Сәбилердің тілін дидактикалық ойын арқылы дамыту
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ бет 3
1 МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ МЕКЕМЕЛЕРДЕГІ ОЙЫННЫҢ ТӘРБИЕЛІК МӘНІ
бет 6
1.1. Ойыңдардың түрлеріне сипаттама бет 5
1.2. Ойынның сюжеті, мазмұны бет 12
1.3. Ойынның , еңбектің және оқытудың өзара
байланысы. бет 13
1.4. Балабақшада дидактикалық ойындарды пайдаланудың
маңызы бет 14
2 ОЙЫНШЫҚТАР ЖӘНЕ ДИДАКТИКАЛЫҚ ОЙЫНДАР
2.1. Дидактикалық ойыншықтармен және құрылыс материалымен өткізілетін оқу
2.2. Тілді дамыту және айналаны бағдарлауда ойыншықтардың алатын
2.3. Ойыншықтар арқылы ойын әрекетін жетілдіру бет 21
2.4. Сәбилердің тілін дидактикалық ойын арқылы дамыту бет 24
ҚОРЫТЫНДЫ бет 26
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ бет 28
КІРІСПЕ
Мектепке дейінгі балалардың жан-жақты дамуы үшін ойынның ролі ерекше.
Мектепке дейінгі мекемелерде адамгершілік тәрбиесі тәрбиелеу және білім беру
Ұлы педагог В.Сухомлинский «Ойынсыз, музыкасыз, ертегісіз, шығармашылықсыз, қиялсыз толық
Олармен ойынның әр түрін ұйымдастыра отырып, бір-біріне деген қайырымдылық,
Ойын бала үшін — нағыз өмір. Егер тәрбиеші ойынды
Ойынды балалар өмірін ұйымдастырудың формасы ретінде пайдалана отырып алдымен
Дидактикалық ойын – оқушы қызығушылығына негізделген оқыту тәсілдерінің бірі.
Ойын арқылы баланың дене құрылысы жетіліп, өзі жасаған қимылына
Зерттеу өзектілігі: Ойын – мектеп жасына дейінгі балалардың негізгі
Баланың өмірге қадам басардағы алғашқы қимыл-әрекеті – ойын, сондықтан
Зерттеу пәні: Мектеп жасына дейінгі педагогика.
Зерттеу жұмысының мақсаты:
-Дидактикалық ойындарды оқыту әдісі ретінде қолданған кезде, сабақтарда қызығушылық
- Мектеп жасына дейінгі балаларды оқытқан кезде, дидактикалық ойыншықтарға
Зерттеу жұмысының міндеті: Нәрестелерге ойындардың мәнділігін, оларды өткізудің
Мектепке дейінгі балалар үшін ойынның тәрбиелік
Зерттеу әдістері: Ғылыми әдебиеттер, баспасөз материалдары, озат тәжірибені қолдану.
Зерттеу құрылымы: кіріспеден, 2 бөлімнен, қорытынды және әдебиеттер тізімінен
1.МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ МЕКЕМЕЛЕРДЕГІ ОЙЫННЫҢ ТӘРБИЕЛІК МӘНІ
1.1.Ойындардың түрлеріне сипаттама
Ойын – балалар өмірінің нәрі, яғни оның рухани жетілуі
Балалар ойындарының тәрбиелік маңызын жоғары бағалай келіп, А.С.Макаренко былай
Ойын мазмұны мен түріне қарай:
мазмұнды-бейнелі,
қимыл-қозғалыс,
дидактикалық,
құрылыс,
кейіптендіру ойындары болып бөлінеді.
Мазмұнды-бейнелі ойында балалар ойын мазмұнын түсінікті етіп жеткізуге тырысады,
.
Сурет №1.Ойын түрлері
Құрылыс ойынында бала сызық бойына әдемі үй құрылысын жасап,
Сурет №2 .Ойынның дамытатын қасиеттері.
