудитті дамыту мен бухгалтерлік есепті реформалау өзіндік ерекшелігі бар
Кез келген кәсіпкерлік іс-әрекетті шаруашылық жүргізуші субъектілерінің қаржылық-экономикалық тұрақтылығы
Қазіргі уақытта экономикалық ақпараттың дамыған жүйелерінің бірі бізде де,
шаруашылық жүргізуші субъектілердің қызметін ұйымдастыруға тікелей қатысатын меншік иелеріне,
Есеп мәліметтерін кешенді түрде талдау мен аудитін ұйымдастыруда компьютерлік
1.3. Бухгалтерлік есеп және сапалы қаржылық есеп
Аудиттің түрлерін зерттеу маңызды әдістемелік мағынаға ие.
Щетел маманы М.
экономикалық академиясының доценті В.В. Нитецкий аудиттің үш түрін
бөледі:
қаржылъқ есеп берудің аудиті — субъектінің қаржылық есеп берудің
талаптарға сәйкесітігіне аудиті - субъектінің жазылған шарттарға, ережелерге немесе
шаруашыльқ қызметінің аудиті басқарудың тиімділігін бағалау, шаруашылық субъектінің қызметін
1) қаржылық есеп берудің аудиті;
келісілген немесе реттелген аудит;
3) басқарушылық немесе өндірістік аудит;
4) қоғамдық аудит.
Келісілген аудит аудитормен қайталанып немесе ретті жүзеге асырылады және
Аудитпен айналысатын арнайы мемлкеттік орган аудиторларын жұмыстарын орындайды. Үкіметтік
Міндетті аудит ҚР-ның бекітілген заңға сай жүргізіледі. Шаруашылық субъектілер
банктер, банктік операциялардъң бөлек түрлерін жүзеге
асыратын ұйымдар, сонымен
нарығында қызметін жүзеге асыратын ұйымдар;
сақтандыру мекемелері, мемлекеттік
зейнетақы қорлары, инвестициялық, қайтарымдық
басқа қорлар;
ашық типтегі акционерлік қоғам формасындағы құрылған
басқа да мекемелер;
субъектінің банкрот тануы
жағдайда;
бастамашылық аудит мүдделі жақтың тапсырысы бойынша
орындалады, егер тексеру заңмен қарастырылмаса. Мұндай
тексерудің сипатымен
байланысты.
А.Д. Шереметпен, В.П. Суйц аудитті келесідей түрлерге жітеледі.
1) сыртқы аудит;
2) ішкі аудит;
3) шаруашылық қызметтің аудиті;
4)талаптарға сәйкестелген аудит;
5)қаржылық есеп берудің аудиті;
6)арнайы аудиті;
7)міндетті аудит;
8) бастамашылық аудит;
9) келісілген аудит.
Арнайы аудит шараушылық субъектінің қызметіндегі нақты мәселелеріндегі белгіленген процедураларды,
Нарықтық экономика елдеріндегі аудиттің дамуының үш сатысын ескере отырып,
Аудит түрлерінің классификациясын мынадай белгілері бойынша
жүргізу қажет: .
1. оның субъектілері бойынша - ішкі және сыртқы;
2. заң талаптары бойынша - бастамашылық және міндетті;
3.аудит жүргізудіц кезеңділігі
4.аудит жүргізудіц объектісін цамту бойынша - толық және
жеке;
5.техникалыц цүралдарын пайдалану бойынша - қолмен және
дербес компьютерлерді қолдану;
6.бағыты бойынша
мекемелердің, биржалардың бюджеттен
инвестициялық инятитуттарының;
7. аудиттің эволюциясыныц дамуы бойынша - қорытындылаушы,жүйелі-бағдарланған және
Сыртқы аудит тексерілетін шаруашылық субъектінің бухгалтерлік есеп берудің сенімділігін
Сыртқы аудиттің объектісі - ол, шаруашылық субъектілері. Сыртқы аудиттің
Шаруашылық субъектілеріне аудит тексеруін жүргізгенде, оның негізгі мақсатьы бухгалтерлік
көрсеткіштершің нақты дұрыстығын
Сыртқы аудит қызметін атқарушылар - жеке аудиторлар және аудит
Сыртқы аудитор өз жұмысын сол елдегі заңды түрде қабылданған
Ақпараты басылымға шыққан фирмалар, кәсіпорындар біріншіден, өзінің дербес шаруашылық
Екіншіден, басылымдағы ақпарат мәліметі бойынша сыбайлас кәсіпкерлер күдіксіз карым-қатынасқа
Төртіншіден, қалыптасқан әкономика қүрылымы болған елде
тиянақты нарықты қатынас заңдылығы қалыптасып, сол заңдылыққа сай ол
елде тауарға нарықты қатынас бағасы түрақты бір жүйеге келеді.
нәтижесінде сол елдің әкономикасы, әлеуметтік жағдайы түрақты даму
жолына түседі. Яғни, аудиторлық тексеру кәсіпорынның тиянақты
кәсіпкерлік жасап, даму барысын қамтамасыз ететін механизм. Дамыған
елдердің әкономикасының тұрақты дамуын қамтамасыз етіп отырған - ол
бірден бір нақты механизм аудитор қызметі. Сондықтан да оған
өте үлкен мағына береді. Аудиторлық тексеру жүргізбей шаруашылық
субъектісі ретінде қүқысын қорғай алмайды. Екіншіден, сыбайлас
кәсіпорындар қарым-қатынас жасамайды, үшіншіден, банкілер сенімсіздік
білдіріп несие беруін тоқтатып, жалпы есеп айырысу процесін тежей
бастайды.
Сыртқы аудит соңғы жылдары тек қана қаржы ақпаратын тексеріп
Қаржылық аудитті жоспарлау мыналарды қамтамасыз етуі тиіс:
ішкі бақылаудың тиімділігі, есептемелер мен бухгалтерлік есептің жағдайлары туралы
орындалуы тиіс бақылау процедурасының
Қаржылық аудитті жоспарлауга аудиттің жалпы жоспарын жасау (болжамды жұмыс)
Жалпы жоспарда (болжамды жұмыста) мына негізгі көрсеткіштер көрініс табуы
а) орындалатын жұмыстың мөлшері;
3) жұмыстың ұзақтығы мен өткізу мерзімдері;
б) аудитор қолданатын әдістер мен тәсілдер.
