Баланың отбасындағы құқықтары


Тақырыбы: Отбасы құқықтарын қорғауда іс жүргізу ережелері,
мәселелері, ұсыныстары
Жоспар
Кіріспе .................................................................................................................... 6
І-тарау. Отбасы құқығы және отбасы заңдарыНЫҢ ТӘРТІБІ МЕН ШАРТТАРЫ
1.1 Отбасы құқығы: ұғымы, негіздері мен принциптерінің негізгі
бағыттары ................................................................................................................. 12
1.2 Некеге тұрудың тәртібі мен шарттарының қалыптасу ерекшеліктері .........
1.3 Ерлі-зайыптылардың құқықтары мен міндеттерін талдау субъектісі .......... 23
1.4 Ерлі -зайыптылардың арасындағы некені тоқтату жолдарын анықтау
ІІ-тарау. Отбасы құқықтарын қорғауда іс жүргізу мәселелері
2.1 Ата-аналардың, балалардың және отбасының басқа да мүшелерінің арасындағы
2.2 Ата-аналардың қамқорлығынсыз қалған балаларға мемлекет тарапынан көмек
2.3 Отбасы құқықтарын қорғауда іс жүргізу ережелерін, мәселелерін, ұсыныстарын
ІІІ-ТАРАУ. АТА-АНАЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
3.1 Ата-аналар мен балалардың арасындағы құқықтық қатынастар. Ата-аналар мен
3.2 Ата-аналардың құқықтары мен міндеттерінің теңдігін реттеу мен
3.3 Ата-ана құқықтарынан айыру және оларды шектеу жолдарының
Қорытынды ......................................................................................................... 69
Пайдаланылған әдебиеттер .................................................................... 73
Қосымшалар ..................................................................................................... 75
Кіріспе
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Отбасы қоғамда үлкен рөл ойнайды. Отбасы
Тақырыптың зерттелу деңгейі. Нормативтік-құқықтық актілерде отбасы құқықтарының, неке контрактісінің
Зерттеу объектісі мен пәні – ерлі-зайыптылардың отбасылық құқықтары мен
Дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеттері: отбасы құқықтарының мағынасын ашу,
Осы мақсатқа сәйкес зерттеуге-мынадай міндеттер қойылды:
- біріншіден, отбасы құқықтарының мазмұнына түсінік беру; даму тарихын
- екіншіден, некеге тұру және оны бұзу тәртібіндегі неке
- үшіншіден, шетелдік тәжірибені негіздей отырып, неке контрактісінің құқықтық
Зерттеудің әдістемелік және теориялық негіздері. Теориялық маңызы жеткілікті дәрежеде
Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде неке және отбасы құқығы туралы мынадай
Отбасы – барлық адамға қажетті нәрсе. Адамның отбасын құруы
Барлық халықтарда неке және отбасы жөніндегі Заңдар мен кодекстерінің
Отбасы — қоғамның бастапқы ұясы. Сондықтан мемлекет отбасына ерекше
Отбасының толық және толық емес түрлері болады. Толық отбасында
Заңдық мағынасында отбасы дегеніміз – бұл некеден, туыстықтан, бала
Соңғы жылдары отбасы құқығы институтының маңыздылығын күрт өсуде. Себебі
Қазақстан Республикасының неке – отбасы заңдары бойынша:
- еркек пен әйелдің некелі одағының еріктілігі;
- ерлі-зайыптылардың отбасындағы құқықтарының теңдігі;
- отбасының ісіне кімнің болса да өз бетінше араласуына
- отбасы ішіндегі мәселелерді өзара келісіммен шешу;
- балаларды отбасында тәрбиелеуге басымдық беру, олардың өсіп жетілуі
- отбасының кәмелетке толмаған және еңбекке қабілетсіз мүшелерінің құқықтары
- отбасы мүшелерінің өз құқықтарын кедергісіз жүзеге асыруын қамтамасыз
- отбасының барлық мүшелерін салауатты тұрмыс салтына ынталандыру қағидаларына
Неке-отбасы заңдарымен реттелетін қатынастар некеге тұрудың, некені тоқтатудың және
Неке – ерлі-зайыптылар арасындағы мүліктік және мүліктік емес жеке
Отбасылық заңнама келесі шарттар мен тәртіптерді реттейді:
Некеге тұру;
Некені тоқтату;
Некені жарамсыз деп тану.
Некені қию, некені бұзу және оны жарамсыз деп тану
Некені жарамсыз деп тануды сот жүргізеді. Некенің жарамсыздығы оның
Салдары некесі жарамсыз деп танылған адамдар бірлесіп сатып алған
Адамдар арасында некеден, туыстықтан, бала асырап алудан, отбасына тәрбиелеу
Отбасының ішкі мәселелері отбасы мүшелерінің өзара келісімі бойынша шешіледі.
Отбасылық құқық тек шартты түрде ғана отбасылық деп атауға
Жанама тармақ адамдардың бір атадан тарауына негіздеген. Мысалы, бір
Мысалы, азаматтық құқықта заң бойынша мүлікке мұрагерлік етуде жақын,
Толық емес туыс аға – қарындастарды ерлі – зайыптылардың
Толық емес отбасы балалардың ата – анасының біреуінің ғана
Неке мен отбасын қорғау екі түрде жүзеге асрылады: юрисдикциялық
Екінші түрі – отбасының құқықтары мен мүдделерін қорғау жөніндегі
Сот арқылы қорғау – отбасы құқығын қорғаудың бір түрі
Отбасы – ерекше педагогикалық жүйе. Әлеуметтану ғылымы отбасын
Бұл жұмыстың ғылыми жаңашылдығы – ұлттық тілде бұл тақырыпта
Диплом жұмысы кіріспе, үш бөлім, қорытынды, пайдаланған әдебиет тізімінен
Жұмыс барысында отбасы құқығы мәселесін қарастырған отандық және шетелдік
І-тарау. Отбасы құқығы және отбасы заңдары
1.1 Отбасы құқығы: ұғымы, негіздері мен принциптері
Отбасы бүкіл ғасырлар бойы адам баласы тәрбиесінің құралы болып
Отбасы белгілі дәстүрлердің, жағымды өнегелердің, мұралардың сақтаушысы. Онда бала
Отбасы- оқыту мен тәрбие жұмысындағы мектептің одақтасы. Ол бала
Отбасы тәрбиесі - бұл қоғамдық тәрбиенің бір бөлігі, мемлекет
Отбасында басты мәселелердің бірі- баланың тіршілік әрекетін ұйымдастыру. Бұған
Отбасы, барлық уақытта да, өсіп келе жатқан ұрпақтың тәрбиесі
Балалардың отбасынбағы тәрбиесі оның белгілі бір тұрақты әлеуметтік институт
Отбасы – болашақ азаматтың әлеуметтену жолындағы алғашқы қадамдарын жасайтын
Отбасы тәрбиесінің қоғамдық және мемлекеттік тәрбиеге қарағанда артықшылығы басым.
Неке – отбасын құрудың негізі болып табылады. Ерлі –
Егер неке тіркелмесе де, бірақ еркек пен әйел бірге
Ата-аналардың білім деңгейіне байланысты да отбасында ерекшеліктер орын алады.
Қоғамда жүріп жатқан тұрғындардың материалдық жағдайға байланысты жіктелуі отбасы
Отбасы мүшелерінің келуі, туылған бала санының азаюы да отбасы
Отбасының мәнділігін түсіну, оның ұрпақ тәрбиесіндегі ролі, қоғамдық тұрақтылық
Отбасы - бұл некемен негізделген немесе етжақын туыстықтағы адамдар
Отбасының қалыптасуы адамның денсаулығына әсер етеді. Отбасының өмірі отбасы
Қазіргі кезде отбасының беделі төмендеуде, отбасы ішіндегі өмір жағдайы
Сурет 1. 2007-2010 жылдар аралығындағы неке қиюшы және
Дүниежүзілік денсаулық ұйымдарының деректері бойынша, адамның денсаулығына әсер ететін
Адамның денсаулық жағдайын белгілейтін ең қуатты фактор өмір салты
Тәртіп, отбасы мүшелерінің күн тәртібі-салауатты өмір салты көрсеткішінің бірі.
Қоғамның негізгі мәселесі отбасының қуатты болуына, неке қиюының мәдениеті
Бір балалы отбасы көпшілікпен араласу, ұжымдық қызмет тәжірибесін игеру
Нарық қатынастарының дамуы нәтижесінде отбасында айтарлықтай адамгершілік тұрғыдан ересектердің
Отбасылық өмір байланыстары жан-жақтылығымен сипатталады. Олар әлеуметтік, биологиялық,
Отбасының қоғамға қатысты негізгі қызметтері мыналар:
- ұрпақтар алмасуын қамтамасыз ететін бала туу, өсіру
- білім, шеберлік рухани құндылықтарды кейінгі ұрпақтарға жеткізетін
- өндірістік – шаруашылық қызмет;
- жұмыстан, оқудан бос уақытын ұйымдастыру қызметі;
Ата-ананың қызметі - отбасының үйлесімді өмірін, олардың
Тұрмысты ұйымдастыру қызметі отбасы тұрмысы психологиялық тұрғыдан алғанда ең
Отбасының қызметін, оның көп түрлілігімен байланыстыратынын ескеріп, қазіргі отбасы
Ауылдық және қалалық отбасы қауымындағы ерекшеліктер олардың әлеуметтік
Ал қалаларда мұндай бақылауға шектеу көп кездесе бермейді.
Ата –аналардың білім деңгейіне байланысты да отбасында ерекшеліктер орын