Адам іс-әрекетінің ерекше бір түрі – ойынның пайда болуын
Сондықтан да педагогикада бала ойынына ерекше мән беріледі, өйткені
Ойын мектеп жасына дейінгі баланың жеке басының дамуына игі
Ойын мен еңбектің бір-біріне ұқсас сипаттары көп, сондықтан кейбір
Баланың қуанышы мен реніші ойыңда айқын көрінеді. Ойын кезіндегі
Ойын үстінде бала бейне өмірдің өзіндегідей қуаныш, реніш сезіміне
Осыдан келіп ойын туралы мынандай т ұ ж
а) ойын - тәрбие құралы, ақыл-ойды, тілді ұстартады, сөздік
ә) е р і к ж
б) ұ ж ы м д ы қ
в) э с т е т и к а
г) е ң б е к
д) д е н е к
Ойынның негізгі ерекшелігі ол балалардың қоршаған өмірді - адамдардың
Ойын іс-әрекетінің тағы бір ерекшелігі - оның әрекеттік сипаты.
Балалар ойынының ерекшелігі сондай-ақ бейненің, ойын әрекеті мен сөздің
Балалар үн-түнсіз ойнамайды. Тіпті бала жалғыз болғанның өзінде ойыншықтармен
Ойын процесінде сөйлесу қарым-қатынасы үлкен рөл атқарады. Сөйлесе жүріп
1.2 Ойынның сюжеті, мазмұны
Ойынның түпкі ниеті - бұл балалардың нені
Ойынның сюжеті, мазмұны- бұл оның жанды тұлғасын құрайтын, ойын
Ойынның құрылымдық ерекшелігі мен түйіні- бала атқаратын роль.
Ойын процесінде рольге берілетін маңызына қарай көптеген ойындар рольді
Бірақ мектепке дейінгі бала ол рольді жай ғана ойнап
Ойын процесінде балалардың өздері (ал кейбір ойындарда-ересектер) ойнаушылардың мінез-құлқы
Ойынның осы құрылымдық элементтерінің бәрі азды-көпті типтік болып табылады,
1.3 Ойынның,еңбектің және оқытудың өзара байланысы
Ойында ойыншық жасау, қандай да бір құрал қажеттігі жиі
Балалар бақшасының түрлі топтарында ойын мен еңбектің өзара байланысы
Сәбилер топтарында көптеген қарапайым еңбек дағдылары, әсіресе өзіне-өзі қызмет
Кеңестік педагогика ойынды оқытуға қарсы қоймайды, қайта балаларға тәрбиелік
Сонымен бірге ойын да балалардың танымдық дамуына әсер етеді,
Ойын мен оқыту арасындағы байланыс мектепке дейінгі балалық шақтың
«Көшеде» әлеуметтік-рольдік ойыны барысында балаларға мультфильмдерден көрсетілген жағдаят үзінділерін
Ойын баланың тек тәртібін ғана емес, сонымен қатар
1.4 Балабақшада дидактикалық ойындарды пайдаланудың маңызы.
Дидактикалық ойындар балалардың білімін кеңейту және бекіту мақсатындағы жоспарлы
«Ойын ойнап, ән салмай өсер бала болар ма» дегендей,
Ойын үстінде бала өзін еркін ұстайды, ал еркіндік дегенміз
Ойын көп жоспарлы, күрделі педагогикалық процесс болғандықтан
Дидактикалық ойын
Мен өз тәжірибемде ойындық сабақтардың көмегімен
Мен бір мезетте оқытушы және ойынның мүшесі ретінде де
Тапсырмаларымды балалар беттерімен орындап және ойынды ұйымдастырып
Балабақшада мектеп жасына дейінгі балаларды оқытуда дидактикалық ойын маңызды
Мен ойын арқылы білімді меңгеріп және оны бекіту үшін
Балабақшада жиі қолданатын дидактикалық ойын түрлерін өткіземін:
1. Ойыншықпен ойналатын ойындар.
2. Үстел үстінде ойналатын ойындар.
3. Сөздік ойындар.