Аудитор жалпы жоспарды тексерілетін кәсіпорынның басшылығымен және қызметкермен ақылдасып
аудиторлық тексерулерді өткізу бойынша келісім шарттағы шарттарды
зерделеу;
тексерілетін кәсіпорынның қызметіне қатысы бар жаңа заңдардың,
ережелердің, нұсқаулардың және басқа да нормативті актілердің аудитке
ықпалын ескеру;
өткізілетін аудиттің әлдеқайда маңызды мәселелерін бөліп алу және
айрықша
назар аударуды қажет ететін жағдайларды түсіну;
шаруашылық жүргізуші субъектінің
ішкі аудиторлардың жұмысы
мүмкіндіктерін талдау (ХАС 610);
филиалдарда аудитті өткізудің мақсатқа лайықтылығын зерделеу;
сарапшыларды қатыстыру қажет пе, қажет емес пе, соныанықтау (ХАС
10) тәуекелділік деңгейіне (яғни, каншалықты катерлі екендігіне) баға беру,
Тексеру барысында жалпы жоспар мен аудит бағдарламалары түзетілуі мүмкін.
Батыстық аудиттің іс-тәжірибесінде ірі компаниялардың, кәсіпорындардың және т.б. жекелеген
Жүйелі зерделеу жүк аз түсетін (күш аз жұмсалатын) пунктер
Мәні бойынша аудиторлық процедураны орындау бұл барлық жоспарланған
Қаржылық аудиттің нәтижелері бойынша келісімшартта анықталған мерзім ішінде тапсырыс
Тараптар келіскен бағдарлама біріккен келісімшартта рәсімделетін жұмыс мөлшері мен
Келісімшарт ұзақ мерзімді (абонентті) аудиторлык қызмет көрсету (1-3 жыл)
келісімшарттың мазмұны;
тараптардың міндеттері;
тексеру жүргізетін орындар және мерзімдері;
төлем тәртібі және мөлшері;
тараптардың жауапкершілігі;
ақпараттардың құпия сақталуы;
даулы мәселелерді шешудің тәртібі (жолдары);
косымша шарттар;
келісімшарттың колданылу мерзімі;
10.тараптардың заңды мекен-жайы.
Келісімшартта аудитті белгіленген мерзімінен бүрын ток-тату, форс-мажорлық жағдайлар және
Халықаралық және отандык іс-тәжірибесінде аудиторлық операцияларды тек аудиторлық фирмалардың
Барлық жағдайларда келісімшарт шарттары және тапсыру мазмұны аудиторлық қызметтер
шаруашылық операциялар мен мүліктің
өндіріс (айналым шығындары) пен ұзак мерзім инвести-
циялардың (капитал жұмсау) ағымдағы шығындарының
есебіндегі шектеулер;
әрбір айдың бірінші күнінде синтетикалық есеп шоттары
бойынша қалдықтар мен айналымдарды талдамалық есеп
деректерімен теңестіру;
шаруашылық операциялары мен мүлікті бағалаулардың
дұрыстығы;
қорлар мен резервтердің дұрыс құрылуы.
Аудитор анықталған кемшіліктер, алдау фактілері мен жіберілген қателіктер туралы
Қорытынды кезеңде аудиторлардан мыналар талап етіледі:
а) аудиторлык файл
ә) тексерілген ұйымның басшысына аудиттің
Сыртқы аудиттің мазмұнын кеңірек түсіндіру үшін төмендегі сызбаны келтіреміз.
Сыртқы аудит
Мемлекеттік
Кәсіпорынның Акционерлердің,
салықтағы басқа
тапсыруымен банктің шетелдік
қүрылымдардың
келісім-шарт сыбайластарының
тапсырумен келісім-
бойынша тапсыруымен келісім-
шарт бойынша
жүргізілетін аудит шарт бойынша
жүргізілетін аудит қызметі жүргізілетін аудит
қызметі
қызметі
Мақсаты Мақсаты Мақсаты
Қаржы Қаржылық,
- шаруашылық
ақпаратының, шаруашылық жағдайына жағдайын
бухгалтерлік есеп сараптау жасау,
сараптау;
ақпаратының үсыныстар енгізу:
- есеп айырысу
дүрыстығын - шаруашылық туралы
және беру
тексеру - қаржы стратегиясы;
уақытылы
- салықты жоспарлау;
қайтару
- бухгалтерлік есеп
жағдайына баға
ақпарат.
беру.
Ірі халықаралық және отандық аудиторлық фирмалардың іс-тәжірибесін талдау көрсеткендей,
ТМД елдерінің озық тәжірибесін есепке ала отырып, қаржылық есептілік
қаржылық есеп беру аудитінің бірінші кезеңінде тексерілуге тиіс фирманың
фирманың клиенттері қандай?
өнімнің жаңа түрлерін жасау жүргізіле ме?
өндіріске қажетті ресурстарды сатып алу жағдайы;
өндірістік процестің ұйымдастырушылық сипаты;
өнімді (жұмысты, көрсетілетін қызметті) өткізу.