Қоғам мүшелерінің материалдық жағдайға байланысты жіктелуі отбасы тәрбиесі, материалдық
Қазақстан Республикасы азаматтарының жаңа әлеуметтік – экономикалық мінез-құлқын қалыптастыру
а) физиологиялық (денсаулық жағдайы);
ә) зиялылық-кәсіптік (білімі мен біліктілігі);
б) рухани (адамгершілік принциптерін қалыптастыру)» деп атап көрсетілген.
Экологиялық тәрбие - әлеуметтік, қажетті тиімді даму сапасының негізі.
Жастардың табиғат жөніндегі білімі;
табиғат пен қарым-қатынасы;
қоршаған ортаға көмегі.
Отбасы баланың ең жақын әлеуметтендіру ортасы. Осы ортада баланың
Қазақстан Республикасының Конститутциясында «балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу
«Қазақстан-2030» бағдарламасында балаларымызды алыс болашақта қандай сапада көруіміз керектігі
Қазіргі заманда отбасының құрылымы өзгеріп, оның мүшелер саны азайып,
Қарым-қатынастың адамзат өмірінде аса маңызды роль атқарады. Қарым-қатынас нәтижесінде
Қарым-қатынас барысында өзара пікір алмасу, сезім әлеміне бірлесіп ләззат
Отбасы ұғымына анықтама беру, оның атқаратын қызметтерін нақтылау, отбасындағы
Д.Горборино отбасын «адамзаттың тәжірибенің негізгі бірлігі» ретінде сипаттады. А.Н.Антоновтың
Отбасылық қатынастар бойынша құрылған отбасы анықтамаларының ішінде
«Отбасы денелік өмір мен әлеуметтік ағза өмірінің арасында байланыстырушы
Қазіргі кезде отбасы проблемаларының арасында ата-ана мен бала арасындағы
1.2 Некеге тұрудың тәртібі мен шарттары
Заңда неке таңдауға ерік берілген, яғни некеге тұру немесе
Некеде ерлі – зайыптылардың құқықтары мен міндеттері тең, әйелдердің
Ерлі – зайыптық қатынстар, әдеттегідей ғұмырлық, яки некеге тұру
Қазақстанда мемекеттік АХАЖ органында тіркелген неке ғана танылады.
Қазақстанда некеге тұрған кезде отбасылық қатынастарда әлеуметтік, нәсілдік, ұлттық,
Ерлі – зайыптылар қатынастарына туыстарының араласуына жол берілмейді.
Некеге тұру некеге тұрушы ері мен әйелдің өзара ерікті
Егер неке күш көрсету, алдау, қорқыту жолымен қиылған болса,
Некеге тұру келісімін некені тіркеу рәсімінің барысында некеге тұрушы
Дей тұрғанмен, қай жағынан алып қарағанда да ата –
Некеге тұру тәртiбi 13-бапта (2-бөлім, 3-тарау, Неке және Отбасы
1. Некеге тұратын адамдардың тiкелей қатысуымен неке мемлекеттiк азаматтық
Некеге тұруға ниет бiлдiрген адамдардың бiреуi азаматтық хал актiлерiн
Неке қию кезiнде өкiл жiберуге жол берiлмейдi.
2. Некенi қию некеге тұруға тiлек бiлдiрушiлер азаматтық хал
Дәлелдi себептер болған жағдайда неке қиюды мемлекеттiк тiркеу орны
Ерекше мән-жайлар болған кезде (жүктiлiк, бала тууы, бiр тараптың
3. Неке қиюды мемлекеттiк тiркеу азаматтық хал актiлерiн мемлекеттiк
4. Азаматтық хал актiлерiн жазу органдарының некенi тiркеуден бас
Неке отбасын құру мақсатымен заңда белгіленген тәртіппен ерікті және
Неке ерлі-зайыптылардың арасындағы мүліктік және жеке мүліктік емес қатынастарды
Ерлі-зайыптылардың құқықтары мен міндеттері АХАЖ органдарында некеге тұру мемлекеттік
Кесте 1
Некеге тұру туралы өтініш
Тегі Ер адам Әйел
Аты
Әкесінің аты
Туған уақыты «____»___________ ж. «____»____________ ж.
Жасы ___________ толды ___________ толды
Азаматтығы
Туған жері (қала, село, аудан, облыс, өлке, республика)
Ұлты
Отбасы жағдайы: некеде тұрған жоқ, жесір, ажырасқан
Білімі
Ортақ балалары туралы мәліметтер
Жұмыс орны
Тұрақты тұратын жері
Нешінші рет некеге тұрады
Жеке басты куәландыратын құжаттар (нөмірі, қашан және кім берді)
Некеге тұруға кедергілер жоқ
Некеге тіркелгеннен кейін мына тектерді алуды тілейміз
Күйеуі ______________________ зайыбы _______________________________
Некеге тұрудың шарттары және тәртібімен таныстық. Болашақ жұбайлардың және
Некеге тұрушылардың қолдары: Ері ___________________________________
(некеге тұрғанға дейінгі тегі)
Әйелі _________________________________
(некеге тұрғанға дейінгі тегі)
« _______ » _________________ 200 ______ ж.
Ерлі-зайыптылардың мүлкі жөніндегі қатынастың шарттық сипаты болуы, сондай-ақ қолданыстағы
Дамыған елдердің бәрінде некелеспес бұрын, өзара келісім-контрактісін жасасады. Бұл
Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамада неке контрактісіне отыру мүмкіндігін 1993
Біздің еліміздегі некеге тұрушы екі жасты бір-біріне толық сенімді
Бұрынғы ҚазКСР-нің 1969 жылғы «Неке және Отбасы» кодексінде жұбайлардың
Көптеген заңнамаларда «неке шарты» деген термин кездескенімен, тәжірибеде «неке
Отбасы заңнамалары арқылы ерлі-зайыптылардың қатынастары құқықтық реттелуге жатады. Көптеген
Отбасында неке контрактісі жанжалды болдырмайды, өйткені мүлікті талап ету
Неке контрактісінің ең тиімді жағы – ерлі-зайыптылардың арасындағы бітпес
Заңгерлер неке контрактісінің белең алмауының себептерінің бірі – кеңес
Неке контрактісін жасасу қажеттілігін ерлі-зайыптылар өздерінің қалауы бойынша шеше
Отбасын құру үшін неке жасына жетудің үлкен маңызы бар.
АХАЖ органдары дәлелді себептері болған жағдайда неке жасын екі
Некеге тұратын адамдар медециналық, сондай – ақ медециналық –
Болашақ ерлі – зайыптылар АХАЖ органына өздерінің некеге тұрғысы
Некеге тұратын адамның тікелей қатысуымен неке мемлекеттік АХАЖ органдарында
Қамауда немесе бас бостандығынан айырылғандар некеге отыра алады. Алайда
Заңда неке қиюға кедергілер де көзделген. Бұл өзге тіркелген
Некелік шарт – біздің тұрмысымызға салыстырмалы түрде жақында енген
Некелік шарт деп – некеге тұратын адамдардың немесе ерлі
Некелік шартты некеге отыратын адамдардың тікелей өздері, сондай –
Некелік шартты некені тіркегенге дейін, сондай – ақ некеде
Некеге тұратын кәмелетке толмағандар (18 жасқа дейінгі адамдар) ата
Некелік шарт жасасу – некені тіркеу үшін қажетті шарт
1.3 Ерлі-зайыптылардың құқықтары мен міндеттері
Ерлі – зайыптылардың арасындағы мүліктік және мүліктік емес жеке
Ерлі – зайыптылар арасындағы қатынастар құқықтары мен мінднттерінің теңдік
Азаматтық некеден туған балалар, тіркелген некеден туған балалар сияқты
Ерлі-зайыптылардың ортақ мүлкін иелену, пайдалану және оған билік ету
Егер меншікке құқық заңмен реттелсе, онда заңды режим қолданылады.
Егер неке шартында өзгеше белгіленбесе, ерлі-зайыптылардың бірлескен ортақ меншігінің
Ерлі-зайыптылардың ортақ мүлкіне құқығы некеде тұрған кезеңде үй шаруашылығын
Мүліктің шарттық режимі – ерлі-зайыптылардың және олардың осы некеден
Қазақстан Республикасы көп ұлтты мемлекет. Конституцияға сәйкес әрбір азамат
Қазақстан Республикасының Негізгі Заңы азаматтарға мемлекеттік оқу орындарында тегін
Қоғамның барлық мүшелерінің денсаулығын сақтау демократиялық. Мемлекеттің міндеті. Ол
Адамның негізгі құқығын қорғау принцип тұрғысында кең көлемде қолданылады.
Қазақстан Республикасының Конституциясында адам құқығы кеңейтілген: әркімнің еңбек ету
1.4 Ерлі-зайыптылардың некесін тоқтату жолдары
Ерлі – зайыптылардың жәке және мүліктік құқықтық қатынастарының тоқтатылуын
Неке заңда айқындалған белгілі бір оқиғалардың тууына байланысты немесе
Некені тоқтататын оқиғалар қатарына мыналар жатады:
ерінің қайтыс болуы;
соттың ерлі – зайыптылардың біреуін өлді деп жариялауы;
некенің бұзылуы (ажырасу).
Неке және отбасы туралы Заңның 4-тарауы некенi тоқтату мәселелеріне
14-бап. Жұбайының (зайыбының) қайтыс болуы және оны өлдi
1. Неке ерлi-зайыптылардың бiреуiнiң қайтыс болуы немесе сот оны
2. Сот қайтыс болды деп жариялаған немесе сот хабар-ошарсыз
3. Егер жұбайлардың екiншiсi жаңа некеге отырса, некенi қалпына
Егер неке қию кезiнде тараптарға (немесе тараптардың бiреуiне) қайтыс
15-бап. Некенi бұзу.
1. Неке ерлi-зайыптылардың бiреуiнiң немесе екеуiнiң де өтiнiшi бойынша,
2. Некенi әйелдiң жүктiлiгi кезеңiнде және бала туғаннан кейiнгi
16-бап. Азаматтық хал актiлерiн жазу органдарында некенi бұзу.