Әр топта балалардың жас ерекшеліктеріне байланасты ойындар іріктеймін, сондай-ақ
Ойынның мазмұны бірнеше элементтен құрылады: Дидактикалық тапсырмалар, мазмұны, ережесі
Дидактикалық ойындардың негізгі бағыты- балаларға білім-білік, іскерлік, әдет –дағдыларды
Дидактикалық ойындардағы негізгі міндеті - балалардың ақыл-ойын дамыту, білімін
Дидактикалық ойын балалардың қоршаған тілін дамытуда ауызекі сөйлеу, тілдің
Сюжетті-рольді ойындар
Сюжетті рольді ойындар ақыл-есі кем балаларға тән, ең сипатты
Дамытушы ойындар танымдық сезімді оятады, яғни балада тану іздену
Ойынның үлкен басты рөлі ереже сүйенеді, ережелер әр баланың
Балалар алған білімдерін ойын барысында көрсете білуге, бір-бірімен қарым-қатынас
Көптеген дидактикалық ойындар балалардың жеке-дара ойнауына арналған (мозаика, пирамида),
Ойын өткізгенде мен ойын мақсатын сақтай отырып, балаларды үйретемін.
Дидактикалық ойынды қолдану
Дидактикалық ойында білім беру мен оқыту бір-бірімен
Қорыта айтқанда, ойын – баланың серігі. Ойын сырттай
Мектепке дейінгі мекемелердің оқытудағы негізгі міндеті: сәбилер тобынан бастап
2.ОЙЫНШЫҚТАР ЖӘНЕ ДИДАКТИКАЛЫҚ ОЙЫНДАР
2.1 Дидактикалық ойыншықтармен және құрылыс материалымен өткізілетін оқу сағаттары
Дидактикалық ойыншықтармен өткізілетін оқуда моторикалық
1 жас үш айға дейінгі балалармен жүргізілетін жұмыста
Оқу сағаттарын өткізуде ересек адамның түсініктемесінің ойың заттарды, іс-әрекеттерді,
Міндеттердің бірте-бірте күрделенуі балаларды түрлі түспен таңдау (қызыл таяқшаларды
Бір жасқа келгенде бала кейбір нәрселерді білетін болады. Ол
Бала ересектерге еліктеп, кейбір дыбыстарды, дыбыс тіркестерін (былдыр), буындарды
Жоғарыда аталған жетістіктердің бәрі аса елеулі жетістік емес, оны
Бала затқа жасаған қимылында оған әсер етіп, затқа тән
Әрине, бұл байланыстарды бала біршама кеш – лайықты
Мұндай жаңалықтар ашулар әсіресе бір жастан кейін молайып, түрлене
2.2 Тілді дамыту және айналаны бағдарлауда ойыншықтардың алатын орны
Сәбилердің сөзді түсінуін дамыту мақсатымен заттардың аттарын атай отырып
Алдымен балаларды бір, одан кейін бірнеше заттармен таныстырады, топтың
Балалардың сөзі тілдік еліктеу тәсілдерімен жандана түседі. («Әтеш қалай
Екінші жарты жылдықта түсінетін сөздер қорының ұлғаюымен қатар балалар
Бір жарым жастан кейін, лексикалық үлгілер мен сұрақтарды пайдалана
Тілді дамыту жөніндегі сабақтар бір аптаға жоспарланады. Бір ай
Екі жастағы балалардың дербес іс-әрекеті неғұрлым алуан түрлі бола
Оны ұйыыдастыра отырып, тәрбиеші балалардың алуан түрлі іс-әрекетіне деген
Заттармен жасалатын іс-әрекетті дамытуға дидактикалық ойыншықтар (кішкене пирамидалар, бөшкелер,
Сюжетті ойындар үшін қуыршақтар және басқа орта көлемдегң бейнелі
Ойыншықтар іс-әрекет түрлеріне қарай бөлменің түрлі тұстарына орналастырылады.