Қызмет бабындағы жылдық есеп беру түсіндірмелік хатында кәсіпкерлік іс-қызметтің
Сонымен бірге іс жүзінде шығарылатын өнімді жөнелту мен түтынушыларға
компания клиенттің объектілері мен іс қызмет циклдерін тексерудің накты
аудиторлық тәуекелдіктің елеулілік деңгейін анықтау;
баланс баптары мен Бас
өнімнің, жұмыстың және көрсетілетін қызмет көрсету мен
кірістерін алу циклінің аудиті; сатып алу циклінің аудиті;
өндірістің және ресурстарды жұмсау циклінің аудиті;
еңбек ақыны есептеу мен төлеу тәртібін тексеру;
таза пайданы жасау мен қолдану тәртібін тексеру;
бюджетке салық төлеудің уақтылығы
дұрыстығын тексеру; меншікті капиталды қалыптастыру мен қолдануды тексеру;
дебиторлар және кредиторлармен есеп айырысуды тексеру ұзақ мерзімді активтердің
ақша мен басқа ағымдағы активтердің аудиті (касса, ағымдағы және
Үшінші кезеңде құзыретті мәліметтер мен фактілерді тексерудің мәні мен
Аудитордың назары қаржылық есеп көрсеткіштерінен гөрі, зерттелетін фирма басшылығы
Сонымен қатар аудитор мыналарды тексеруі тиіс: жарғы
иелерінің шешімдері орындалу
синтетикалық және аналитикалық есеп
қаржылық есеп беруге дебиторлық және кредиторлық
борыштың, болашақ кезеңдердін
кіргізудің түп-түгелдігін, активтерді бағалаудың дұрыстығын.
Әдетте, кәсіпорынға 50%-тен астам кіріс немесе айналым әкелетін барлық
операциялар: тоқсан немесе қаржылық жыл соңында тіркелген ірі
мәліметтер мен операциялар; соңгы бес жылда орташа есеппен
есептелгендерден ерекшеленетін коэффициенттер мен бақылау цифрлары;
айналым құралдарымен жағдай; акциядағы бағаны ұстау үшін кірістер
мен шығыстарды шұғыл көтеруге қажетті негізсіз фактілері; кәсіпорынға
сот шағымының себептері мен сипаты, әсіресе акционерлердің талаптарына
байланысты және т.б. аудиторлық тексеруге жатады.
Акционерлік кәсіпорындардың аудиті тексеру көлеміне
мынадай баптарды, процестерді және жағдайларды
кіргізумен ерекшеленеді:
акционерлік капитал (қаржы түрлері бойынша);
рұксат етілген, шығарылған және төленбеген акциялар саны;
өтелмеген акциялардың құны;
атаулы (номиналды) кұн мен әрбір акциядан түсетін табыс;
тексерілетін кезең ішіндегі акционерлік капиталдың шоттары
бойынша козғалыс;
дивиденттерді бөлудегі құқықтар, артықшылықтар және шектеулер;
артықшылықты акцияларға шоғырланып (куммулятивті) жинақталған дивиденттер бойынша борыш;
құнды қағаздарды өткізуден алынған түсім;
опциондар мен келісімдер бойынша сату үшін резервтегі
акциялар.
Есепті мәліметтердің мәнділігін талдаудан соң аудиторлык қатенің тәуекелділігін, яғни
деректемелерді толтыруда қалдырып кетулер;
жасалған немесе өтеген
тусінік берілмеген түзетулер;
ұқыпсыз толтыру;
нөмірленудің, жауапты адамдардың қолдары болмауы және т.с.с.
Нәтижесінде күжаттардың заңды күші камтамасыз етілмейді, оларды қайтадан
пайдалану мен теріс пайдалануға мүмкіндік ашылады.
Кәсіпорын бухгалтерлік есеп шоттарының үлгі жоспарында қарастырылмаған
шоттар мен аралық шоттарды кіргізетін немесе олардың кейбірін жүргізуден
негізсіз бас тартатын жағдайлар да орын алады.
Әсіресе еңбекақыны, өндіріс шығындарын және каржылык нәтижелер
есебінде көптеген кемшіліктер табылады. Кейбір кәсіпорындарда
есептік төлемдік тізімдемелер (ведомостер) ай сайын және әр
тоқсан үшін топтастырылмайды, ал оларда көрсетілген есептелген
еңбекақы мен ұсталымдар, соның ішінде салық сомалары үдемелі
жиынтықпен есептелмейді. Жеке шот-тар, жеке құрамның (персоналдық)
еңбекақы есебі карточкалары болмауы салықты дұрыс есептеуді, анықтама
беруді және т.б. қиындатады. Еңбек ақыны кейде қолхаттар немесе
ресімделмеген шығыстық кассалық ордерлері бойынша төлейді.
Есепті кезеңдер арасындағы айырмаларды бөлудегі қателіктер негізінде жаңа
өндіріс пен кәсіпорынды игеруге, жыл ішінде негізгі құралдарды
жөндеуге шығатын біркелікі емес шығындарды өтеу мен қате көрсетуге,
шығыстарға, сондай-ақ демалыс ақысын және т.б. төлеуге шығатын
шығындарды есептеу мен төлеуге байланысты.Сонымен бірге
кәсіпорынның ішкі экономикалық жұмыстарының есебінде,
әсіресе валюталық операцияларды жүргізу барысында көптеген
бұрмалаушылықтарға жол беріледі, мысалы сауда-саттық
операцияларды атқару кезеңінде және ай соңындағы бағамдық
айырмашылықтар ескерілмейді.
2.Аудиторлық тексерімдердің тұрлері, олардың құжаттық рәсімделуі.
2.1. АҚ “Ұлттық компаниясы” “Қазақстан Темір Жолы”,
Аудиторлық тексеруге кіріскенде ең алдымен шаруашылық жүргізуші субъектілердің басшылары
Есептік саясатты калыптастырудың негізіне шаруашылық операцияларды, активтерді, меншік капиталды,
материалдық емес активтер мен негізгі құралдар құндарының орнын толтыру
өндірістік қорларды аяқталмаган өндірісті, тауарларды
өнімдерді (тауарлар, жұмыс, қызмет) өткізуден
Есеп әдістерін білмейінше қаржылық есептемелерді пайда-ланушылар мүліктік және қаржылық
Жоғарыда айтылғандарға орай кәсіпорынның есептік саясаты бойынша бұйрықта мыналар
негізгі құралдар бойынша тозулардың және материалдық
емес активтер бойынша амортизацияның есептеу тәртібі;
өндірістік қорларды багалау әдісі (орташа безбенделген
өлшенімді құн,
сәйкестендіру (специфическая идентификация);
тауарлы материалдық қорлардың есеп әдісі (нормативті,
қайта бөлістік, тапсырыстық әдістері); жанама шығындарды бөлу тәсілі; аяқталмаған
өнімді өткізуге байланысты үстеме шығындарды
әдісі; негізгі құралдарды жөндеуді есептеу және қаржыландыру
тәртібі; дайын өнімдерді (тауарлар, жұмыс, кызмет) өткізуден
түскен табысты анықтау әдісі; бухгалтерлік есеп шоттарының жоспары мен
Шаруашылық жүргізуші субъектінің тандап алған есептік саясаты бір есептік
меншік иелері ауысқанда;
кәсіпорынның қайта құрылуы;
бухгалтерлік есептің нормативтік
немесе зандарда өзгерістер болғанда; бухгалтерлік есептің жаңа тәсілдері әзірленгенде.