1. Азаматтық хал актiлерiн жазу органдарында некенi бұзу кәмелетке
2. Ерлi-зайыптыларға ортақ кәмелетке толмаған балаларының болуына қарамастан, ерлi-зайыптылардың
1) сот хабар-ошарсыз кеткен деп таныса;
2) сот әрекетке қабiлетсiз деп таныса;
3) қылмыс жасағаны үшiн кемiнде үш жыл мерзiмге бас
3. Некенiң бұзылуын мемлекеттiк тiркеудi азаматтық хал актiлерiн жазу
17-бап. Азаматтық хал актiлерiн жазу органдарында некенi бұзу кезiнде
Некенi бұзу кезiнде ерлi-зайыптылардың арасында туындайтын даулар азаматтық хал
18-бап. Некенi сот тәртiбiмен бұзу.
Некенi сот тәртiбiмен бұзу:
1) осы Заңның 16-бабының 2-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, ерлi-зайыптыларда
2) ерлi-зайыптылардың бiреуiнiң некенi бұзуға келiсiмi болмаған кезде;
3) егер ерлi-зайыптылардың бiреуi өзiнiң қарсылығы болмауына қарамастан, некенi
4) ерлi-зайыптылардың бiр-бiрiне мүлiктiк талаптары болған жағдайларда жүргiзiледi.
19-бап. Ерлi-зайыптылардың бiреуiнiң некенi бұзуға келiсiм болмаған жағдайда некенi
1. Егер сот ерлi-зайыптылардың одан әрi бiрлесiп өмiр сүруi
2. Ерлi-зайыптылардың бiреуiнiң некенi бұзуға келiсiмi болмаған жағдайда, сот
Егер ерлi-зайыптыларды татуластыру жөнiндегi шаралар нәтижесiз болып шықса және
20-бап. Өзге де негiздер бойынша некенi сот тәртiбiмен бұзу.
1. Кәмелетке толмаған ортақ балалары бар ерлi-зайыптылардың, сондай-ақ осы
2. Некенi сот тәртiбiмен бұзу ерлi-зайыптылар некенi бұзу туралы
3. Ерекше жағдайларда сот осы баптың 2-тармағында аталғанынан кемiрек
21-бап. Некенi бұзу туралы шешiм шығару кезiнде сот шешетiн
1. Некенi сот тәртiбiмен бұзу кезiнде ерлi-зайыптылар соттың қарауына
2. Егер ерлi-зайыптылардың арасында осы баптың 1-тармағында аталған мәселелер
1) неке бұзылғаннан кейiн кәмелетке толмаған балалар ата-анасының қайсысымен
2) балаларды асырауға алимент ата-аналардың қайсысынан және қандай мөлшерде
3) ерлi-зайыптылардың (олардың бiреуiнiң) талап етуi бойынша олардың бiрлескен
4) екiншi жұбайдан асырауға қаражат алуға құқығы бар жұбайдың
3. Егер мүлiктi бөлу үшiншi бiр адамдардың мүдделерiн қозғайтын
22-бап. Некенiң ол бұзылған жағдайда тоқтатылу кезi.
1. Азаматтық хал актiлерiн жазу органдарында бұзылатын неке азаматтық
2. Сот некенi бұзу туралы соттың шешiмi заңды күшiне
Ерлi-зайыптылардың азаматтық хал актiлерiн жазу органында некенiң бұзылғаны туралы
23-бап. Некенi тоқтатудың салдары.
Некенiң тоқтатылуымен ерлi-зайыптылардың, осы Заңда көзделген жағдайларды қоспағанда, некелiк
Некенің тоқтату негіздерінің тізімі толық боып табылады.
Ері қайтыс болған немесе ерлі – зайыптылардың біреуі өлді
Егер артында қалған адам жаңадан некеге тұрғысы келсе, бұрынғы
Соттың азаматты (ерлі – зайыптылардың бірін) өлді деп жариялау
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 31 – бабына сәйкес, егер
Сот азаматты қайтыс болды деп жариялау туралы шешім шығарған
Кейде қайтыс болды деп жарияланған адамдардың шындығында тірі болып
Ол ерлі – зайыптылардың бірлескен өтініші бойынша АХАЖ органдары
Егер қалпына келтіру туралы өтініш берілмесе, ерлі – зайыптылардың
Басқа жұбай жаңа некеге тұрған жағдайда, бұрынғы неке қалпына
Жаңа некенің тағдыры түрліше шешілуі мүмкін: ол не сақталады,
Ерлі – зайыптылардың көзі тірі кезінде неке, олар ажырасса
Ажырасу арқылы некенің тоқтатылуы, АХАЖ органдары немесе сотта заңда
Некені бұзу АХАЖ органдарында ерлі – зайыптылардың біріккен және
Некені бұзу үшін мынадай үш шарттың болуы қажет:
АХАЖ органдарында ерлі – зайыптылардың некені бұзу жөніндегі өзара
кәмелетке толмаған балаларының болмауы;
бір – біріне мүліктік және өзге де талаптарының болмауы.
Некені бұзу АХАЖ органдарында мемлекеттік тіркеуден өтуді қажет етеді.
Бір ай мерзім ерлі – зайыптыларға қабылдаған шешім туралы
Ерлі – зайыптылардың өзара келісімі бойынша некені АХАЖ органдарында
АХАЖ органдарының некенің бұзылуын тіркеу кезінде ажырасудың себептерін анықтауға,
Кесте 2
Некенің бұзылуын тіркеу туралы арыз
Ерлі-зайыптылардың некесін бұзу туралы ____________________________
(соттың атауы, шешімнің
_______________________ шешімнің негізінде некенің бұзылуын тіркеуді
күні және нөмірі)
сұраймыз (сұраймын)
некені бұзушылар туралы мынадай мәліметтерді хабарлаймыз (мын):
___________________ ЕРІ _______________________
1. Тегі: некені бұзғанға дейін__________________________________________
бұзғаннан кейін _____________________________________________________
2. Аты ______________________________________________________________
3. Әкесінің аты ______________________________________________________
4. Туған күні « ____ » ____________ ж. «
Жасы ___________ жасқа толды _________________ жасқа толды
5. Ұлты ________________________________________________________
6. Тұрғылықты тұратын жері _______________________________________
7. Қайда және кім болып істейді (егер
жұмыс істемесе, күнкөріс көзі көрсетілсін) ___________________________
8. Нешінші рет некеде тұрды _______________________________________
9. Бұзылатын неке қайда қиылған, некені қию
туралы акт жазуының нөмірі және күні ______________________________
10. Өндіріп алуға жататын мемлекеттік
баж сомасы ____________________________________________________
11. Жеке басын куәландыратын құжаттар ____________________________
Арызға _________________ қоса беріп отырмыз (мын):
«_____ » _____________ 200 ____ ж.
Некені бұзушылардың қолдары:
ЕРІ ______________________ ЗАЙЫБЫ ________________________
(некедегі аты)
Некені сот тәртібімен бұзу мынадай жағдайларда іске асырылады:
ерлі – зайыптылардың кәмелетке толмаған ортақ балаларының болуы;
ерлі – зайыптылардың біреуінің некені бұзуға келісімінің болмауы;
егер ерлі – зайыптылардың біреуі өтініш беруден бас тартып
ерлі – зайыптылардың бір – біріне мүіктік талаптарының болуы.
Некелік одақтың тұрақты болуына мемлекет мүдделік танытады. Сондықтан да
Егер сот неке біржолата бұзылмаған деген қорытындыға келген жағдайда,
Егер ерлі – зайыптыларды татуластыру шаралары нәтиже бермей және
Егер айырылысатын ерлі – зайыптылардың кәмелетке толмаған балалары болып
Айырылысатын жұбайлар ортақ мүліктерді бөлісу жөніндегі мәселені кейбір жағдайларда
Сот тәртібімен некені бұзу ерлі – зайыптылардың некені бұзу
Некені тоқтатудың құқықтық салдары. Жоғарыда айтылғандай, некені бұзу нәтижесінде
Некенің тоқтатылуы жаңадан некеге тұру құқығын туғызады.
Ажырасу жолымен некенің бұзылуы ата – аналарының балаларына қатысты
Жас жұбайлардың ажырасып, отбасының бұзылуы – үлкен қасірет. Бұл
Германияда ажырасу себептерінің ішінде жұбайлардың біреуінің басқа адаммен жыныстық
Біздіңше, осы жағын жастар өздері ойласып, дұрыс шешім қабылдаса,
ІІ-тарау. Отбасы құқықтарын қорғауда іс жүргізу мәселелері
2.1 Ата-аналардың, балалардың және отбасының басқа да мүшелерінің арасындағы
Алименттер – алуға құқығы бар екінші адамға бір адам
Ата-аналардың мынадай алименттік міндемелері бар:
ата-аналар өздерінің кәмелетке толмаған балаларын асырап-бағуға міндетті;
олар өздерінің балаларын асырап-бағу туралы келісім жасауға құқылы;
егер ата-аналар өздерінің кәмелетке толмаған балаларын асырап-бағуына алмаса, алимент
Кәмелетке толмаған балаларға қатысты алименттің мөлшері (ай сайын) бір
Кәмелетке толған балалардың ата-аналарын асырап-бағу жөніндегі міндеттері мынадай:
еңбекке жарамды кәмелетке толған балалар өздерінің еңбекке жарамсыз көмекке
алимент төлеу туралы келісім болмаған жағдайда – сот тәртібімен
Алимент мөлшерін айқындау кезінде сот, балаларының бәріне, олардың біреуіне
Алимент төлеу туралы келісім болмағанда және ерекше мән-жайлар болғанда
Ерлі-зайыптылар бір-бірін материалдық жағынан қолдауға міндетті. Бұл – тек