Ойыншықтардың белгілі бір орында сақталуы балаларды тәртіпке үйретеді, ұйымшылдыққа
Балалардың іс-әрекетін ұйымдастыра отырып; олардың ойыншықтарды қажет жеріне қарай
Өмірінің екінші жылы бойында балалардың ойындық іс-әрекеті күрделіліне береді.
Екінші жылдың аяғында балалардың іс-әрекеттерінен сюжетті ойындар элементтерін аңғаруға
Балалардың дербес іс-әрекетін басқара отырып, олардың бойында түрлі себептермен
Өмірінің екінші жылында балалардың арасында өзара қарым-қатынас
Жағымды формалардың ішінде эмоциялық қатынас бәрінен бұрын пайда болады.
А. П. Усова 1,5—2 жастағы балалардың қатар ойындардағы өзара
Бұл жаста бала «болмайды», «болады» (кейбір заттармен ойнауға,
2.3 Ойыншықтар арқылы ойын әрекетін дамыту
Ойыншық — баланың серігі. Бүлдіршіндер ішкі сырларын ойыншығымен бөлісіп,
Бала төрт айлығында-ақ қолына ұстаған ойыншықтарының түрі мен түсін
Ғылыми деректерге сүйенсек ана құрсағында жақсы дамыған, қозғалысқа келген,
Біздің мақсатымыз мектепке дейінгі баланың даму, жетілу, қозғалу ерекшелігін
Осы кезден бастап баланың ойын ойлауға, сөйлеуге, еңбектенуге деген
Сөйлеу балалардың үлкендермен қарым-қатынасынын ғана негізгі құралы емес (мұндай
Балалар арасында байланыстың, пайда болуына ойын әрекеті қолайлы мүмкіндік
Екі-жасқа толып, үш жасқа аяқ басқан кезде тәрбиешінің алдында
Осымен қатар басқа балалар ойнап жатқанда оларға бөгет жасауға,
Ойын әрекетін дамытып байыту мақсатымен бақылаулар, экскурсиялар, қуыршақтармен ойын
Балалардың ойындары мен өзара қарым-қатынастарын қалыптастырудың барысында көтермелеу, қайсыбір
Жеке-дара ойын баланың мінез-құлқын ұйымдастырады, көңіл қойып істеу әрекетін
Ойын барысында өзара дұрыс қарым-қатынас дамыту үшін балаларды біріктіруге
Балалар арасындағы өзара қарым-қатынастардың пайда болуына сюжетті-рольді ойындар көп
2.4 Сәбилердің тілін дидактикалық ойын арқылы дамыту
Баланы жан-жақты тәрбиелеу, оның дүние-танымын жетілдіру, сөздік қоры мен
Байланысты сөз ойға мағына беріп, адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас жасауын
Балалардың бұрын көрген – түйгенін, түрлі іс-әрекет дағдыларын әрі
Екі-үш жастағы балалардың тілін дидактикалық ойын арқылы дамыту тақырыбында
Дыбыстарды айтудың артикуляциялық аппаратын әзірлеу. Балаларды анық, асықпай, барынша
- суреттегі, көрген кітабындағы, ойыншықтар жайлы қысқа өлеңдерді айтуға
- сөздің мәнін түсіну үшін балаларды өзара әңгімелесуге тарту.
Ертегі әңгіме желісіндегі сөйлеу интонациясын үлкендердің көмегімен айтуға тәрбиелеу.
Балалармен жұмыс істеу мазмұны: жуыну, киіну, ұйқыға жату, ұйқыдан
Сәбидің сөз қорын молайтып, сөйлеу тілін дамыту ісі балабақшада
Айналадағы қоғамдық өмір, өлі тірі табиғат құбылысын бақылатқанда да
Тәрбиеші баланы ойната сөйлету ісіне баса көңіл бөлгені жөн.