“Қазақстан Темір жол Ұлттық компаниясы” ашық акционерлік қоғамының
АҚ “ҰК” “ҚТЖ” ұйымдастыррылу –құқықтық статусы; “ҰК” “ҚТЖ” АК
Негізгі қызмет түрлеріне мыналар жатады:
магистралдық темір жол тарабына ие болу және қолдану;
магистралдық темір жол тарабының операторлық функцияларын орындау;
пассажир мен жүктерді темір жол көлігімен тасымалдау;
жылжымалы темір жол құрамына жөндеу және дайындау;
жөнелтушілер, алушылар және тасымалдайтын пассажирлер қажеттілігін қанағаттандыру, тасымалдайтын
Бірақ “ҰК” “ҚТЖ” АК негізгі қызметінің түрлерімен қатар
Директорлар кеңесі –басқару органы;
Басқару- атқарушы органы;
Ревизиялық комиссия –бақылаушы орган.
Қаржы есептілігін құру және бухгалтерлік есепті ұйымдастыруды жүргізетін жауапты
Бөлімшелер , филиалдар, департаменттер, АҚ бухгалтерлік есепті жүргізеді, бухгалтерлік
“ҰК” “ҚТЖ” АК қаржы есептілігі ҚР ақша бірлігімен
“ҰК” “ҚТЖ” АК –да операция орындалу кезінде есеп шоттар
2.3 Тексерімнің түрлері бойынша аудитордың қолданатын
Әдістемелік құжаттау әдісі-өз кезегінде үш топқа бөлінеді:
1) мәліметтік модельдеу;
2) нормативтік құқылық жолын анықтау;
3) есеп құжаттарын зерттеп, тексеру.
Мәліметтік модельдеу дегеніміз-аудит объектісінің мәлімет тасушыға бір жүйеге келтіріп
Есеп құжаттарын зерттеп, тексеру әдісінде сол құжаттарда көрсетілген шаруашылық
Осы орайда құжаттарды тексерудің бірнеше түрлерін, әдістерін қарастыруға болады:
Формалдық әдісте құжаттың барлық реквизиттерінің дұрыс толтырылғандығы, түзетудің болмауы,
Арифметикалық тексеруде санау, көбейту процестерінің мақсат сондағы тіркелген анықталады.
Есепті қалпына келтіру әдісі-ол негізінде аудит процесінде бухгалтерлік есепте
Корректура әдісі, ол бухгалтерлік тіркеу кезінде жіберілген қателерді сол
Бухгалтерлік есептегі қатені қосымша екі жақты жасау арқылы түзету.
Үшінші қате түзету әдісі-қызыл жазу. Бұл әдіс бойынша, бұрын
Нақты бақылау бухгалтерлік есепте және аудит барысында ерекше орын
Түгендеу. Бухгалтерлік есепте және аудитте түгелдеу әдісі ол,кәсіпорын мүлкінің,
Аудит барысында түгендеу процесіне тікелей бақылау жасалынады. Кәсіпорын экономикасында
Сараптау. Нақты тексеру барысында сараптап анықтау әдісі негізінде өндіріс
Бақылау -бұл да нақты тексерудің бір түрі. Оның негізгі
Қорыта келгенде аудитор жұмысында әдістемелік тексеру әдістері үлкен орын
Құжаттарды дәлелдеу маңыздылығы бойынша 4 топқа бөлеміз:
алғашқы
жиынтық
өкілетті емес
көмекші
Аудиторлық дәлелдерді алу көздері:
қаржылық есеп беру
бухгалтерлік есеп регисторлары
аудиттелетін ұйымның және үшінші тұлғаның алғашқы құжаттары
статистикалық есеп беру
жарғылық құжаттар:келісім шарттар, бұйрықтар , өзге де әкімшілік құжаттар.
қаржы шаруашылық қызметінің талдау нәтижелері
аудиттелетін субъекті мен үшінші тұлғаның ауызша пікірі
аудиттелетін субъекті мен үшінші тұлғаның құжаттарын салыстыру
түгендеу нәтижелері
ауызша және жазбаша формада басшылыққа хабарлау
Аудиттің жеке әдістемесі диалектика принциптері мен жалпы ғылыми теориялық
Аудиттің жеке методологиясы барлық ғылым саласына тән әдістер тобынан
Аудит процесінде анализ және синтез аудит объектісіне осы әдістер
Субъектінің қаржылық есеп беруі
Сурет 1.Қаржылық есеп беру аудитінің кезеңділігі (жалпыдан жекеге )
3 сызба. Қаржылық есеп беру аудитінің реті (жалпыдан жекеге)
Қорыта келгенде, аудит барысында индукция дедукция экономикалық талдау әдісі
Аналогия (ұқсастық)-ғылыми зерттеудегі ұқсастық негізінде объектілерді анықтау. Аналогия әдісі
Жүйелі талдау-талдау объектілерін жүйеге келтіріп, оны құрайтын бөлімдерін топтау
Өндіріс өнімінің функциялық бағалануын талдау әдісі объектіні жүйеленген зерттеу
Сонымен, аудитте қолданылатын жалпы ғылыми зерттеу әдістерін қарастырдық.