Алимент төмендегідей жағдайларда тапа етіледі:
жұбайы еңбекке жарамсыз мұқтаж болса;
әйелі жүкті және ортақ баласы болса (туған күннен бастап
мұқтаж жұбайы асырауында ортақ мүгедек баласы болса (18 жасқа
Бұл міндеттен босату немесе міндеттің мерзімін шектеу келесідегідей:
спирт ішімдіктеріне, есірткі заттарына, психотропты заттарға салынып кетуі салдарынан
ерлі-зайыптылар некеде ұзақ тұрмаған;
алимент төлеуді талап ететін жұбайдың отбасында өзін лайықты ұстамаған
Бұрынғы жұбайын асырап-бағу жөніндегі міндет мынадай жағдайларда:
көмек алуға құқығы бар жұбай жаңа некеге тұрғанда;
тараптардың бірінің қайтыс болуы;
еңбекке жарамсыз жұбайдың еңбекке қабілеттігінің қайтадан қалпына келуі;
және тағы басқалар сот шешімімен тоқтатылады.
Алимент төлеу (алименттің мөлшері, оны төлеу шарттары мен тәртібі)
Нысаны – жазбаша түрде жасалады және оны нотариат кәуландыруға
Алиментті төлеудің мынадай әдістері бар:
алименттің алимент төлеуге міндетті адам табысына және (немесе) өзге
дүркін-дүркін төленіп тұратын тұрақты ақша сомасымен;
мүлік беру жолымен;
бір жолғы төленетін тұрақты ақша сомасымен;
сондай-ақ келісімде қол жеткеніне қарай өзге де әдістерімен төленуі
Алименттік міндеттемелерді тоқтатылады, егер:
1) алимент төлеу туралы келісіммен белгіленген алименттік міндеттемелер осы
2) сот тәртібімен өндіріп алынатын алиментті төлеу:
бала кәмелетке толғаннан кейін немесе кәмелетке толмаған балалар кәмелетке
асырап-бағу үшін алимент өндіріп алынған бала асырап алынғанда;
сот алимент алушының еңбекке жарамдылығы қалпына келтірілген немесе көмекке
еңбекке жарамсыз, бұрынғы жұбайының көмекке мұқтаж болып келген алимент
алимент алушы адам немесе алимент төлеуге міндетті адам қайтыс
2.2 Ата-аналардың қамқорлығынсыз қалған балаларды тәрбиелеу нысандары
Балалардың қорғаныс дәрежесі - кез келген өркениетті қоғамның, мемлекеттік
Отбасы дағдарысы, көп отбасылардың ауыр материалдық жағдайы, дәстүрлі отбасылық
Соңғы жылдары болған өзгерістер бала проблемасын күрт өршітіп, осы
Соңғы жылдары Қазақстанда ата-аналар қамқорлығынсыз қалған балалар санының өсуі
Ата-аналары тірі жетім балалардың санының артуының негізгі себептері отбасының
Балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғау мәселелері жөніндегі қазіргі заманғы
Бұл ретте заңнамадағы елеулі ақтаңдақтарды, қолданыстағы актілерді жүзеге асыру
ҚР Білім және ғылым министрлігінде арнайы Бала құқықтарын қорғау
Мүмкін біздің жағдайымызда бұл проблеманы шешу үшін жалпыға танылған
Қорғаншы мен қамқоршы органдардың мәртебесі мен функциялары түбегейлі өзгерісті
Мамандандырылған балалар мекемелерінің ведомство ішінде бастарының бірікпеуі де проблема
Біздің жекелеген нормативтік құқықтық актілерге іріктеп жүргізілген талдауымыз кейбір
«Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің 76-бабының 1
Аталмыш Кодекс мұндай шараларды қандай органдар тағайындауы мүмкін екендігін
Дәл осындай сәйкессіздік «Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары туралы»
Осыған байланысты балалардың конституциялық құқықтарын қорғау мақсатында жұмыс тобы
Қолданыстағы заңнамада кәмелетке толмағандардың бос уақытты өткізу орындарына (компьютерлік
Осылайша, қоғамдық қатынастардың бұл саласы іс жүзінде құқықтық өрістен
Жалпы білім беретін мектептерді, ішінара алғанда жаппай оқыту Қорынан
Бұл бас тартуға олар аз қамтылған отбасылардың атаулы әлеуметтік
Мемлекеттік органдардың құқық қолдану практикасы да ата-аналар қамқорлығынсыз қалған
«Неке және отбасы туралы» ҚР Заңында алғаш рет «ата-аналар
Ата-аналар қамқорлығынсыз қалған балаларды анықтау және есепке алу «Неке
Заң ата-аналар қамқорлығынан айырылған балаларды отбасында тәрбиелеу нысанына басымдық
Ата-аналар қамқорлығынсыз қалған балаларды орналастырудың қолданылып жүрген патронаттық түрі
Балаларды туыстарының асырауына және қамқорлығына бергенде, олардың балаға тиесілі
Ата-аналар қамқорлығынсыз қалған балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғау біздің
«Неке және отбасы туралы» ҚР Заңы қабылданған сәттен бастап
Ұл (қыз) асырап алу деп нәтижесінде баланы асырап алушы
«Неке және отбасы туралы» ҚР Заңы ұл (қыз) асырап
Тек кәмелетке толмаған балаларды, тек солардың мүдделеріне қатысты бала
Дені сау ғана емес, ауру балаларды да асырап алуға
Асырап алушының денсаулығына да тиісті талаптар қойылады. ҚР Үкіметінің
Соттың бала асырап алғысы келетінін мәлімдеушінің денсаулық күйі олардың
Біздің көзқарасымызша асыранды балалардың мүддесіне асырап ала алмайтын адамдарға
Бала асырап алар кезде Қазақстан Республикасының азаматтары мен балалардың
«Неке және отбасы туралы» ҚР Заңы бала асырап алушылардың
Біздің пікіріміз бойынша, шетелдіктердің балаларды асырап алуы туралы істердің
Шетелдіктердің бала асырап алуы баланы туған елінде жайғастырудың қандай
Балаларды «туыстарының азаматтығы мен тұратын жеріне қарамастан» асырап алу
Сот практикасын талдау мен нақты ахуал көрсеткеніндей, халықаралық деңгейде
Сонымен бірге, қолданыстағы Заңның 10-бабы қорғаншы және қамқоршы органдардан
Бала асырап алуға қатысатын агенттіктерге шетелдік мемлекеттер лицензия беретінін
Халықаралық деңгейде бала асырап алу проблемаларын шешу мақсатында қазіргі
Парламенттің қарауында сондай-ақ халықаралық бала асырап алуды реттеуге және
Сонымен бірге баланы болашақ әке немесе ана ретінде тәрбиелегеннен
Әлеуметтік жағынан қорғауға жататын балаларды, жалғыз басты аналарды, отбасылық
Біздің көзқарасымызша үйде әке-тәрбиешінің болмауы баланың қоршаған әлемді және
Балалардың қараусыз және панасыз қалуы, мүмкіндігі шектеулі балалардың жағдайы,
Алайда Заңның бұл нормасы тек декларация ғана, өйткені тұрғын
Осылайша, ата-аналар қамқорлығынсыз қалған балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғау
Көптеген балалар ата-аналарымен және отбасының басқа мүшелерімен уақытша немесе
Бала асырап алу, әсіресе халықаралық, - қиын және өте
Ұлттық заңнама қазақстандық балаларды шетелдік азаматтардың асырап алуына рұқсат
Шетелдік азаматтарға асырап алуға берілген балаларға бақылау жасауды Қазақстан
Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің шетелдік мекемелердің қызметіне жүргізген
Сонымен бірге Сыртқы істер мен Білім және ғылым министрліктерінің
Шетелдік азаматтар асырап алған, Қазақстан азаматтары болып табылатын балалар
Мәселен, 2000 жылы шетелдік азаматтар Қазақстан Республикасы Білім және
Бала асырап алу жөніндегі агенттіктердің ретке келтірілмеген қызметі туралы
Асырап алынған балалардың саны туралы деректердің әр түрлілілігінің себебі
Неке және Отбасы туралы Заңның 5-тарауында ата-анасының қамқорлығынсыз қалған
27-бап. Қорғаншылық, қамқоршылық және патронат
1. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаға оның мүлiктiк және мүлiктiк
2. Қорғаншылық он төрт жасқа толмаған балаларға белгiленедi, ал
3. Жергiлiктi атқарушы органдар қорғаншылық және қамқоршылық органдары болып
4. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, соның iшiнде тәрбиелеушi, емдеушi немесе
5. Қорғаншылық немесе қамқоршылық белгiленген баланың аға-iнiлерi және апа-сiңлiлерi
28-бап. Бала асырап алу
Отбасында өсiріп-жетiлдiру мен тәрбиелеу үшiн жағдайлар жасау мақсатында ата-анасының
29-бап. Баланы тәрбиелейтiн, емдейтiн және сол сияқты өзге де
1. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған бала, оны отбасында тәрбиелеуге беруге
2. Балаға тиесiн алимент, жәрдемақы және басқа әлеуметтiк төлемдер
3. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған тәрбиелейтiн, емдейтiн және
4. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар тәрбиеленетiн, емделетiн және сол
5. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған тәрбиелейтiн, емдейтiн және
30-бап. Баланың құқықтарын қорғау жөніндегi функцияны жүзеге асыратын ұйымдар
1. Балалар үйлерiне туғаннан бастап үш жасқа дейінгi
Мамандандырылған Балалар үйлерiне туғаннан бастап төрт жасқа дейiнгi, психикасының
Арнаулы бiлiм беру ұйымдарына он бiр жастан бастап он
Интернаттық ұйымдарға үш жастан бастап он сегiз жасқа
Жалпы үлгiдегi жалпы білiм беретiн мектеп-интернатқа жетiм балалар, ата-анасының
Ақыл-eci кем балаларға арналған интернат-үйлерге төрт жастан бастап он
Отбасы үлгiсiндегi балалар ауылдарына он сегiз жасқа дейiнгi
Балалар ауылы (балалар үйi) әкiмшiлiгiнiң шешiмi негiзiнде балалар үйлерi
Кәмелетке толмағандарды уақытша оқшаулау, бейiмдеу және оңалту орталықтарына қадағалаусыз
2. Баланың құқықтарын қорғау жөнiндегi функцияларды жүзеге асыратын ұйымдарға
Ұлттық заңнама қамқоршылық және қорғаншылық органдарынан басқа ата-анасының қамқорлығынсыз
Басқа проблемалармен қатар сондай-ақ қызметкерлері шетелдік бала асырап алушыларды
Халықаралық бала асырап алумен айналысатын агенттіктердің қызметін реттеу үшін
Сонымен қатар шетелдік азаматтардың негізінен біздің елімізде емделмейтін болып
Жасы ересек балаларды асырап алу кезінде олармен тіл курстарын
«Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы» Заңға сәйкес Қазақстан Республикасының азаматы
Осыған байланысты бала асырап алу процесін ретке келтіріп, осы
Ең жас және қорғаусыз қоғам мүшелерін қорғауға деген әмбебап
2.3 Отбасы құқықтарын қорғауда іс жүргізу ережелері
Халықаралық қоғамдастық салыстырмалы түрде егде адамдар құқықтарын қорғау жөніндегі
Егде адамдарды әлеуметтік қорғау проблемалары 1948 жылдан бастап БҰҰ-да
Дүние жүзінің тарихи дамуындағы қай кезеңді алып қарайтын болсақ
Меншік ұғымын екі мағынада түсінуіміз қажет. Біріншіден, экономикалық категория,
Қазақстан Республикасы Конституциясының 6-бабында: «Қазақстан Республикасында мемлекеттік меншік пен
Азаматтық кодекс меншіктің екі нысанда — жеке (191-бап) және
Конституцияда меншікті екі нысанға бөліп қарау олардың мемлекетке меншік
Конституцияның 87-бабында коммуналдық меншікті басқару жергілікті атқару орындарының қарауына
Қазақстан Республикасының мемлекеттік өкімет билігі мен басқа органдары өздерінің
Неке – отбасы туралы Заңда мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) неке - ерлi-зайыптылар арасындағы мүлiктiк және мүлiктiк емес
2) жалған неке - отбасын құру ниетiнсiз заңда белгiленген
3) отбасы - некеден, туыстықтан, бала асырап алудан немесе
4) неке жасы - адамның некеге тұру құқығына жеткендегi
5) балалық шақ - кәмелетке толмаған адамдардың құқықтық жай-күйi;
6) мүлiктiң шарттық режимi - ерлi-зайыптылардың және олардың осы
7) суррогат ана шарты - балалы болуды қалайтын адамдар
8) патронат - уәкiлеттi мемлекеттiк орган мен баланы тәрбиелеуге
9) алименттер - алуға құқығы бар екiншi адамға бiр
10) отбасылық жағдай - некеде тұрғандағы немесе айырылысқандағы жағдай,
11) материалдық жағдай - жалақының, зейнетақының, басқа да табыстардың
12) азаматтық хал актiлерi - адамның құқықтары мен мiндеттерiнiң
13) жақын туыстары - ата-аналар, балалар, асырап алушылар, асырап
14) қорғаншы (қамқоршы) - қорғаншылық пен қамқоршылық жөнiндегi мiндеттердi
15) қорғаншылық (қамқоршылық) - кәмелетке толмағандардың және сот әрекетке
16) репродукциялық денсаулық - адамның толымды ұрпақ туғызуға қабiлетiн
17) суррогат ана - суррогат ана мен ықтимал ата-ана
18) қорғаншы және қамқоршы орган - республикалық маңызы бар
Ескерту. 1-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасының 2006.01.10. N
Осы Заң Қазақстан Республикасындағы неке-отбасы қатынастарын, сондай-ақ оларды жүзеге
Заңдарда көзделген реттер мен тәртіп бойынша Казақстан Республикасының арнайы
Азаматтық кодекстің 191-бабына сәйкес жеке меншік азаматтардың және мемлекеттік
Мемлекеттік емес заңды тұлғалар мен азаматтар өздеріне қарасты барлық
Азаматтардың жеке меншік категориясы жеке дара өзіндік меншік ұғымына
Меншік иесінің құқығын жүзеге асыру, яғни оның иелік етуі,
Жеке меншіктің ерекше түріне кондоминиум меншігі де жатады. Кондоминиум
Үйдің бөлек (өзіндік) меншікке жатпайтын бөліктері (кіре беріс, баспалдақ,
Үй-жайдың әрбір меншік иесінің ортақ мүліктегі (ортақ меншіктегі) үлесі
Мұндай үлесті заттай бөліп беруге болмайды, Кондоминиумның әр алуан
Азаматтық кодекстің 209-бабына сәйкес екі немесе бірнеше адамның меншігіндегі
Меншік құқығының түрлеріне сипаттама берген кезде мүліктің құқықтық тәртібінің
Қазіргі Конституциямызға сәйкес меншіктің төмендегідей нысандары бар: жеке және
Жеке меншік азаматтардың мемлекеттік емес заңды тұлғалар мен олардың
Республика аумағындағы мемлекеттік меншік құқығының субъектісі Қазақстан Республикасы болып
Мемлекеттік меншік республикалық және коммуналдық меншік болып екіге бөлінеді,
Коммуналдық меншік жергілікті қазынадан және заң құжаттарына сәйкес коммуналдық
Жергілікті бюджет қаражаты және мемлекеттік заңды тұлғаларға бекітіліп берілмеге
Мемлекет өзінің меншік құқығын өзі құратын мемлекеттік кәсіпорындарға
Сонымен қатар, қызметін шаруашылық жүргізу құқығына негіздеген мемлекеттік кәсіпорынға
Жедел басқару құқығы меншік иесінің қаражаты есебінен қаржыландыратын мекеменің,
Жедел басқару құқығы меншік иесінің қаражаты есебінен қаржыландыратын мекеменің,
Жедел басқару құқығы өзінің құқықтық жағдайына байланысты шаруашылық жүргізу
Қазыналық кәсіпорын өзіне бекітіліп берілген мүлікті сол мүліктің меншік
Мекеменің өзіне бекітіліп берілген мүлікті және оған смета бойынша
Соңғы уақыттарда қазақы болмысымызға сына болып қағылған жалғызбасты ана
Содан болар, еліміздегі еш уақытта некеге отырмаған әйелдердің қатары
Ал, демографиялық мәселені азаматтық неке арқылы алға жылжытамыз деу
Жалғызбасты аналар материалдық тұрғыдан баласын өзгелерден кем қылмай, тіпті,
Отан отбасынан басталады. Сондықтан да отбасы мәселесін көтеретін, ұрпақ
Адам құкығы жөнінде Әлем тек Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталған
Балалардың амандығы және олардың құқығы халықаралық бірлестіктің тікелей назарын
Адам құқығының жалпыға бірдей декларациясында «дене бітімі және ақыл-ойы
көрсетілген. Осыған орай балалар қорғау мен көмектің ерекше объектісі
көрсетілген балалар құқығының Декларациясын қабылдаған болатын. Алайда бүкіл адамзат
осы құқықтарды қорғау шаралары көрсетілген заң нормалары негізінде жаңа
Конвенция - ерекше, әлеуметтік ізгілік мағынадағы құжат, ол баланы
Отбасында ата-ана мен балалардың арасында өздеріне тиесілі мүлік бойынша
Отбасы заңнамалары балалардың құқықтары мен міндеттерінің бұзылуын болдырмау үшін
ІІІ-ТАРАУ. АТА-АНАЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
3.1 Ата-аналар мен балалардың арасындағы құқықтық қатынастар. Ата-аналар мен
Заң балаларды қоғамдағы толымды өмiрге даярлау, олардың қоғамдық мәнi
Неке және Отбасы туралы Заңның 3-тарауында баланың негізгі құқықтары
8-бап. Баланың денсаулық сақтауға құқығы
1. Әрбiр баланың денсаулық сақтауға бұлжымас құқығы бар.
2. Мемлекет денi сау бала тууды қамтамасыз ету үшiн
3. Баланың денсаулық сақтауға құқығы:
1) баланың денсаулығын сақтау саласында Қазақстан Республикасының заңдарын қабылдау;
2) балалардың салауатты өмiр салтын насихаттау және ынталандыру;
3) балалардың денсаулығын сақтау саласындағы ғылыми зерттеулердi мемлекеттiк қолдау;
4) баланың, оның ата-анасының денсаулық жағдайына бақылау жасау және
5) бiлiктi медициналық көмек көрсету;
6) баланың денi сау болып өсiп жетiлуiне қажеттi қолайлы
7) балалар үшiн сапасы тиiстi деңгейдегі тағам өнiмдерiнің өндiрiлуiне