олардың қабылдау, таным, сезім ой әрекетін кеңейтіп, ауызша сөйлеуге
Екі жастағы баланың тілін дамытуда сөздің лексикалық жағын молайтумен
Сол себепті тәрбиеші әр сабақта, сабақтан тыс жұмыстарда балаға
Әр сабақта балалардың сөздік қорын молайтуға екі-үш жаңа сөз
Қорытынды
Қазіргі жаңару кезеңінде біздің қоғамымыздың ілгерілеу процесінде адам факторы
Балабақша балалары болашақ иесі болғандықтан дүниежүзілік мәдениетті танитын,
Балалармен жұмысыта дидактикалық ойындар көп орын алады. Оларды әр
Балалар әлемі күрделі әрі ерекше, оған еніп, түсіну ең
Балалық шақ – адамның ең бақытты және уайымсыз кезеңі
Біз болашақта Қазақстан Республикасын өркениетті, бәсекеге қабілетті 50 елдің
Қорыта айтқанда, ойын – баланың серігі. Ойын сырттай
Сонымен әртүрлі ғылыми мектептердегі педагог және психолог
1. Ойын - әртүрлі жастағы балаларды өз еркінше
2. Ойын - бала әрекеттерінің ішіндегі ең еркін
3. Ойын - мектеп жасына дейінгі бала әрекетінің
4. Ойын даму тәжірибесі болып табылады. Бала ойын кезінде
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Әбішева А. Ойын элементтерін пайдаланудың педагогикалық ерекшеліктері// Бастауыш мектеп.-
Егенисова А.Қ. Мектепалды даярлық топ балаларының ойын арқылы тілін
Көшеева З. Қазақ ұлттық ойындарының рөлі// Қазақстан мектебі.- 2008.-
Калкенова Оқытудағы ойынның рөлі// Қазақстан мектебі.- 2007.-№3.-Б.56
Туғанбаева Ш. Сабақ үрдісінде ойын түрлерін пайдаланудың оқушылардың білім-
Усин Ж. Қазақтың ұлттық ойындарының пайда болуы және даму
Е.Сағыңдықов. Қазақтың ұлттық ойындары. А., "Рауан", 1992, 136-6.
Иманбеков.Т. Қазақ балабақшаларындағы оқу-тәрбие жұмысында ұлттық ойындарды пайдалану. А.,
Тіленбаева Н.Б. Дидактикалық ойынның маңызы// Отбасы және балабақша .-
Ұйқасова Қ.К. Сәбилердің тілін дидактикалық ойын арқылы дамыту// Отбасы
Усова А.П. Роль игры в организации жизни и деятельности
Ядышко В.И., Сохин Ф.А. Мектепке дейінгі педагогика. А.:
«Өзін-өзі тану» пәні бойынша жалпыға міндетті мемлекеттік стандарты.- Алматы:
27
Міндеті
Мақсаты
Баланың ойлау қабілетін, сөйлеу, білім-білік дағдыларын дамыту
Бүлдіршіндердің ойлау қабілетін ойын арқылы дамыту
Мазмұнды-бейнелі
Отырып ойнайтын ойындар
Дидактикалық
Ойын түрлері
Сюжеттік ойындар
Қимыл-қозғалыс
Мазмұны
Нәтижесі
Танымы мол шығармашылық тұлға
Тапқырлық
Шыдамдылық
Ұйымдастырушылық
О й ы н
Шапшаңдық
Белсенділік
Адамгершілік
Сәбилік шақтағы балалардың тілін дамыту
ОЙЫНШЫҚТАР ЖӘНЕ ДИДАКТИКАЛЫҚ ОЙЫНДАР
Мектеп жасына дейінгі балалардың тілін дамытудағы көрнекі - құралдар
Байланыстыра сөйлеуге үйрету
Балабақшада бала тілін дамытудың маңызы
Мектепке дейінгі топтардағы балалармен жүргізілетін тәрбие жұмыстары
Мектеп жасына дейінгі кезеңдегі балалармен сөздік жұмысын жүргізу
Серуен кезіндегі балалардың іс – әрекетін ұйымдастыру
Мектепке дейінгі балалардың тілдік қорын ойындар арқылы дамыту
Мектепке дейінгі балалардың дамуының және тәрбиенің теориялық пен практикалық негіздері