Қорыта келгенде, аудиттің әдістері үш топқа бөлінеді: 1) аналитикалық
Аналитикалық анықтау-есептеу әдісі-ол негізінде экономикалық талдау (топтау, саолыстыру т.б.),
Аналитикалық тексеру әдісі аудиттің барлық кезеңінде қолданылады. Жоспарлаудан бастап
3. Бухалтерлік есеп және қаржылық есеп берудегі аудиттің жетілдіру
3.1 АҚ “Ұлттық компаниясы” “Қазақстан Темір
Қалыптасушы нарықтық тетік бизнестің жағдайы туралы мәліметтерді алу мен
Бүгінгі танда басқарушылық құрылымды ақпараттық және бақылаушы-талдамалы міндетті істермен
Мысалы, бухгалтерлік есеп пен әкономикалық талдауды қаржылыққа және басқарушылыққа,
Кез келген бизнесті ойдағыдай сәтті ұйымдастыру қалыпасқан жағдайды жүйелі
әкономикалық талдауды каржылыкқа және басқарушылықка бөлу бухгалтерлік есеп пен
ІІІаруашылық ішіндегі кешендік аудит бастапқы құжаттардың ақпарат көздері, бухгалтерлік
Бұрын халық шаруашылығы кешеніндс басқарудың басты объектісіне салалық министрліктер
1.1 кесте “ҰК” “АҚ” Шымкент тасымалдау бөлімшесінің өндірістік қаржылық
Көрсеткіштер 2005
жыл 2006
жыл Ауытқуы
сомасы өсу қарқыны
% пайызы.
1. Өткізуден түскен табыс м.т 29176 21357 -7819
2. Жұмышылардың орта тізімдік саны (адам) 1555 1663 108
3. Негізгі құралдардың орта жылдық құны м.т 141363
4. Ағымдағы активтердің орта жылдық құны м.т 52761
5. Еңбек өнімділігі, тенге 18,7 12,84 -5,86 68,66
Қор қайтарымдылығы
(1 қатар/3 қатар) 0,02 0,15 -0,05 75
7. Қор сыйымдылығы
(3 қатар/1 қатар) 4,84 6,59 1,75 136,1
8. Өнімнің өзіндік құны м.т 698950 931971 230021
9. Жалпы табыс -669774 -910614 - -
10. Кезендегі шығындар м,т
138365 175483 37118 126,83
11. Салық салуға дейінгі табыс -808139 -1085772 -
12. Таза табыс -801752 -1085772 - -
13. Ағымдағы активтердің айналымдылығы (рет) 0,55 0,30 -0,25 54,5
14. Ағымдағы активтердің бір айналымдылығының ұзақтығы (күндер) 654 1200
Берілген кесте мәліметтері бойынша 1.1 өндірістегі қаржылық шаруашылық жұмыстың
Өнім өткізуден түскен табыстың және негізгі құралдардың орта жылдық
2006 жылмен салыстырғанда өнімнің өзіндік құны 133,5 пайызға
2006 есепті жылда кезеңдегі шығындар сомасы 175,483% мың тенгені
1.( Жыл басына және аяғына) активтер міндетттемелерге тең болуы
2. “Меншікті капитал” бірінші бөлімі “ұзақ мерзімді активтері” бірінші
3. Баланс активінің екінші бөлімі”ағымдағы активтер” міндеттемелердің екінші
4. Активтер меншікте капитал мен қарастырылған капиталдың
АҚ “ҰК” “ҚТЖ” Шымкенттегі тасымалдау компанияның операциялардың құжаттарда уақытылы
АҚ “ҰК” “ҚТЖ” Шымкенттегі тасымалдау компанияның материалдардың сақталу орындарында
АҚ “ҰК” “ҚТЖ” Шымкенттегі тасымалдау компанияның қордың бекітілген нормасының
қажет емес және артық материалдарды анықтап, олардың өткізілуін
АҚ “ҰК” “ҚТЖ” Шымкенттегі тасымалдау компанияның материалдардың қолданылуын
дайындалған қорлардың нақты өзіндік құнын және көлік дайындау
АҚ “ҰК” “ҚТЖ” Шымкенттегі тасымалдау компанияның көлік дайындау шғындарының
Тауарлы материалдық қорлар бойынша АҚ “ҰК” “ҚТЖ” Шымкенттегі тасымалдау
Аудит тексерім барысында жабдықтау және қойма шаруашылығының салмақ өлшеу
Тауарлы –материалды қорларды аудит тексеру барысында мына құжаттар негіз
шот-фактура , онда:қатар нөмірі мен күні атауы және жабдықтау
Тауарлы-материалдарды босатқан кезде рәсімделетін құжаттарды тексереді;
Аудитор материалдың шығынын растайтын құжаттармен рәсімделетінін тексереді;
1)Лимиттік-жинақтама карта
2)Материалды айырбастауға арналған талап- актісі;
3) Материалды босатуға ішкі орын ауыстыруға арналған
Тауарлы-материалдық қорларды аудиторлық тексерудің
бағдарламасы.
Кесте 1.