4. Мемлекет Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес балаларға тегiн медициналық
5. Баланың өмiрiне, денсаулығына және қалыпты өсiп-жетілуінe зиян келтiретiн
9-бап. Баланың даралық ерекшелiкке және оны сақтауға құқығы
Әрбiр бала туған сәтiнен бастап аты, әкесiнiң аты, тегi,
10-бап. Баланың өмiр сүруге, жеке басының бостандығына, қадiр-қасиетiне және
1. Әрбiр баланың өмiр сүруге, жеке басының бостандығына, қадiр-қасиетiне
2. Мемлекет баланың жеке басына ешкiмнiң тиiспеуiн қамтамасыз етедi,
11-бап. Баланың сөз және ар-ождан бостандығына, ақпаратқа, қоғамдық өмiрге
1. Әрбiр баланың сөз бостандығына және өз пiкiрiн айтуға,
2. Мемлекеттiк органдар балалардың жеке адами тұлғасын, олардың шығармашылық
12-бап. Баланың қажеттi тұрмыс деңгейiне құқығы
1. Әрбiр баланың дене бiтiмінің, психикасы мен жан дүниесiнің
2. Мемлекет бұл жағдайлардың жасалуын әлеуметтік және экономикалық шаралар
13-бап. Баланың мүлiктiк құқықтары
1. Әрбiр баланың заңмен белгiленген тәртiппен және мөлшерде өз
2. Әрбiр баланың заңдарда белгiленген тәртiппен өз бетiнше немесе
Ата-аналар немесе заңды өкілдер баланың жәрдемақысын немесе материалдық көмек
3. Әрбiр баланың өзi тапқан табысқа, өзi сыйға немесе
Өз еңбегiмен табыс табатын бала, егер ол ата-анасымен бiрге
Баланың өзiне меншiк құқығымен тиесілі мүлiкке билiк ету құқығы
14-бап. Баланың тұрғын үйге құқығы
1. Әрбiр баланың Қазақстан Республикасының тұрғын үй заңдарына сәйкес
2. Жетiм баланың, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған және тәрбиелеу, емдеу
3. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды, оның iшiнде жетiм балаларды
15-бап. Баланың бiлiм алуға құқығы
2007.27.07. № 320-III ҚР Заңымен 1-тармақ өзгертілді
1. Әрбiр баланың бiлiм алуға құқығы бар және Қазақстан
2007.27.07. № 320-III ҚР Заңымен 2-тармақ өзгертілді
2. Тегiн жалпы орта бiлiм немесе техникалық және кәсіптік
3. Арнаулы педагогикалық тәрбиенi қажет ететiн кемтар балаларға мемлекеттiк
4. Мемлекет балалардың бiлiм алу кезеңiнде әлеуметтiк қорғауды қажет
16-бап. Баланың еңбек бостандығына құқығы
1. Әрбiр баланың еңбек бостандығына, қызмет және кәсiп түрлерiн
2. Балалар он төрт жастан бастап, ата-аналарының рұқсатымен оқудан
2007.15.05. № 253-III ҚР Заңымен 3-тармақ өзгертілді
3. Он сегiз жасқа толмаған балалармен еңбек шартын жасасу
4. Баланы ауыр қара жұмысқа, зиянды және (немесе) еңбек
Жұмыс iстеу оқу процесiн бұзбауға тиiс.
17-бап. Баланың мемлекеттiк көмекке құқығы
1. Мемлекеттiк көмек оны алуға құқығы бар әрбiр балаға
2. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар, оның iшiнде жетiм балалар
3. Мемлекеттiк органдар ата-анасының қамқорлығынсыз қалған әрбiр балаға, қорғаншылық
18-бап. Мемлекеттiк ең төменгi әлеуметтiк стандарттарды белгiлеу
1. Балалардың мүддесiн көздейтiн мемлекеттiк саясат мемлекеттiк ең төменгi
2. Мемлекеттiк ең төменгi әлеуметтiк стандарттар әлеуметтiк қызмет көрсетулер
2007.27.07. № 320-III ҚР Заңымен 1) тармақша өзгертілді
1) мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысына сәйкес кепiлдiк берiлген, жалпыға
2) балаларға тегiн медициналық қызмет көрсетудi, оларды тамақтандырудың ең
3) он бес жасқа толған балалардың кәсiби бағдарлау, қызмет
4) балаларға әлеуметтiк қызмет көрсету, оларды әлеуметтiк қорғау, соның
5) Қазақстан Республикасының тұрғын үй заңдарына сәйкес тұрғын үйге
6) балаларды сауықтыру мен олардың демалысын ұйымдастыруды, соның iшiнде
7) бiлiктi заң көмегiн көрсетудi қамтиды.
3. Мемлекеттiк ең төменгi әлеуметтiк стандарттар олардың өмiр сүру
4. Тиiстi бiлiм беру ұйымдарындағы, арнаулы оқу-тәрбие ұйымдарындағы, денсаулық
19-бап. Баланың дем алуға және бос уақытын пайдалануға құқығы
1. Әрбiр бала өзiнiң жасына, денсаулығына және қажеттерiне қарай
2. Ата-анасы немесе олардың орнындағы адамдар өздерiнiң қабiлеттерi мен
3. Мемлекеттiк органдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес балалардың сауықтыру,
4. Мемлекет балалардың демалуға, сауығуға және бос уақытын пайдалануға
20-бап. Баланың мiндеттерi
Әрбiр бала Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңдарын сақтауға,
Неке және отбасы туралы Заңның 4-тарауында бала және отбасына
21-бап. Баланың отбасында өмiр сүру және тәрбиелену құқығы
Баланың мүдделерiне қайшы келетiн жағдайларды қоспағанда, әрбiр баланың отбасында
22-бап. Баланың отбасындағы құқықтары
Бала отбасында Қазақстан Республикасының Конституциясында, осы заңда және Қазақстан
23-бап. Бала тәрбиелеп отырған отбасыларына мемлекеттiк қолдау
Мемлекет бала тәрбиелеп отырған отбасыларына Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген
24-бап. Ата-анасының баланы тәрбиелеу, күтiп-бағу және асырау жөніндегi мiндетi
1. Ата-анасы немесе басқа да заңды өкілдері өздерiнің қабiлетi
2. Ата-анасы баланы тәрбиелеуге, оны күтiп-бағуды жүзеге асыруға, материалдық
25-бап. Баланың ата-анасымен бipгe тұру құқығы
1. Баланың өз ата-анасымен немесе басқа да заңды өкілдерiмен
2. Баланың, ата-анасының немесе заңды өкілдерiнiң ықтиярынсыз баланы ата-анасынан
3. Ата-анасы бiр-бiрiнен бөлек тұрған жағдайда баланың тұратын жерi
26-бап. Баланың өзiнен бөлек тұратын ата-анасымен қарым-қатынас жасау құқығы
1. Баланың өмiрi мен денсаулығына қатер төндiретiн жағдайлардың болуын
2. Бала құқығын шектеуге байланысты туындаған, осы бапта көзделген
Неке және отбасы туралы Заңның 8-тарауында баланың құқықтарын және
42-бап. Баланы заңсыз алып кетуден қорғау
Мемлекет Қазақстан Республикасының заңдарына және халықаралық мiндеттемелерге сәйкес, орындалу
43-бап. Баланың заңды өкілдерi
1. Баланың заңды өкілдерi барлық мемлекеттiк органдар мен ұйымдарда,
2. Қазақстан Республикасының заңдарында кәмелетке толмағандардың дербес азаматтық, неке-отбасылық,
3. Тәрбиелеу, емдеу ұйымдарындағы, халықты әлеуметтiк қорғау ұйымдарындағы балаларға
4. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаға өкілдік ету мен оның
44-бап. Мемлекеттiк органдар және баланың құқықтарын қорғау
Балалардың құқықтарын және заңмен қорғалатын мүдделерiн қорғауды өздерiнiң өкiлеттiктерiне
45-бап. Осы Заңды орындау кезiнде дауларды шешудiң сот тәртiбi
Ата-аналар (олардың орнындағы адамдар), сондай-ақ балаға бiлiм беру, оны
46-бап. Қазақстан Республикасындағы балалардың жағдайы туралы
мемлекеттiк баяндама
Қазақстан Республикасындағы балалардың жағдайы туралы жыл сайынғы мемлекеттiк баяндаманы
47-бап. Босқын және амалсыз қоныс аударушы балалардың
құқықтарын қорғау
1. Босқын және амалсыз қоныс аударушы балалардың өз мүдделерiнiң
2. Баланың тұрып жатқан жерiндегі қорғаншы және қамқоршы органдар,
Неке және отбасы туралы Заңның 9-тарауында бала жауапкершілігінің және
48-бап. Бала жауапкершiлігінің ерекшелiктерi
1. Құқыққа қарсы әрекет жасаған бала Қазақстан Республикасының заң
2. Мемлекеттiк органдар мен лауазымды адамдар жаза түрiн белгiлеу
49-бап. Баланың мiнез-құлқына әсер етудің ерекшелiктерi
Ата-анасы және басқа да заңды өкілдері ата-аналық құқықтарын жүзеге
3.2 Ата-аналардың құқықтары мен міндеттерінің теңдігі
Ата-аналардың өз балаларына қатысты құқықтары тең және міндеттері (ата-ана
Ата-ана құқықтары балалары он сегіз жасқа (кәмелетке) толғанда, сондай-ақ
Кәмелетке толмаған ата-аналардың құқықтары.
Кәмелетке толмаған ата-аналардың баласымен бірге тұруға және оны тәрбиелеуге
Некеге тұрмаған, кәмелетке толмаған ата-аналар олар бала туған жағдайда
Кәмелетке толмаған ата-аналардың жалпы негіздерде өздерінің әке және ана
Ата-аналардың балаларды тәрбиелеу және оларға білім беру жөніндегі
Ата-аналардың және балалардың құқықтары мен міндеттері балалардың заңмен белгіленген
Ата-аналар өз балаларының денсаулығына қамқорлық жасауға міндетті.
Ата-аналардың өз балаларын тәрбиелеуге құқығы бар және оған міндетті.
Ата-аналардың басқа да барлық адамдарға қарағанда өз балаларын тәрбиелеуге
Бала тәрбиелеуші ата-аналар өздерінің қабілеттері мен қаржылық мүмкіндіктерінің шегінде,
Ата-аналар балалардың орта білім алуын қамтамасыз етуге міндетті.
Ата-аналардың балалардың пікірін ескере отырып, орта білім алғанға дейін
Балалардың тәрбиесі мен білім алуына қатысты барлық мәселелерді балалардың
Балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғау жөніндегі ата-аналардың құқықтары
Ата-аналар өз балаларының заңды өкілі болып табылады және кез
Егер қорғаншы және қамқоршы орган ата-аналар мен балалар мүдделерінің
Ата-ана құқықтарын балалардың мүдделерін көздей отырып жүзеге асыру.
Ата-ана құқықтарын балалардың мүдделеріне қарама-қайшы жүзеге асыруға болмайды. Балалардың
Ата-ана құқықтарын жүзеге асыру кезінде ата-аналар балалардың дене және
Ата-ана құқықтарын балалардың құқықтары мен мүдделеріне нұқсан келтіре отырып
Баласынан бөлек тұратын ата-ананың ата-ана құқықтарын жүзеге асыруы.
Баласынан бөлек тұратын ата-ананың баласымен қарым-қатынас жасауға, оны тәрбиелеуге
Бала бірге тұратын ата-ана, егер мұндай қарым-қатынас жасау баланың
Ата-аналары бөлек тұрып жатқан жағдайда балалардың тұратын жері ата-аналарының
Келісім болмаған жағдайда ата-аналардың арасындағы дауды балалардың мүдделерін негізге
Ата-аналар баладан бөлек тұратын ата-ананың ата-ана құқығын жүзеге асыру
Егер ата-аналар келісімге келе алмаса, ата-аналардың (олардың біреуінің) талап
Соттың шешімі орындалмаған жағдайда кінәлі ата-анаға заңдарда көзделген шаралар
Сот шешімі қасақана орындалмаған жағдайда баладан бөлек тұратын ата-
Баласынан бөлек тұратын ата-ананың өз баласы туралы тәрбие, емдеу
Ақпарат беруден ата-ана тарапынан баланың өмірі мен денсаулығына қатер
Ата-аналардың басқа адамдардан балаларын талап етуге құқығы.
Ата-аналар заң немесе сот шешімі негізінсіз баланы өз қолында
Бұл тараптарды қарау кезінде сот баланы ата-анасына беру баланың
Егер сот ата-анасының да, бала қолындағы адамның да оның
Ата-аналардың және балалардың құқықтары мен міндеттері балалардың заңмен белгіленген,
Сонымен қатар, балалар мен ата-аналардың арасында құқықтық қарым-қатынас туындайды.
Жалпы ата-аналар өз балаларын тәрбиелеуге - жауапты. Алайда, басқаша
Қазақстан Республикасы Конституциясының 30-бабының 1 -тармағында азаматтардың мемлекеттік оқу
Білім алатын азаматтар білім алушылар немесе тәрбиеленушілер болып табылады
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңының 36-бабында білім алушылар мен
Біздің мемлекетімізде білім алу үшін мемлекет тарапынан әлеуметтік-экономикалық жағдайлар
3.3 Ата-ана құқықтарынан айыру және оларды шектеу
Ата-ана құқықтарынан айырылады, егер ата-аналар (олардың біреуі):
1) ата-ана міндеттерін орындаудан, оның ішінде алимент төлеуден қасақана
2) өз баласын перзентханадан (бөлімшесінен) не өзге де балаларды
3) өздерінің ата-ана құқықтарын пайдаланып қиянат жасаса;
4) балаларға қатыгездік көрсетсе, оның ішінде олардың денесіне немесе
5) заңдарда белгіленген тәртіппен маскүнемдікпен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен ауырады
Өз балаларының не жұбайының өміріне немесе денсаулығына қарсы қасақана
Ата-ана құқығынан айыру сот тәртібімен жүргізіледі.
Ата-ана құқығынан айыру – бұл ата-аналарға әсер ету үшін
Ата-ана құқығын шектеу – бұл ата-аналарға әсер ету үшін
Екі жағдайда да ата-аналардың балаларына деген міндеттері жойылмайды.
Сот ата-ана құқығынан айыру туралы соттың шешімі заңды күшіне
Егер ата-аналар (олардың біреуі) өз мінез-құлқын өзгертпесе, қорғаншы және
Ата-ана құқығынан айыру туралы істер ата-аналардың біреуінің (олардың орнындағы
Ата-ана құқығынан айыру туралы істер прокурор мен қорғаншы және
Ата-ана құқығынан айыру туралы істі қарау кезінде сот ата-ана
Егер сот ата-ана құқығынан айыру туралы істі қарау кезінде
Сот ата-ана құқығынан айыру туралы соттың шешімі заңды күшіне
Ата-ана құқықтарынан айыру балалармен туыстық фактісіне негізделген барлық құқықтардан,
Ата-ана құқығынан айыру ата-аналарды өз баласын асырау міндетінен босатпайды,
Бала мен ата-ана құқықтарынан айырылған ата-ананың одан әрі бірге
Ата-анасы (олардың біреуі) ата-ана құқықтарынан айырылған бала ата- анасымен
Баланы басқа ата-анаға беру мүмкін болмаған кезде немесе ата-
Ата-ана құқықтарынан айырылған ата-аналарының (олардың біреуінің) өтініші бойынша қорғаншы
Ата-анасы (олардың біреуі) ата-ана құқықтарынан айырылған жағдайда баланы асырап
Ата-ана құқықтарын қалпына келтіру. Егер ата-аналар (олардың біреуі), мінез-құлқын,
Ата-ана құқықтарын қалпына келтіру ата-ана құқықтарынан айырылған ата-ананың арызы
Егер ата-ана құқықтарын қалпына келтіру баланың мүдделеріне қайшы келсе,
Он жасқа толған бала жөніндегі ата-ана құқықтарын қалпына келтіру
Егер бала асырап алынған болса және баланы асырап алудың
Ата-ана құқықтарын шектеу. Сот баланың мүддесін ескере отырып, баланы
Егер баланың ата-аналармен (олардың біреуімен) қалуы:
1) ата-аналарға (олардың біреуіне) байланысты емес мән-жайлар (психикасының бұзылуы
2) олардың мінез-құлқының салдары бала үшін қауіпті болса, алайда
Ата-ана құқықтарын шектеу туралы талапты баланың жақын туысқандары, кәмелетке
Ата-ана құқықтарын шектеу туралы істер прокурор мен қорғаншы және
Ата-ана құқықтарын шектеу туралы істер қаралған кезде сот ата-
Ата-ана құқықтарын шектеудің салдары. Ата-ана құқықтарын сот шектеген ата-аталар
Ата-ана құқықтарын шектеу ата-аналарды баланы асырау жөніндегі міндеттерден босатпайды.
Өзіне қатысты ата-аналарының (олардың біреуінің) ата-ана құқықтары шектелген бала
Ата-анасының екеуінің де ата-ана құқықтары шектелген жағдайда бала қорғаншы
Ата-ана құқықтарын сот шектеген ата-аналарға, егер олар балаға зиянды
Егер ата-аналардың (олардың біреуінің) ата-ана құқықтары шектелген негіздер жойылса,
Егер ата-анасына (олардың біреуіне) баланы қайтарып беру оның мүдделеріне
Баланың өміріне немесе оның денсаулығына тікелей қатер төнген жағдайда
Баланы дереу айырып алуды республикалық маңызы бар қаланың, астананың,
Баланы айырып алу кезінде қорғаншы және қамқоршы орган прокурорға
Баланы ата-анасынан айырып алуға және оны басқа адамға (адамдарға)
Баланы беру туралы сот шешімін оның мүдделеріне нұқсан келтірмей
Қорытынды
Сонымен, отбасы дегеніміз – бұл некеден, туыстықтан, бала асырап
Отбасының заңдық белгілеріне мыналар жатады:
адамдардың неке немесе туыстық негізде бірігуі;
өзара имандылық және материалдық қолдау;
бала туу және оларды тәрбиелеу;
өзара жекебасындық және мүліктік құқықтар.
Бір негізден немесе ортақ атадан тарайтын адамдардың қандастық –
Отбасы құқығы – отбасы мүшелерінің арасындағы жеке мүліктік және
Адамдар жаратылысында тең жаратылған, белгілі, бұлжымас құқықты иеленген, олар:
Бұлжымас құқықтар: сөз және өз ойын айту, ар-ождан және
Адамның осы құқықтарына байланысты заңдар мен оның орындалу ережелері
Сөз және өз пікірін айту бостандығы кез келген демократияның
Демократиялық қоғамның азаматтары ашық пікір алысу арқылы шындыққа жету
Демократиялық мемлекеттің авторитарлық мемлекеттен айырмашылығы — үкімет азаматтардың жазбаша
Сөз бостандығының туымен демократия адамдардың және топтардың кұқығын қорғайды.
Сөз бостандығының тікелей нәтижесі - жиналыстар бостандығы және үкіметтің
Қазақстан Республикасының Конституциясы әркімнің ар-ождан, діни наным және діни
Діни наным бостандығы, кең түрдегі ар-ождан бостандығы мынаны көрсетеді:
Діни наным бостандығы бойынша, ешкім де үкімет тарапынан арнаулы
Демократия үкімет халыққа қызмет ету үшін өмір сүреді, ал
Демократиялық қоғамда азаматтар сайлауға қатынасады, олардың атынан өздерін кім