№ Аудит үрдісі Ақпарат көзі
1 Баланс көрсеткіштерінің Бас кітап мәліметтерімен сай болуын тексеру
2 Тауарлы-материалды қорлардың аналитикалық және синтетикалық дұрыс есебін жүргізуді
3 Тауарлы-материалды қорлардың бар болуын және сақталуын тексеру,олардың мерзімділігін
4 Қойма есебін тексеру, тауарлы-материалды қорларды қозғалысы бойынша бастапқы
5 Түскен материалдарды толық және уақытылы кіріске алынуын және
6 Дайын өнімді дайындау үшін өндірістік қорларды босату бойынша
7 Тауарлы –материалдық қорларды бағалаудың әдісін анықтау Есеп саясаты
8 Материалдық құндылықтарды сырттағы шаруашылық субъектілерге өткізумен және өңдеуге
9 Актілер, әкімшілік шешімдер және басқа жетіспеушілік нәтижесінде құжаттарды
АҚ “ҰК” “ҚТЖ” Шымкенттегі тасымалдау бөлімі 116 баланстың қатары
Борыштың аталуы 01.01.04 ж 01.01.05 ж Айырмашылығы
1.Ссуда 650 363 -287
2.Тауарлар 392 162 -230
3.Енбек ақы бойынша қарыздар 563 386 -177
Егер іс сапар шығындарын есептемегенде, 694 мың теге төмендігін
Сапарға кеткен шығындардың көбеюі жұмысшыларды кәсіби біліктігін көтеруге Павладар
-116 баланс қатарының сол жағында “Басқа да дебиторлық борыш”
жер салығы 276 мың тенгеге,
мүлік салығы 119 мың тенгеге
тауарлық кассирлерге айып пұл 68 мың тенгеге
Балансты тексеру барысында ақша қаражаттардың есебін дұрыс көрсетлуі мына
-411 “Жолдағы ақшалар” ,423 “Банктің арнаулы шоттындағы ақшалар”,
-441 “Банктың есеп айырысу шотындағы ақшалар”
-451 “Ұлттық валютадағы қолма-қол ақшалар”
Касса және кассалық операциялар аудиті үш дағытта өткізіледі:
қолма-қол ақшаларды түгендеуі;
ақша қаражаттардың кәіріске алу , толық және уақытылы кіріске
Ақша қаражаттарды шығысқа дұрыс есептен шығарылуын зерттеу;
Осы үш бағыт бойынша кассадағы ішкі тексеру бақылауы бойынша
-Ағымдағы және транзиттік шоттар бойынша кәсіпорындар банктегі шоттары АҚ
Банктің көшірмесі бойынша алғашқы құжаттардың сай екендігі тексерілді және
Ақша қаражаттардың толық және дұрыс кіріске алынуы;
Ақша қаражаттардың акцептелген төлем тапсырмалар бойынша почталар арқылы аударылуы
Банк операциялары бойынша бухгалтерлік проводкаларды берудің дұрыстығы және бухгалтерлік
Тексерілген кезінде банк көшірмесі бойынша қалдықтар, кезең басына өткен
Кәсіпорының есеп айырысу шотынан шығындарға тікелей жатқызылуы болмаған.
АҚ “ҰК” “ҚТЖ” Шымкенттегі тасымалдау бұйрық бойынша жоғарғы орындарғаберген
Жолдағы ақша қаражаттарының аудиті жүргізіп тексерілді.
Банк квитанциясы;
Көмекші құжаттардың көшірмелері;
Олардың көмегімен 411 шот есебі негізінде- жолдағы ақшалар
Бухгалтерлік проводкалар және алғашқы құжаттардағы жазулармен осы шот бойынша
АҚ “ҰК” “ҚТЖ” –бухгалтерлік есеп басқармасы орталық есеп айырысу
АҚ “ҰК” “ҚТЖ” филиалдары бір-біріне қызмет үшін жұмыстар, ТМҚ
Тасымалдау дерекциясының қолындағы АҚ “ҰК” “ҚТЖ” филиалдар материалдық техникалық
Кері тексеру актісі 4 көшірмеде жасалады, бірінші басшылар
Сонымен әр тексеру актінің екі көшірмесі қолында қалады, оның
Ағымдағы активтерді талдау .
Іскерлік белсендігін бағалау және кәсіпорын қызметінің тиімділігі қаржылық талдаумен
Ағымдағы активтердің айналымдық коэффициенті ( мобильдік қаржылар) өнім өткізуден
К т. А.=DN /Та;
Кт.А. Ағымдағы активтердің айналымдығының коэффициенті;
Та. С.- ағымдағы активтердің орта көлемі;
Ағымдағы активтердің орта көлемі (баланстың екі тауары) формуламен анықталады:
Та. С. = Ok+Ok/2
Мұнда: Та. с. –ағымындағы активтердің орта көрсеткіштері
Ок –жыл басына және аяғына ағымдағы активтердің көлемі.
Біріншіден активтердің орта көлемі осы формуламен анықталады:
Та.с.= (52761+71800) /2=62280,50
Ағымдағы активтердің айналымдығы коэффициенті жоғары келтірілген бойынша табылады:
Кт.а (өткен кезен) –29176/52761=0,55 рет
Кт.а.(есепті жыл) –21357/71800 0,30рет
Ағымдағы активтердің айналымдығының коэффициенті айналымдық күші 0,55 рет,
Ағымдағы активтердің айналымдығының жеделдетіуі оның қажеттілігін азайтады, кәсіпорындағы
До=360/ Кт.а =360/DN/Та.с. = 360*Та.с./360, мұнда:
Д-бір айналымдылықтың ұзақтығы;
Кт.а. – ағымдағы активтердің айналымдылық коэффициенті немесе ағымдағы активтердің
Кезеңнің ұзақтығы 360 күн құрайды-бір жылдық көрсеткішті есептеген де;тоқсан,
К= Та.с./N,мұнда К-айналымдағы қаржылардың бекіту коэффициенті;
Кәсіпорын балансы арқылы есеп жүргіземіз.
Кәсіпорынның ағымдағы активтерінің айналымдық динамикасының көрсеткіштері.
Көрсеткіштер Өткен жыл Есептік жыл Ауытқуы(+,-)
Өнімдерді өткізуден табыс мың. тенге 29176 21357 -7819
Ағымдағы активтердің орта шамасы өлшем, мыс. тенге 52761
Ағымдағы активтердің айналмалы коэффициенті(1жол 2жол) 0,55 0,30 -0,25
Ағымдағы активтердің бір айналым ұзақтығы күндер (360/3 жол) 654
Айналмалы қаржылардың бекіту коэффициенті(2жол 1жол) 1,81 3,36 +1,55
Осы кестеден ағымдағы активтердің айналым жылдығының бір жыл ішінде
Көрсету барысында осы коэффициентің мәні қанша жрғары болса ,
Құндылықтардың айналымдық коэффициентерін есептеу үшін өнімнен түскен табыс қолданылмайды,
Сонымен кәсіпорында есеп мына формуламен анықталады:
К =SN/Зс
Мұнда К-материалдық айналымдардың айналымдық коэффициенті;
SN -өткізген өнімдердің толық өзіндік құны;
Зс- өндірістік құндылықтардың орта бағасы;
Материалдық қаржылардың айналым коэффициенті мына формуламен анықталады.
К( өткен жыл) =698950/13629 =51,28рет
К(есепті жыл)= 931971/21140 = 44,09рет
Яғни, айналымдық коэффициенті есепті жылда 7,19 рет төмендеді.
Айналымдық коэффициент көрсеткіші қанша жоғары блса, сонша құндылықтар қолма-қол
Дебиторлық борыш айналымдығының коэффициенті, ол өнімнің өткізуден
Кд/з=DN/Дз,
Мұнда, Кд/з –дебиторлық борыш айналымдығының коэффициенті;
Дз- дебиторлық борыш (есепті немесе өткен кезеңге)
Дебиторлық борыш айналымдық көэффициенті мына фурмуламен анықтаймыз.
Кд/з(өткен жыл)= 29176/30275=0,96рет
Кд/з(есепті жыл)= 21357/34095=0,63 рет
Дебиторлық борыш коэффициентін сапасын бағалау үшін қолданылады, және кәсәпорынға
Дебиторлық борыш айналымдық коэффициенті көрсеткіші мен бірге дебиторлық борыш
Кд/з (өткен жыл)= 360/0,69=(30275*360)/29176=373
Кд/з(есепті жыл)=360/0,63=(34095*360)/21357=574
Компания клиенттеріне қойылған шоттар төлеуіне қажетті уақытпен анықталады. Бұл
Ақша қаржылардың айналымдық коэффициенті , ақша құралдардың жылдам жылжуы
Кәсіпорын ұлғаюында қаржылық жағдайлар және ақша құралдардың келіп түсуі
Сонымен бірге қаражаттардың көлемінің аса көюеюі, кәсіпорынның зиян шегуін
Кд/з ДN/ДС, мұнда Кд/з –ақшаның айналымдық коэффициенті;
ДN-өнім өткізуден табыс;
ДС-ақша қаражаттары (есепті және өткен кезең)
Кд/с (өткен жыл)=29176/8857=3,29
Кд/с(есепті жыл)=21357/16565=1,29
Кәсіпорында ақша қаражаттарының қозғалысын ашу үшін олардың сақталуымен кіріске
3.2.АҚ ” “Ұлттық компаниясы” “Қазақстан Темір Жолы”,
Компанияның қаржылық есеп беру мазмұны ҚЕХС және бухгалтерлік есептің
Алғашқы есептік кезеңге жасалатын есеп берудің формасынан басқа қаржылық
Қаржылық есеп берудің маңызды элементі активтер, меншікті капитал
Активтер - субъектінің құндық бағасы бар мүлкі, мүліктік және
Міндеттемелер - басқа бір тұлғаның (кредиторға) пайдасына белгілі бір
Меншік (өзіндік) капитал - міндетемелерін шегергеннен кейінгі субъектінің активтері.
Активтердің (А), меншікті (акционерлік) капиталдың (МК) және міндетемелердің (М)
Мысалы, ҚЕХС 25 және БЕС 8 «Қаржылык инвестицияның есебінде»
Бір жылға дейінгі иелену мерзіміндегі қысқа мерзімді қаржылық инвестиция
Иелену мерзімі бір жылдан артық ұзақ мерзімді қаржылық инвестиция
қаржылық инвестицияның баланстық құнын және есептен
(істен) шығарылғаннан кейін оларды кайта бағалаудан түсетін
табысын аныктайтын есеп саясаты;
ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді каржылық инвестициялар
бойынша жал акысы мен процент, роялти, дивидендтер бойынша
табысқа қосылатын едәуір сомалар;
инвестицияны жүзеге асыру мен кіріс алуға қойылатын елеулі шектеулер;
есептік кезең үшін қайта бағалаулардан түсетін сомалардың қозгалысы және
Бухгалтерлік баланс активінің екінші бөлімі мазмұнын ашу мынадай тәртіппен
баптар бойынша жеке өткізу және оларды ұқсату мерзімінен тыс
есепті уақыт тан санағанда
ақшалар, оның ішінде баптар бойынша: ағымдық шоттағы
қолда бар ақша, жолдағы ақшалай аударымдары және басқадай ақша
егер баланстық құннан айырмашылығы болатын болса ағымдағы
есеп беру күніне дейін бір жыл ішінде алынатын дебиторлық
Тауарлы-материалдық корлардың (босалқылардың) есебі мен бағалауы айтарлықтай өзгерістерге ұшырады.
Тауарлы-материалдық қорлар есебінің әдістері өндіріс түріне (типіне), өнім түрлеріне
Тауарлы-материалдық корлардың (босалқылардың) кұндарын бағалау мына әдістердің біреуімен жасалады:
орташа безбенделген өлшенім құнымен;
ФИФО немесе сатып алу уақыты бойынша алғашқының
құны бойынша;
ЛИФО немесе сатып алу уақыты бойынша сонғысының
құны бойынша;
өзіндік ерекшелігі бар түсіндірме.
Орташа безбенделген өлшенімді құн (Қө) есептік кезеңнің басында болатын
ФИФО әдісімен материалдық құндылықтарды бағалағанда ең ілдымен алғашқы дайындалған
Ерекшеліктерді ұқсастыру бойынша бағалау әдісі арнайы жобалар мен тапсырыстар
Қаржылық есеп берудегі тауарлы-материалдық босалқыларға катысты мыналарды ашып көрсету
тауарлы-материалдық қорларды бағалау үшін кабылдан-
ған есеп саясатын;
тауарлы-материалдық қорларды жіктеу
бұл қорларды таза
егер қорлардың өзіндік кұны ЛИФО әдісімен анықталған
болса, онда ашып көрсетуге баланс бойынша тауарлы-материал-
дық қорлар сомасы мен ФИФО әдісін пайдалану нәтижесінде
атынған аз сома немесе орташа безбенделген өлшенімді және сату-
дың (өткізудің) таза құны арасындағы айырмашылық жатады;
Аудиторлық қорытынды жасау.