Конституцияда: «Республиканың азаматы өзінің азаматтығына орай құқықтарға ие болып,
Демократиялық мемлекетте азаматтар өз таңдауымен мемлекеттен тыс бірлестіктерге кіреді,
Авторитарлық мемлекетте жеке ерікті топтар аз немесе болмайды. Олар
Адамдардың өздерінің бұлжымас құқықтарын пайдалануы күдіксіз, әділетті, олар сөз,
Жинақтап айтканда, бұл міндеттер демократиялық процестерге қатысуды көздейді, оның
Сайлау, демократиялық өкілеттілік — үкіметтің орталық институты. Себебі демократиялық
Мемлекет аналар мен балалары қолдайды, отбасын қорғауға алады.
Ерлі – зайыптылардың жеке және мүліктік құқытық қатынастарының тоқтатылуы
Ажырасу жолымен некенің тоқтатылуы заңда белгіленген тәртіп бойынша АХАЖ
Сонымен, тиянақтай келгенде Қазақстандықтардың келесі ұрпағы, тәуелсіз мемлекеттің мұрагерлері
Алайда, қазіргі отбасы әлеуметтік жағынан қолдау таппай, көптеген қиындықтарға
Әлеуметтанушылардың зерттеуі бойынша, жұмыс жасайтын аналар бала тәрбиесіне тәулігіне
Қазіргі Қазақстан Республикасының болашақ ұрпақтың жан-жақты жарасымды жетілуінде, жекетұлға
Жалпыхалықтың да дамуының негізі отбасы күйзеліске ұшыраған жағдайда жалпы
Осындай жалпы ұлттық дағдарысты жағдаяттарда тек қана экономиканы дамытуды
Пайдаланылған әдебиеттер
Қазақстан Республикасының Конституциясы
Неке және отбасы туралы Қазақстан Республикасының Заңы 1998 жылғы
Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1995, 30 тамыз
ҚР Азаматтық кодексі Алматы, «Жеті жарғы» –1998 ж.
ҚР Азаматтық іс жүргізу кодексі Алматы: «Жеті жарғы»,
ҚР Азаматтық кодексі.(Жалпы және Ерекше бөлімдері) –Алматы: ЮРИСТ, 2008.-296
Абдуллина З.К. Қазақстан Республикасының азаматтық іс жүргізу құқығы.
Қазақ ССР-інің неке және семья туралы Кодексі. – Алматы,
Неке және отбасы туралы: Қазақстан Республикасының Заңы. – Алматы,
Қазақстан Республикасының Заңдары: Қазақстан Республикасының Халық денсаулығын сақтау туралы,
Байжанов Н. Неке және отбасы: Сұрақтар мен жауаптар. –
Неке және отбасы туралы: ҚР Заңы. – Алматы, 2004.
Өсеров Н.Н. Қазақтардың дәстүрлі неке және отбасы құқықтары. –
Жанұялық құқық: нормативтік құқықтық актілер. – Алматы, 2003.
Айтжан Б.Е., Шіркінбаев Т.Б. Отбасы құқығы: Оқу құралы (көмекші
Әбдіраманов Д. Демографиялық мәселенің түйінін «Азаматтық неке» шеше ала
Шәріп А. Бала асырап алудағы бастамамыз жақсы [Мәтін] //
Өтешбаев А. Отбасы құқығы [Мәтін] // Қазақстан тарихы. –
Төлеубекова Р. Болашақтың берік бастауының тірегі – отбасы [Мәтін]
Нұржанова Т. Адам және отбасы [Мәтін] // Қазақстан тарихы.
Жәлелова Ә. Жас отбасының бұзылу себептері қандай? [Мәтін] //
Оразова Ж. Жанұя мен бала құқығы [Мәтін] // Мұғалім.
Баймағанбетов Д. Бала құқы бақылаусыз емес [Мәтін] // Заң
Семейное право / Под.ред.Беспаловой А.И., Ихсанова У.К. Алма-Ата, 1984.
Матвеев Г.К. Советское семейное право. М.: Юридическая литература, 1982.
Сулейменов М.К. Молодежи о семье и о правах членов
Данилин В.И., Реутов С.И. Юридические факты в советском семейном
Нечаева А.М. Правовая охрана детства в СССР. М., 1987.
Чечот Д.М. Брак, семья, закон. Л., 1984.
Королев Ю.А. Супруги, родители, дети. М., 1985.
Беспалова А.И. Правовая охрана детства. Алма-Ата, 1985.
Васильева Е.А. Гражданское и торговое право капиталистических государств. М.,
Короткова Л.П. Что такое фиктивный брак? // Государство и
Хазова О.А. Брачный договор: опыт стран Запада // Дело
Антокольская М.В. Лекции по семейному праву. М., 1996.
Сергунина В. Брачный договор. Алматы: Жеті Жарғы, 1996.
Гражданский кодекс РК – толкование и комментирование. Вып. 2
Максимович Л.Б. Брачный контракт. Комментарии и разъяснения. М., Ось
Чефранова Е.А. Имущественные отношения в российской семье. М., 1997.
Короткова Л.П., Вихров А.М. Семья – только в рамках
Нечаева А.М. Семья и закон. М., 1980.
Нечаева А.М. Право и защита семьи государством. М., 1987.
Антокольская М.В. меры защиты и отвественности в семейных обязательств
Косова О.Ю. Алиментные обязательства: Учебное пособие. Иркутск, 1994.
Дюжева О.А. Проблемы законодательства о международном усыновлении // Государство
Правила о порядке регистрации актов гражданского состояния в РК.
Перечень заболеваний, при наличии которых лицо не может усыновить
Положение о патронате. Утверждено постановлением Правительства РК от 9
Правила организации централизованного учета детей, оставшихся без попечения родителей.
Положение о порядке рассмотрения ходатайств о перемене гражданами РК
Қосымша 1
отбасы құқы бойынша құжаттар үлгілері
АХАЖ бөлімінің меңгерушісі
қала _____________________
Азамат/ша/ _______________
Тұратын жері _____________
Жеке куәліктің нөмірі ______
ө т і н і ш
Мен, ______________________________________________________________
(тегі, есімі, әкесінің аты)
Азамат/ша _________________________________________________________
некеге тұрғым келеді, сол себептен ҚР-ның «Неке және отбасы
_____________________ _____________________
(тегі)
Қосымша 2
ТУУ ТУРАЛЫ АНЫҚТАМА № _______
« ____ » ______________ 200 _____ ж.
Азамат ______________ жылы _______ айының _______ күні туды.
(тегі, аты, әкесінің аты)
Бұл туралы азаматтық хал актілер жазуының _______ жылғы кітабына
аТА-АНАЛАРЫ
Әкесі _______________________________________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты және ұлты)
Анасы ______________________________________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты және ұлты)
Туған жері __________________________________________________________
(республика, облыс, қала, аудан)
Талап еткен жерге беру үшін ____ ж. «____»______________________________
М.О.
Әділет бөлімінің бастығы _________________________________________
Қосымша 3
______________________ Әділет департаментінің аудандық (қалалық) бөліміне
(аудандық (қалалық) бөлімінің атауы)
кімнен ____________________________________________________________
(өтініш берушінің Т.А.Ә.)
тұратын жері _______________________________________________________
(тұрғылықты тұратын жері)
Бала (қыз) асырап алуды тіркеу туралы
Ө Т І Н І Ш
Мен ________________________________________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты)
және азамат (ша) _____________________________________________________
Бала ________________________________________________________________
(асырап алынғанға дейінгі баланың (қыздың) Т.А.Ә.)
заңды күшіне енген ___________________________________________________
(соттың атауы)
соттың шешімі Әділет департаменті бөліміне ұсынылды.
Баланың туған күні « ________ » __________________________ 200 _______
Баланың туған жері ___________________________________________________
« ________ » _________ 200 ____ ж. _____________________________ тіркелді.
(Әділет департаменті бөлімінің атауы)
Бала туралы деректерді көрсетіп, _______________________________________
____________________________________________________________________
(бала (қыз) асырап алынғаннан кейінгі Т.А.Ә. туған жері)
Сонымен бірге ата-аналары туралы мәліметтерді жазуды (егер соттың шешімінде
Өтініш берушінің қолы _______________________________
Өтініш беру күні _____________________________________
5




Ұқсас жұмыстар

---

Неке және отбасы туралы жалпы түсінік. Отбасылық құқық

---

Отбасылық қатынстар ұғымы

---

Отбасы тәрбиесінің құралдары

---

Бала құқықтары халықаралық және ұлттық заңнамада

---

Бала тәрбиесі-отбасы өмірінің негізгі қызметі

---

Отбасы тәрбиесінің негізі

---

Проблемалы отбасыларда бала тәрбиесіне байланысты әлеуметтік жұмыс

---

Неке және отбасы ұғымы

---

ОТБАСЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ

---

Отбасында бала тәрбиелеу әдістері

---