Аудитордың қорытынды есеп беруі – бұл қаржылық есеп берудің
Аудиторлық құжат туралы заңда 20.11.1998жылы аудиторлық есеп беру туралы
Аудиторлық есеп берудің келесі формаларының бірінде аудитор өз пікірін
Аудиторлық есеп беруде барлық маңызды жағдайлар түсінікті және
Аудиторлық тексерудің соңғы кезеңі
Негізінде аудит есебінің мазмұны
- есебінің тақырыбы болуы қажет ,
- аудит есебінде аудит қөлемі
- аудит есебі басылымға
- аудит есебінде барлық т
- есебінің мазмұнында
- есептің мазмұнында келтірілген
Шет елдер тәжірбиесіне сүйене
Күдіксіз - сенімді аудиторлық қорытынды
Күдіксіз - ескерту келтірілген қорытынды
Күдікті - сенімсіз аудит
Теріс -
Күдіксіз - сенімді аудит
Кіріспе бөлімде келесілер көрсетілуі қажет:
құжаттың аты, аудиторлық қорытынды есеп
адресат- аудиторлық есеп беруді алушы
кіріспе параграф:
аудит жүргізілетін ұйымның қаржылық есеп беруінің тізімі
ұсынылған қаржылық есеп беруде көрсетілген мерзім мен кезең
ұсынылған қаржылық есеп беруде ұйым басшылығының жауапкершілік туралы арызы
жүргізілетін аудит негізінде пікір білдіруге аудитордың жауапкершілігі туралы арыз
Аналитикалық бөлімде аудит масштабы көрсетіледі:
аудиттің халықаралық аудит стандартына немесе қабылданған актіге сай жүргізілгендігі
аудитор орындаған жұмысын ішкі бақылау жүйесінің жағдайын тексеруді қоса
Қорытынды нәтижелік бөлімде келесілер көрсетіледі:
Қаржылық есеп беру бойынша аудитордың пікірі.Ол қаржылық есеп берудің
Есеп беру датасы- аудит аяқталған мерзімнің датасы аудиторлық есеп
Аудитор адресі – аудиторлық қорытынды есепті ұсынған аудиторлық фирманың
Аудитордың қолы – Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет туралы заңының
Қорытынды.
Осылайша жоғарыда айтылғаннан шыға отырып, келесі қорытынды жасауға болады.
Алайда Қазақстан Республикасының аудиттің қазіргі жағдайын терең талдау нарықты
АҚ “ҰК” “ҚТЖ” –ның есеп саясаты дипломдық жұмыста
Кәсіпорын жарлығы бойынша айналысатын қызметінің негізгі түрлері, алдына қойылған
Шымкенттегі тасымалдау бөлімін талдау және аудит өткізү бойынша алынған
Кәсіпорын негізгі жұмыстан зиян келтіріп отыр, себебі
АҚ “ҰК” “ҚТЖ” Ұлттық компания болып табылады, оның ішінде
Басқару және ревизорлық құрамы тарапынан және ішкі бақылау жүргізіледі.
АҚ “ҰК” “ҚТЖ” “Фаворит” бағдарламасы енгізілген бухгалтерлік есебі автоматтандырылған,
Ағымдағы активтер есебінің аудитінде кәсіпорындағы есептің жүргізілуі толық ашылды,
Ақша қаражаттарының аудит барысында кассадағы ақшалардың түгендеу өткізіледі,
Кәсіпорынның жағдайын анықтау үшін іскерлік белсенділік коэффициентіне үлкен мән
Дипломдық жұмыста айтылған сұрақтар толық зерттеліп көрсетілді, және
Қолданған әдебиеттер тізімі:
Закон Республики Казахстан от 20.11.98
аудиторской деятельности » с изменениями и дополнениями от
l5.01.2001 г. № 139.l1.
Положения (стандарт) аудита 1
аудита финансовой
Департамента методологии бухгалтерского
(ДМБУА) МФ РК от 07.04.98 г. № 56.
Положеие (стандарт) аудита 2 «Условия проведенного аудита»
утвержденого приказом ДМБУА МФ РК от 04.06.98 г.
Дюсембаев К.Ш. Аудит
финансами. Алматы: Экономика, 2000.
Богомолов A.M., Голощанов
Организация и методика проведения: Метод. Пособие. - М:
Экзалин 1999 г.
Шеремет А.Д., Суйц В.П. Аудит. Учебное пособие . -
Инфра-М, |995.
Глушков И.Е.
предприятии. Эффективное пособие по практическому аудиту.
- Москва - Новосибирск: КНОРУС-ЭКОР, 2000 г.
Камышанов П.И., Камышанов
Бухгалтерский учет и аудит. М.: «Приор», 1997 г.
Кондраков Н. П. Бухгалтерский учет, анализ хозяйственной
деятельности и аудит.
Перспектива, 1998 г.
Камышанов П.И. Практическое пособие по аудиту. М., «Инфра
M)), 1996 г.
Ержанов М.С. Теория и практика аудита. Алматы: Ғылым, 1994.
А.А. Сэтмырзаев, Б.Е. Укашев. Аудит теориясы. Оқу құралы.
Алматы, 2000 ж.
Бас кітап
Есеп регисторлары ж/о, ведомостьтар
Қаржы есебі
Басқару есебі
Салық есебі
Жинақтаушы құжаттар
Статистикалық есеп беру
Алғашқы құжаттар
Келісім шарттар, заң
Аудиттің стандарттары мен теория элементтері
Аудиттің мәні және маңыздылығы, пәні мен әдістері
Аудиторлық қызметтің негіздер
Қаржылық аудиттің әдістемесі
Халықаралық аудит стандарттарының сипаттамасы
Аудиторлық қызметтің теориялық негіздері
Қаржылық есеп беру аудиті
АУДИТТІ АҚПАРАТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ
Аудит стандарттары
Аудит стандарттары және аудиторлардың этикалық нормалары